Geen leuke tijden voor nieuwe
voorzitter van onderwijsbond
y I
i 1
iïïiT
f
60 f 50:.
nerf^Vnd
Trouw Commentaar
M
XM i
r: ti
m Lel
is"
httF
BURDA INTERNATIONAL
ptt-service bestaat nog echt
riekse tragedie (1)
jriekse tragedie (2)
looie Vrouwen in actie
dali
de elfde
Aanrecht
JNDERDAG 6 MAART 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
5
>urgl
ticuij ft politieke en maatschappelijke
vecht over loonmatiging en be-
1061 unigingen op overheidsuitgaven
sters gint zo langzamerhand de on-
Byi crkelijke trekken aan te nemen
een Griekse tragedie. Een ze-
°ew re verblindheid, gepaard gaande
epun ït een onverbiddelijke rolvast-
d»glti ;id. lijkt de hoofdrolspelers volle-
ohan g te beheersen, waarmee de af-
schi kkeling van de gebeurtenissen
rde ivermijdelijk in de sfeer van de
mUJ agiek terecht is gekomen. Wat
it betreft is het aftreden van
a jnister Andriessen eerder een
■rsch mptoom dan een incident,
in kJ
oe anders is het te verklaren, dat
in l#n zo harde confrontatie als de
1st di skingsacties van de FNV en het
Uint «test van het CNV in het Kamer-
Mhï c^at nauwe''jks een r°l speelde.
"(U&
1 in de eerste minuten stond vast
—Hat de actievoerders nergens op
ehoefden te rekenen. De loonwet
Dtnt er en de koopkracht van de
odale werknemers zal onder de
jllijn uitkomen. Kok blijkt zijn
ensen op een verkeerde titel in
:weging te hebben gebracht, al-
?rsoi tans op een die in het regerings-
n moamp geen enkele weerklank
f!sc>Jond.
'e situatie die de FNV daarmee
eeft geschapen, is zeker niet on-
;vaarlijk. Dat was het al niet toen
ijk aar het stakingswapen werd ge-
epen om het ongenoegen over de
op handen zijnde loonbeleid tot
uitdrukking te brengen. Dat is het
eens te meer, nu aantoonbaar is
gebleken dat alles tevergeefs is
geweest. Moet er worden doorge-
staakt?
De FNV zou zich daarmee buiten
de sfeer van de parlementaire de
mocratie begeven. Het staken te
gen een overheid deed al onwerke
lijk aan en daarvoor was alleen
maar begrip op te brengen voorzo
ver het nadrukkelijk als protest
werd gezien. Gelukkig mag dat in
een democratie. Zoals er ook
straks nog mag worden geprotes
teerd zodra de loonmaatregel is
opgelegd. Maar stakingen voort
zetten met het doel de werkgever
in strijd met de loonmaatregel te
doen handelen, kan niet. Dat zou
een overschrijding van de grenzen
betekenen.
De oorzaken voor dit geheel langs
elkaar heenwerken van overheid
en vakbeweging moeten echter
ook in het regeringskamp worden
gezocht. Zo lijkt het aftreden van
minister Andriessen vooralsnog al
leen maar tot gevolg te hebben
gehad, dat kabinet en regerings
fracties met een zekere hardnek
kigheid willen aantonen hoe onge
lijk deze minister wel heeft gehad.
In de praktijk heeft zich dit ver
taald in een weinig buigzame, om
niet te zeggen starre politiek, waar
Andriessen ongetwijfeld jaloers op
ker de huidige omstandigheden
n een stapje terug. En het is
ik juist dat de FNV in tegenstel-
g tot de CNV daartoe weinig
ningen heeft getoond. Maar
t maakt wel enig verschil uit hoe
t gebeurt en juist op dat punt is
t kabinet weinig overtuigend ge
leest. Eerst, in januari, moesten
minimumloners het ontgelden,
:n ineens weer niet. Ondersteu
nende cijfers kwamen veelal te laat.
