Kleine oorlog tussen gewone mensen
CDA en PvdA vinden
elkaar bij regionale omroep
Leo Ferré
niet veranderd
Imposant pleidooi voor Sjostakowitsj
=fc!
Peter Oosthoek regisseert Brecht bij Publiekstheater
Gedeeltelijke financiering door Rijk
D'66 pleit voor derde net
Berichtgeving NOS
over stakingsacties
roept vragen op
STAD gaat
praten over
programma's
Sympathieke
folklore
uit Peru
En dan nog
Opvallend gebruik van koren
bij Franse chansonnier
£1
VRIJDAG 7 MAART 1980
KUNST/RADIO/TELEVISIE
TROUW/KWARTET
door André Rutten
AMSTERDAM Peter Oost
hoek van de toneelgroep Cen
trum regisseert bij het Pu
bliekstheater een voorstelling
van Bertolt Brechts „Moeder
Courage", die zaterdag 8
maart in première gaat.
Ton Lutz van het Publiekstheater
regisseert bij Centrum een voorstel
ling van George Tabori's „Mijn moe
ders courage", die woensdag 26 maart
In première gaat Dat de titels van de
twee stukken op elkaar lijken, zonder
dat zij lets met elkaar te maken heb
ben. is toeval, min of meer. Dat de
regisseurs bij eikaars gezelschappen
als gasten optreden natuurlijk niet.
Maar hoe Is dat gekomen?
Het Publiekstheater hulst op het
Leidsepleln Je hoeft de Marnlxstraat
maar over te steken en om het Ameri
can Hotel heen te lopen, en je bent op
de Leldsekade bij Centrum. Bijna bu
ren. Zo nu en dan lenen zij aan elkaar
acteurs uit .Het Publiekstheater had
een keer een vreselijk groot bezet
stuk. en toen zijn we eens gaan filoso
feren of we dat niet met z'n allen
konden doen. Centrum en het Pu
bliekstheater samen", zegt Peter
Oosthoek. „Dat Is er toen niet van
gekomen, maar we hebben wel ge
zegd: het zou toch leuk zijn als we. zo
dicht bij elkaar zittend, meer contact
met elkaar zouden kunnen krijgen.
We zijn nu begonnen met een regis
seurs-uitwisseling."
Hoe Is dat nu, met andere spelers
werken dan je gewend bent?
„Je denkt: dat wordt totaal anders.
Maar dat ls helemaal niet het geval.
Alle problemen zijn precies hetzelfde
en alle leuke dingen zijn precies het
zelfde Maar je werkt gewoon met
mensen die Je niet kent. En dat is
Inspirerend. En wat er ook met de
voorstelling gebeurt: de periode van
het werken eraan is erg belangrijk
geweest, over en weer. Je krijgt van
elkaar nieuwe impulsen
Is dese Brecht een keuze geweest van
Peter Oosthoek?
..Nee hoor. niet helemaal. Ik weet niet
precies hoe het gekomen is De titel
„Moeder Courage" viel een keer. Wat
vind Je daarvan vroegen zij. Nou. dat
vind ik een mooie onderneming, zei
Ik. Toen hebben ze het op het reper
toire genomen en gevraagd of ik het
wilde regisseren."
„Moeder Courage" ls een ballade-ach-
tlg stuk over de marketentster Anna
Fierllng, die ln de Duitse Dertigjarige
(godsdienst-oorlog 1618-1648) met de
legers meetrekt om aan de oorlog
geld te verdienen, haar belde zoons
en haar dochter aan die oorlog ver
liest en uiteindelijk alleen verder
trekt.
„Het ls een waanzinnig moeilijke on
derneming". zegt Peter Oosthoek.
Een echt goede voorstelling ervan,
een die echt succes had, ls er eigenlijk
nooit geweest, behalve de modelvoor
stelling van het Berliner Ensemble ln
1948 onder regie van Brecht zelf. (De
'oer'première was ln 1941 ln Zürich
geweest.) In Berlijn, drie Jaar na de
oorlog, waren de omstandigheden
gunstig: een Duits stuk voor een
Duits publiek in die oorlogssituatie
geschreven. Moeilijk vooral, omdat
Brecht zijn eigen theorièn Juist in dit
stuk praktisch onmogelijk maakt
Vervreemding
Die theorieën zijn samen te vatten
onder het begrip „vervreemding": de
spelers mogen zich niet inleven ln
hun rollen, het publiek niet tot meele
ven bewegen, maar tot kritisch
kllken.
