Toneel staakt twee dagen
Nieuwe serie tv-speler
VARA is teleurstellend
Satirisch verhaal van
vroege Sowjet-dissident
A
1#
Veel aandacht voor
ki nderm uziektheater
in Holland Festival
Ga naar Engeland via Hoek van Holland-Harwich
Dinsdag eensgezind naar CRM
Bijzondere produkties uit Berlijn
De Reünie blijft steken in onduidelijkheid
Nieuwe voorstelling van Katheater
r%
En dan nog...
hoek van holland
harwich
ZATERDAG 8 MAART 1980
KUNST/RAÖIO/TELE VISIE
TROUW/KWARTET
TER
Van onze kunstredactie
AMSTERDAM - Komende
maandag en dinsdag zullen
de gesubsidieerde toneelge
zelschappen geen van hun ge
plande voorstellingen, waar
dan ook. laten doorgaan.
Dinsdagochtend gaan zij ge
zamenlijk naar het ministerie
van CRM in Rijswijk voor de
stafvergadering van de direc
tie kunsten daar. Vrijdagmid
dag nog la de minister daar
telegrafisch van op de hoogte
gebracht, nadat binnen de
Vereniging van Nederlandse
Toneelgezelschappen <VNT)
unaniem tot deze acties beslo
ten was
Het is een gezamenlijke onderneming
van alle gesubsidieerde gezelschap
pen zowel de grote als bijvoorbeeld
Publiekstheater en Haagse Komedie,
als de kleine als Baal. Sater Prolooe
Een reactie op de subsidie-ingreep
van CRM. waarvan zij de vorige week
vrijdag mededeling hebben gekre
gen de gebruikelijke Inflatiecorrec
ties zullen voor het komende seizoen
H980 81) niet op hun subsidies wor
den toegepast, hoewel die al op de
kunstenbegroting van 1980 voor
kwamen
Het is dus een volkomen onverwach
te ingreep En een ingreep, die bijzon
der hard aankomt, omdat er sinds het
seizoen 1976>77 al systematisch op de
subsidies van de gezelschappen is be
zuinigd Als de inflatiecorrecties, die
zij toen nog wel kregen, voor dat
seizoen stelt op 100, dan zijn die na
dien via 74. 44 44 teruggelopen tot 29
voor het seizoen 1980 81. en nu dus
plotseling geschrapt tot 0
Het volkomen onverwachte van die
ingreep er blijkt pas vorige week
donderdag toe besloten maakt het
nog moeilijker AJ in oktober 1977
hebben de gezelschappen hun gron
dig becijferde planning voor 1980 81
bij CRM moeten inleveren
Uiteraard hebben ze allemaal reke
ning gehouden met de te verwachten
inflatiecorrectie waarvan zij toen wel
al wisten, dat die weer lager zou zijn
dan het seizoen ervoor. Nu die hele
maal wegvalt voor een totaal be
drag van ongeveer anderhalf miljoen
gulden komt bijna alles op losse
schroeven te staan. Niet alleen wat
geplande produkties betreft, maar
ook op het vlak van de engagementen
van spelers en van reeds aangegane
contracten met andere medewerkers,
zoals regisseurs, decorontwerpers en
vertalers
Omdat de gezelschappen de hoop
hebben, dat de ingreep nog niet hele
maal definitief is. maar wel op zeer
korte termijn bijvoorbeeld door
een besluit van de ministerraad, die
met zijn bezuinigingsplannen immers
grote haast maakt definitief zou
kunnen worden, hebben zij zich in
een algemene ledenvergadering vrij'
dagmorgen op de mogelijkheden van
onmiddellijke acties beraden
Geen alternatieven
Die zijn nogal drastisch uitgevallen
voor een vereniging die zich altijd
uitermate correct probeert te gedra
gen. Toen de CAO. die zij als direc
teurenvereniging met de kunsten
bond FNV overeengekomen was ten
aanzien van acteurs, technisch en ad
ministratief personeel dreigde niet
goedgekeurd te worden door de sub-
sidiënten. is zij. anders dan de kun
stenbond. niet tot ondertekening
overgegaan. Hoewel zij in dat op
zicht. zoals de kunstenbond, formeel
autonoom is.
