Sowjet-Unie bij overleg betrekken5
J*
i
Regering in Londen
wantrouwde Kiek
'Verstrekking methadon
niet zo gunstig als lijkt'
poge Raad is niet actief
genoeg in zaak-Menten'
^>ronk op bijeenkomst over ontwikkelingslanden:
FTAL
ippartij
aakt drie
achtoffers
Meis kondigt
rally langs
gasvelden aan
„Folders van ministerie
voor buitenlanders fout"
Toedracht dodelijk
schot nog duister
De enige Nederlandse jood die geheim
agent was overleden
n
rj mikrografie
0251025640"
Rita
ANDAG 18 FEBRUARI 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
■n een onzer verslaggevers
l( recht De Oosteuropese landen moeten betrokken worden bij het overleg tussen Noord
Zuid, tussen industrielanden en ontwikkelingslanden. Dat is de mening van het PvdA-
vvi eede-Kamerlid Jan Pronk, die zaterdag sprak tijdens een bijeenkomst van de Evert
meerstichting, onder het motto Noord-Zuid-Oost-West.
;rs 1 sowJet-Unle moet naar zijn Idee tlonaal economisch overleg. „De
voet van gelijkheid worden uitge- Noord-Zuld-dialoog ls tot nu toe een
muAjgd mee te doen aan het Interna- West-Zulddlaloog geweest", aldus
Ais de bijeenkomst van de Evert Vermeerstichting over de Noord-Zuid
oog waren (van links naar rechts) Maarten van Traa, Jan Pronk en
ister De Koning.
omt
ït?
kt di
i de
ifgez
>ede
'h
Pronk. „Een echte nieuwe Internatio
nale economische orde, vereist mede
werking van de Sowjet-Unie en
China".
Brood en spelen
Volgens Pronk heeft de SowJet-Unle
drie economische redenen om mee te
doen aan de dialoog, gebaseerd op
eigenbelang:
Economisch raakt de Sowjet-Unie
op handelsgebied steeds meer verwe
ven met de rest van de wereld. Het
land kan niet meer volstaan met de
arbeidsverdeling binnen de Come
con, het Oosteuropese economische
blok.
Betalingsbalanstekorten van de
Sowjet-Unie worden nu nog gefinan
cierd door westerse banken, die dat
echter steeds minder kunnen opbren
gen. Het internationaal geldbeleid
wordt daarom steeds belangrijker
voor de Russen.
De Sowjet-Unie ls afhankelijk van
de invoer van graan. En zal steeds
meer bij de internationale graan
markt betrokken worden.
Pronk hekelde dat er zoveel drukte
wordt gemaakt over een mogelijke
boycot van de Olympische Spelen in
Moskou, en veel minder over het
Amerikaanse graanembargo tegen de
Sowjet-Unie. Voedsel als wapen is
volgens Pronk een kwalijke zaak,
maar zei hij, over brood maken wij
ons niet druk, over spelen wel.
door de gebeurtenissen aan haar
grenzen.
Het PvdA-kamerlid pleitte voor een
nieuwe internationale politieke orde,
gebaseerd op een nieuwe economi
sche orde, met andere beginselen, en
andere instellingen in plaats van bij
voorbeeld het sterk door het westen
beheerste Internationale monetaire
Fonds en de wereldbank.
Volgens het PvdA-Kamerlld ls het
een hard economisch gegeven dat bij
de Sowjet-Unie een bereidheid en een
noodzaak zal ontstaan mee te doen KerlljK QClCn
aan het overleg over de wereldecono
mie. Wij moeten volgens Pronk be
reid zijn daarop in te gaan en niet
voortdurend de boot afhouden.
Commissie Brandt
Pronk maakte deel uit van de comis-
sie onder leiding van Willy Brandt,
die vorige week een rapport over de
Noord-Zuid-verhouding afsloot. De
SowJet-Unle noch China waren be
trokken bij de opstelling van het
rapport.
De inval in Afghanistan ls, aldus
Pronk, geen teken aan de wand dat
de Sowjet-Unie minder bereid zou
zijn deel te nemen aan internationaal
overleg, of een beleid voert dat ge
richt is op een wereldheerschappij.
