oskou wenst geen ieutraal Afghanistan ZIMBABWE Van 'terroristenleider' tot kameraad Mugabe Eerste overwinning Edward Kennedy Portugese regering maakt storm in een glas water heeft gekozen gponn weigert VS egemoet te komen Zwart Zuid-Afrika bejubelt 'Zimbabwe' ;ide 111 Blanken geschokt lugabe en Nkomo "SÜvillen blanken >k in coalitie lAFRIKAl Wij gaan door met onze steun. Wij rekenen ook op uw bijdrage. VOOR EEN VRIJ ZIMBARWE ^NDERDAG 6 MAART 1980 BUfTENLAND TROUW/KWARTET 7 IOSKOU, ISLAMABAD (Reuter, AFP, AP) De Sowjet-Unie voelt niets voor een neutralisa- t voo|e van Afghanistan, zoals die vorige maand door de Britse minister van buitenlandse zaken, er in&rd Carrington werd voorgesteld. Het gezaghebbende Russische weekblad „Nieuwe Tijden", gist tspecialiseerd op buitenlandse zaken, zei dat het westerse plan de bedoeling had „de aad, andacht af te leiden van de oorlog die de imperialisten in Afghanistan voerden". Diplomaten vanu Moskou zeiden bovendien dat het Kremlin tot op heden allesbehalve positieve geluiden had >mst|ten horen over het plan. leuwe Tijden legde de verantwoor- ilijkheld voor de aanwezigheid van 1 ove'usslsche troepen in Afghanistan I Pr*i)l]edig bij de Verenigde Staten, En- land, China en hun bondgenoten. vo°' Washington, Londen en Peking ont- lle innen de langdurige neutraliteit w?s' in Afghanistan, hebben zich ge- II ^tengd in de binnenlandse aangele- toheden van het land en ondersteu- n de contra-revolutionaire krach- jn. Als aan deze inmenging een eind *Wdt gemaakt zijn er geen Russi sche troepen meer nodig", aldus het blad van een land dat naar schatting 70.000 man aan troepen naar Afgha nistan stuurde, de regering omver wierp en vorige maand in de hoofd stad Kaboel duidelijk te verstaan kreeg dat het allesbehalve welkom is. Ook twee Franse diplomaten, die naar Moskou togen om met onder minister van buitenlandse zaken, Ge- orgy Komienko over het neutrali- teitsplan te praten, zijn weinig opge schoten. Volgens Italiaanse bronnen WASHINGTON (Reuter, DPA, AFP) West-Dultsland zal een wezenlijke beperkingen opleggen aan de handel met de lowjet-Unie. Dit heeft de Westduitse bondskanselier Helmut Ichmidt tijdens een gesprek met de Amerikaanse minister ran buitenlandse zaken, Cyrus Vance, duidelijk gemaak^. fance zei na afloop van het gesprek sreclnegen de vereamelde pers dat het er in Moskou was er eerder sprake van verharding dan verzoening bij de Russische autoriteiten. Leiders van de opstandellngenbewe- gingen geven toe dat zij zware verlie zen lijden en verwijten de westerse wereld en de islamitische landen „slechts toe te zien hoe het bloed van het Afghaanse volk vloeit." De leiders beschuldigden gisteren de Sow jet- Unie ervan gifgas te gebruiken in de strijd tegen de opstandelingen. Het Pakistaanse ministerie van bui tenlandse zaken heeft gezegd dat Pa kistan geen belangstelling meer heeft voor Amerikaans wapentuig ter waarde van 800 miljoen gulden. De Pakistaanse president Zia Oei Haq heeft eerder opgemerkt dat de hulp veel te gering was en dat de voor waarden van de Amerikanen voor zijn land niet acceptabel waren. Di plomaten in Islamabad meenden dat Zia het spel hard speelt om veel meer wapens van de Amerikanen los te krijgen. Pakistan heeft overleg gepleegd met de Sowjet-Unie over de situatie in Afghanistan. President Zia zei dat elke internationale commissie in de allemaal „zeer vriendschappelijk en Afghaanse vluchtelingenkampen in door Hennle Serfonteln i Blank Zutd-Afrika schudt op zijn grondvesten door de gewel dige verkiezingsoverwinning van Robert Mugabe in Zimbab we (Rhodesië! De meerderheid van de 22 miljoen zwarte Jubelt van vreugde en verwelkomt Mugabes victorie als een „stap naar de eigen bevrijding". De