„Maar wat laat Brecht zien: een on
verzettelijke vrouw, die handel drijft.
Haar ene zoon gaat weg. Haar andere
zoon gaat weg. En haar dochter die
sterft op een bijna zelfdodende ma
nier. Je kunt er tranen met tul ten bij
hullen. De mogelijkheden tot identifi
ceren en meeleven liggen er lepels dik
op. Het is zeker niet het makkelijkste
stuk van meneer Bertolt. Er is niet
voor niets zoveel over geschreven.
Die vrouw staat twee en een half uur
op het toneel. In elk van de twaalf
scènes staat zij centraal. Ze leert
niets van alles wat er gebeurt, maar
toch staat er een vrouw met daad
kracht. met humor, met slimmigheid,
met toch moedergevoel voor de kin
deren. Het is onmogelijk dat je haar
gaat haten, dat je aan het eind zegt:
wat een rotwijf En dat is wel de
bedoeling van Brecht geweest. Toen
het in Berlijn zo n succes werd, ze
allemaal hoera riepen en haar toe
juichten. heeft Brecht gedacht: dat
zit goed mis. en geprobeerd door er
veel over te schrijven het in zijn ge
wenste richting te praten."
Heeft Peter Oosthoek wel met die
„vervreemding" gewerkt?
„We hebben wel geprobeerd „al-
stand" te nemen. Maar dat ls nu niet
voldoende meer, daar zijn we bij het
toneel al tezeer aan gewend. En het
stuk ls natuurlijk toch behoorlijk
„gedateerd". Bij voorbeeld mensen
van nu. die de Jongste wereldoorlog
niet meer meegemaakt hebben, die
worden geconfronteerd met wat de
oorlog ooit zal zijn, een oorlog van
knoppen en nucleaire zaken. De oor
log van Moeder Courage is er een van
soldaten en marketensters. Het mo
del van Brecht zelf ik heb het
grondig bestudeerd en toen maar ln
de kast gezet kunt je niet meer
gebruiken."
Wat dan wel?
„Ik heb geprobeerd het niet moeilij
ker te maken dan het toch al ls.
Eigenlijk ls Brecht niet erg conse
quent. noch wat zijn socialisme be
treft. noch wat zijn bedoeling voor
het volk te schrijven: hij gebruikt
metaforen, die zelfs intellectuelen
niet begrijpen zie maar de vele
commentaren er op. Dat wil niet zeg
gen dat ik niet van deze voorstelling
houd. Man soli sich in die Schauspie-
ler und das Stück verlieben. Dat heb
ik gedaan. Maar ik heb het behoorlijk
ingekort en verduidelijkt met
Peter Oosthoek: zelfde problemen
handhaving van de volgorde van de
scènes."
„Ik heb ook naar een vorm gezocht,
die het verlevendigt, want het is vrij
statisch, een vorm, waardoor Je toch
naar gewone mensen zit te kijken.
Bijvoorbeeld, niet een meneer aan de
ene kant van het toneel, die tegen de
zaal staat te verkondigen wat hij van
de oorlog denkt, en aan de andere
kant een vrouw, die tegen de zaal
staat te verkondigen wat zij van de
oorlog denkt. Maar een meneer en
mevrouw die een relatie met elkaar
opbouwen en met elkaar praten,
waardoor de boodschap die zij van
Het gaat mij niet om de grote o,
die aan de gang ls, op de ach terg
maar om die kleine oorlog tu
mensen ln het stuk. De spai
tussen die mensen door hun rivi
liefde, hartstocht, verwijten.
Ik hoop. dat dat lukt. en dat dai
de Brechtiaanse boodschap (dj
log ls een voortbrengsel van het
talisme. dat iedereen aansteelq
opportunisme, zelfs de klelr_
hoe kom ik er het beste uit. watf
er van mee) wel de zaal in koi
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG CDA en PvdA hebben elkaar gevonden bij het opstellen van een motie over de
financiering van de regionale omroep. De twee fracties vinden dat de regionale omroep
gedeeltelijk moet worden betaald uit middelen van de rijksoverheid en gedeeltelijk uit
opcenten, die de burger gaat betalen bij zijn luister- en kijkbijdrage. Provinciale Staten moet
gaan vaststellen hoe hoog dat op de bijdrage gaat worden.