De staking die zij nu mét instemming
overigens van de kunstenbond uit
roept. stuit haar dan ook zeer tegen
de borst het is immers een uiterst on
creatief middel voor mensen, die al
tijd creatief bezig willen zijn. Maar er
zijn geen alternatieven, die op zo kor
te termijn te verwezenlijken zijn en
de tijd dringt
Dinsdag zullen zij de minister op
CRM de eis stellen op korte termijn
itwee weken i uitsluitsel te geven over
hun vraag, of zij de gelden, die op de
begroting wel voor de gezelschappen
waren uitgetrokken, ook inderdaad
beschikbaar zal stellen.
Scène uit De Reünie. Van links naar rechts: Patoe, de eerste vrouwelijke leerling die op de school v
toegelaten (Yolande Bertsch), Wouter Ramaker (Theo Pont), Eefje de Jong (Edda Barends), Klaas de
(Adriaan Adriaansen) en Maartje Ramaker (Elja Peigrom).
Van onze kunstredactie
AMSTERDAM Het programma voor het komende Holland
Festival alweer het 33e in successie is zo goed als rond.
De opzet geeft een nieuwe uitwerking te zien van die van vorig
jaar met als nieuw element een uitgebreid programma van
kinder- en jeugdmuziektheater èn een eigen Holland Festival-
produktie
In grote lijnen ziet het aanbod er als
volgt uit De muziek programma's
concentreren zich op oude muziek en
op het 20e eeuwse repertoire, met
name waar het betreft de componis
ten Pierre Boulez. Peter Schat en
Rudolf Escher De toneelsector ken
merkt zich door de presentatie met
een zo breed mogelijk repertoire-
overzicht. Een opmerkelijke draad
door het aanbod is dat er in verschil
lende sectoren bijzondere produkties
uit de stad Berlijn komen
Hoogtepunten
Hoogtepunten uit de reeks buiten
landse produkties zijn Die 8chubüh-
ne am Halleschen Ufer uit Berlijn, die
al enkele Jaren voorop loopt in de
vernieuwing van het ..grote toneel,
komt mfet een overzicht van zijn re
pertoire. waarin een aantal voorstel
lingen van meester-regisseur Peter
Stein
Het Gripstheater, ook uit Berlijn,
komt met een reeks inhoudelijk en
ook vormtechtmsch verrassende kin
deruitvoeringen De Hochschule der
Künste uit Berlijn speelt „Und die
Ltebe höret nimmer auf. een collage
van teksten van Odön von Horvath.
een Oostenrijks schrijver van tussen
de twee wereldoorlogen, op wie he
dendaagse Duitse schrijvers zich dik
wijls beroepen
Uit Stuttgart komt het ballet van het
WQrttembergische Staatstheater met
werk van topchoreografen als John
Neumeier. John Cranko. Maurice Bé-
Jart. Kenneth Macmillan en Glen
Tetley in drie verschillende pro
gramma's
De Opera van Keulen komt met ..Die
Speciaal vandaag
Zauberflöte" van Mozart in de regie
en aankleding van Jean-Pierre Po-
nelle. van wie nog nooit werk in Ne
derland te zien is geweest. Uit Bhu
tan. Bolivia. India. Japan. Tanzania
en Zambia komen groepen met mas-
kerdans en muziek. Groot-Brittannië
en België leveren topkoren: The Cler-
kes of Oxenford en het Collegium
Vocale Gent. Uit Moskou komt de
pianist Lazar Berman voor een reci
tal. Uit Gent het Kinder Musical En
semble van EVa Bal
Jan van Gilsen
Er zijn een aantal Nederlandse pre
mières
Speciaal morgen
De televisie heeft werk ge
maakt van de bekende kinder
boeken van Enid Blyton. die
beginnen met De Vijf. Van
avond zendt de TROS deel een
uit van De Vijf op Kirrin-ei-
land. Op 5 april volgt het slot.
Ned. 1/18.59
Dat de menu grote verande
ringen heeft veroorzaakt in
het landschap, en dat land-
srhapsbescherming niet auto
matisch leidt tot natuurbe
scherming. wordt duidelijk ge
maakt in deze aflevering van
de serie over natuurbehoud
„Leven en overleven".
