Kring leden koninklijk
huis moet beperkt zijn
ieraren dreigen met actie
Ie Groene
isterdammer
Actie voor betaald
werk voor vrouwen
Tweede Wereldoorlog
leeft sterk bij jongeren
Variator maakt kiezen
van kleuren eenvoudig
Kamer vindt regeringsvoorstel te ruim van opzet
bezuiniging leidt tot verlies 16.000 banen'
atssecretaris
advies over
rijding van
achtsziekten
Leerlingen
havo en vwo
goed in
gymnastiek
Kamer wil niet
bezuinigen op
wereldomroep
Aktie Polisario
Meer pogingen tot zelfmoord
Rooms-katholieke
schoolraad wil
Verdachte dodelijk
schot in café
blijft in hechtenis
Uitvinding Landbouwhogeschool:
Kelk uit achtste
eeuw in Ierland
opgegraven
Grijze Wolf op
vrije voeten
ET
^fcoAG 7 MAART 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
H S 9
onze parlemenUredactie
HAAO Een grote
aten «rderheid van de Tweede
Éner vindt, dat de kring
Mleden van het koninklijk
Tl iil beperkt moet zijn. Het
van de regering waar
alle troongerechtigden het
!evm laatschap van het huis be-
pn^gden, ls te ruim van opzet,
leaa.-, open (je fracties van PvdA.
cn D'66. Van de grote
ni»n ,a Hes stemt alleen het CDA
■«Midit voorstel in.
effende r
Vos au
■n tegen
ninklljk huls wil beperken tot slechts
vijf personen, de leden die het dichtst
bij de troon staat. Is dat wel conse
quent, willen de fracties weten.
Privileges
;ra geld IE
Jen van het koninklijk huis zijn
jendbaar. Dat wil zeggen, dat de
Iters verantwoordelijk zijn voor
publieke daden. Voor de leden
ring vac a hUis biedt dit een zekere
«lenvanji arming, maar tegelijkrrtijd be-
orungec 5 het ze in hun bewegingen.
het
taken is
aanvul^
'oor het j
en D'66 vinden hierin een argu-
om de onschendbaarheid tot
j klein mogelijke kring te beper-
LJuist in een modern konings-
past. dat zo weinig mogelijk
daara*e eieden van de koning(in) in een
Ovuij „jere positie worden geplaatst,
oK or zij zich in de samenleving
•lijk andere burgers kunnen
ilen," aldus D'66.
s deze fractie, wiens woord
ier Brinkhorst een vertrouwe
ling is van prinses Beatrix en prins
Claus, geldt dit vooral wanneer deze
familieleden menselijkerwijs kans
loos moeten worden geacht voor
troonsopvolging. Het voorstel van
D'66 is de kring te beperken tot de
Oranjes die tot in tweede graad met
de koningin verwant zijn.
De PvdA wil nog een stapje verder.
Volgens de socialisten zou het huis
moeten bestaan uit koningin, de ko
ningin die afstand heeft gedaan, de
troonopvolger en hun echtgenoten.
Hiervoor worden nog twee argumen
ten aangevoerd. In de eerste plaats
dient het functioneren van het staats
hoofd niet te worden belemmerd door
het optreden van andere leden van de
koninklijke familie.
Beperkt
In de tweede plaats behoort de ver
antwoordelijkheid van de ministers
voor het gedrag van de leden van het
koninklijk huis volledig te zijn. aldus
de PvdA. In het regeringsvoorstel is
sprake van een glijdende schaal:
naarmate een lid verder verwijderd is
van de troon, is de verantwoordelijk
heid beperkter. Volgens de soclalls-
.ten kan dat niet. Ook andere fracties
zetten vraagtekens bij deze con
structie.
De fracties van PvdA. WD en D'66
vinden in het algemeen, dat de rege
ring nauwelijks gedegen argumenten
aanvoert voor haar opzet. D'66 legt de
vinger op een gevoelige plek: ls het
Juist, vraagt deze fractie, dat de inter
ne verhoudingen tussen de leden van
het koninklijk huis onderling bepa
lend zijn geweest om deze regeling
voor te stellen?
Het ls in Den Haag een publiek ge-
helm, dat koningin Juliana zich zeer
heeft beijverd voor een regeling die
alle troongerechtigden omvat. Het
vorige kabinet wilde een regeling
waarbij prinses Margriet en de heer
Van Vollenhoven en hun kinderen
bulten de boot zouden vallen. De ko
ningin verzette zich daar tegen, om
dat zij bang was voor een onder-
scheld in a- en b-prinsessen.
