Bevrijdingsdag voor 27-MC'ers We zien slecht, dat we niet zien Wetenschap en techniek ZATERDAG 1 MAART 1980 [BINNENLAND; TROUW/KWARTET 19 Nadat bijna alle Europese landen en Amerika al zijn voorgegaan wordt maandag aanstaande ook in Nederland de 27 MC-band, ook wei CB of Burgerband genoemd, vrijgegeven voor de zendamateurs. Jarenlang is hiervoor gepleit. Het wordt dan ook groot feest aan de vooravond van deze „bevrijdingsdag", zoals blijkt uit de tentoonstelling die vandaag en morgen in de RAI wordt gehouden en die door staatssecretaris Neelie Smit-Kroes en vele andere artiesten wordt opgeluisterd. Of het daarna ook feest wordt, moet nog afgewacht worden. De belangstelling voor het nieuwe (althans legaal) communicatiemiddel is zo groot, dat sommigen een complete chaos in de ether vrezen. Maar daarom niet getreurd. Vanaf maandag mag iedere Nederlander vanaf 14 jaar zijn boodschap de ether insturen. Met de 27 MC kan hij nieuwe vrienden maken. door Haro Hielkema AMSTERDAM Maandag is het „bevrijdingsdag" voor de 27 MC'ers. de zendamateurs die ge bruik maken van de 27 Mega- hertzband. Wat tot nu toe door vele tienduizenden stiekem ge beurde. is vanaf 3 maart toege staan. Vandaar de „bevrijdings dag" of „D-Day". Nederland krijgt er die dag een soort volks vermaak bij, want zeer velen zul len zich in het zendgebeuren stor ten terwijl er al zoveel aan de ether verslaafden hun passie le gaal zullen voortzetten. Het lijkt erop dat het volgende week enorm druk zal worden in de lucht. De verwachtingen van de PTT dat dit jaar honderdduizend Nederlanders een officië le vergunning op het postkantoor (35 gul den voor iedereen vanaf 14 jaar) zullen halen, worden hoogstwaarschijnlijk verre overtroffen. Het is best mogelijk dat dat aantal eind maart al zal zijn bereikt en dat er tegen het einde van dit jaar al meer dan 150.000 mensen een tokkelt je op hun bak kie zullen maken. En voordat we tien Jaar verder zijn, zitten één miljoen Nederlan ders op de CB, de Citizens Band of Burger- band. Handel verstopt Hoe groot de run op de per 3 maart legale communicatiewijze is, blijkt wel uit het feit dat radiozaken in veel gevallen de vraag naar apparatuur niet neer aan kun nen, dat de handel in bakkies (vanaf drie honderd gulden is een zender/ontvanger te koop) verstopt geraakt is en dat ze er op postkantoren ook geen raad meer mee weten. En dan te bedenken dat op 3 maart, pas een machtiging verstrekt wordt, die nodig is om het luchtruim te mogen kie zen. Er zijn echter al postkantoren, die de MARC (Machtigingsregeling voor Alge mene Radiocommunicatie) reeds in veel voud hebben uitgegeven. En in menige radiozaak zijn de bakjes al onder of zelfs over de toonbank verkocht. Kranten ston den weken geleden al vol met adverten ties, waarin 27 MC-apparatuur te koop werd aangeboden met de toevoeging: „Binnen enkele dagen bezorgt de post de apparatuur bij u thuis." Als je al jaren illegaal zendamateur bent, kunnen deze wetsovertredingen er ook nog wel bij.. De industrie heeft de grote belangstelling voor de zendmachtiging onderschat en had bovendien slechts een hele korte peri ode (in november werd het vrijgeven van de 27 MC-band pas door staatssecretaris Smit-Kroes aangekondigd) om appara tuur te ontwikkelen die aan de door de PTT gestelde voorwaarden voldeed en ook de PTT-keuring verwierf. Uitgevers van hobbybladen en program mamakers voor radio en tv wisten wel adequaat in te spelen op de rage, die voor de deur staat. En in de kortste tijd scho ten clubs en verenigingen uit de grond, die zich opwierpen als belangenbehartigers van de bijna legale zendamateurs. En net zo