Minister O ar deniers van CRM wil dat
de regionale omroepen gedeeltelijk
worden betaald door het Rijk en voor
de rest door provincie en gemeenten.
Van alle betrokken partijen ls nie
mand het daarmee eens.
Alle betrokkenen stellen, dat het ge
heel door het Rijk moet worden be
taald. Dat was ln eerste instantie ook
de mening van de Partij van de Ar
beid. Het CDA gaf de minister eer
beetje gelijk, maar wilde de bijdrage
van de lagere overheden verlichter
door opcenten zoals nu ln de motit
verwoord. Tenslotte vond de WD dal
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG D'66 wil op de televi
sie een derde net, dat geheel en al
commercieel moet zijn opgezet. Op
die manier kan het concurreren met
buitenlandse commerciële omroepen
en kunnen de twee bestaande netten
worden verschoond van reclame.
Dat staat ln de nota „landelijke en
regionale omroep" van de democra-
Van onze parlementsredactie
DEN HAAO Het WD-Tweede Ka
merlid Keja wil van minister O arde
niers van CRM weten hoe het moge
lijk heeft kunnen zijn, dat het NOS-
journaal ln haar nieuwsuitzending
van dinsdagavond om acht uur alleen
maar aandacht heeft geschonken aan
de acties van het FNV. In die uitzen
ding ls niets andera aan bod gekomen
dan de berichten van het stakings
front. terwijl er volgens Keja vol
doende ander nieuwsaanbod is ge
weest. bij voorbeeld de verkiezings
uitslag ln Rhodesié
Keja heeft de minister via schriftelij
ke vragen om uitleg verzocht en hij
wil daarbij ook weten hoe zij in de
toekomst zo n gang van zaken kan
voorkomen.
Overigens heeft de WD'er niet de
beschuldigende vinger naar de ma
kers van het NOS-Journaal: „Men
heeft dit gewoon over zich heen zien
komen, inclusief de onderbreking van
de uitzending aan het eind van het
Journaal. Had men de volgorde an
ders ingericht, dan zou het kleine
nieuws ook zijn uitgezonden, hetgeen
nu pas ln de uitzendingen later op de
avond aandacht kreeg." aldus Keja.
Speciaal vandaag
ten, die werd opgesteld door de Ka
merfractie en het wetenschappelijk
bureau van D'66.
Als men zo'n derde net Invoert moet
dat worden beheerd door een natio
nale omroeporganisatie, die deel gaat
uitmaken van de N08. Op dat derde
net moet het ook mogelijk zijn dat
het bedrijfsleven de uitzending van
films sponsort. Daarbij moet men
dan niet denken aan een film die
helemaal gericht ls op een bepaald
merk, maar eerder aan films die wor
den aangeboden door een bepaald
merk. De TROS heeft dat bijvoor
beeld gedaan, met de film „Soldaat
van Oranje", die financieel werd ge
spekt door een bekend automerk,
hoewel dat niet hardop werd gezegd.
D'66 wil dat op een derde net legalise
ren en denkt daarbij aan bij voor
beeld uitzendingen als de Olympi
sche 8pelen. de Amerikaanse verkie
zingen of opera's. Rondom dat soort
programma's zouden dan weer
STER-blokken moeten komen.
De omroepverenigingen moeten ln de
toekomst een minimum-aantal leden
hebben om een volledige zendmachti
ging te kunnen krijgen. De a-, b- of c-
status moet verdwijnen. Op die ma
nier kan de concurrentieslag om de
hoogte van de kijkcijfers verdwijnen
en bovendien voorkom Je dan de ver
vlakking van de programma's, die
zich voordoet als het gaat om het
bedingen van de genegenheid van de
grootste gemene deler
De eerste twee netten moeten vol
gens D'66 behouden blijven voor de
acht bestaande omroeporganisaties,
eventuele toekomstige aspirantom-
roepen. de N08 en de zogenaamde
mini-omroepen. De nota pielt verder
voor een democratische structuur
binnen de bestaande omroepen
de zaak gedeeltelijk door het RijV
moet worden betaald en gedeeltelijk
door een regionale STER. Iedereen
was het derhalve met de minister
oneens, bleek op een openbare com
missie-vergadering enige tijd gele
den. Maar niemand kon voor zijn idee
een meerderheid in de Kamer vinden.