Ned. 219.25
Achter het Nieuws besteedt
aandacht aan de achtergron
den van de staatsgreep in Suri
name Ook het woningbouw
beleid in Amsterdam komt
aan bod.
Ned. 2 21.50
De Engelse bioscoopfilm
Leopard in the snow die de
TROS op het scherm brengt is
gebaseerd op het gelijknamige
boek van Anne Mather. Een
jonge vrouw komt in een afge
legen streek in Noord-Enge-
land in een sneeuwstorm te
recht. Daar wordt ze gevonden
door een geheimzinnige man
met een luipaard.
Ned. 2*2.10
In De Rooie Haan heeft uit
genodigd minister Albeda van
sociale zaken, en loondeskun-
dige Dr.bhe van de FNV. Zij
discussiëren over de loonwet
en de regeringsbrief aan de
Stichting van de arbeid. Met
PvdA-Kamerlid Roethof
wordt gesproken over de BVD.
en met D'C6-fractieleider in de
Amsterdamse gemeenteraad.
Ernvt Bakker, over de actuele
situatie in de hoofdstad.
Hilv 113.02
IKON' zendt een vesper in
de herv. kerk van Norg (Dr.l
uit.
Ned. 1/17.00
In .Ja. natuurlijk" aan
dacht voor de octopus, wilde
eend. en mier.
Ned. 1*0.20
De VPRO gaat de komende
tijd een filmer en zijn werk
uitlichten. Vanavond is er een
documentaire over de Ameri
kaanse regisseur Roger
Corman
Ned. 2*0.40
Daarna volgt diens film
The Raven, naar Edgar Allen
Poe
Ned. 221.50
Ander Nieuws heeft een
programma over de nederzet
ting Nes Ammim in Israel
waar 150 christenen leven.
Speciale aandacht voor het af
scheid van ds. Simon Schoon
die daar zes jaar heeft
gewerkt.
Ned. 1*1.50
Tv-registratie van het blij
spel ,,'n Vuile egoïst", waarin
Ko van Dijk. Guus Hermus en
Georgette Hagedoorn
speelden.
Brt. 1*0.30
Ds. W. Bleij gaat voor in de
kerkdienst in de herv. Paas-
kerk in Amstelveen.
Hilv. 2/10.00
In Concerten op de zondag
middag het Ned. Kamerorkest
met Elisabeth Söderetröm als
soliste.
Hilv. 4 14.02
De regel van Benedictus.
Vesperviering in de St. Adel-
berlabdij in Egmond (IKON).
Hilv. 2-17.00
ome
leid.
hout
door Riet Diemer
HILVERSUM Met het tv-spel „Niets aan de hand" over een oude bewoonster van
Amsterdamse Dapperbuurt. die de grote stap naar een bejaardentehuis in de Bijlmer m<
nemen, heeft de VARA heel wat lof geoogst. Maar dat zo'n enkele zwaluw helaas nog i
zomer maakt blijkt vanavond en de komende vier weken maar weer met de nieuwe vijfd(
VARA-serie De Reünie (Ned. 2, 20.27 u.).
lijke
luide
geïr
'ijZ€
Het Württembergische Staats
theater uit Stuttgart brengt in
het kader van het festival werk
van de beroemde choreograaf
Maurice Béjart.
Daarnaast zijn er nog instellingen of
personen, die voor en met het Hol
land Festival bijzondere produkties
maken
Het Radio Filharmonisch Orkest
samen met het Groot Omroep Koor
en, op de band, het koor van de WDR
uit Keulen nieuwe werken van Karl-
helnz Stockhausen,
Bij de Opera Stichting „Thijl"
van Jan van Gilsen en ..Aap verslaat
de witte knekelgeest" van Peter
Schat;
Op het Muiderslot de middel
eeuwse pastorale ..Li Gieus de Robin
et de Marion" van Adam La Halle:
Elders „Het testament van Vil
lon" op muziek van Ezra Pound, in
samenwerking met de KRO-radio en
het ASKO. dirigent Reinbert de
Leeuw:
..The Two Fiddlers" van Peter
Maxwell Davies. in samenwerking
met het Circle Ensemble geheel uit
gevoerd voor en door kinderen in
Nederlandse vertaling.