Wens
Door dit meningsverschil heeft het
zolang geduurd voor dit wetsontwerp
bij de Kamer werd Ingediend; acht
jaar nadat in de grondwet de bepa
ling was opgenomen dat het lidmaat
schap van het koninklijk huls bij een
aparte wet moet worden geregeld.
Anders dan Den Uyl schikte premier
Van Agt zich naar de wens van de
vorstin.
Merkwaardig vindt de Kamer het,
dat de regering inzake het lidmaat
schap voor de ruimst denkbare opzet
kiest, terwijl zij de .bijzondere rechts
bescherming van leden van het ko-
De regering heeft een apart wetsont-
werpje Ingediend om het aantal rege
lingen. waarin deze bijzondere rechts
bescherming tot uitdrukking komt.
uit te dunnen en aan te passen. De
Kamer kan zich hier ln grote lijn mee
verenigen. De PvdA wil een overzicht
van de privileges die het koninklijk
huls geniet en die niet wettelijk zijn
vastgelegd.
Zo wordt gevraagd welke regels on
der meer gelden voor het vervullen
van functies door leden van het huls,
het houden van openbare redevoerin
gen, het reizen naar het buitenland en
het gebruik van rijksvervoersmidde
len. Wanneer we dat weten, zeggen de
socialisten, kunnen we emge Inzicht
krijgen in de draagwijdte van het
lidmaatschap van het koninklijk
huls.
Het CDA meent, dat de regering er
terecht voor heeft gekozen alle troon
opvolgers tot het koninklijk huls te
rekenen. Zij zjn allen gelijk voor de
wet en dat behoort het lidmaatschap
van het huls ln te sluiten. Daarmee
wordt voor allen die tot troonsopvol
ging geroepen kunnen worden, een
gelijke positie tot stand gebracht, al
dus deze fractie.
ADVERTENTIES
I onze pariementsredactie
HAAG Het Nederlands Genootschap van Leraren
■st dat minister Pais (onderwijs) met drastische maatrege-
K zal komen om vijfhonderd miljoen gulden extra te kunnen
tigen op de begroting van onderwijs.
HIJ meent dat de plannen van Pais
zeker zestienduizend volledige en
part-time banen zullen gaan kosten.
Een bekorting van de les met vijf
minuten betekent dat er per week
JionderdviJftig minuten minder les
zal worden gegeven. Dat stelt de lera
ren voor de keus om met minder
salaris genoegen te nemen of meer
lesuren te nemen, wat tot grotere
werkloosheid leidt, aldus Roefs. HIJ
wees erop dat ook de leerlingen de
dupe zullen worden van dergelijke
plannen, omdat ze ln minder tijd de
zelfde stof zouden moeten doen.
voorzitter Roefs van het
denkt de minister aan het be
ta van de lestijden met vijf minu-
§rnhet terugbrengen van het aan
ren van dertig naar achten-
per week. Als die plannen
1 uitgevoerd, dan is het NGL
d tot harde acties, desnoods sta
len, aldus de NGL-voorzltter.
:ENDAM (ANP) Staats-
Veder-Smlt van volksge-
ild heeft de gezondheidsraad
een «dvles gevraagd over de geor-
liseerde bestrijding van geslachts-
k benoef- ten. Het aantal mensen dat een
ichtszlekte oploopt ligt de laat-
aren hoog en het vertoont een
IBRAft
M Lng tot stijgen. Het gaat vooral
Diecties met neisseria gonorrhoe-
Terder leveren ook syfilis en ande
door seksueel contact overge-
ite besmettelijke aandoeningen
mga^lemen op Volgens officiële cij-
bedroeg het aantal gevallen van
ls ln 1976 708. Het aantal gecon-
van èjeerde gevallen van gonorrhoeae
in dat jaar 4 424. Deze getal-
vertoonden in de daaropvolgende
een stijgende tendens.
6 week:
terdam: Wat bezielde de
istranten? De
irwachte eskalatie door
"heester Polak. Analyses
ooggetuigeverslagen.
te Loonwet: de akties van de
NV; de verdeeldheid in de
toti] van de Arbeid
inname interview met Chas
jnals. lid van de Nationale
■rtaire Raad; een analyse van
mogelijkheden en de
^mogelijkheden van de
leerK >"r'naamse omwenteling.