goed als we tientallen kerken en politie ke partijen hebben, zijn er ook meerdere van dit soort federaties en verenigingen, landelijk of regionaal. Burgerband> Nu al maken meer dan zeventigduizend mensen illegaal gebruik van de 27 MC. Jaren lang is er voor gepleit dat Nederland eindelijk het voorbeeld van vele andere landen zou volgen door de Burgerband vrij te geven. De vorige staatssecretaris van verkeer en waterstaat, Van Huiten, probeerde in 1975 het tij nog te keren, door niet alleen het zenden via de 27 MC- band te verbieden maar ook het bezit van zo'n bakje strafbaar te stellen. Iedereen die wilde zenden, moest maar via een examen een vergunning zien te halen. Zijn opvolgster draaide die maatregel vol ledig terug en gaf de ether eind vorig jaar volledig vrij (althans 22 kanalen op de 27 MC-band). Neelie kan nu ook geen kwaad meer doen bij de zendhobbyïsten. Het liefst zouden ze haar in een vrijheidsbeeld willen gedenken, ook al deed ze in feite niets meer dan wat haar Europese colle ga's (behalve uit Engeland) haar hadden voorgedaan. Maar goed, politiek en 27 MC zijn dus ook al niet meer van elkaar te scheiden. Kakofonie Er zijn mensen die volgende week een geweldige chaos in de ether verwachten, een kakofonie van geluiden waarin geen communicatie mogelijk is. Bij de Radio Controle Dienst, waar de apparatuur is getest en de voorwaarden zijn opgesteld, zijn ze zeer voorzichtig met het uitspreken van een voorspelling. Bij de PTT zijn medewerkers, die een jungle verwachten als de 27 MC'ers zich niet aan de gedrags regels houden. En bij de politie staat lang' niet iedereen te trappelen, zoals die Leidse brigadier, die een „enorme ethervervui ling" vreest. Ook Willem Bos spreekt aarzelend en hij is toch voorzitter van de Nederlandse Communicatie Federatie, die al ruim vóór 3 maart meer dan 10.000 leden had en met het blad „Break-Break" in de naderende hausse zendhobbyïsten is gedoken. „Ik ben bang dat het de eerste weken een chaos wordt, omdat er zoveel nieuwelin gen in de ether komen. Maar na een paar weken is dat wel weggeëbd. De nieuwe 27 MC'ers worden heus wel geholpen en op genomen in de kring. In twee weken tijd kun je net zoveel met je apparatuur als ieder ander." Blijven toeteren Aaron van Beest, publiciteitsmedewerker van de tegenhanger, de 4000 leden tellen de Nederlandse Citizen Band Federatie, denkt dat het allemaal best meevalt: „Met de toegestane apparatuur (een vermogen van een half Watt en alleen via FM) kun je ongestoord zenden, 24 uur per dag. Het zenden is dus over een veel langere tijd gespreid. Nou, dan kun Je rustig door blijven toeteren." Met de storingen zal het wel meevallen, zeggen de meeste betrokkenen. Gelukkig maar, want die dominee uit Barneveld had er vorige week maar een hoop last van, toen plotseling de stem van een ille gale zendamateur onder de dienst de kerk in schalde. En de pick-up, de bandrecor der, de radio en het gehoorapparaat van de buurman zijn er ook niet voor aange schaft om de kletspraat van illegale zen ders voort te dragen. Zowel Van Beest, als Bos, als woordvoerders van de PTT ver wachten weinig of geen burenruzies van wege storing: één of twee procent zegt Van Beest, vijf procent zegt Bos en de PTT noemt de storingen beheersbaar. Dezelfde Als er maar discipline is, als men zich maar aan de gedragsregels houdt, dan zal het wel los lopen. „Dan gaat er voor ons een nieuwe wereld open," zegt Van Beest. „Wij proberen zoveel mogelijk informatie te geven." zegt Bos. En de PTT schrijft voor waarvoor de 27 MC niet bestemd is: niet voor codeberichten, reclamebood schappen, programma's, valse noodoproe