'Moord op missionarissen BP53 zal mysterie blijven' Uitslag in Rhodesië splijt Zuid-Afrika <o P Renault 14. Een auto met een eigen gezicht "T r RENAULT 14 Een goede dealer bij de prijs inbegrepen. jiti Irak krijgt Frans verrijkt uranium uze kompleet. Het Renault 14 programma is nu kompleet. U hebt de keuze uit een ekonomische TL, een met veel extra's uitgeruste GTL, en de van grotere motoren voorziene LS of TS. Vooral de Renault 14 TS is een nadere beschouwing waard. KRACHT. De 14 TS heeft een sterke 1360 cc motor die mede dank zij een dubbele carburateur 50,5 kW (70 DIN pk) levert. Dat zorgt voor een behoorlijke topsnelheid. Maar vooral ook voor felle acceleratie en een hoge trekkracht. Daarbij is het verbazend, hoe zuinig zo'n motor toch kan zijn: in stadsverkeer ver bruikt de 14 TS 1 op 11 En op de buitenweg bij 90 konstant zelfs maar 1 op 15,6. LUXE. Hoewel ook de andere Renaultsl4 bepaald niet eenvoudig zijn uitgerust, spant de 14 TS de kroon. Kuipstoelen geven zeer goede zijdelingse steun. Ingebouwde hoofd steunen geven extra komfort en veiligheid. Op de voorgevormde achterbank is genoeg plaats voor twee of drie volwassenen, die ook aardig lange benen mogen hebben. Ook puur technisch gesproken gaat de uitrusting van de 14 TS heel ver. Leest U maar mee: een elektronische toerenteller, een dagteller en een zescijferige totaaltelïer, een goed gegroepeerd kontrole- en waarschu wingspaneel, elektrisch bedienbare zijruiten, een kwartsklok, centrale elektronische portiervergrendeling, geïntegreerde mistachterlichten, een kaartleeslampje, een verlichte koffer bak, een wisser/sproeierkombinatie op de achterruit en een doordacht detail als een kaarten vakje in de zonneklep. EIGEN GEZICHT, 't Eigen gezicht, de voorwielaandrijving, de zwaar geteste kooikonstruktie, de vijfde deur en de neerklapbare achter bank kunnen alleen nog maar extra redenen geven om binnenkort eens bij de Renault-dealer binnen te lopen. En er vooral eens een proefrit aan te wagen. In een van de Renaults 14 van Uw keuze. b DINSDAG 4 MAART 1980 TROUW/KWARTET P 8 door Hans Masselink ..Veel van deze jongens zijn uit de gevangenis gehaald en kregen de vrij heid als ze voor de bisschop wilden vechten," zegt pater Chawira „In fei te kunnen ze geen wapen vasthouden en zijn ze ongetraind en geen partij voor de boys (de guerrillastrijders van de Zanla). Ze drinken veel. han gen wat rond. vallen de vrouwen In de kralen lastig en gebruiken drugs. On langs werden nog twee vrouwen ver kracht en twee van mijn medewer kers geslagen met de kolf van het SALISBURY In een van de woeligste gebieden van Rhodesiè ligt St. Pauls mission, de missiepost waar in 1977 zeven missionarissen werden vermoord. Nog steeds is het een mysterie wie deze moord op hun geweten hebben. We besloten, ondanks een verbod van de overheid, eens uit te zoeken hoe de situatie is nu de guerrillastrijders zich in de kampen bevinden. niet terecht bij de bestandscommis sie. die overigens wel veel klachten binnenkreeg over het gedrag van vooral de Zanu-aanhangers. Zijn hier nu op het ogenblik Zanla- strijders? Pater Chawira: ..Die bevin den zich onder de bevolking. Zij zijn uit de kampen gekomen, hebben hun wapens achtergelaten en hebben zich gemengd tussen de gemeenschap. Op deze manier nemen ze een deel van de angst van de bevolking weg". Pater Chawira heeft geen last van de ..ka meraden" en geeft toe dat hij hun hulp biedt als ze erom vragen. ..Zij houden het moreel van de bevolking hoog." De Rhodesische autoriteiten vertalen dit als pure intimidatie. Mensen die in de ogen van de guerril lastrijders verraders zijn. worden wel zwaar gestraft. De Zanu vraagt vol strekte solidariteit van de bevolking, die zelf beslist over het lot van verra