..A Handel Pasticcio", het eerste
optreden van het nieuwe Herlekijn
Barok Orkest van Ton Koopman.
„L'Ile de Merlin" van Gluck met
het Nederlands Kamerorkest
Het Ro-theater met het Rotter
dams Philharmonlsch Orkest: Tom
Stoppards ..Every Good Boy Deser
ves A Favour";
Het Onafhankelijk Toneel, het
Universiteitstheater, het Nationale
Ballet, het Nederlands Danstheater.
Werkcentrum Dans. Stichting De Ap
pel. het Concertgebouworkest, het
Residentieorkest, het Promenade Or
kest. het Radio Kamer Orkest, het
Nederlands Kamerkoor, het Brabant
se Kamerkoor, het Brabants Barok
Peter Schat schrijft voor het fes
tival een nieuwe opera, onder de
naam Aap verslaat de wittekne-
kelgeest.
Ensemble, het Ensemble Hoketus.
Poppentheater Jozef van den Berg
het Amsterdams Philharmonisch Or
kest. het Nederlands Ballet Orkest,
het Utrechts Symphonie Orkest.
Gustav Leonhardt. Geoffrey Madge.
Jeugdtheater Wiedus, Golden Inven
tion en de VPRO-televisie, Bram Ver
meulen en zijn nieuwe popgroep „De
Toekomst' de Rotterdamse Kunst
Stichtin0 'Poetry International). Mic-
kery Theatre. Koninklijk Instituut
voor de Tropen. Haags Kindertheater
Festival. NOS-televisie en ®NOS-ra-
dio, The British Council. Goethe In
stituut.
Decor-ontwerpen
In de sector bijzonder evenementen
is er in de beurs van Berlage een
Holland-Festival-tentoons telling
..Een selectie uit Konfigurationen".
decor-ontwerpen uit West-Duitsland.
aangevuld met Nederlandse ontwer
pen uit de periode 1976-1979
Het Nederlandse tv-drama is te ver
gelijken met het weer in ons land;
regen, mist en een hoogst enkele keer
zon. De weersvoorspelling voor De
Reünie luidt dan ook: regen, want de
inhoud maakt neerslachtig, en mist.
want het stuk is tamelijk nevelig of
wel onduidelijk
Het aardige idee van de debuterende
schrijver Hans Holtkamp voor de se
rie van korte afleveringen, van vijf en
twintig minuten, belooft wel veel.
Oud-leerlingen van een uitgebreid
technische school (de toenmalige uts.
nu mts) ontmoeten elkaar acht jaar
na het verlaten van de school. En
zoals dat op dergelijke reünies het
geval is. is men erg nieuwsgierig wat
de anderen ervan terecht gebracht
hebben. De verwachtingen die men
oorspronkelijk van elkaar en van
zichzelf had blijken nogal eens an
ders te zijn uitgekomen.
jongens gebruiken voor de opbouw
van ons land" werd de ouders van
Hans Holtkamp toegewenst bij zijn
geboorte. Hij heeft dan ook de hts
afgelopen om daarna direct naar de
filmacademie over te stappen. Een
regie-assistenschap bij de film „Een
brug te ver" leverde hem financieel
zoveel op. dat hij in de gelegenheid
was rustig voor tv-toneel te gaan
schrijven. De Reünie is dus voor een
deel geschreven vanuit eigen erva
ringen
De inhoud gaat over de oude school
vrienden en hun vrouwen die beslui
ten de oude banden op te nemen en
omdat een zekere Erik niet is komen
opdagen proberen ze hem op te spo
ren. Erik was op school een recalci
trant type dat veel invloed in de le
vens van een paar klasgenoten heeft
gehad. Dat moet althans uit flarden
van de tv-serie blijken.
Zdruk
Opbouw
Brokkelig
Die verwachtingen waren nogal hoog
gespannen. want de nu dertigjarige
oud-uts'ers behoren tot de generatie
die na de oorlog werd geboren in een
tijd van opbouw en herstel.