Lscbujen goed gedocumenteerde inzich-
«aten werden mondjesmaat prijsge-
;even. Het beleid ademde een at-
iosfeer van paniekerigheid.
rO
daar zelfs afgezien daarvan. Als
tering naar de nering moet
komt het er
bJ, rorden gezet, dan
eme ens te meer op aan dat de dunne-
ek v e spoeling ook goed en eerlijk
iadlrordt verdeeld. Ook op dat punt
;egi ee^1 ^et kabinet no6 weinig over-
finil ligende lijnen uitgestippeld. Dit
fnderdeel krijgt een extra pijnlijk,
ccent door het ontbreken van
ria nig inzicht in de vraag hoe het
Da abinet de post incidenteel denkt
r ji an te pakken, de loonsverhogin-
lej* en buiten de normale om zoals de
eriodieken, promoties e.d.
t sü
ai I Minister Albeda heeft hierover wel
nkele behartenswaardige woor-
Ud« en gesPr°ken, maar daarbij is het
|^Wan onze Haagse redactie
JEN HAAG De Rooie Vrouwen
m an de PvdA zullen zaterdag in de
ulianahal in Utrecht een landelijke
in» ijeenkomst houden ter afsluiting
Ui an een groot aantal activiteiten, die
1.50 Ie afgelopen week door het hele land
ijn gehouden. Doel van een en ander
lelij het onder de aandacht brengen van
i J. e totstandkoming van een goede
Ui iet op de sekse-discriminatie.
?r. I
lanleiding tot de acties is de vrees bij
Ie vrouwen, dat de wettelijke rege-
I pèng die nu in voorbereiding is niet
P.
S«
l in
door Piet Hagen
DEN HAAG Het zijn geen leuke tijden waarin Han Gunneman voorzitter is geworden van
de Protestants Christelijke Onderwijsvakorganisatie (PCO). Het aantal werkloze leerkrachten
bedraagt nu al meer dan tienduizend en gevreesd wordt dat het er over enkele jaren drie of
viermaal zoveel zullen zijn. Ga er maar aan staan als voorzitter van een bond met 28.000 leden.
Het directe gevolg van de verminder
de werkgelegenheid in het onderwijs
is dat de groei van de onderwijsbon
den tot stilstand komt. Misschien
gaat het aantal leden straks zelfs
terug lopen. Nu al merk je dat studen
ten die van de pedagogische acade
mie komen zich minder vlot aanmel
den. Ze hebben een dikke kans dat ze
nooit een baan in het onderwijs vin-
den. Wat voor zin heeft het dan je bij PrOQreSSief
een vakbond aan te sluiten?
Gunneman: „Nee hoor, aan zulke din
gen denk ik niet. Ik heb een aantal
jaren in het buitengewoon onderwijs
gewerkt en ben sinds 1974 fulltime
bestuurder van de PCO. Het enige
waar ik nu aan denk is hoe ik een zo
goed mogelijk voorzitter kan zijn."
gebleven. De post incidenteel ver
schaft werkgevers (ook de over
heid, want in die sector is de post
nog het hoogst) een zekere vrij
heid om met de beloning te spelen.
Goede werkkrachten en dus
ook meestal de sterksten krij
gen wat meer, de anderen niets.
In tijden waarin de spoeling dun is
en er, zoals nu, offers moeten
worden gebracht, kan die speel
ruimte wel eens pijnlijk zijn. Het
betekent namelijk dat sommige
werknemers geen (de sterken) en
anderen (de zwakken) wel een of
fer moeten brengen. Bovendien
dreigt de vakbeweging, buiten spel
gezet, dit soort toonbewegingen
met gebonden handen te moeten
aanzien.
Er komt nog iets bij: het krachtig
afremmen van deZe post is een
mogelijkheid om de partijen aan
zienlijk dichter bij elkaar te bren
gen. Want bij alle wapengekletter
moet toch worden vastgesteld dat
de verschillen in werkelijkheid niet
zo gek groot zijn. Alleen, de hard
nekkigheid waarmee de hoofdrol
spelers (enkele uitzonderingen
daargelaten) zich in hun standpun
ten hebben vastgebeten, maakt die
verschillen tot kloven. Ook dat is
een kenmerk van een tragedie.