blanke ZuldAfrikanen (van uiterst rechts tot links-liberaal) zijn echter geschokt door de verkiezingsuitslag in Zimbabwe. ZIJ heeft de mythe ver stoord dat de zwarten in een dergelij ke post-kolonlale situatie de voor keur geven aan een „gematigde" zwarte leider zoals in Zimbabwe bij voorbeeld Abel Muzorewa. Wat be treft Zuid-Afrika leidt dit alles uitein delijk tot de vraag hoeveel steun de leiders van de verschillende thuislan den. alsmede andere zwarten in door de regring ingestelde apartheidsorga nen. nog hebben Anderson op het moment dat hij nog meende de voorverkiezingen in Vermont gewonnen te hebben. BOSTON (Reuter, AP) De democratische senator Edward Kennedy heeft eindelijk zijn eerste overwinning geboekt ln de serie voorverkiezingen die uitlopen op de presidentsverkiezin gen ln november. In zijn eigen staat Massachusetts versloeg van buitenlandse zaken Pik Botha de hij president Carter met ruim verschil. In de aangrenzende staat Vermont leed hij echter een grote nederlaag. Gematigd Eerste minister Botha reageerde te rughoudend en gematigd op de ver kiezingsuitslag in het buurland. Dit in scherpe tegenstelling tot de oor logszuchtige geluiden, die minister IBURY (Reuter. AFP. AP) toekomstige premier van Zlmbab- ■Rhodesië, Robert Mugabe, en zijn vroegere kompaan van het Patriot- ch Front, Joshua Nkomo zijn het in iclpe eens over de vorming van i coalitieregering. Beide leiders den dat ook vertegenwoordigers de blanke minderheid deel moe- nemen aan de coalitie. werd gisteren meegedeeld door woordvoerder van de partij van ibe, die bij de verkiezlnen een (overweldigende meerderheid haalde. iMugabe heeft ook de Britse gouver neur Lord Soames gevraagd nog min stens drie maanden in Rhodesië te blijven om bij de blanken in het land de nog bestaande angst weg te ne- nen. In een gisteren uitgegeven ver iaring liet Soames weten dat hij amen met de nieuwe regering zal eldjken hoe de Britten het beste lunnen bijdragen tot het vergemak- «UJken van de machtsoverdracht na de onafhankelijkheidsverlening. n Londen hebben Britse regerings- unctionarissen gezegd dat de nachtsoverdracht over ongeveer drie reken zal plaatsvinden. Eerst zal Mu- :abe zijn regering rond moeten heb- >en en daarna volgen een reeks con- titutionale procedures, waarover op e Rhodesische vredesconferentie in sneaster House in Londen vorig jaar lecember overeenstemming werd lerelkt. lederland zal zodra dat mogelijk is. Ilplomatieke relaties aangaan met thodesië-Zimbabwe. De woordvoer- ier van buitenlandse zaken in Den laag, die dit meedeelde, wilde geen nhoudelijk commentaar geven op de to te verkiezingsoverwinning van Augabe. De Nederlandse regering aat ervan uit, aldus de woordvoer- er, dat de uitslag de wensen van de Jevolking van Zimbabwe weergeeft. Dit op grond van de rapportage van de meeste waarnemers die vaststel len dat de kiezers vrij hebben kun- ;n stemmen. ftet Komitee zuidelijk Afrika heeft Mugabe en Nkomo in een telegram Teluk gewenst met hun overwinning. opbouwend" aan toe was gegaan, maar mensen uit het gevolg van de bondskanselier meenden dat het ge sprek „hard" is geweest omdat Schmidt niet tegemoet wenste te ko men aan de belangrijkste wens van Washington: het treffen van economi sche maatregelen tegen de Sowjet- Unie. Om de pil wat te verzachten zou Schmidt, althans volgens het Franse persbureau AFP, de Amerikaanse re gering nog kunnen meedelen dat ook West-Dultsland zal voorkomen dat er ren vervoeren naar het gebied van de atleten uit de Bondsrepubliek mee- Indische Oceaan, waarschijnlijk het doen aan de Olympische Spelen ln Britse eiland Diego Garcia. De goede- Pakistan mag komen kijken om te zien of Pakistan de vluchtelingen een militaire opleiding geeft. Moskou