„Gefeliciteerd! We kunnen heel goed
Maar dat is nu juist de zwakte in het
stuk. De delen zijn zo brokkelig en zo
vaag. dat er achteraf te veel moet
worden uitgelegd om duidelijk te ma
ken waarover het gaat. Om nog even
terug te komen op „Niets aan de
hand". Daar spraken filmbeelden, die
niet hoefden te worden ondersf^'i
door veel woorden, boekdelen, fti al
in De Reünie wordt heel wattrikas
kwebbeld, en als het nu juist nofckere
veel te weinig. Op een bepaalden a
ment weet je niet of een vrouw^a,
kind krijgt of dat ze abortus,, v
plegen. [nod,
In deze eigentijdse serie is heiN0 a
laatste. Zo zijn er ook wat ingewil
de relatie-verstrengelingen
zaak modem te houden. Het i
matische gedoe van een jonge v
die zowel een domme gans als e
haar echtgenoot vandaan gel
geëmancipeerde tante moet vcw
len. maakt deel uit van dit i
Hans Holtkamp verzekerde
achteraf dat haar probleem er tl
dat vrouwen in het blad Viva 1
Kortom het is allemaal wat onl
dig, ook al door de korte scènetjl
zo droog overkomen. Daarvooit
mede-verantwoordelijk de regis!
Juri Voogd en Eimert Kruidhof!1
blijft vallen en opstaan met heti"-' h<
spronkelijk Nederlandse tv-di|ling
waarvoor blijkbaar zó weinig en|
schrijvers te vinden zijn, datk
afhankelijk is van debuterende t|
schrijvers. Voor probeersels is tw
ma toch een te kostbaar produ)
[duid
pver
mat
•aan
:nsc
J V» t
door André Rutten
HAARLEM - Het Kattheater is donderdagavond in de Toneelschuur een reeks voorstellingen
begonnen van zijn nieuwe produktie „Djavol" (Duivel), gebaseerd op het verhaal „De meester
en Margarita" van de Russische schrijver Michail Bulgakow (1891-1940). Een satirisch verhaal,
zoals hij er meer heeft geschreven, en die hem veel last hebben bezorgd met de censuur. Een
bundel van die verhalen heet „Duivelsgespuis".
kspr
r
■nee
1 de
Over die censuur, uitgeoefend door
de Russische schrijversbond, gaat dit
verhaal, en dus deze voorstelling. Er
komen twee schrijvers in voor. vijf
leden van het bestuur van de schrij
versbond. en uiteraard ook de duivel
en Margarita Zij zijn allemaal in vari
anten van wit gekleed, gewoon, soe
pel. de censurerende schrijvers In
houten uniformen, gecompleteerd
door maskers Zij hebben houten kof
fers van verschillende omvang, daar
in papier, enveloppen, manuscripten,
en zwart materiaal om delen van de
rekst weg te plakken
In het begin zit een van de censors
met een schrijver op een bankje In
een park. licht het programma toe.
maar je hoort zo nu en dan een trein
voorbij razen De censor laat een
schrijver een manuscript zien, waarin
hele pagina's of delen ervan zijn
zwart gemaakt Uit de zaal wervelt
Voor meer nieuws
pagina 29
een joyeuze heer in een fraai wit col
bertkostuum het toneel op. Hij zit de
censor dwars door een stuk zwart
papier, dat hij in de tekst plakt, weer
weg te trekken. De scene eindigt er
mee dat de censor onder een trein
komt, waarna de heer (de duivel)
triomfantelijk diens gemaskerde
hoofd kan tonen. Veel helpt het niet
wat later zijn er vijf censoren.
Het spel concentreert zich even op
één schrijver, die in een psychiatri
sche inrichting terecht komt en daar
een collega ontmoet, van wie je in een
soort flash-backs te zien krijgt hoe hij
gek geworden is. Daar speelt Margari
ta een rol in. en enkele figuren uit een
roman die hij aan het schrijven is. en
die. telkens als er iemand in het ma
nuscript van die roman aan het lezen
is. ook verschijnen: Pontius Pilatus.