Mesié: de
iezingsoverwinning van
bert Mugabe.
Ontkend
Op het ministerie van onderwijs
wordt met de grootst mogelijke stel
ligheid ontkend dat er van dergelijke
plannen sprake zou zijn. Ook in de
Tweede Kamer wordt verbaasd gere
ageerd. De onderwljsspeclallste voor
de WD, mevrouw Ginjaar-Maas zei,
dat als het waar ls, dit soort plannen
een ontstellende aanslag zouden be
tekenen op de kwaliteit van het on
derwijs en op de werkgelegenheid. Zij
zal daar ln ieder geval apert tegen
zijn.
Het Kamerlid zei overigens niet te
weten welk aandeel onderwijs moet
leveren ln de extra ombuigingsmaat
regelen van het kabinet. In politiek
Den Haag wordt een bezuiniging van
«p.«
'0 toe
WA Uö
ree* bi
;VF' de
flfrAnsl
öchtsoi
de Groene van vorige
"^k bevatte veel informatie
'de woningnood en kraken
Amsterdam, geweld en
tMsorde. de bureaukralie
de woningdistributie Wie
W nu abonneert, krijgt niet
Jwn het nummer van deze
k. maar ook dat van vorige
k '"uisgestuurd.
kkfjaa0600 ^°St gulden per
*'l een abonnement:
"ui.
Hratoo,
Groene Amsterdammer
•ronummer 26
pA Amsterdam
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Leerlingen van
het havo en vwo komen in de
gymnastiekles in het algemeen
tot betere prestatiés dan mavo
scholieren. Deze op hun beurt
doen het weer beter dan leerlin
gen van het lager beroepson
derwijs. De oorzaak van deze
verschillen ligt voor een be
langrijk deel bij het sociale mi
lieu van de ouders. Dat be
paalt, zoals bekend, ook ln
hoge mate de schoolkeus (ar
beiderskinderen gaan nog
steeds meestal naar het lager
beroepsonderwijs red.)
Dit zei drs Jan Bovend'eerdt
gisteren in een toelichting op
een pas ontwikkelde. Neder
landse test, waarmee de licha
melijke prestatiegerichtheid
van scholieren van 12 tot en
met 18 Jaar kan worden
gemeten.
Bovend'eerdt leidde een onde-
zoek van het Centraal instituut
voor toetsontwikkeling (Cito),
waaruit onder meer de ver
schillende prestaties per
schooltype (havo, vwo, mavo,
lbo. mbo» naar voren kwanrón.
Aan de hand van dit onderzoek
werd de test gemaakt, die in
vakkringen wordt aangeduid
met ..motor performance fit
ness test".
Met deze test. en met speciaal
vervaardigde tabellen, kunnen
leerkrachten lichamelijke op
voeding ln het voortgezet on
derwijs de prestaties van hun
leerlingen onderling vergelij
ken. Hierdoor kunnen ze een
beter inzicht krijgen in wat de
leerling kan. wat zijn sterke of
zwakke kant is. Daarop kan
dan eventueel het lesprogram
ma worden afgestemd.
Volgens prof dr K. Rljsdorp
.die als voormalig directeur
van het gymnologisch instituut
in Utrecht aan de ontwikkeling
van de test heeft meegewerkt,
is er een kans dat leerkrachten
vla de test meer aandacht gaan
besteden aan de gezondheid
van hun leerlingen. De test-
geeft inzicht ln de voorwaarden
voor de les, meent Rijsdorp
driehonderd miljoen gulden het
meest waarschijnlijk geacht. In to
taal moeten de departementen an
derhalf miljard gulden ophoesten en
een bedrag van driehonderd miljoen
zou percentueel redelijk overeenko
men met het aandeel dat onderwijs
heeft ln de rijksbegroting (rond twin
tig procent).
Collegegeld
Waar dat geld vandaan moet komen,
ls echter nog niet duidelijk. Het Ka
merlid Ginjaar-Maas suggereerde
desgevraagd dat er in ieder geval,
gedacht zou kunnen worden aan een
verhoging van de collegegelden voor
studenten van vijfhonderd naar bij
voorbeeld duizend gulden.