pen of muziek. De apparaten mogen niet in een vliegtuig gebruikt worden en er mag niet aan geknutseld worden. Er mag en kan des te meer, zoals het onlangs uitgekomen CB-handboek (Uitg. Rostrum, prijs 19,90) opsomt. De 27 MC- band is bruikbaar, als je met pech langs de weg staat, als Je snel de politie of een ambulance wilt waarschuwen, als Je in een file terecht komt en je mede-weggebrui kers daarvoor wilt waarschuwen, als je in een grote stad de weg moet zoeken, als je een snelheidscontrolepost van de politie passeert en andere automobilisten wilt waarschuwen om niet te hard te rijden (de politie vindt deze suggestie na aanvanke lijke aarzeling toch positief, omdat de mensen zich meer bewust zouden zijn van het bestaan van een maximum-snelheid), als je voor Je bedrijf in de buitendienst werkt en bereikbaar wilt zijn en als Je in plaats van Hilversum 3 ook wel eens wat anders wilt horen. Geëmancipeerd Het meest genoemde voordeel van een 27 MC-bakkie in Je auto, illustreert hoe geë mancipeerd het file-rijdend manvolk wel is: je kunt in de avondspits naar huis doorgeven dat je er aan komt en dat de aardappels opgezet kunnen worden. Daar naast wordt nog gewezen op de mogelijk heid om een bakkie mee te nemen als Je gaat vissen of zeilen, om bejaarden uit hun isolement te helpen en om gehandi capten een communicatiemiddel te ver schaffen. De strenge winter van vorig Jaar heeft het nut van de Burgerband wel bewezen, stelt ook de auteur van het zeer informatieve CB-handboek, Robert Briels. Vooral in het noorden, waar tele foonlijnen overbezet of soms geblokkeerd waren, bracht de 27 MC uitkomst. Met een ernstig gezicht spreken PTT'ers en voormannen van het legioen „tokke laars" de verwachting uit dat de meeste illegale 27 MC'ers zich tot het legale zen den zullen bekeren, al zeggen ze er direct' bij niet te geloven dat de oude apparatuur- dan gelijk bij het oud vuil zal worden gezet. Fanatieke illegalen hebben al aan gekondigd een MARC te halen en die als dekmantel te gebruiken om stiekem met de oude zenders door te kunnen gaan. De 'jeu' van het geheime gedoe zal moeilijk vergeten kunnen worden. Misschien heeft de aankondiging van de Radio Controle Dienst van de PTT dat er binnenkort een aantal controleurs extra aan het werk gezet zal worden, een afschrikwekkende effect. Want als de oude apparatuur in de ether blijft, is de kans op storingen veel groter en kunnen er wel eens heel wat meer ruzies ontstaan tussen illegale en kersverse legale zenders, die dan helemaal „volgespetterd" dreigen te worden. Kneuterwerk De officiële zendamateurs, die met veel forser apparaten werken en via een exa men ook daartoe gerechtigd zijn, hebben inmiddels al laten merken dat ze niet veel op hebben met de komst van het „kneu terwerk" van de 27 MC'ers. De zendama teurs zijn aan tal van regels gebonden, mogen zich niet te bulten gaan aan de kletspraat die op de Burgerband voor komt en moeten zich beperken tot het uitwisselen van technische gegevens. ZIJ verwachten een complete chaos bij de 27 MC'ers, van wie er velen naar hun idee geen genoegen zullen nemen met de gerin ge mogelijkheden op de Burgerband. Verenigingen van 27 MC'ers zijn al bezig plannen te beramen om van de PTT meer ruimte (kanalen, vermogen) in de ether te krijgen voor de legale hobbyisten. Soms halen ze het buitenland er bij om net zoveel mogelijkheden te claimen. Maar in geen enkel Europees land zijn de regels en voorschriften hetzelfde; een Europese re geling kunnen we voorlopig dan ook wel uit ons hoofd zetten. Trouwens, wat zeu ren we. Neelie Smit-Kroes heeft gezegd dat ze de mensen die van