Jesouja (met doornkroon, lendedoek
en ketenen voor hem gevoerd). Levi
Mattheus en een soldaat. Alle scenes,
ook deze. gaan zonder woorden, wor
den gedanst en gemimeerd. alleen
Pilatus kermt doorlopend op varian
ten van een i-klank, en een paar keer
is er iets aan tekst, in het Russisch
klaarblijkelijk. Soms verschijnt er in
(Russische kranten), in een censor
koffer. het portret van een man. een
foto. zo te zien van Bulgakov
Waarschijnlijk moet je de korte pro
gramma-toelichting gelezen hebben
om te begrijpen wat vertoond wordt,
hoe simpel het ook in de ruimte,
beeldend in bewegingen en mimiek,
is uitgewerkt. Je kunt het dus volgen,
het ven-ast in sommige uitwerkingen,
andere stellen teleur, wijden te zeer
uit over details, en het neemt je niet
mee. het steekt je eigen verbeelding
niet aan. blijft in het bedachte ver
haal steken, laat geen perspectieven
zien op wat er sinds de jaren twintig,
waarin het verhaal geschreven werd.
op is gevolgd. Het lijkt tenminste, dat
dat de dingen zijn die je eigenlijk
mist.
Djavol, de duivel, met het bestuur van de Russische schrijvershj|j||!jj
bij het Ka-theater.
In de periode van 28 maart tot en
met 15 juni gaat het museum Het
Princessehof in Leeuwarden aan
dacht besteden aan een aantal wat
hij noemt „kleine" Nederlandse schil
ders uit de 17e eeuw. Er zullen schil
derijen te zien zijn met bijbelse on
derwerpen van Benjamin Cuyp en
Hendrik Terbrugghen. landschappen
van Jan van der Heyden en Philips
Koninck en een herberginterieur van
David Teniers de Jonge. De expositie
wordt aangevuld met een voor Leeu
warden belangrijk schilderij uit En
geland. dat de Grote Kerk te Leeu
warden voorstelt.
ADVERTENTIE
De Trianthahal in Assen bie
zaterdag 15 maart het eerste zo
ten „rendez-vous-concertDat
initiatief van de gelijknamige
ting met als doel het scheppej
samenwerking tussen jongere)
Nederlandse. Surinaamse en Zt
lukse origine. Medewerking vei
Eric Burdon. Neppie Noya, Iv<
chell en Eelco Gelling
Onder de titel „Drieënti
vrouwen" exposeert Lesley Gafcj
waterverf tekeningen met de i
als onderwerp in Galerie NRPj|
drachtsweg 35 in Rotterdam,
positie wordt vrijdagavond 14 i
om 20.30 uur geopend en blijft!
april toegankelijk, op dinsdag tf
met vrijdag van 10-16 uur, op j
dag van 12-16 uur.
Met ol /under .into7 Helemaal vnj ot alles vrtzorgd''
Alles e. mogelijk Tegen aantrekkelijke prijzen
EDEEEN nt rv BIG BEN TOUKS
r rogramma (geldig tot 31 maart 196)0)
f172-
IDEEEN uit de Urleven-brochwre-
Minitoon 5 daagse cxcursietanef 20°/o redoMc voor
passagier en auto
Per dagdienst in vc - en naseizoen de auto legen half tariet
Caravans en trailers per dagdienst 35°^ redaktie.
Midweek-return retourbil'etten per dagdienst (ma t/m do
- 4 van Nededandse stations naar Engelse
vr.Jam Londen f147.60 (2e Was)
30"' - redaktie 60 nes en 65' heren
mi ,v.- *>rgezelschappen p^rtourmgcar
excursie en s dagen mtmtoui
waar ze van reizen weten
be: rechtstreeks Stoomvaart Maatschappij Zeeland. D« ENIGE
B- Rer-.Tour -elefoon 01747- M12 Hoek van Hofland route met
neen telefoon 01747 3944 Hoek van Holland le en 2e klasse!
AO-boekje nr 1805 Strategie!
het behoud van de biosfeer.
B H Westermann Uitg Sti
IVIO. Lelystad 20 blz - 1.90 i
Van uitgeverij Loeb Van de
Amsterdam zijn: ZonsopL
door A. J. van Dijk (tekst) en C.l
(tekeningen) 60 blz - 29.50
gepubliceerd op de achterpagi
NRC-Handelsblad in 1967-1971
dern toerisme, bloemlezing i
werk van L. Couperus, ingele
gekozen door M Stapert-Eggen]
B W Polak 210 blz 25 guided
