Bevrijdingsdag voor 27-MC'ers
We zien slecht, dat we niet zien
Wetenschap en techniek
ZATERDAG 1 MAART 1980
[BINNENLAND;
TROUW/KWARTET 19
Nadat bijna alle Europese landen en Amerika al zijn voorgegaan
wordt maandag aanstaande ook in Nederland de 27 MC-band, ook wei
CB of Burgerband genoemd, vrijgegeven voor de zendamateurs.
Jarenlang is hiervoor gepleit. Het wordt dan ook groot feest aan de
vooravond van deze „bevrijdingsdag", zoals blijkt uit de
tentoonstelling die vandaag en morgen in de RAI wordt gehouden en
die door staatssecretaris Neelie Smit-Kroes en vele andere artiesten
wordt opgeluisterd. Of het daarna ook feest wordt, moet nog
afgewacht worden. De belangstelling voor het nieuwe (althans legaal)
communicatiemiddel is zo groot, dat sommigen een complete chaos in
de ether vrezen. Maar daarom niet getreurd. Vanaf maandag mag
iedere Nederlander vanaf 14 jaar zijn boodschap de ether insturen.
Met de 27 MC kan hij nieuwe vrienden maken.
door Haro Hielkema
AMSTERDAM Maandag is het
„bevrijdingsdag" voor de 27
MC'ers. de zendamateurs die ge
bruik maken van de 27 Mega-
hertzband. Wat tot nu toe door
vele tienduizenden stiekem ge
beurde. is vanaf 3 maart toege
staan. Vandaar de „bevrijdings
dag" of „D-Day". Nederland
krijgt er die dag een soort volks
vermaak bij, want zeer velen zul
len zich in het zendgebeuren stor
ten terwijl er al zoveel aan de
ether verslaafden hun passie le
gaal zullen voortzetten.
Het lijkt erop dat het volgende week
enorm druk zal worden in de lucht. De
verwachtingen van de PTT dat dit jaar
honderdduizend Nederlanders een officië
le vergunning op het postkantoor (35 gul
den voor iedereen vanaf 14 jaar) zullen
halen, worden hoogstwaarschijnlijk verre
overtroffen. Het is best mogelijk dat dat
aantal eind maart al zal zijn bereikt en dat
er tegen het einde van dit jaar al meer dan
150.000 mensen een tokkelt je op hun bak
kie zullen maken. En voordat we tien Jaar
verder zijn, zitten één miljoen Nederlan
ders op de CB, de Citizens Band of Burger-
band.
Handel verstopt
Hoe groot de run op de per 3 maart legale
communicatiewijze is, blijkt wel uit het
feit dat radiozaken in veel gevallen de
vraag naar apparatuur niet neer aan kun
nen, dat de handel in bakkies (vanaf drie
honderd gulden is een zender/ontvanger
te koop) verstopt geraakt is en dat ze er op
postkantoren ook geen raad meer mee
weten. En dan te bedenken dat op 3 maart,
pas een machtiging verstrekt wordt, die
nodig is om het luchtruim te mogen kie
zen. Er zijn echter al postkantoren, die de
MARC (Machtigingsregeling voor Alge
mene Radiocommunicatie) reeds in veel
voud hebben uitgegeven. En in menige
radiozaak zijn de bakjes al onder of zelfs
over de toonbank verkocht. Kranten ston
den weken geleden al vol met adverten
ties, waarin 27 MC-apparatuur te koop
werd aangeboden met de toevoeging:
„Binnen enkele dagen bezorgt de post de
apparatuur bij u thuis." Als je al jaren
illegaal zendamateur bent, kunnen deze
wetsovertredingen er ook nog wel bij..
De industrie heeft de grote belangstelling
voor de zendmachtiging onderschat en
had bovendien slechts een hele korte peri
ode (in november werd het vrijgeven van
de 27 MC-band pas door staatssecretaris
Smit-Kroes aangekondigd) om appara
tuur te ontwikkelen die aan de door de
PTT gestelde voorwaarden voldeed en
ook de PTT-keuring verwierf.
Uitgevers van hobbybladen en program
mamakers voor radio en tv wisten wel
adequaat in te spelen op de rage, die voor
de deur staat. En in de kortste tijd scho
ten clubs en verenigingen uit de grond, die
zich opwierpen als belangenbehartigers
van de bijna legale zendamateurs. En net
zo goed als we tientallen kerken en politie
ke partijen hebben, zijn er ook meerdere
van dit soort federaties en verenigingen,
landelijk of regionaal.