Van onze pariementsredactie
DEN HAAO De wereldomroep
krijgt dit jaar geen cent minder, dan
in de begroting van CRM was voor
zien. Twee amendementen van PvdA
en D '66 sneuvelden gisteren bij
stemmingen over de wijzigingsvoor
stellen, die waren ingediend bij de
behandeling van de begroting van
CRM. De PvdA wil anderhalf van de
bijna 47 miljoen, die de wereldom
roep krijgt afknabbelen en aan kun
sten besteden. D '66 beperkte zich tot
een miljoen en wilde daarmee de kin
derdagverblijven versterken. Voor
het amendement van de heer Voogd
(PvdA) stemden alle linkse partijen,
behalve DS "70. D '66 kreeg alleen de
steun van PPR en PSP.
Vorige week nog stuurde de wereld
omroep, die de bui zag aankomen
een brief naar de grote fracties in
de Tweede Kamer, waarin werd aan
geboden een paar kor te-golf ontvan-
gertjes ter beschikking te stellen. Op
die manier zouden Kamerleden in het
buitenland op de hoogte kunnen blij
ven van de vaderlandse ontwikke
lingen.
De wereldomroep ging er wakker
geworden door de ingediende amen
dementen vanuit dat men in de
Kamer weinig idee heeft van wat deze
stichting eigenlijk betekent De
rechtse partijen meenden echter toch
al dat het volkomen Juist is. dat de
wereldomroep geheel en al uit rijks
middelen worden gefinancieerd.
140.000 bawoners van de West Sahara zijn
gevlucht voor de Marokkaanse bezettings
macht.
Het Front Polisario vecht voor de onafhan
kelijkheid van de West Sahara.
Steun de Aktle Polisario voor hulp aan de
Saharaanae vluchtelingen bestemd voor
medische zorg, voedsel, onderwijs e.d.
Giro: 3704961 tn.v. Polisario Komitee Rot
terdam
Aktle van Poll—rlo Komtfee ondersteund
door PvdA, PSP, PPR. CPN. CDJA. NOVIB.
GIRO
3704961
Van een onzer verslaggevers
DEN BOSCH - Sinds 1973 ls het
aantal zelfmoordpogingen en geval
len van elf verwonding onder gevan
genen verdubbeld. De laatste jaren
geven zelfs een stijging van twintig
procent te zien.
Dit blijkt uit het laatste Jaarverslag
van de geneeskundig Inspecteur bij
het ministerie van Justitie. Deze telde
over 1978 ln totaal 263 zelfmoordpo
gingen, waarvan zeven met dodelijke
afloop.
De meeste zelfmoordpogingen en
zelfverwondingen komen voor in de
hulzen van bewaring: ln 1978 in totaal
206, tegenover 34 ln de gevangenis
sen, 14 in de tbr-inrichtingen en ne
gen ln de rijksinrichtingen voor de
kinderbescherming.
Geneeskundig inspecteur dr. E. Meu- dpmOPrQficpron
lenbeld zegt voor de toename geen UCII1VC1 ailSCl CU
bewijsbare verklaring te hebben.
..Het zal wel te maken hebben met
het veranderde opsluitbeleid van het
openbaar ministerie. Mensen worden
tegenwoordig pas preventief opgeslo
ten als het echt niet anders kan. Dat
brengt met zich, dat het aantal labie
le figuren in de Justitie-inrichtlngen
verhoudingsgewijs groter wordt Dat
klopt ook met de geluiden, die je van
de kant van de bewaarders hoort; zij
klagen dat de gedetineerdenpopula
tie de laatste Jaren zoveel moeilijker
is geworden."
Zes van de zeven geslaagde zelf
moordpogingen gebeurden door ver
hanging. Het is ook daarom, dat ln de
grootste detentie-Inrichting, de Bijl
merbajes, onlangs de sproeikoppen
van de brandblusinstallaties uit de
cellen zijn verwijderd.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM „Vrouwen eisen betaald werk" is het
thema van de actie, die morgen, op de Internationale
Vrouwendag, in veel plaatsen in ons land wordt gehou
den. De actie is georganiseerd door een groot aantal
vrouwenorganisaties.