heeft Pakistan herhaaldelijk van dat laatste beschuldigd. Zia zei verder dat Pakistan bereid is met de Af ghaanse regering te praten „nadat de Russische troepen het land hebben verlaten." De Amerikaanse regering wil nog deze zomer de eerste militaire goede- Moskou. De Westduitse regeringswoordvoer der, Klaus Bölllng, zei gisteren dat Schmidt er tijdens zijn overleg op gewezen heeft dat de handel van de Bondsrepubliek met het Oosten acht maal zo groot is als die van de Vere nigde Staten, gemeten aan het natio naal produkt. Schmidt heeft gisteren ook bespre kingen gevoerd met de Amerikaanse minister van defensie Harold Brown en veiligheidsadviseur van het Witte Huis, Zbigniew Brzezlnskl. ren zijn bestemd voor een tiendui zend man sterk leger van mariniers, dat snel ln dit gebied moet kunnen worden ingezet. „Recente gebeurte nissen hebben ons doen besluiten dat wij nu een 'zeebrug' nodig hebben," aldus de onderminister van defensie Graham Clayton. De regering wil op de lange duur 14 speciale voorraad schepen laten bouwen die moeten worden gestationeerd „in de buurt van een opkomende crisis" en die gereed staand materieel snel kunnen verplaatsen. Kennedy behaalde in Massachusetts 65 prQcent van de stemmen tegen 29 voor de zittende president. In Ver mont behaalde de president een naar verhouding veel grotere overwinning door maar liefst 74 procent van de stemmen op zich te vergaren, terwijl Kennedy daar slechts 26 procent be haalde. De overwinning van Kennedy in Massachusetts kwam volkomen verwacht, maar de Democratische se nator putte toch moed uit de uitslag. Een verrassing was de uitslag bij de voorverkiezingen voor de republle- kelnse kandidaat. In de staat Massa chusetts ging de overwinning uitein delijk naar de vroegere directeur van de CIA, Qeorge Bush die met nog geen duizend stemmen verschil won van de onverwacht uit het niet opdui kende congreslid John Anderson. Zo wel Bush als Anderson was goed voor 31 procent van de stemmen, terwijl Ronald Reagan dit keer op 29 pro cent uitkwam. De uitslag In Massachusetts was voor senator Howard Baker, leider van de republikeinse minderheid, aanleiding om zich uit de race om het presidentschap terug te trekken. Bakker behaalde ln deze staat slechts Van onze correspondent LISSABON „Er moet een einde komen aan deze kunstmatige crisis," zei Pinto Balsemao, minister uit het kabinet van de Portugese premier Sa Cameiro gisteren. Maar het was de Portugese regering zelf die eerder deze week de storm in het glas water veroorzaakte. Wat was het geval? vijf procent, terwijl hij In Vermont niet verder kwam dan dertien pro cent. In Vermont ging de overwinning naar Reagan, die daar op de voet gevolgd werd door John Anderson, met George Bush op de derde plaats, respectievelijk met 31. 30 en 23 procent. Drie De kans is groot dat de strijd bij de republikeinen die zich leek toe te spitsen op een confrontatie tussen Bush en Reagan nu tot een gevecht tussen drie wordt. Anderson, uit de staat Illinois, trekt vooral veel stem men bij de onafhankelljken en bij de meer gematigde republikeinen die wel door hebben dat ze met een con servatieve Reagan het nooit tegen de zittende president Carter zullen kun nen opnemen. Anderson heeft ver klaard dat hij nu van plan is zich met zijn hele gewicht ln de slag te werpen. Met zijn doorbraak wordt de kans echter groter dat de republikeinse conventie geen van de kandidaten uit de voorverkiezingen tot haar presi dentskandidaat zal kunnen maken. In dat geval worden de papleren van oud-president Oerald Ford steeds sterker, die dan als een soort compro mis-figuur naar voren geschoven zou kunnen worden. ren. De premier uitte echter eveneens een waarschuwelng aan het adres van Mugabe geen aanvallen