Han Gunneman praat vrij realistisch
over deze ontwikkeling, maar dat wil
nog niet zeggen dat hij de hoop op
heeft gegeven. Er is nog genoeg werk
te doen in het onderwijs en als vak
bondsman zal hij ervoor vechten, dat
de klassen kleiner worden, dat er
meer hulp komt voor anderstalige
kinderen, en dat andere hoognodige
voorzieningen worden getroffen,
waardoor het onderwijs verbeterd en
de werkloosheid beperkt kan worden.
Redenaar
Gunneman is vorige maand Jan
Huisman opgevolgd als voorzitter
van de PCO. Huisman is vertrokken
naar de inspectie van het ministerie
van onderwijs en hij zal voortaan niet
meer in het journaal verschijnen als
redenaar op onderwijsmanifestaties
in de Veemarkthallen in Utrecht. Hij
kan nu in het hol van de leeuw probe
ren het beleid in gunstige zin te beïn
vloeden.
De benoeming van Huisman op het
ministerie van onderwijs was niet he
lemaal een verrassing. Eerder werd
diens voorganger C. Bamhoorn ook
al naar het ministerie aan de Nieuwe
Uitleg gelokt. En ook hun beider col
lega van de Algemene Bond van On
derwijzend Personeel. E. Steenber
gen, kreeg een mooie post op het
departement. Geen wonder dat men
sen die Gunneman met zijn nieuwe
functie kwamen feliciteren en pas
sant vroegen wanneer hij naar het
ministerie dacht te promoveren.
De PCO vierde vorig jaar zijn 125-
jarig bestaan en vooral de laatste tien
jaar heeft deze vakorganisatie een
tamelijk progressieve koers gevaren.
Hoe dat komt? „Ach." zegt Gunne
man, „je kunt zeggen dat dit een
gevolg is van het feit dat de PCO vrij
jonge bestuurders heeft gekozen.
Maar dan moet ik erbij zeggen dat
het niet de bestuurders zijn die het
beleid maken: dat is en blijft een zaak
van de algemene ledenvergadering.
En hoewel daarin alle stromingen van
conservatief tot progressief vertegen
woordigd zijn, heeft men toch steeds
het beleid van het hoofdbestuur
goedgekeurd."
De PCO heeft er in het verleden geen
geheim van gemaakt beter uit de
voeten te kunnen met minister Van
Kemenade (PvdA) dan met diens op
volger Pais (WD). Gunneman: „Dat
heeft niets te maken met een partij
politieke voorkeur. Veel van onze le
den horen immers tot het CDA. Maar
het is meer een kwestie van beleid. De
politiek van Van Kemenade sloot be
ter aan bij wat de PCO zelf voor
stond."
Gunneman erkent dat Pais het In
menig opzicht moeilijker heeft dan
Van Kemenade De werkloosheid in
het onderwijs begint nu pas een alles
overheersend probleem te worden.
Dat is niet zozeer een gevolg van het
overheidsbeleid als wel van de snelle
daling van het geboortencijfer. Daar
komt bij dat het economisch getij
minder gunstig is Pais heeft gewoon
minder te vergeven dan zijn voor
ganger.
1
Ilf r[^)|]
Tekeningen, bij voorkeur in liggend for
maat. sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 859, 1000 AW Amster
dam. Naam en adres aan de achterzijde
vermelden Voor geplaatste prenten is er
een boekenbom
aan hun eisen voldoet. Zij willen dat
er in elk geval drie punten in hard
gemaakt worden. Zo moet de huwe
lijkse staat worden uitgebannen als
discriminatlegrond bij onder meer so
ciale verzekeringen. Seksuele geaard
heid mag niet langer rechtvaardiging
voor discriminatie zijn en bij sollici
taties mag niet langer het diploma als
enige voorwaarde gelden om de baan
te krijgen.
Zaken als ervaring. ie-
schiktheid en kennis moeten in het
vervolg het toetsingscriterium zijn.
Maar Pais kan zich niet helemaal
verschuilen achter de gewijzigde om
standigheden. De PCO zou een veel
actiever beleid willen ter verbetering
van het onderwijs èn ter bestrijding
van de werkloosheid. Pais mag dan
wel zeggen dat de vakorganisaties
luchtkastelen bouwen en de economi
sche realiteit uit het oog verliezen.