Als mogelijke ooreaak voor de inval
in Afghanistan noemde Pronk dat de
Sowjet-Unie zich bedreigd voelde
Andere sprekers tijdens de bijeen
komst van de Evert Vermeer stich
ting waren PvdA-vooreitter Max van
den Berg en buitenlandsecretaris
Maarten van Traa. Van den Berg
noemde eerlijk delen een voorwaarde
voor vrede en veiligheid in de wereld.
De spreiding van macht, kennis en
kapitaal is, aldus de PvdA-voorzitter,
een voorwaarde om de wereld te laten
overleven.
Volgens Maarten van Traa is de dis
cussie over vrede en veiligheid tot nu
toe te zeer beperkt gebleven tot „het
tellen van bommen" cn „de vraag al
dan niet uit de NAVO." Vrede en
veiligheid tussen Oost cn West is on
mogelijk als die ook niet bestaat tus
sen Noord en Zuid en omgekeerd.
Van Traa vond dat Nederland moet
proberen de verstarring tussen de
blokken in de wereld te doorbreken,
ondanks de geringe speelruimte die
een klein land heeft.
Prinses
Christina
viert van
daag haar
33ste ver
jaardag
w
Werkgroep wil heroïneverslaafden beter helpen
UTRECHT (ANP) Vrijwel alle gemeentebesturen stellen de
resultaten van de methadonverstrekking rooskleuriger voor
dan ze in werkelijkheid zijn. De werkgroep ..Evaluatie hulp
verlening heroïneverslaafden Utrecht" heeft dit aangetoond
aan de hand van een landelijk onderzoek.
icier van justitie Habermehl:
moeeen onzer verslaggevers
J HAAG De Amsterdamse officier van Justitie mr. A. F.
■rils'Habermehl vindt dat de behandeling van de strafzaak
n Pieter Menten veel te lang duurt. Naar zijn mening is de
raging niet in de laatste plaats te wijten aan de Hoge
Gnd. Hij is van oordeel dat het hoogste rechtscoUege een
ere activiteit zou moeten ontplooien.
zegd
('it h
rlore
h
echt
Jkt ui
ins'
r de
«■4 ge;
ermehl uit deze kritiek op de
Raad in het jongste nummer
jjhet Tijdschrift voor de rechterlij-
acht, Trema. Het moment waar-
j zijn bijdrage schreef (eind vori-
aand, blijkens de datering) had
lHp oge Raad zlch n°6 steeds niet
,u,-|sproken over de vraag of Men-
n staat kan worden geacht te-
te staan. In september meende
otterdamse rechtbank van niet,
rna de officier van Jusitite tegen
^"a 'onnis In beroep ging.
Jah! ,rmehl schrijft dat de Hoge Raad
p de el veel voor heeft Keno*
erf om t0t een 00rdeel over het
"erdamse vonnis te komen. Dat
'"vindt hij, „hoogstens een aantal
maar zeker niet een aantal
len," hoeven te duren. Hij
le dat de „opzienbarende straf-
tegen Menten, die eigenlijk als
rlsitekaartje van de Nederlandse
rechtpleging had moeten die-
door die vertraging „zo langza-
ind bij de gemiddelde toeschou-
tls volmaakt onbegrijpelijk over-
Ook wijst hij erop dat Menten
al 81 Jaar wordt en dat het „op
-. «lunst twijfelachtig" is of het ooit
ot een onherroepelijke uitspraak
°men
als vo:
/e pi
erini
'c.h°Uet proces dat een half Jaar had
11 j urd,
lgtrmehl eiste in november 1977,
et p
levenslange gevangenis-
tegen Menten. Een maand later
volgde een veroordeling door de Am
sterdamse Rechtbank tot een gevan
genisstraf van vijftien Jaar. Dit von
nis werd in 1978 door de Hoge Raad
vernieitgd.
Volgens Habermehl is het „een moei
lijke verteerbare zaak dat het Neder
landse rechtsssysteem geen middelen
ter beschikking heeft om de rechter
te dwingen zich binnen een bepaalde
tijd uit te spreken". In de zaak-Men-
ten is daar door naar zijn mening een
„hoogst onbevredigende situatie"
ontstaan.