zenden een hobby willen maken, maar daarvoor geen examen willen doen. een handje heeft geholpen. Wat op 3 maart vrij kan gebeu ren, is precies wat men altijd wilde, aldus de staatssecretaris. En dan de MARC nog verder uitbreiden? „M'n zoontje heeft een elektrische trein en hij wil helemaal niet uitbreiden" was haar antwoord. Een inte ressant antwoord. Naar verluidt staat de trein in de kast. door Rob Foppema Wie niet zit of ligt te slapen, heeft het idee de buitenwereld praktisch zonder onderbreking te zien. Dat is niet waar. Hoewel er mensen zijn die zonder met hun ogen te knipperen de meest vreselijke dingen kunnen zeggen, knipperen mensen in het algemeen wél met hun ogen. Elke paar seconden gaan de ogen even dicht, maar niemand heeft het idee dat dan het licht uitgaat. Daar blijkt een wonderlijk effect achter te zitten: Het spontane knipperen met de oogleden is een nut tige gewoonte waar we ge lukkig niet bij na hoeven te denken. Elke paar secon den komen de natuurlijke ruitewissers in werking om het oogoppervlak vochtig en schoon te houden. (In derdaad, die intervalscha- keling voor miezerweer hebben de autofabrikan ten van de natuur afge keken.) Maar Amerikaanse onder zoekers die over deze ge woonte toch eens nadach ten, vonden daar stof ge noeg voor. De typische oogknipper duurt onge veer éénderde seconde van begin tot eind van de bewe ging, stelden zij op filmop namen vast. En gedurende meerdan 0.1 secondedat de pupil helemaal door het bovenste ooglid is bedekt, krijgen we geen beeld en nauwelijks licht binnen. Dat is nogal wat. Het komt erop neer dat we een paar procent van ons wakend bestaan doorbrengen met de ogen dicht. Toch heb ben we het idee dat we de wereld vrij continu bekij ken: die oogknippers val len haast niet op. (Behalve wanneer Je er net over leest of schrijft, merk ik, maar dat is een ander verhaal.) Het niet opmerken van die 0.1 seconde duisternis kan niet liggen aan de natuur lijke traagheid waarmee oog en hersenen het beeld verwerken. Tenslotte is de snelheid van professionele filmopnamen ooit van zes tien beeldjes per seconde opgevoerd naar vieren twintig omdat het beeld zo hinderlijk flikkerde. Ook op een directere manier konden de Amerikanen Volkmann, Riggs en Moore laten zien dat er meer aan de hand is dan de traag heid van het oog. Proefpersonen mochten de „visuele indruk" van oog- knipperen vergelijken met die van het heel kort dim men van de verlichting van hun gezichtsveld. Zij kozen als „gelijk" effect een ver duistering die aanmerke lijk korter duurde, en ook minder diep was dan de ongeveer tachtig procent die door een gesloten oog lid wordt tegengehouden. Dit suggereert dat de „beeldregie" in de herse nen ons op een of andere manier beschermt tegen het onrustige wereldbeeld dat ons geknipper zonder die voorzorg zou opleveren. Die gedachte kwam niet uit de lucht vallen. Eerder hadden dezelfde Amerika nen al laten zien dat een dergelijke bescherming op treedt tijdens bewegingen van de ogen zelf. Een mens kijkt sprongsgewijs van het ene punt naar het an dere. Zelfs tijdens een schijnbaar continue bewe ging als het lezen van deze regel blijft het oog op een punt rusten, springt dan - met een zeer snelle bewe ging naar het volgende, en blijft daar weer even hangen. Je kunt je intuïtief al voor stellen dat er tijdens die sprongetjes weinig zinnigs te zien is. Wat in die perio de aan informatie binnen komt, zou eerder aanlei ding zijn om duizelig te worden. Inderdaad wordt op dat moment de waarne ming op een laag pitje ge zet. de gevoeligheid van het oog is tijdens de bewe ging lager. Om nu nader'te bekijken