Gunneman en zijn medebestuurders
blijven ervan overtuigd dat er voorlo
pig genoeg werk is te doen en dat het
dus niet aangaat zoveel leerkrachten
werkloos aan de dijk te zetten.
Voor de onderwijsbonden is er op het
terrein van de rechtspositie niet veel
eer meer te behalen. „De tijd van de
leuke dingen is voorbij." constateert
Gunneman. „In 1975 hebben we de
laatste grote verbeteringen de wacht
gesleept toen kleuterleidsters met B-
akte sal an eel gelijk werden gesteld
aan onderwijzers. Zulke successen
zitten er nu niet meer in. Ik vind
overigens dat het voor onze bond
pleit, dat men in deze moeilijke tijden
ook niet meer vraagt om materiële
verbeteringen."
Onder de maat
Niet alleen de actieplannen van Pais
tegen de werkloosheid, ook zijn on
derwijskundige voorstellen zijn vol
gens de nieuwe PCO-voorzitter onder
de maat. Als voorbeeld noemt hij het
ontwikkelingsplan voor het voortge
zet onderwijs. Dit plan, dat nog voor
de zomer door de Tweede Kamer be
handeld moet worden, hangt volgens
Gunneman aan elkaar van vaag
heden.
Het voorstel om in heel het voortge
zet onderwijs een tweejarige brugpe
riode in te voeren, vindt de PCO-
voorzitter irreëel. Pais en zijn staats
secretaris De Jong zitten op verschil
lende golflengten en als men de toe
spraken die zij in het land houden
goed beluistert, blijkt dat overduide
lijk. Pais denkt in de richting van het
elementaire onderwijs van het vierde
A
wT
Han Gunneman, de nieuwe voorzitter van de Protestants Christelij
ke Onderwijsorganisatie.
tot het veertiende jaar. De Jong ziet
de tweejarige brugklas veel meer als
voorloper van geïntegreerd onderwijs
van twaalf tot vijftien of zestien jaar.
Het ontwikkelingsplan is een onwerk
baar compromis tussen die twee ui
tersten, zegt Gunneman.
De PCO heeft zich op de laatste alge
mene vergadering uitgesproken voor
een ontwikkeling in de richting van
geïntegreerd voortgezet onderwijs tot
het vijftiende of zestiende jaar „Al
len zo kun je de voortijdige selectie
tegengaan." zegt Gunneman. „Oplos
singen in de geest van het ontwikke
lingsplan blijven hinken op twee ge
dachten. Aan de ene kant wil de rege
ring de bestaande schooltypen laten
voortbestaan, anderzijds streeft zij
naar meer samenhang tussen die
schooltypen. De knoop wordt niet
echt dooraehakt."
Als voorzitter van het overkoepelend
orgaan van alle protestants-christe
lijke onderwijsorganisaties (besturen
zowel als vakbonden) heeft Gunne
man zich in de afgelopen jaren al
intensief bezig gehouden met de
vraag wat de vrijheid van onderwijs
in deze tijd voorstelt
„De vind dat het christelijk onderwijs
zich niet defensief moet opstellen."
zegt hij „Het mag niet alleen een
kwestie zijn van Je eigen machtsposi
ties verdedigen, van houden wat Je
hebt. Natuurlijk zal ik, als het nodig
is. mij inzetten voor de verdediging
van de vrijheid van het onderwijs.
Maar veel belangrijker vind ik dat het
christelijk onderwijs creatief bezig is
met het invullen van die vrijheid.
Sommige mensen zijn zo krampach
tig bezig met het verdedigen van hun
rechten, dat ze er niet meer aan toe
komen om hun vrijheden te ge
bruiken."
ADVERTENTIE
het speciale dikke
nummer Burda
International
lente/zomer uitgave '80
188 pagina's nieuws
van de grote mode
van badpakken tot
evening-dress
Burda International;
brengt de mode van uw
hart binnen het bereik
van uw vaardige
handen.
nu overal
verkrijgbaar
Van landbouw naar financiën, een kleine stap
erl
Hij had niet gek opgekeken als
de deur van het postkantoor ge
sloten geweest was. Op meer
openbare plaatsen was dat dins
dag de actiedag van de FNV
het geval, dus toen onze collega
dinsdagochtend om kwart voor
negen het postkantoor gewoon
open vond, was dat eigenlijk een
meevaller. Hij komt daar wel
meer. omdat het kantoor op de
looproute van het Amsterdamse
Muiderpoortstation naar het
krantengebouw in de Wlbaut-
straat ligt. maar ditmaal was er
een speciale reden: dinsdag, had
de PTT beloofd, zou de nieuwe
serie zegels van drie oud-politici
(A. F. de Savornin-Lohman, 45
cent, P. J. Troelstra, 50 cent, en P.