Van een onzer verslaggevers
OUDE PEKELA De Oostgronlngse
actieleider Fré Meis heeft een demon
stratieve autoraily langs de gasvel
den van Slochteren aangekondigd.
Op een vergadering ter voorbereiding
van het komende volkscongres werd
zaterdag door de actiecomités van
Meis besloten de tocht op 15 maart te
houden. Daarmee legt Meis er nog
eens de nadruk op dat het gas vol
gens hem meer ten goede moet ko
men aan het noorden.
Over zijn eerdere dreiging de gas
kraan af te sluiten zei hij: „Maar
niemand hoeft bang te zijn. We zijn
geen terroristen. Het gaat alleen om
een demonstratie." Overwogen wordt
de tocht te laten eindigen bij de
vouwkartonfabriek Okto in Winscho
ten. Dat hangt af van de vraag of dan
meer bekend is over het al dan niet
sluiten van deze fabriek.
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT De regionale
stichtingen welzijn buitenlan
ders hebben zelf voorlich
tingsmateriaal over de wet ar
beid buitenlanders samenge
steld, omdat de voorlichting
van het ministerie van sociale
zaken naar hun mening ern
stig tekort schiet. De twee fol
ders die het ministerie heeft
uitgebracht bevatten volgens
de stichtingen inhoudelijke
en taalfouten.
De folder „werken in Nederland"
is naar het oordeel van de stichtin
gen alleen maar te gebruiken om
buitenlanders die er over denken
naar Nederland te komen, in hun
eigen land voor te lichten. Deze
folder wordt door de samenwer-
Stichtingen komen met betere versie
kende stichtingen en de Stichting
nederlands centrum voor buiten
landers „incorrect" genoemd en
zou in de verschillende taalversies
vol fouten zitten. De stichtingen
weigeren dan ook de folder te ver
spreiden.
De zogenoemde „omwissellngsfol-
der" wordt wel verspreid, maar
deze folder geeft volgens de stich
tingen alleen maar aan dat hou
ders van een permanente arbeids
vergunning deze moeten gaan rul
len voor een verklaring waarin
staat, dat de betrokkene niet on
der de wet arbeid buitenlanders
vallen en dat ze daarom geen te
werkstellingsvergunning nodig
hebben.
Zes talen
De groep buitenlanders zonder
een permanente arbeidsvergun
ning is volgens de stichtingen ech
ter vrij groot en bovendien is er
naar hun mening wel meer over de
wet te vertellen dan wat er in de
omwisselingsfolder staat. Zij heb
ben nu zelf twee folders uitge
bracht in zes talen.
De ene is bedoeld voor de legale
buitenlandse werknemers en de
andere voor de illegale buitenlan
ders. In de laatste wordt onder
andere verteld dat zij recht heb
ben op arbeidsbescherming en dat
zij niet akkoord moeten gaan met
willekeurig ontslag.
De legale werknemers wordt ver
teld wat de consequenties van de
wet voor hen zijn, afhankelijk van
de vraag of men korter dan wel
langer dan drie Jaar in Nederland
werkt, getrouwd is met een Neder
landse man of vrouw, een duurza
me relatie heeft met iemand van
Nederlandse nationaliteit, of dat
men van baan wil veranderen.
Voor andere Inlichtingen kan men
terecht bij de Stichting welzijn
buitenlanders ln de regio Haar
lem. tel. 023-324.515.
ter ii
pers
;erieu
<e oi
es za
irgie
We
len oi
an d«
ingai wn onzer verslaggevers
sschi BSELMUIDEN Drie mensen
dere jzaterdag om het leven gekomen,
zij in de buurtschap De Zanden
let Overijsselse IJsselmuiden bij
aanrijding betrokken raakten en
hun auto in een sloot terecht-
elft v nen-
n. hzittenden, een vrouw uit Velp en
ouders uit Bennekom. overleden door Kopuit
Staatssecretaris Neelie Smit-Kroes van Verkeer en Waterstaat is dit weekeinde op het raadhuis van
Etten-Leur benoemd tot „ere-stijlorerin". Zij kreeg van burgemeester Houben een taart aangeboden
waarvan de slagroom kennelijk bijzonder goed smaakt. Rechts, naast haar kijkt Kamerlid Nijpels
lachend toe, terwijl rechts onderaan zoon Ivo Smit zijn moeder jaloers gadeslaat.