betaald werk voor vrouwen, dewerk. Buitenshuis werken geeft
opheffing van het onderscheid een vrouw een eigen inkomen, waar
tussen mannen- en vrouwenberoe- over ze in beginsel zelf kan beschik-
pen, niet alleen op papier, maar ook ken. Wanneer iemand een eigen In-
in de praktijk. komen heeft, staat hij zelfstandiger
meer omseholings- en bijacho- *n minder afhankelijk in het leven,
lingsmogelijkheden voor vrouwen En dat wUlen vrouwen ook", menen
met name in de mannenberoepen, de organisatrices
goede cn betaalbare kinderop
vang ais basisvoorziening, Rivui ni iriniren
beter onderwijs, met name voor DC*UI,,,B,llK^n
vrouwen. in plaats dat er de laatste tijd moel-
een kortere arbeidsdag, zodat te wordt gedaan om meer banen
het werk btnnens- en buitenshuls voor vrouwen te scheppen (relaUef
rechtvaardig verdeeld kan worden zijn er veel meer vrouwen dan man-
over mannen en vrouwen en er meer nen werkeloos). Is de overheid julst-
arbeidsplaatsen komen. bezig met het doorvoeren van ster
ke bezuinigingen ln die sectoren
De InternaUonale Vrouwendag van het maatschappelijk leven,
wordt elk Jaar op 8 maart gehouden, waar vooral vrouwen werken (do
omdat Clara Zetkin, leidster van de administratieve sector, waar sterk
Duitse vrouwenbeweging, deze dag geautomatiseerd wordt, ln de ver
in 1910 op de internationale vrou- pleging, het onderwijs en dc gezins-
wenconferentie in Kopenhagen als zorg wordt sterk bezuinigd de tex-
zodanlg heeft uitgeroepen ZIJ kooa tlel- en confectiebedrijven, waar
de achtste maart omdat die dag in vrijwel alleen vrouwen werkten,
1908 de grote dag was van de strijd verdwijnen). Nu zou deze bezuinl-
van de vrouwen ln de textiel- en ging op de van oudsher typische
kledingindustrie in de Verenigde vrouwenberoepen niet zo erg zijn.
Staten. Deze vrouwen eisten de 8- wanneer tegelijkertijd andere be
ur! ge werkdag, behoorlijke ar be ids- roepen voor vrouwen opengesteld
voorwaarden en kiesrecht. zouden worden, maar dat gebeurt
(nog) niet. Vrouwen worden nu vaak
De organisatrices van de actie van weer in het (onbetaalde) vrijwllli-
morgen, vinden dat zij met deze gerswerk gedrongen
demonstratie Juist op tijd komen,
nu er de laatste dagen her en der
vakbondsacties zijn geweest, waar
bij de nadruk, naar hun Idee, toch
wel erg eenzijdig lag op de werkge
legenheid voor mannen.
Waarom betaald werk voor vrou-
De demonstratie ln Amsterdam be
gint morgenmiddag om half een op
het Museum- en het Beursplein,
vanwaar de twee tochten naar het
gebouw De Hoeksteen (Jan van Ga
lenstraat) treken, waar een bijeen
komst met discussies, voorlichting
wen? Hebben ze niet genoeg te en amusement wordt gehouden. Op
doen? „Vrouwen hebben zeker ge
noeg te doen, ze doen twee-derde
van al het werk, dat gedaan moet
worden om de maatschappij op
gang te houden. Maar het grootste
deel van al dit vrouwenwerk wordt
niet betaald. Het is zogenaamd lief
deze middag is er gelegenheid voor
de vrouwen om zich op een tijdelijk
„bijkantoor" van het arbeidsbureau
te laten inschrijven als werkzoeken
de Deze Inschrijvingen zullen de
volgende week demonstratief afge
geven worden bij het echte GAB
GRONINGEN (ANP) De bijzonde
re strafkamer van de Groninger
rechtbank heeft donderdag besloten
dat de 63-Jarige J. K. uit Arnhem, die
ervan wordt verdacht op 7 Juni 1942
in een café in Aduard de veertig
jarige Jan Koorenhof te hebben
doodgeschoten, in voorlopige hechte
nis blijft tot 20 maart. Dan zal de
strafzaak opnieuw tegen hem dienen
Het is niet uitgesloten dat op die
zitting besloten wordt de zaak naar
een later tijdstip te verschuiven.
Encyclopedie over 1940-'45 verschenen
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT De Tweede Wereldoorlog leeft sterk voort ln de
geest van de mensen, ook bij de generaties die deze oorlog niet
hebben meegemaakt. Dat bleek gisteren in Utrecht toen
Elsevier de resultaten van een enquête bekend maakte over
de beleving van de Tweede Wereldoorlog. Dat gebeurde bij de
presentatie van het eerste deel van de Winkler Prins-encyclo
pedie over de oorlog.