J. Oud, 60 cent) aan de loketten
te koop zijn.
Zoals gezegd, die dinsdag deze
week was een nogal moeizaam
dagje met zovelen die en zoveel
dat het werkte(n). Dus zo gek was
het ook weer niet, toen de loket
bediende vertelde nog geen zegel
te kunnen verkopen, omdat de
man met de sleutel van de kluis
ook geen openbaar vervoer in de
stad had kunnen krijgen en nog
steeds onderweg was. Heel be
grijpelijk.
De volgende dag. woensdag,
stond onze collega dus opnieuw
om kwart voor negen aan het
loket. Ditmaal waren de zegels er
wel. maar volgens de loketbe
diende waren ze niet eerder dan
om negen uur beschikbaar. Dat
was niet zo begrijpelijk: alle an
dere zegels werden druk verkocht
en Je zou toch zeggen dat die uit
dezelfde kluis moesten komen.
Is het normaal dat nieuwe series
of welke bijzondere zegels ook in
Amsterdam niet gewoon gelijk
met de gangbare postzegels ver
kocht worden? Dat is niet nor
maal, zei men op het hoofdpost
kantoor Zo gauw een postkan
toor open gaat, moeten alle ze
gels te krijgen zijn. Hoewel daar
niet om gevraagd was, kreeg het
bewuste postkantoor blijkbaar al
gauw na deze informatie een tele
foontje van het hoofdkantoor,
want de chef van het bijkantoor
belde op: de loketbediende moest
het verkeer begrepen hebben, de
zegels waren wel degelijk, voor
handen en om het goed te maken
zouden ze naar de Wibautstraat
gebracht worden.
Dat was nou ook weer niet nodig
geweest, zegt de Trouw-redac-
teur achteraf zo ernstig was noch
de kwestie, noch de klacht. Maar
het wonder geschiedde: kort na
twaalven gistermiddag leverde
een PTT-beamte de drie zegeltjes
1,55 prompt af We hebben
lang getwijfeld, maar dat is weer
eens een duidelijk bewijs, dat de
beroemde service van de PTT
echt nog bestaat.
Arme Dali Als het aan het Engel
se en Schotse publiek gelegen
had, was er al een vuurtje onder
haar staart gestookt, was ze op
rolschaatsen gezet, zouden de
muren rondom haar zijn afgebro
ken, was er een aantrekkelijke,
sexy heer van haar eigen slag
voor de deur geposteerd, had ze
een gloeiende aardappel onder
haar omvangrijke achterwerk ge
kregen, was er een aanlokkelijke
emmer vol bier voor haar onder
komen gezet (waarvoor de Engel
sen bij wijze van spreken een
moord zouden doen) of was ze
met een kraan of helikopter uit
haar veilige, warme hok getild
Want dat was het probleem: Dali,
een dertienjarige, drie ton zware
vrouwtjesolifant, weigerde sinds
haar aankomst vier jaar geleden
in de dierentuin van de Schotse
stad Edingburgh een poot buiten
haar verblijf te zetten Een letter
lijk levensgroot probleem dus.