Burgerband>
Nu al maken meer dan zeventigduizend
mensen illegaal gebruik van de 27 MC.
Jaren lang is er voor gepleit dat Nederland
eindelijk het voorbeeld van vele andere
landen zou volgen door de Burgerband
vrij te geven. De vorige staatssecretaris
van verkeer en waterstaat, Van Huiten,
probeerde in 1975 het tij nog te keren,
door niet alleen het zenden via de 27 MC-
band te verbieden maar ook het bezit van
zo'n bakje strafbaar te stellen. Iedereen
die wilde zenden, moest maar via een
examen een vergunning zien te halen.
Zijn opvolgster draaide die maatregel vol
ledig terug en gaf de ether eind vorig jaar
volledig vrij (althans 22 kanalen op de 27
MC-band). Neelie kan nu ook geen kwaad
meer doen bij de zendhobbyïsten. Het
liefst zouden ze haar in een vrijheidsbeeld
willen gedenken, ook al deed ze in feite
niets meer dan wat haar Europese colle
ga's (behalve uit Engeland) haar hadden
voorgedaan. Maar goed, politiek en 27 MC
zijn dus ook al niet meer van elkaar te
scheiden.
Kakofonie
Er zijn mensen die volgende week een
geweldige chaos in de ether verwachten,
een kakofonie van geluiden waarin geen
communicatie mogelijk is. Bij de Radio
Controle Dienst, waar de apparatuur is
getest en de voorwaarden zijn opgesteld,
zijn ze zeer voorzichtig met het uitspreken
van een voorspelling. Bij de PTT zijn
medewerkers, die een jungle verwachten
als de 27 MC'ers zich niet aan de gedrags
regels houden. En bij de politie staat lang'
niet iedereen te trappelen, zoals die Leidse
brigadier, die een „enorme ethervervui
ling" vreest.
Ook Willem Bos spreekt aarzelend en hij
is toch voorzitter van de Nederlandse
Communicatie Federatie, die al ruim vóór
3 maart meer dan 10.000 leden had en met
het blad „Break-Break" in de naderende
hausse zendhobbyïsten is gedoken. „Ik
ben bang dat het de eerste weken een
chaos wordt, omdat er zoveel nieuwelin
gen in de ether komen. Maar na een paar
weken is dat wel weggeëbd. De nieuwe 27
MC'ers worden heus wel geholpen en op
genomen in de kring. In twee weken tijd
kun je net zoveel met je apparatuur als
ieder ander."
Blijven toeteren
Aaron van Beest, publiciteitsmedewerker
van de tegenhanger, de 4000 leden tellen
de Nederlandse Citizen Band Federatie,
denkt dat het allemaal best meevalt: „Met
de toegestane apparatuur (een vermogen
van een half Watt en alleen via FM) kun je
ongestoord zenden, 24 uur per dag. Het
zenden is dus over een veel langere tijd
gespreid. Nou, dan kun Je rustig door
blijven toeteren."
Met de storingen zal het wel meevallen,
zeggen de meeste betrokkenen. Gelukkig
maar, want die dominee uit Barneveld
had er vorige week maar een hoop last
van, toen plotseling de stem van een ille
gale zendamateur onder de dienst de kerk
in schalde. En de pick-up, de bandrecor
der, de radio en het gehoorapparaat van
de buurman zijn er ook niet voor aange
schaft om de kletspraat van illegale zen
ders voort te dragen. Zowel Van Beest, als
Bos, als woordvoerders van de PTT ver
wachten weinig of geen burenruzies van
wege storing: één of twee procent zegt Van
Beest, vijf procent zegt Bos en de PTT
noemt de storingen beheersbaar. Dezelfde
Als er maar discipline is, als men zich
maar aan de gedragsregels houdt, dan zal
het wel los lopen. „Dan gaat er voor ons
een nieuwe wereld open," zegt Van Beest.
„Wij proberen zoveel mogelijk informatie
te geven." zegt Bos. En de PTT schrijft
voor waarvoor de 27 MC niet bestemd is:
niet voor codeberichten, reclamebood
schappen, programma's, valse noodoproe
pen of muziek. De apparaten mogen niet
in een vliegtuig gebruikt worden en er
mag niet aan geknutseld worden.