ders. Het is al herhaalde malen voor gekomen dat iemand na de beslissing van het volkstribunaal werd dood geknuppeld, vertelt pater Chawira. Ziekenhuis Na het gesprek leidt de pater ons rond over het terrein. In het zieken huisje wordt professioneel gewerkt met de middelen die er zijn. In de streek heerst een ziekte veroorzaakt door een bacil die de koeien dragen. Bijna dagelijks sterven mensen hier aan. In een zaaltje ligt een baby in een couveuse, het is een van een veel te vroeg geboren tweeling. „Eén is gestoren, deze redt het wel," zegt de zuster. De patiënten van het zieken huis lopen overal rond. Familie blijft in de buurt rondhangen en mag in een apart zaaltje slapen. De missiepost is gelegen In het gebied dat sterk onder Invloed staat van de Zanu-PF en Robert Mugabe. Een chauffeur, die vier Jaar geleden uit deze streek ls gevlucht naar de rela tief veilige hoofdstad Salisbury, brengt ons er naar toe. Verbaasd ls hij over de vele veranderingen die zich in die Jaren hebben voorgedaan. Hele dorpen zijn kapotgeschoten. ..Kijk. daar woonden duizenden mensen". Nu ls er geen sterveling meer te zien. Resten van muren waar de natuur zich al van heeft meester gemaakt. De zandweg naar de missiepost ls moeilijk begaanbaar. In principe ls het mogelijk dat er mijnen liggen. We passeren een school, of wat daar nog voor mag doorgaan. De laatste jaren ls hier geen les meer gegeven en hulp troepen van het Rhodesische leger, die bekend staan om hun ongedisci plineerde optreden, hebben er een onderdak gevonden. Nieuwsgierig slaan zij ons gade. maar ze doen geen poging onze krakkemikkige taxi tot stilstand te brengen, voor blanken bestaat blijkbaar nog steeds enig ontzag. Bloemen De missiepost ls een oase van rust. de geur van bloemen overheerst. Na enig zoeken treffen we pater Chawira, die hier de leiding heeft, een stevig ge bouwde zwarte geestelijke, die graag bereid lijkt te praten over de gebeur tenissen toen en nu. De laatste tijd wordt hij voortdurend geïntimideerd door de hulptroepen die de broeders en zusters op de mis siepost verwijten dat ze hulp bieden aan de guerrillastrijders. Dagelijks lopen ze rond tussen de gebouwen, het ziekenhuisje, het winkeltje en de verblijven van de dertig mensen die op de post werken. Ze gedragen zich onbebschoft. lopen overal in en uit en doen alsof ze er alle hebben te ver tellen. Pater Chawira geeft toe dat hij bang voor ze ls. Maar aan de andere kant ls hij ook bereid hun hulp te bieden. 'Terroristen' Een week voordat we op St. Pauls mission kwamen, hadden de hulp troepen nog flink hulsgehouden. Op de binnenplaats van het kloostertje moesten pater Chawira en zijn belan grijkste medewerkers bij elkaar ko men. Pater Chawira wijst waar de „auxiliaries" zoals ze hier genoemd worden, stonden. Enkelen van hen zaten in de boom en hielden het ge weer gericht op de missiemedewer kers. Ondanks de wapenstilstand zijn hier nog steeds terroristen, was het ver wijt. De pater bood hun onderdak. Alle gebouwtjes werden doorzocht, een holster van een van de paters en enkele handboelen die waren achter gelaten door een vorig detachement hulptroepen werden gevonden. „Deze holster en de handboeien komen van de Zanla. zelden ze. Ondanks mijn onteknnlngen weigerden ze me te ge loven". Een broer van pater Chawira die uit Salisbury was overgekomen werd in zijn nek, op zijn rug en op zijn borst geslagen met de geweerkolf. Hij moest worden verpleegd in het zie kenhuisje. Pater Chawira heeft naderhand een klacht Ingediend bij de districtsverte- MyStGTI© genwoordiger van de Rhodesische re gering. Klachten over intimidatie tij dens de wapenstilstand moesten per slot van rekening worden doorgege ven. De gebeurtenissen op de missie post werden echter nooit in de