dat Dali een paar dagen geleden
tot opluchting van iedereen zelf
heeft opgelost Wat de mensen
van de dierentuin als mogelijke
oorzaak van Dali's ruimtevrees
zagen, blijkt waar te zijn: ze moet
doodsbang geweest zijn voor me
de-olifant Sally, een zeer over
heersend typetje dat kort gele
den op 45-Jarlge leeftijd is overle
den. Het heeft nog drie weken
geduurd na Sally's overlijden,
maar toen kwam Dali dan aarze
lend. voetje voor voetje achteruit
lopend, haar stal uit. Sindsdien
gaat ze elke dag een eindje wan
delen in het olifantenperk dat nu
van haar alleen is, maar ze houdt
de ingang van haar stal wel
steeds in de gaten. De opgetogen
mensen van Edingburghs dieren
tuin zaten er al die Jaren erg mee
in hun maag. Sinds het verhaal in
de Britse kranten verscheen, heb
ben lezers meer dan duizend aar
dige en minder aardige ideeën
opgeworpen, maar niets hielp. In
de tuin hadden ze zelf trouwens
al zoveel geprobeerd. Dali's op
passer bracht het grootste deel
van zijn dagen door met het lok
ken van zijn beschermeling,
maar hoeveel lieve woordjes bij
haar toevoegde, hoeveel lekkere
hapjes er voor haar klaargezet
werden, ze trapte er niet in. Nu
Dali tenslotte zelf de grote stap
gewaagd heeft, kan ze eindelijk
eens lekker afgeboend worden.
Vier Jaar kon ze niet gewassen
worden en er ls nog heel wat aan
haar verfomfaaide uiterlijk op te
knappen.
met werken thuis, met de huis
houding en de opvoeding dus Ze
kunnen daar praten over zaken
als vaderschapsverlof, weduw
naarspensioen. deeltijdarbeid en
meer dingen die aan de orde ko
men als je hall buitens- en half
binnenshuis werkt. De cursus
wordt in juni gehouden en wie er
voor voelt moet zich voor eind
april bij zijn eigen bond opgeven.
Hoe zeggen ze dat ook weer? Het
enige recht van de vrouw ls het
aanrecht. De Henri Polak Stich
ting is tot een andere conclusie
gekomen: „Ook mannen hebben
recht op het aanrecht" Dat is
gelijk de naam van een twee
daagse cursus voor mannen die
lid zijn van de FNV en hun werk
buitenshuis (willen) combineren
De elfde dag van de elfde maand,
elf uur 's morgens. Met het carna
val nog vers ln het geheugen
denkt iedereen natuurlijk daar
aan, maar de bedoelde elfde was
een heel wat ernstiger dag. Hij
viel ln het Jaar 1918 en was het
einde van de Eerste Wereldoor
log. Van sommigen ls bekend
waar ze op dat moment, om elf
uur dus, waren en wat ze deden
Adolf Hitler was gewond geraakt
en lag hullend in een ziekenhuis
bed; luitenant-kolonel George
Patton schreef ln de plotselinge
stilte van de frontlinies een ge
dicht: kolonel George Marshall
werd bijna alsnog gedood, toen
een granaat pal voor het gebouw
waar hij zat te werken. Insloeg
Dat waren bekende mensen,
maar ook de gewone man en
vrouw hebben dat moment en die
dag op hun manier beleefd. Hoe?
Daar hoopt prof Stanley Wein-
traub van de universiteit van
Pennsylvania achter te komen
Een paar maanden geleden zette
hij een advertentie ln verschillen
de Europese en Amerikaanse
kranten en tot zijn verbazing en
vreugde stromen sindsdien de re
acties binnen, tot nog toe zeker
duizend Zo stuurde een 86-)ange
Britse veteraan een brandje met
zijn ervaringen in een Duits
krijgsgevangenenkamp, waar hij
zijn doodgewaande broer terug
vond. Een Schotse oud-strijder
zond zijn dagboekherinnermgen.
vrouwen kwamen aanzetten met
de laatste brief van hun man van
af het front en met beschrijvin
gen van bevrijdingsfeesten.
Wetntraub kreeg ansichtkaarten,
foto's en zelfs medailles toege
stuurd. HIJ weet nu dat na de
Eerste Wereldoorlog ln de steden
grote feesten werden gevierd,
maar dat de frontsoldaten daar
geen behoefte aan hadden: die
waren Juist zielsgelukkig dat er
eindelijk geen lawaai meer om
hen heen was.
Prof. Welntraub zal al deze gege
vens verwerken ln een boek over
het einde van de oorlog 1914-
1918. waarmee volgens hem ove
rigens niet iedereen even geluk
kig was sommige mensen, zegt
hij, waren maar liever doorge
gaan