Er mag en kan des te meer, zoals het
onlangs uitgekomen CB-handboek (Uitg.
Rostrum, prijs 19,90) opsomt. De 27 MC-
band is bruikbaar, als je met pech langs
de weg staat, als Je snel de politie of een
ambulance wilt waarschuwen, als Je in een
file terecht komt en je mede-weggebrui
kers daarvoor wilt waarschuwen, als je in
een grote stad de weg moet zoeken, als je
een snelheidscontrolepost van de politie
passeert en andere automobilisten wilt
waarschuwen om niet te hard te rijden (de
politie vindt deze suggestie na aanvanke
lijke aarzeling toch positief, omdat de
mensen zich meer bewust zouden zijn van
het bestaan van een maximum-snelheid),
als je voor Je bedrijf in de buitendienst
werkt en bereikbaar wilt zijn en als Je in
plaats van Hilversum 3 ook wel eens wat
anders wilt horen.
Geëmancipeerd
Het meest genoemde voordeel van een 27
MC-bakkie in Je auto, illustreert hoe geë
mancipeerd het file-rijdend manvolk wel
is: je kunt in de avondspits naar huis
doorgeven dat je er aan komt en dat de
aardappels opgezet kunnen worden. Daar
naast wordt nog gewezen op de mogelijk
heid om een bakkie mee te nemen als Je
gaat vissen of zeilen, om bejaarden uit
hun isolement te helpen en om gehandi
capten een communicatiemiddel te ver
schaffen. De strenge winter van vorig Jaar
heeft het nut van de Burgerband wel
bewezen, stelt ook de auteur van het zeer
informatieve CB-handboek, Robert
Briels. Vooral in het noorden, waar tele
foonlijnen overbezet of soms geblokkeerd
waren, bracht de 27 MC uitkomst.
Met een ernstig gezicht spreken PTT'ers
en voormannen van het legioen „tokke
laars" de verwachting uit dat de meeste
illegale 27 MC'ers zich tot het legale zen
den zullen bekeren, al zeggen ze er direct'
bij niet te geloven dat de oude apparatuur-
dan gelijk bij het oud vuil zal worden
gezet. Fanatieke illegalen hebben al aan
gekondigd een MARC te halen en die als
dekmantel te gebruiken om stiekem met
de oude zenders door te kunnen gaan. De
'jeu' van het geheime gedoe zal moeilijk
vergeten kunnen worden. Misschien heeft
de aankondiging van de Radio Controle
Dienst van de PTT dat er binnenkort een
aantal controleurs extra aan het werk
gezet zal worden, een afschrikwekkende
effect. Want als de oude apparatuur in de
ether blijft, is de kans op storingen veel
groter en kunnen er wel eens heel wat
meer ruzies ontstaan tussen illegale en
kersverse legale zenders, die dan helemaal
„volgespetterd" dreigen te worden.
Kneuterwerk
De officiële zendamateurs, die met veel
forser apparaten werken en via een exa
men ook daartoe gerechtigd zijn, hebben
inmiddels al laten merken dat ze niet veel
op hebben met de komst van het „kneu
terwerk" van de 27 MC'ers. De zendama
teurs zijn aan tal van regels gebonden,
mogen zich niet te bulten gaan aan de
kletspraat die op de Burgerband voor
komt en moeten zich beperken tot het
uitwisselen van technische gegevens. ZIJ
verwachten een complete chaos bij de 27
MC'ers, van wie er velen naar hun idee
geen genoegen zullen nemen met de gerin
ge mogelijkheden op de Burgerband.
Verenigingen van 27 MC'ers zijn al bezig
plannen te beramen om van de PTT meer
ruimte (kanalen, vermogen) in de ether te
krijgen voor de legale hobbyisten. Soms
halen ze het buitenland er bij om net
zoveel mogelijkheden te claimen. Maar in
geen enkel Europees land zijn de regels en
voorschriften hetzelfde; een Europese re
geling kunnen we voorlopig dan ook wel
uit ons hoofd zetten. Trouwens, wat zeu
ren we. Neelie Smit-Kroes heeft gezegd
dat ze de mensen die van zenden een
hobby willen maken, maar daarvoor geen
examen willen doen. een handje heeft
geholpen. Wat op 3 maart vrij kan gebeu
ren, is precies wat men altijd wilde, aldus
de staatssecretaris. En dan de MARC nog
verder uitbreiden? „M'n zoontje heeft een
elektrische trein en hij wil helemaal niet
uitbreiden" was haar antwoord. Een inte
ressant antwoord. Naar verluidt staat de
trein in de kast.