Model
De PvdA kwam vorige week met een
nota over de omroep, waarbij werd
gesteld dat er voor de regionale
STER ook wel wat te zeggen viel. Die
nota was opgesteld door een commis
sie onder voorzitterschap van om-
roep-speclalist Kosto. Het zag er dus
naar uit dat PvdA en WD elkaar
zouden kunnen vinden ln een finan
cieringsmodel van rijksoverheid en
STER.
De fractie van de PvdA heeft kenne
lijk gekozen voor een minder com
mercieel standpunt dan dat van de
heer Kosto. nu blijkt dat CDA en
Van onze radio-en tv-redactie
AMSTERDAM Het bestuur van
STAD Radio Amsterdam heeft de
programma-adviesraad van STAD
verzocht op korte termijn een advies
uit te brengen over de programme
ring van deze omroep bij de kraakac-
ties aan de Vondelstraat in het afge
lopen weekeinde.
De voorzitter van Stad. de heer A.A.
Verhelj. heeft een extra vergadering
van de stichtingsraad uitgeschreven
om op deze manier een begin te ma
ken met de beoordeling van de pro
grammering in het algemeen van
STAD en de programmering in situa
ties als die rond de kraakacties in het
bijzonder.
Tevens zal de ontslagaanvraag van
het bestuurslid G.J. Kemme, naar
aanleiding van de uitzending over de
kraakacties. worden behandeld. Ver
helj zegt dat hij de stichtingsraad xal
adviseren de ontslagaanvraag van
Kemme niet ln te willigen. In verband
daarmee heeft Kemme zijn ontsla
gaanvraag opgeschort
PvdA elkaar hebben gevonden in de
opcenten.
Minister Gardeniers zal dinsdag over
een week, als er wordt gestemd over
de moties die zijn Ingediend bij de
vergadering over de regionale om
roep, deze nieuwe motie zeker ontra
den. Zij heeft de Kamer al laten we
ten dat de dienst omroepbijdragen
van de PTT voor grote problemen zal
komen te staan. De directeur van
deze dienst heeft gezegd dat de invoe
ring van zo'n regeling mogelijk het
zeer omvangrijke incassosysteem
blijvend zou kunnen schaden. Het
invoeren van de regeling kost naar
schatting 2.7 miljoen gulden en Jaar
lijks terugkerend zal het anderhalf
tot ruim twee miljoen vergen.
Daarbuiten heeft een en ander gevol
gen voor de inkomens van gezinnen,
hetgeen de minister van sociale za
ken en financiën in moeilijkheden
zou kunnen brengen, schreef de mi
nister een paar weken geleden.
ARNHEM Pure dans- en musiceer-
vreugde is te zien en te horen tijdens
de voorstelling van Peru Folklorico,
het nationale zang-.dans- en muzle-
kensemble van Peru. Het programma
ls goed opgebouwd met veel afwisse
ling. Wat prettig aandoet is een pre
tentieloze directheid in de presenta
tie naast warmte en bescheidenheid.
De groep wordt geleid door de zange
res Esmilla Zevallos en gitarist Pepe
Torres, beiden virtuoos op hun ter
rein. Zevallos is een leerling en noemt
zich opvolgster van Yma Sumac, de
fameuze volksliedzangeres uit de ja
ren vijftig en zestig. Dat ls te horen in
het typische gebruik van de fraaie
stem, maar het grote gebruik waaro
ver Sumac beschikte, heeft zij niet.
Zevallos brengt de volksliedjes heel
charmant en de vertolking van een
oud Inca-lied, een verering van de
zonnegod door jonkvrouwen was heel
mooi. Pepe Torres, bijgenaamd „de
gouden gitaar" doet dit predikaat
alle eer aan. Hij beheerst zijn instru
ment tot in de perfectie. Niet onver
meld mag blijven Raymond Theven-
door Ineke Sluiter
ot die de précolumbiaanse houten
fluit de pena meesterlijk bespeelt.
De dansen zijn niet echt spectaculair.
Er zijn Spaanse invloeden, met name
in de quasi-zapateado's of voetroffels.
Voor de mannen is er. zoals gebruike
lijk in de volksdans, wel meer te doen.