De enquête ls in sommige opzichten
onthullend. Zo wordt de kans op een
derde wereldoorlog groot geacht Te
gelijk bestaat een zeer groot vertrou
wen ln het wapenevenwicht. Haat of
andere afkeurende gevoelens Jegens
de Duitsers zijn vrij gering.
Van onze onderwljsredactle
DEN HAAG In besturen van
rooms-katholieke scholen moet
plaats worden ingeruimd voor ten
minste drie leden die uitdrukkelijk
het vertrouwen genieten van respec
tievelijk het personeel, de ouders en
de lokale kerkgemeenschap. De Ne
derlandse katholieke schoolraad wil
dat de statuten van rooms-katholieke
scholen voor 1 januari 1982 ln deze zin
worden aangepast.
De katholieke schoolraad heeft hier
mee een stap gezet op weg naar een
verdere democratisering van het be
stuur. De hier geformuleerde eis is
bedoeld als minimum. Het is moge
lijk dat personeel, ouders en kerkge
meenschap samen meer dan drie be
stuursleden aanwijzen.
De schoolraad heeft verder gespro
ken over de bevoegdheden die het
medezeggenschapsorgaan van een
school moet krijgen Volgens de raad
ls op z'n minst Instemming vereist
met besluiten over opheffing van de
school, fusie met andere scholen, wij
ziging van de grondslag van de
school, en soortgelijke zaken van fun
damenteel belang.
Van een onzer verslaggevers
WAGENINGEN Vormgevers en architecten kunnen de rol
van kleuren ln hun ontwerp vanuit de leunstoel beoordelen en
manipuleren met een nieuw apparaat, ontwikkeld aan de
landbouwhogeschool ln Wagenlngen.
Het belang van de enquête (uitge
voerd door Info te Amsterdam) moet
niet te hoog worden geschat, gezien
de betrekkelijk geringe omvang van
het aantal ondervraagden. De onder
zoekers hebben een groep van vijftig-
jarigen en ouder, die de oorlog be
wust heeft meegemaakt, en een groep
na de oorlog geborenen (vijfendertig
jaar en jonger) ondervraagd. De tus
senliggende groep ls bewust bulten
beschouwing gelaten, omdat deze
mensen vage herinneringen kunnen
versterken met verhalen die van de
ouders zijn gehoord
Voor belde groepen geldt dat een op
de v)jf ondervraagden zegt meer dan
eenmaal per maand over de oorlog te
spreken. Maar de onderwerpen ver
schillen. De Jongeren praten veel va
ker over de vervolging van Joden en
andere minderheden dan de ouderen
(41 tegen 23 procent). De ouderen
kaarten graag na over de voedsel
schaarste, maar dat onderwerp ls bij
de Jongeren minder ln trek (21 tegen
13 procent) Verder spreekt men on
der meer over de hongerwinter, de
bombardementen, de gebeurtenissen
in eigen woonplaats (vooral ouderen,
de Jongeren vrijwel niet), bezetting en
concentratiekampen Opvallend ls
verder dat angstgevoelens bij de
vrouwen sterker leven dan bij de
mannen.
De kans op een derde wereldoorlog
achten erg veel mensen aanwezig (ou
deren 61 procent. Jongeren 55 pro
cent). Vertrouwen ln het wapeneven
wicht ls bij de jongeren groter dan bij
de ouderen (72 tegen 64 procent)
Driekwart van de ondervraagden rea
geert thans vriendelijk jegens de
Duitsers
DUBLIN (UPI) In een afgele
gen veld ln het Ierse graaf
schap Tipperary ls een zeer
kostbare kelk uit de achtste
eeuw gevonden „De kelk van
zilver en goud ls zo waardevol
dat de waarde niet ln geld kan
worden uitgedrukt", aldus een
woordvoerder van het Natio
naal museum In Dublin. „Het ls
de belangrijkste historische
vondst ln Ierland sedert min
stens een eeuw geleden".
De kelk werd gevonden door
een Inwoner van het gebied, die
naar begraven schatten zocht.