officië le rapporten opgenomen en kwamen Daarna lopen we met pater Chawira naar de plek waar in 1977 de zeven missionarissen vermoord werden. Hij wijst ons op een steen die ter nage dachtenis is aangebracht. De moord werd destijds Zanla-strijders in de door Hennie Seriontein schoenen geschoven. „Ik weet het niet." zegt de pater. Hij kan het zich niet voorstellen. „Ze zagen er uit als Zanla-mensen, maar het contact tus sen de guerrillastrijders en de missie post was goed. De bevolking hier denkt dat het Sealous Scouts waren, de goed getrainde elitetroepen van het Rhodesische leger, die zich vaak voordoen als Zanla-strijders. Ze zijn niet van elkaar te onderscheiden. Het kan een actie geweest zijn om de Zanla in discrediet te brengen. Patei Chawira weet er geen duidelijker ant woord op. Het zal altijd wel een mys terie blijven. Terwijl we bij de steen staan te pein zen en ons nauwelijks kunnen voor stellen dat op een zo vredige plaats dergelijke vreselijke dingen gebeu ren, staat achter ons een van de jon gens van de hulptroepen te kijken. „Ze houden me voortdurend in de gaten. De kans bestaat dat ze straks bij me komen. Maar ik vind het pret tig om te vertellen wat er werkelijk aan de hand is. Na dinsdag wordt hel misschien allemaal beter," zegt patei Chawira hoopvol. Hij verwacht dal Mugabe met grote meerderheid wint maar voorspelt dat de oorlog blijft als Mugabe en Nkomo geen coalitie zul len vormen. We vertrekken, de chauf feur heeft lang moeten wachten. On derweg worden we gevolgd door de hulptroepen. Ze laten ons met rust, hopelijk ook de mensen op St. Pauls mission. PARIJS (AFP) Het Commissariaat voor atoomenergie bevestigde giste ren dat Frankrijk heeft besloten, een hoeveelheid hoogverrijkt uranium te leveren aan Irak. Het materiaal, van de kwaliteit die ook in atoombom men bruikbaar is, moet als brandstof dienen in de kleine kernreactor die Irak in 1976 voor ondeizoekdoeleln- den bestelde. De aflevering van de reactor werd vorig Jaar vertraagd door een bom aanslag op gereedliggende onderde len in de Franse fabriek. JOHANNESBURG Weinig landen zullen met zoveel spanning naar de officiële uitsli de verkiezingen in Rhodesië uitkijken als Zuid-Afrika. Maar voor geen enkel land is hi ook zó belangrijk wie er in Salisbury aan de macht komen. De grote meerderheid van Zuid-Afri ka's 23 miljoen zwarten hoopt dat Mugabe straks tot overwinnaar wordt uitgeroepen. Dat zijn troepen door hun guerrilla zo'n belangrijke rol hebben kunnen spelen bij de tot standkoming van het akkoord van Lancaster House, heeft diepe Indruk op hen gemaakt. Maar ook een coali tieregering van Mugabe en Nkomo zouden de Zuid-afrikaanse zwarten verwelkomen. Voor de vier miljoen blanke Zuidafri kanen zijn de gebeurtenissen van het afgelopen half jaar een traumatische ervaring. Pal voor hun ogen is het „onafhankelijke" Zlmbabwe-Rhode- sië van Ian Smith en bisschop Abel Muzorewa ten gronde gegaan. Dat binnenlandse akkoord had hen aan vankelijk gesterkt ln de overtuiging dat er voor zuidelijk Afrika oplossin gen kunnen worden gevonden waar bij de blanke minderheid de feitelijke macht zou behouden door achter de schermen aan de touwtjes te trekken. Die hoop ls de bodem Ingeslagen. De magere afspraken van Muzorewa en Smith faalden omdat ze het land geen vrede konden brengen en omdat ze de zwarte meerderheid niet bevie len. En nu moeten de Zuidafrikanen zich met tegenzin neerleggen bij de gedachte dat bisschop Muzorewa de verkiezingen niet heeft gewonnen. Duivel Alle blanken hopen vurig dat Mugabe ln leder geval niet een absolute meer derheid behaalt meer dan veertig van de tachtig zwarte zetels, (de ove rige twintig zetels zijn ln handen van de aanhang van Ian Smith). Mugabe is voor de blanke