Een voorbeeld daarvan is een satiri
sche dans over Argentijnse muilezel
drijvers die door Peru trekken. Het is
een sterk ritmische dans met veel
vertoon van mannelijke competitie.
Heel typisch is een dans waarin de
spot wordt gedreven met de oi
ven gratie en het aanmatigei
rakter van de Spaanse conqi
res. Het is een uiting van de zei
vriendelijke gevoelens die het]
aanse volk ten aanzien van
overaars van hun land moet
ben gevoeld. Een vrolijke clii
voorts de boerendans. Huayal<
danswedstrijd tussen man en
De uitslag viel zeker niet ln
deel van de vrouw uit. Goed
bouwd ls ook het visuele aspt
de voorstelling in de vorm
kostuums: van zeer simpel
herdersdans tot zeer rijk bewi
het oude Inca-lied. Je ziet uit
pende motieven van bloemen
den ln uitbundige kleuren
duurd. Het vormt een creatit
woord op zowel geografisch
aal barre levensomstandighedi
blijft interessant om te zien wi
sen op kledinggebied verzinn<
Een sympathieke voorstelling
tot en met 22 maart in verschl
plaatsen is te zien.
Rh
H in
Vanaf volgende week zaterdag tot
14 april wordt in het Gemeentemu
seum in Arnhem een tentoonstelling
geboden van de kunstenaar Diede-
rick van Kleef. Hij zal zowel schilde
rijen als boeken laten zien ln een
installatie-achtige presentatie. Van
Kleef heeft voor deze gelegenheid een
boek gemaakt dat als catalogus voor
de tentoonstelling dient. Het zal tekst
en uitleg over zijn werk geven. Van 20
tot en met 23 maart zal de kunstenaar
een bivak inrichten in het Kunstcen
trum De Gele Rijder, eveneens in
Arnhem, samen met de experimente
le musici Jos Janssen en Peter van
Hintum. Daaraan vooraf gaat op 18
maart een sit-inn in de vitrine van het
Grafisch Centrum op het Gele Rij-
derspleln. Van Kleef neemt voor dit
verblijf voedingsmiddelen en com-,
municatie-apparatuur mee.
In het Rijksmuseum in -
dam wordt in de periode van 1
tot en met 18 mei een keuze u
litho's getoond die de Franse sctf'1
Henri de Toulouse-Lautrec t )arl
1891 en 1901 heeft gemaakt. Dï ivei
der bevinden zich onderwerpen dri<
wereld van het theater, het cal e_
cert en de paardenrennen, maar
uit de befaamde serie Elles. De 1
zijn te zien in het prentenkabln^drie
het museum.
Leo Ferré
Foto Lex VBO Rossen
De ombudsman. Frits Bom
gaat opnieuw in op de proble
matiek rondom sterilisatie.
Bom praat met de Apeldoorn-
se gynaecoloog dr. W. Vlaande
ren. Verder wordt aandacht
besteed aan verkrachtingen en
de geschillencommissie-rei-
Ned. I 19.30 uur
Hier cn Nu besteedt aan
dacht aan alternatieve straf
fen voor mensen die onder In
vloed hebben gereden. Verder
een gesprek met prof. dr. T. H.
A. Stevers. hoogleraar aan de
economische Hogeschool in
Tilburg, over de problematiek
op lange cn korte termijn
rondom de loonwet.
Ned. 2 22.10 uur
Een jaar na Harrisburg. Se
rie van vier programma's over
kernenergie. energiebeleid,
economie en overvloed. Afle
vering twee heet: Tot in het
vijftigste geslacht.
Ned. I 23.00 uur
Van uitgeverij Van Oorschot te Am
sterdam weer twee Russische minia
turen: Geen markt voor holle vaten
van V Aksjonov en Ik en mijn auto
mobiel van L Lichodejev (beide 226
blz - 18.90. Ing De Qor'aan, het
heilige boek van de moslims, met
Nederlandse vertaling, de Arabische
tekst en een voorwoord. Uitg. De
Driehoek, Amsterdam 820 blz - 50
gulden
Uitgeverij Querido te Amsterdam
zond. Het vaderhuis, gedichten van
H v. d. Woestljne. 2e druk 78 blz -
9.90; Kenteringssonnetten van H
Gorter, deze sonnetten dateren uit de
jaren rond 1900. 39 blz - 9.90; Plaat
selijke tijd. een keuze uit de gedich
ten van J. Harten. 188 blz - 27.50.