toe te staan op de veiligheid van Zuid-Afrika. Ie der buurland dat zijn grondgebied laat gebruiken voor aanvallen op Zuid-Afrika, en voor het ondermijnen van de veiligheid van dat land. zal te maken krijgen met de volledige kracht van de republiek." aldus Botha. Volgens de premier is de uitslag van de verkiezing de beslissing van het volk van Rhodesië, dat „er mee zal moeten leven". „Het is niet mijn zaak of de uitslag op een juiste manier is bereikt, of niet. Dat is. net als de onmiddellijke toekomst, de verant woordelijkheid van de Britten", aldus Botha De uitslag van de stembusstrijd is met name een slag voor de Zuidafri- kaanse minister van buitenlandse za ken. Pik Botha. HIJ heeft er tot het laatste moment ten volle op ver trouwd dat Mugabe nooit en te nim mer een absolute meerderheid kon behalen bij de verkiezingen ln Zim babwe. HIJ verwachtte dat Muzorewa het goed zou doen. en Mugabe van de macht af zou kunnen houden. Thulslandlelder Oatsha Buthelezi van Kwazulu een van de meeste invloedrijke zwarte voormannen ln Zuid-Afrika meent dat Zuid-Afrika niets te vrezen heeft van Mugabe, een ..gevoelig en scherpzinnig leider" Bu thelezl heeft samen met Mugabe ge studeerd, en een paar maanden gele den ln Londen nog uitgebreid mei hem gepraat Andere gematigde ban toelelders als prof Hudson Ntsanwr- sl. stamhoofd Mangope en Kenneth Mopell. noemden het resultaat van de verkiezingen in Zimbabwe een les voor Zuid-Afrika. ln die zin dat ingrij pende veranderingen zo snel moge lijk moeten worden doorgevoerd, om gevolg te geven aan verlangens van de zwarte bevolking ln Zuid-Afrika De blanke overheersers in het land kunnen niet langer eenzijdig de be slissingen nemen over de toekomst van het land Hoofdartikelen ln twee regeringsge zinde Arikaanstallge kranten waren veelzeggend. Beeld, een blad In Jo hannesburg dat nauwe banden heeft met premier Botha, schreef dat dc blanken ln Zuid-Afrika niet kunnen overleven door de zwarten te onder drukken. Aangedrongen werd op al gemene steun voor de „liberale her vormingen" die Botha zou willen Zuid-Afrika Is, aldus Beeld, een bele gerd land geworden dat móét onder handelen met de zwarten en een poll tiek die onaanvaardbaar is geworden voor hen, dient te verlaten. Met name werd de wetgeving genoemd wat be treft onderwijs en pasjes voor zwar ten. en de onafhankelijkheid van de thuislanden. Beeld bepleitte dat mannen als dr Motlana. die ln 1977 In hechtenis werd genomen, en Thoza mile Botha, de burgerlelder van Port Ell zabeth die drie Jaar geleden ln de ..ban" Is gedaan, aan overleg over de toekomst van Zuid-Afrika zouden moeten kunnen deelnemen De liberale krant Die Vaderland schreef dat het alleen over Rhodesië is gekomen, wat betreft Zuid-Afrika alleen maar kan uitstellen. De les voor blank Zuid-Afrika, zo schreef die Vaderland. Is dat de traditionele lel ders niet de mensen zijn die de be vol king achter zich hebben Hoe radJca Ier zij zijn. hoe meer steun zij genie - ten. WIJ moeten praten met de werke lijke leiders, aldus Die Vaderland ADVERTENTIE Het kabinet van Sa Cameiro kwam afgelopen dinsdag in spoedzitting bij elkaar na een artikel ln het aan de Centrum-Democraten verwante dag blad O Dia. Volgens dit rechts-radica- le blad zou de revolutionaire raad,, een adviesorgaan van de president, beraadslaagd hebben over het ont slag van de regering en de mogelijk heid van een militaire staatsgreep. Niemand zou het sensatieblad serieus hebben genomen als president Sa Cameiro gistermiddag geen onver wacht spoedberaad met president Eanes zou hebben gehad om ophelde ring te vragen over de berichten. Minister van defensie Armaro da Cos ta (CDS) gaf een Interview aan O Dia, waarin hij „weigerde te geloven" dat het artikel