door Rob Foppema
Wie niet zit of ligt te slapen, heeft het idee de buitenwereld praktisch zonder
onderbreking te zien. Dat is niet waar. Hoewel er mensen zijn die zonder met hun
ogen te knipperen de meest vreselijke dingen kunnen zeggen, knipperen mensen
in het algemeen wél met hun ogen. Elke paar seconden gaan de ogen even dicht,
maar niemand heeft het idee dat dan het licht uitgaat. Daar blijkt een wonderlijk
effect achter te zitten:
Het spontane knipperen
met de oogleden is een nut
tige gewoonte waar we ge
lukkig niet bij na hoeven te
denken. Elke paar secon
den komen de natuurlijke
ruitewissers in werking om
het oogoppervlak vochtig
en schoon te houden. (In
derdaad, die intervalscha-
keling voor miezerweer
hebben de autofabrikan
ten van de natuur afge
keken.)
Maar Amerikaanse onder
zoekers die over deze ge
woonte toch eens nadach
ten, vonden daar stof ge
noeg voor. De typische
oogknipper duurt onge
veer éénderde seconde van
begin tot eind van de bewe
ging, stelden zij op filmop
namen vast. En gedurende
meerdan 0.1 secondedat de
pupil helemaal door het
bovenste ooglid is bedekt,
krijgen we geen beeld en
nauwelijks licht binnen.
Dat is nogal wat. Het komt
erop neer dat we een paar
procent van ons wakend
bestaan doorbrengen met
de ogen dicht. Toch heb
ben we het idee dat we de
wereld vrij continu bekij
ken: die oogknippers val
len haast niet op. (Behalve
wanneer Je er net over leest
of schrijft, merk ik, maar
dat is een ander verhaal.)
Het niet opmerken van die
0.1 seconde duisternis kan
niet liggen aan de natuur
lijke traagheid waarmee
oog en hersenen het beeld
verwerken. Tenslotte is de
snelheid van professionele
filmopnamen ooit van zes
tien beeldjes per seconde
opgevoerd naar vieren
twintig omdat het beeld zo
hinderlijk flikkerde. Ook
op een directere manier
konden de Amerikanen
Volkmann, Riggs en Moore
laten zien dat er meer aan
de hand is dan de traag
heid van het oog.
Proefpersonen mochten de
„visuele indruk" van oog-
knipperen vergelijken met
die van het heel kort dim
men van de verlichting van
hun gezichtsveld. Zij kozen
als „gelijk" effect een ver
duistering die aanmerke
lijk korter duurde, en ook
minder diep was dan de
ongeveer tachtig procent
die door een gesloten oog
lid wordt tegengehouden.
Dit suggereert dat de
„beeldregie" in de herse
nen ons op een of andere
manier beschermt tegen
het onrustige wereldbeeld
dat ons geknipper zonder
die voorzorg zou opleveren.
Die gedachte kwam niet
uit de lucht vallen. Eerder
hadden dezelfde Amerika
nen al laten zien dat een
dergelijke bescherming op
treedt tijdens bewegingen
van de ogen zelf. Een mens
kijkt sprongsgewijs van
het ene punt naar het an
dere. Zelfs tijdens een
schijnbaar continue bewe
ging als het lezen van deze
regel blijft het oog op een
punt rusten, springt dan -
met een zeer snelle bewe
ging naar het volgende, en
blijft daar weer even
hangen.
Je kunt je intuïtief al voor
stellen dat er tijdens die
sprongetjes weinig zinnigs
te zien is. Wat in die perio
de aan informatie binnen
komt, zou eerder aanlei
ding zijn om duizelig te
worden. Inderdaad wordt
op dat moment de waarne
ming op een laag pitje ge
zet. de gevoeligheid van
het oog is tijdens de bewe
ging lager.
Om nu nader'te bekijken
hoe dat met het knipperen
zat, moesten Volkmann,
Riggs en Moore een tech
nisch hoogstandje maken.