hoe dat met het knipperen zat, moesten Volkmann, Riggs en Moore een tech nisch hoogstandje maken. Zij ontwikkelden een proefsituatie waarin het open of dicht zijn van de ogen geen invloed had op de hoeveelheid licht die op het netvlies van de proef persoon viel. Achteraf be zien was dat heel eenvou dig, maar je moet er maar op komen. Om te beginnen krijgt de proefpersoon een afsluitende zwarte bril op. Daarmee zie Je dus niets, of je je ogen nu open of dicht hebt. Met elektroden op de huid boven en onder het oog, kan de onderzoeker bijhouden of en wanneer Je knippert. De betrokken spiertjes veroorzaken bij gebruik een klein elek trisch spanningsverschil dat goed te meten is. Het enige wat dan nog ont breekt is licht, en dat werd koudweg langs de achter deur aangevoerd. Een felle lichtbron (glasvezeloptiek) tegen het gehemelte scheen redelijk door neus- bijholten, schedelbotten en andere kleinigheden heen, bescheen de onder kant van het oog van bul ten en bereikte zo het net vlies, dat daar aan de bin nenkant zit. Als proefper soon zie je dan een grote diffuse lichtvlek, boven in de zijkant van Je „blik veld". (Die lichtvlek onder in je netvlies zie Je boven, omdat je gewend bent dat de ooglens een omgekeerd beeld van de werkelijkheid projecteert.) Toen dit eenmaal bleek te werken, werd een eenvou dig maar langdradig spel letje mogelijk. Op verschil lende momenten voor, tij dens en na het knipperen kon bepaald worden hoe gevoelig het oog korte vari aties kon waarnemen in de intensiteit van de licht bron. Die gevoeligheid voor verandering bleek 0,2 seconden voor het begin van een knipper al te gaan afnemen, kelderde met een factor drie tot vijf nog voordat de pupil helemaal door het ooglid was be dekt, en bouwde zich daar na weer op tijdens de peri ode dat het oog gesloten was. Het is nog geen afgeronde verklaring van een ver schijnsel, alleen maar een slimme registratie van één aspect van wat er gebeurt Maar het is wef een won derlijke gedachte: als je met Je ogen knippert valt het beeld nauwelijks weg omdat Je op dat moment extra ongevoelig bent voor wegvallende beelden. F. C. Volkmann, L. A. Rl(n en R. K. Moore, F.yrbllnks and vtaual suppression, Science. 207, 000-902 .2*73 2524 2323. 22 .24 if i' 2122 25 24 21227 324 24 237221 2324 27 2! <3212 32 «23. 11 2» 242C21..21222114. .11. ....2229..3. '134322722 7931 242! 2(24272119 277374 21 232925. 2523. 23 IC 10 ..23 23..2 42327....2522 <4762674..24...* 74242374 «5232* 262* 2426 23232426 2323 2*27762 7 2727272* 25 212721 2T7225 25257324 2» 2* 2*2*262* 25 23 2? 2 72'? 7*27. 2727242*2423. H 14222 322272423 24232* 23 71 ....77 2 1 2*26242622 2574 23 29*.7324237226.1 1127 22 2' 217C1t2C1*2i 192121212 212' .2 .11 2121211(2; .1719 i'22 C IS 1717 1* 2122 .73 232322 13 1717 2 •272721217322 -. 17171717171* 1»22212 '222217 17 17 171717 1*. 14. 19 if 2221 1' 1717171*17 171* 1616 21 2. 17 171717 16 1614 17 .191(1*1* .17 .14 13141713141C1616 14 17 2*17. 2121 2223 247423 1914 1917 1919 17 M«< K192H91917 ,.70. ...1929191911. 171*17191*19 1( 1(1(1919191918 1* t*t( 191(17131211 1(1(1* 13 1(1713 2| 79 272(24 2 7 30 2*2477 2 13 Een hoogstandje van inmiddels helaas wijlen de Europese weerkunstmaan Meteosat 1: de temperaturen van het zeewater op 9 oktober 1979, twaalf uur 's middags, door de computer afgedrukt in hele graden. De meting is alleen mogelijk waar geen wolken hangen, maar de satelliet „ziet" toch veel meer gegevens dan de schepen die ten behoeve van de weermensen bereidwillig een thermometer buitenboord steken. Bron: ESA Bulletin, februari 1980.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 19