Juist was Tegelijkertijd echter veroordeelde hij de Inmenging van de revolutionaire raad scherp voor het geval er toch van een staats greep sprake zou zijn geweest. Een perscommuniqué van president Eanes maakte gisteren een einde aan de storm. Het sprak de beweringen van O Dia punt voor punt tegen. Wel beveltgde de president dat „een an der lid" (president Eanes is voorzitter van de raad) het idee had geopperd de regering te ontslaan, zoals ook de mogelijkheid van aftreden van de president en andere toelaatbare situ aties „besproken" zijn. Volgens O Dia zouden de militairen gesproken heb ben over een militaire staatsgreep als ondersteuning van de stakingen die afgelopen dinsdag bij het openbaar vervoer plaatsvonden. Waarnemers van de oppositie zien ln het artikel van de CDS en de reacties van de regering daarop een poging de aandacht van de stakingen af te lei den. Volgens de vakbonden heeft meer dan 95 procent van de betrok ken werknemers aan de 24-uurssta- king deelgenomen. Na de verklaring van Pinto Balsemao, dat het commu niqué van de president positief ge vonden wordt, lijkt de storm voorbij Regeringsgezinde kranten blijven echter vraagtekens zetten, terwijl ook enkele buitenlandse correspon denten zeggen „concrete aanwijzin gen te hebben" en hun collega's aan sporen er „veel werk van te maken" KOMITEC aZUIDELUK Ondanks alle tegenwerking hebben de bevrijdingsbewegin gen van Zimbabwe bij de verkiezingen een grote overwin ning behaald Het volk van Zimbabwe heeft gekozen De moeilijkheden voor Zimbabwe zijn daarmee niet opgelost Komitee Zuidelijk Afrika Da Costastraat 88. Amsterdam. Tel. 020-183598 door Hans Massellnk ISBURY „Tot u spreekt toekomstig premier kameraad Robert G. Mugabe". De Rhodesische televisieomroepster sprak de zin uit alsof het de gewoonste zaak van de wereld was. Veel Rhodesische televisiekijkers zullen dit met enig ongeloof hebben gadegeslagen. Een nieuwe premier en dan nog wel een communist, een marxist. Mugabe richtte zich na zijn enorme verkie zingsoverwinning nog wat onwennig tot het volk van zijn Zimbabwe. Ongeloof ook na die uitzending. Was dit nu die „terroristen leider". de man die daar nu sprak over verzoening, over het omsmeden van het zwaard in de ploeg, over vrede en stabiliteit. De blanken en tegenstanders van Mugabe waren gisteren verward. Het beeld dat de media hadden opgebouwd van de guerrilla leiders was totaal verstoord. „Het is een zeer Intelligente man die heel wat in zijn mars heeft", vertelde Iemand van de blanke Partij, het Rhodesisch Front. „Hij ls de enige die in staat is vrede ln dit land te brengen", zei een andere blanke. Voor dins dag had Ik dergelijke woorden nog nooit uit de mond van een blanke Rhodesiër ver nomen. Het ls een bijzonder volk, die Rhodeslërs, of bever gezegd die Zlmbabweanen Iedere buitenstaander had een grote puinhoop voorspeld na een overwinning van Mugabe Nu. na een eerste dag van verbittering en uitbundige vreugde leek er niets veranderd in Salisbury Ja, de affiches van de partij van Mugabe, de Zanu-pf waren wel opeens overal te zien. Veel zwarten droegen t-shirts met de afbeelding van de haan, het partij- symbool van de Zanu-pf. De haan lijkt het nieuwe symbool van Zim babwe geworden nadat Mugabe zijn polltie- ke tegenstanders zo overtuigend heeft ver slagen. De verhalen over de intimidatie door Mugabes partij zijn ook minder gewor den. Immers ln Salisbury waar van intimi datie geen sprake was kreeg Mugabes te genstander, ex-premier Muzorewa ook bij na geen voet aan de grond, terwijl hij er een thuiswedstrijd speelde. Goede verliezer Vlak na het horen van de uitslag dinsdagor- gen waren vriend en vijand van Mugabe totaal verrast. Zwart en blank konden hun oren niet