Fred en het schilderij dat niet te
koop was, is een kinderboek <7-10
Jaar) van P. Kalteren en uitgekomen
bij Voorhoeve, Den Haag. 110 blz.
geen prijsopgave
Gezellig beleggen. E. Albarda wijst
de weg Ln de beleggingskunst en niet
alleen ln aandelen. Een gedeelte van
deze beleggingstips zijn eerder ver
schenen in het maandblad Avenue.
Uitg. Bakker. Amsterdam. 127 blz..
geen prijsopgave.
Beatrix, onze jonge koningin. 96 pa
gina's met 130 foto's met bijschriften
en een inleiding van dr W. Drees sr.
Uitg. Zomer en Keuning. Ede. Prijs:
13.90
Museumboek voor Friesland, door H.
Kingmans. In Friesland zijn 49 mu
sea en oudheidkamers. In dit boek
van 127 bladzijden worden de collec
ties bechreven en met foto's toege
licht. Uitg. Bosch en Keuning, Baam.
Prijs: 13.50.
door Marleen van Swigchem
UTRECHT De benaming chanson
nier ls slechts één omschrijving uit
een lange rij, waarin minstens ook
componist, dichter, filossof en anar
chist thuishoren, om Leo Ferré al
thans een beetje te plaatsen. Een
goede typering van Ferré is ook: een
mengsel van amour en anarchie". In
zijn stem vind Je elementen als fragiel
en tegelijkertijd doorrookt en fel. In
zijn teksten is soms sprake van een
bijtend sarcasme, of een poëtische
manier waarop Ferré de woorden,
vaak zuiver associatief, aan elkaar
rijgt.
De wijze waarop hij woensdagavond
in muziekcentrum Vredenburg bij
zijn entrée zijn publiek rustig en
vriendelijk taxeerde en in zijn eerste
chanson direct zijn persoonlijkheid
wist te leggen, maakt duidelijk dat
hij niet veranderd is. Dit wil niet
zeggen dat de ruim 60 Jaar oude Ferré
er de man naar zou zijn om bij zijn
roemrijke verleden te blijven hangen.
Zijn (eenmalige) optreden van woens
dagavond bevatte een groot aantal
recent geschreven chansons. Voor zo
ver er ouder werk op het programma
stond, had Ferré dat grondig omge
werkt. Een voorbeeld daarvan was de
verbazingwekkende gedaante-veran
dering die hij z'n „Je suis un chien"
had laten ondergaan. Waar hij dit
chanson ln 1970 nog als een luidruch
tig nummer met een popgroep op de
plaat zette, reciteerde hij nu dezelfde
tekst tegen de achtergrond van koor
muziek uit de renaissance: een motet
van de componist Victoria, dat hij als
klein jongetje ooit eens heeft ge
zongen.
Klassieke muziek is het terrein waar
op Ferré zich als componist het meest
Ie l
et
e i
IC
fee:
emr
nc
leb
de
thuisvoelt. Bij zijn optredens
geen afstand doen van de begel
door een volledig symfonle-ork
hij verkiest het zijn eigen bantC
men mee te nemen als zo'n o
niet beschikbaar ls. Er zijn 0
twee haakjes onderhande
gaande over een optreden van IC
misschien dit jaar nog, in sam<
king met het Utrechts Syxnfon en
kest. In Nederland zou men dai
het eerst kennis kunnen make
Ferrés kwaliteiten als dirigent, !£ge
Frankrijk die al een paar Jaar1 ze
Dit zou Iets zijn om naar uit te k de
Al was het maar omdat een b< onci
ding via mechanische weergav^?
een domper op de vreugde vs !"ji
live-optreden zet. inde
ivaa
Ferrés orkest-composities zijn 1 6®
monumentaal en romantisch. n d<
soms wel rommelig. Toch neeiirda
niet weg dat er veel uitstekendetrecl
stratievondsten in voorkomeinrec
voorbeeld een xylofoon en c<e bl
naast een strijkkwartet ln het]
son „Allende", of zigeunerme
voor twee violen ln „Les étran I I
Opvallend was het feit hoeve j!
bruik hij maakt van koren, sa
haast Wagneriaanse proporties]
Ferré schijnt zich absoluut
zorgd te maken of bepaalde 1
wel bij zijn stem passen. Dit J
het effect op dat zijn begeleid
soms als filmmuziek een eige
lijken te leiden. Het is opvalle
weinig storend dat eigenlijk ls.
is met zijn stem, die op zichze
eens veel mogelijkheden bi
staat om een publiek ruim tw
onafgebroken te boeien. Aan
ne speelsheidjes waarmee hij
treden lardeert, is het te merk
hij zich laat stimuleren door ee
welgezind publiek.