Zij ontwikkelden een
proefsituatie waarin het
open of dicht zijn van de
ogen geen invloed had op
de hoeveelheid licht die op
het netvlies van de proef
persoon viel. Achteraf be
zien was dat heel eenvou
dig, maar je moet er maar
op komen. Om te beginnen
krijgt de proefpersoon een
afsluitende zwarte bril op.
Daarmee zie Je dus niets, of
je je ogen nu open of dicht
hebt. Met elektroden op de
huid boven en onder het
oog, kan de onderzoeker
bijhouden of en wanneer Je
knippert. De betrokken
spiertjes veroorzaken bij
gebruik een klein elek
trisch spanningsverschil
dat goed te meten is.
Het enige wat dan nog ont
breekt is licht, en dat werd
koudweg langs de achter
deur aangevoerd. Een felle
lichtbron (glasvezeloptiek)
tegen het gehemelte
scheen redelijk door neus-
bijholten, schedelbotten
en andere kleinigheden
heen, bescheen de onder
kant van het oog van bul
ten en bereikte zo het net
vlies, dat daar aan de bin
nenkant zit. Als proefper
soon zie je dan een grote
diffuse lichtvlek, boven in
de zijkant van Je „blik
veld". (Die lichtvlek onder
in je netvlies zie Je boven,
omdat je gewend bent dat
de ooglens een omgekeerd
beeld van de werkelijkheid
projecteert.)
Toen dit eenmaal bleek te
werken, werd een eenvou
dig maar langdradig spel
letje mogelijk. Op verschil
lende momenten voor, tij
dens en na het knipperen
kon bepaald worden hoe
gevoelig het oog korte vari
aties kon waarnemen in de
intensiteit van de licht
bron. Die gevoeligheid
voor verandering bleek 0,2
seconden voor het begin
van een knipper al te gaan
afnemen, kelderde met een
factor drie tot vijf nog
voordat de pupil helemaal
door het ooglid was be
dekt, en bouwde zich daar
na weer op tijdens de peri
ode dat het oog gesloten
was.
Het is nog geen afgeronde
verklaring van een ver
schijnsel, alleen maar een
slimme registratie van één
aspect van wat er gebeurt
Maar het is wef een won
derlijke gedachte: als je
met Je ogen knippert valt
het beeld nauwelijks weg
omdat Je op dat moment
extra ongevoelig bent voor
wegvallende beelden.
F. C. Volkmann, L. A. Rl(n en R.
K. Moore, F.yrbllnks and vtaual
suppression, Science. 207, 000-902
.2*73
2524 2323. 22
.24 if i' 2122
25 24 21227 324 24 237221
2324 27 2! <3212 32 «23. 11
2» 242C21..21222114. .11.
....2229..3.
'134322722
7931
242!
2(24272119
277374 21
232925.
2523.
23
IC
10
..23 23..2 42327....2522 <4762674..24...*
74242374 «5232* 262* 2426
23232426 2323 2*27762 7 2727272*
25 212721 2T7225 25257324
2» 2* 2*2*262* 25 23
2? 2 72'? 7*27. 2727242*2423.
H 14222 322272423 24232* 23 71
....77 2 1 2*26242622 2574
23 29*.7324237226.1
1127 22 2' 217C1t2C1*2i
192121212 212' .2 .11
2121211(2; .1719
i'22 C IS 1717 1*
2122 .73 232322 13 1717
2 •272721217322 -. 17171717171*
1»22212 '222217 17 17 171717 1*.
14. 19 if 2221 1' 1717171*17 171*
1616 21 2. 17 171717 16 1614
17 .191(1*1* .17 .14
13141713141C1616 14
17 2*17.
2121
2223
247423
1914 1917
1919 17 M«<
K192H91917
,.70. ...1929191911.
171*17191*19 1(
1(1(1919191918 1*
t*t( 191(17131211
1(1(1* 13
1(1713
2|
79
272(24
2 7 30
2*2477
2
13
Een hoogstandje van inmiddels helaas wijlen
de Europese weerkunstmaan Meteosat 1: de
temperaturen van het zeewater op 9 oktober
1979, twaalf uur 's middags, door de computer
afgedrukt in hele graden. De meting is alleen
mogelijk waar geen wolken hangen, maar de
satelliet „ziet" toch veel meer gegevens dan de
schepen die ten behoeve van de weermensen
bereidwillig een thermometer buitenboord
steken.
Bron: ESA Bulletin, februari 1980.