Zuidafrika nen haast de duivel ln persoon en dus vestigen velen hier nu him hoop op de eens even gehate Joshua Nkomo. Al leen een coalitie van deze twee zou de „gevaarlijke" Mugabe in bedwang kunnen houden. Als Mugabe het alleen voor het zeg gen krijgt, loopt dat op een ramp uit, voorspellen de meeste Zuidafrikaan- se kranten en blanke politici. Er komt dan een burgeroorlog, alles wordt ge nationaliseerd, vergeldingsmaatrege len zullen tot een massale blanke uittocht lelden en de chaos zal totaal zijn. Dreigend De grote vraag is wat Zuid-Afrika onderneemt als Mugabe wint. Het afgelopen jaar hebben Zuidafrikaan- se leiders, onder wie premier P. W. Botha en minister van buitenlandse zaken Pik Botha, regelmatig dreigen de geluiden laten horen. Zuid-Afrika wenst stabiliteit, rust en orde in Zim babwe en afhankelijk van de ontwik kelingen behoudt het land zich het recht voor gepaste maatregelen te treffen, was de teneur daarvan. Toch ziet het er niet naar uit dat Zuid-Afrika in dit stadium zal ingrij pen. De dreigementen van de laatste maanden waren waarschijnlijk meer bedoeld als ruggesteun voor bisschop Muzorewa in zijn verkiezingscampag ne; zijn tegenstanders moesten niet vergeten dat ze in het zuiden „een grote broer" hebben. De afgelopen twee weken is er in Zuid-Afrika een brede discussie ge voerd over de vraag of er eventueel militair zou moeten worden ingegre pen. Dat kwam op gang toen de pers uit anonieme militaire bronnen uit spraken citeerde dat Zuid-Afrika niet van plan was te wachten op een offi ciële uitnodiging om in Zimbabwe tussenbeide te komen, maar dat de regering daartoe zou besluiten zodra ze dat noodzakelijk zou achten. Opvallend eenstemmig wezen alle commentatoren dit Idee van de hand. Zij verwezen naar het fiasco van de Ingreep in Angola van 1975, toen Zuld-Afrika op smadelijke wijze de aftocht moest blazen. ECH Bare En ook het publiek schijnt onder drie voorwaarden begripier 1 len opbrengen voor een militi »rs tie: als de toestand in Zimba aai veiligheid in Zuid-Afrika ditlasrf dreigt; als een andere buiten mogendheid er zijn troepen stuurt; of als er een snelle red peratie van blanke vlucht» wel moet worden uitgevoerd om hP^1 een bloedbad te redden. nen Droom rerkn het i De uitslag van de verkiezini ook gevolgen hebben voor j£' ers Botha's droom van een politi nomisch-militaire samenwerk} Zuid-Afrika. Nkomo en Muga len de contacten met de zuide ju. tot het (economische) mimmi*: ZQ perken, terwijl bisschop Mu?enf wel oren had naar regionale h. werking. Dan zijn er ook de psychol-*®11 sl gevolgen van de uitslag. Als wint, zoals de eerste uitgelekt«ent doen vermoeden, zal dat ZufL._ ka's zwarten sterken in hunTten voor gelijke rechten. Een toer van sabotage in de steden en me is te verwachten en vele Ji zullen in hun verbittering meer gaan geloven dat slechts tot verandering van hun sami kan leiden. Onder de blanken kan winst i gabe echter een verrechtsing volge hebben. De huidige aa liberaliseringen van de reger volgens hen onvermijdelik opj dlcaal zwart bewind uit. :ris En tot slot zal de nederlaag schop Muzorewa wellicht g^ hebben voor Namibië. De Z% kaanse regering zal er wein: voelen in te stemmen met int* naai gecontroleerde verkie^ waar de guerrillabeweging Swaj voorbeeld van Zanu en Zap} volgen. ongeëvenaard ontwerp Renault ft.Eenauto met een eigen gezicht. rso onze :hei ledei Renault 14 v a f 15.545.-. Renault 14 LS v a f 16 745,- Afgebeeld Renault 14 TS v a f 17.915.-. Afleveringskosten f 320.- Prijzen inklusief BTW Wijzigingen voorbehouden. Renault adviseert Elf Bun Ie rij tl an drag toun het Jaar »ge i rond meel :rm m. n Clële nde I Pie h »t« na t wc fan c fa ter ?erso oliöf de

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 10