AMSTERDAM Strawinsky en
SJostakowltsj. twee grote Russen in
twee programma's hoofdschotel bij
het Concertgebouworkest geleid door
een derde Rus: Kyrill Kondrasjin
Strawinsky die na 1918 niet meer
terugwilde en zich ln het westen in
alle vrijheid ontplooide als een ras
muzikant. onder andere ln zijn speel
se vioolconcert uit 1931 (met overtui
ging gespeeld door 'n andere ..vrije"
Rus. Mart Lubotsky). SJostakowltsj
die zich in alle onvrijheid ontplooide
als een niet minder rasecht muziek-
maker en tenslotte Kondrasjin die al
weer een dik Jaar geleden de benen
nam om hier ln vrijheid een subliem
middelaar te zijn tussen compositie,
orkest en publiek
Met de uitgave eind vorig jaar van
zijn memoires zette Dimitri Sjostako
witsj (gestorven 1975) het masker af
dat hij sinds zijn eerste veroordeling
in 1936 moest dragen om in. soms zeer
betrekkelijke, genade te kunnen le
ven van het vaak straffe Sowjet-regi-
me. Kondrasjin zou daar een stevig
woordje aan toe kunnen voegen,
maar houdt om begrijpelijke redenen
zijn mond stijf dicht
Als het waar is dat Russen vooral
tussen de regels door hun gedachten
spuien, dan heeft Kondrasjin de afge
lopen dagen in deze twee program
ma's middels het orkest waaraan hij
een vaste positie heeft naast Haitlnk.
door Franz Straatman
toch opmerkelijk gesproken in de
keuze van zijn stukken.
Het ene programma opende met de
ouverture Guillaume Tell van Rosini
en het andere sloot met de negende
symfonie van Sjostakowitsj. Inzake
Teil wisten we dat een mens weigert
zich te laten knechten door tirannie,
maar dat Sjostakowitsj in 1946 be
wust geen halleluja-symfonie voor
Stalin uit de pen kon krijgen, maar
iets tegendraaas deed. Konaen we
hoogstens gissen. De memoires heb
ben nu helderheid gebracht.
Een heerlijk stuk muziek, uitermate
geschikt om het Hollands publiek dat
nogal kopschuw reageert bij de naam
Sjostakowitsj voor diens verbeel
dingsrijke symfonische werk te win
nen. Flitsend, dansend, buitelend en
marcherend en dan ineens dat merk
waardige theatrale vierde deel. een
intense, klagende fagotsolo (wonder
schoon voorgedragen door meesterfa-
gottist Brian Pollard) die bijna ver
pletterd wordt door een dreigende
koperfanfare, waar de vier blazers
hun hele ziel en zaligheid inlegden.
Wat betekent zq'n dramatisch mo
ment na zoveel schijnbare vro
lijkheid^
Dat niet Haitink het orkest de symfo
nische wereld van Sjostakowitsj bin
nenleidt. mag merkwaardig heten,
want hij doet het wèl met het Lon-
dens Symfonie Orkest, is zelfs bezig
alle vijftien symfonieën op de plaat
vast te leggen. Maar met Kondrasjin
zitten we in Amsterdam ook eerste
klas want hij kent maker en p
ten door en door uit zijn Mo
jaren (waar hij ook een co
vastlegging op plaat verwerke
Ik hoop van ganser harte dat
drasjln aan het Concertgeb
kest die hele kennis o verdra
aan de Beethoven, Mahler en
ner-traditie een Sjostakowitsj
tie toevoegt. De uitvoering
negende vormde daarvoor een
sant pleidooi dat door het ork<
in details werd ondersteund
Voorlopig zullen we het wat de
takowitsj-memoires betreft met PJk]
New York uitgegeven EngelspPJ
editie moeten doen. De Arbeid*
verwacht een Nederlandse vei
(uit het Russische origineel)
vroegst pas tegen het einde
jaar op de markt te kunnen bref