geloven, de aanhangers van Muga be kwamen uit alle hoeken en gaten van de stad, hosten ln de straten en lieten uitbun dig hun vreugde blijken. De blanken keken gelaten toe en begrepen niets van deze uitslag. Mugabe behaalde 57 van de tachtig zwarte zetels ln het Rhodesische parlement, terwijl hun steun en toeverlaat Muzorewa slechts drie zetels behaalde. Bovendien Aanhangers van de Zanu-pf vieren de overwinning van hun leider Robert Mugabe. kreeg die andere „terroristenleider". Joshua Nkomo ook nog eens 20 zetels Samen behaalden de tegenstanders van het vorige regime ln Salisbury 87 procent van de stemmen. Mugabe zelf zei ook dat hij van een dergelijke overwinning met had durven dromen. Joshua Nkomo was lichtelijk gede sillusioneerd. maar vatte zijn nederlaag ui terst sportlef op en toonde zich een „goede verliezer" Zimbabwe had nu toch een door het volk gekozen regering gekregen „Het volk heeft beslist", zei de man die zich ln zijn verkiezingscampagne „vader Zimbab we" noemde Deze naam past goed bij Nkomo HIJ zal spoedig het officiële beeld van Zimbabwe kunnen uitdragen ais hij president wordt. Mugabe heeft Nkomo direct gevraagd met hem een coalitie te vormen, een „nationaal front" en heeft hem de ereposltie van president aangeboden Een rol die Nkomo op het lijf is geschreven De partij van bisschop Muzorewa ls prak tisch uitgeschakeld en ook de andere zes zwarte partijen van onder anderen Chikere- ma en Sithole spelen geen rol meer. Muzore wa was dinsdagmorgen zeer terneergesla gen, maar zei wel dat hij de „wil van het volk respecteert". HIJ feliciteerde Mugabe en bood hem zijn medewerking aan. Maan dagavond was ex-premler Ian Smith één van de eersten die Mugabe hartelijk de hand schudde. „We zijn overeengekomen dat we gaan samenwerken", zei Mugabe Ian Smith noemde Mugabe zelf „pragma tisch" en verwachtte dat er geen problemen zouden komen. De partij van Ian Smith, het Rhodesisch Front, was al verzekerd van 20 zetels ln het parlement Verkeerd beeld Maandag was de uitslag al uitgelekt Woordvoerders van Mugabe werden direct fel aangevallen door blanke Rhodeslërs die zijn overwinning niet konden verkroppen Enkele uren daarvoor wisten deze zelfde blanken nog te vertellen dat Muzorewa een groot aantal zetels zou behalen. De klap kwam Inderdaad erg hard aan. De groot scheepse verkiezingscampagne en de media hadden een volkomen verkeerd beeld van de bisschop gegeven Overal hingen zijn beeltenissen, terwijl die van Nkomo en Mu gabe slechts hier en daar te zien waren Blanken waren dinsdag of zeer agressief of zeer onverschillig. Een woedende gewapen de blanke zei dat hij wel zou afrekenen met „die kaffers". Ook voor de „buitenlanden, die over zijn land beslisten" had hij geen goed woord over. HIJ lichtte dit toe door direct een vechthouding aan te nemen te genover deze verslaggever „die toch nle&s begreep van de werkelijke situatie ln Rho^ desié". Enkele andere Nederlandse collega's moesten het ook ontgelden. Toen zij bij de partij van Muzorewa, de UANC. om een reactie op de uitslag vroegen werden ze hardhandig verwijderd en daarna met ste nen en flessen bekogeld De aanhangers van Mugabe, opeens waren het er erg veel, liepen Jubelend door de straten en bezongen hun haan (Jongwe) Overal werd haangekraal nagedaan en ..Jongwe. Jongwe" geroepen. BIJ het dansen maakten ze met de bovenarmen de bewe ging van een haan die van de grond pro beert op te fladderen. Blanke toeschouwers deden de potsierlijke bewegingen na om deze „belachelijke aanstellers" te bespot ten. De Mugabe-aanhangers Heten zich niet verlokken tot agressief gedrag. Integendeel ze lachten alleen maar Hun vreugdegevo^ lens overheersten te veel

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 7