Maar het Nationaal museum
weigert de plaats precies te
noemen omdat anders Jagers
op schatten zouden toestro
men Een ploeg archeologen zal
zeer spoedig opgravingen ln
het betrokken gebied be
ginnen
De jongste vondst wordt even
belangrijk genoemd als die van
de kelk van Ardagh ln de vori
ge eeuw. Die kelk ls zo kost
baar dat verzekeringsmaat
schappijen weigerden deze te
verzekeren toen hij een paar
Jaar geleden naar Amerika
werd overgbracht als onder
deel van een tentoonstelling
van Ierse kunstschatten
Tot nog toe kon dat alleen met een
erg omslachtige methode: het ont
werp wordt een aantal malen uitge
voerd. ln verschillende kleuren Bij
auto's, meubilair, huishoudelijke ap
paraten en dergelijke is dat nog wel
te doen. hoewel het veel tijd kost en
dus erg duur is. BIJ grote objecten als
bruggen, gebouwen en opslagtanks,
wordt wel met maquettes gewerkt,
met overigens hetzelfde bezwaar. Do
cent vormgeving H. Knoop ontwik
kelde ln Wageninen de „kleurvaria-
tor", bestaande uit vijf diaprojecto
ren. die samen één beeld op een
scherm projecteren. Elke projector
laat eenzelfde dia zien. bij voorbeeld
een stoel in een hulskamer, maar van
elke dia is telkens een ander deel
zwart afgedekt In het voorbeeld van
de stoel: dia 1 dekt de hele stoel af en
toont dus alleen de contouren van de
stoel ln de hulskamer, dia 2 laat al
leen de rug van de stoel zien. dia 3
alleen de armsteunen, dia 4 de zitting
en dia 5 de poten.
ren gekleurd kan worden. In elke pro
jector zitten namelijk vier lampjes
(rood. groen, blauw en wit) die vla
spiegels samen éón lichtbundel door
de lens werpen Daarmee kunnen alle
kleuren worden gemengd, en zo kan
de ontwerper achter een paneel met
knoppen kleurcombinaties Invullen
en beoordelen.
De vakgroepwonen, waaraan Knoop
verbonden ls, bestudeert de wissel
werking tussen mens en gebouwde
omgeving In dat verband wordt aan
dacht besteed aan de Invloed van
kleur en Ucht ln gebouwen, stadswij
ken, Interieurs en andere leefomge
vingen De kleurvariator zal in eerste
Instantie bl onderwijs en onderzoek
van de vakgroep worden gebruikt.
Intussen is door ontwerpbureaus Iri
binnen- en buitenland al grote be
langstelling getoond voor het nieuwe
apparaat
Volledig plaatje
Samen levert dat het volledige plaat-
Je op Maar de onderdelen van de
stoel kunnen afzonderlijk van elke
gewenste kleur worden voorzien,
doordat de lichtbron ln de projecto-
UTRECHT (ANP) De 27-Jartge
Turk Mustafa E mag als vrij man
wachten op het oordeel van de
Utrechtse rechtbank over de tenlaste
legging van uitlokking van doodslag
op een landgenoot De rechtbank ver
wierp gisteren een vordering van de
officier van Justitie E onmiddellijk
weer ln hechtenis te nemen
Twee weken geleden maakte de
rechtbank een einde aan de voorlopi
ge hechtenis van e omdat er onvol
doende bewijs tegen hem was De
zaak tegen E Is de laatste fase van
het „Utrechtse Turkenproces". E zou
een vooraanstaand lid zijn van dc als
fascistisch bekend staande Turkse
organisatie „Grijze Wolven'
Rijssen mag opening
zwembad op zondag
niet verbieden
DEN HAAO (ANP) in weerwil van
een gemeenteraadsbesluit mag hat
gemeentelijk zwembad De Korf
belt' ln Rijssen op zondag open Hat
!ü£nüï!.t*.ra"dsb',*lu,t u h'J koninf-
lijk besluit vernietigd, nadat gedept!-
teerde staten van Overijssel tever
geefs een beroep hadden gedaan op fi
en W van Rijssen om op het raadsbe
sluit terug te komen
Het verbod om het openluchtzwem
bad s zondags te openen Is in strijd
met de zondagswet, aldus de overwe
ging in het koninklijk besluit.
,.De Kocrbelt" ls ln exploitatie gegé-
ven aan de gelijknamige zwem- ntt
polovereniglng De vereniging lcgrfe
overeenkomstig de voorwaarden dè
exploitatiebegroting van het zwem
bad ter goedkeuring voor aan de «4.
meenteraad. De raad keurde de be
groting goed. maar besloot In 197*
dat het zwembad op zondag gesloten
diende te zijn