Van een onzer verslaggevers
ALMELO De politie ln Almelo
heeft een 23-jarige inwoner uit die
plaats gearresteerd in verband met
de schietpartij in de nacht van vrij
dag op zaterdag in een Almelose bar,
waarbij een 22-jarige man om het
leven kwam. De arrestant zou het
dodelijke schot hebben gelost, maar
of hij dit per ongeluk deed of met
opzet, ls de politie nog niet duidelijk.
Aan het schot ls in de bar geen ruzie
vooraf gegaan tussen de verdachte en
het slachtoffer, de Almeloër G. Tie-
man, die door de kogel in de borst
geraakt werd en op slag dood was. De
verdachte, die zich telefonisch bij de
politie meldde en het wapen nog in
zijn bezit had, verklaarde dat hij de
revolver wilde verkopen en die Tie-
man liet zien. Het slachtoffer zou het
wapen ook ln handen hebben eehad.
AMSTERDAM Gedeputeerde Sta
ten van Noord-Holland hebben de
SIRONN de samenwerkende Ini
tiatieven regionale omroep in Noord-
Holland-Noord een subsidie ver
leend van 25.000 gulden. De SIRONN
gaat dit geld gebruiken om te onder
zoeken of er behoefte ls aan een twee
de regionale omroep ln Noord-Hol
land. naast STAD Radio Amsterdam.
ouders uit Bennekom, overleden
letsel en/of door verdrinking,
de rijkspolitie ln Driebergen,
uto belandde in een sloot, nadat
door een slippende tegenligger
:raakt. De slachtoffers zijn de
Ige mevrouw A. J. Teunissen,
65-jarige vader L. Teunissen en
70-jarige moeder A. L. Teu-
istei
m.v.
te
10
os.
1 EU
ant
3324!
W >erl
laarl
1948
WASSENAAR Op enkele tientallen meters van zijn huis en in vrijwel
dezelfde stilte, die hij sedert zijn afzwaaien verkoos, is geheimagent Maurits
Kiek (70) op de joodse begraafplaats te Wassenaar ter ruste gelegd. Er waren
bij zijn begrafenis vrijdagmiddag jongstleden geen vertegenwoordigers van
het verzet, van de Nederlandse regering, van de Britse en van de Belgische
ambassade.
■Jarige mevrouw 8. C. Dolnjan
ïrchem (België) verloor gister-
g het leven bij een verkeerson-
op rijksweg 76 bij Bocholtz in
Limburg. Zij zat in een auto, die
e middenberm raakte en over de
sloeg. De overige inzittenden
in licht gewond.
ilddag kwam de 20-Jarige G.
van de Schadewijk om het
bij een ongeluk op de Berghem-
g in de Noordbrabantse gemeen-
'itelrode. De jongen bestuurde
irsonenauto, die door onbeken-
•rzaak van de weg raakte en
een boom reed.
Wag overleed de 58-Jarige me-
j. w C. J. Nieuwenhuis uit Vorden
j t ziekenhuis aan de gevolgen van
ïrkeersongeluk eerder op de dag
tar woonplaats. De vrouw zat als
a?ler in een auto, die geen voor
gaf aan een auto. die van rechts
in.
1 Isl
Toch was hij drager van het
Bronzen Kruis voor „moedig
en beleidvol optreden" en het
Kruis van Verdienste; de Me
dal of Freedom van de Vere
nigde Staten; de King's Medal
of Courage van Engeland; het
ridderschap in de Orde van
Leopold de Tweede met de
Palm. het Oorlogskruls 1940
en de Medaille van Weer
stand, alle drie van België.
Meer buitenlandse onder
scheidingen dan Nederlandse.
Niet te verwonderen, want de
Nederlandse regering in Lon
den heeft tijdens de Duitse
bezetting geen gebruik willen
maken van de diensten van
Maurits Kiek. toen deze via
Zwitserland. Spanje en de
Verenigde Staten in Engeland
aankwam. Zij weigerden zijn
diensten, omdat hij jood was.
Maurits Kiek heeft na de oor
log betrekkelijk teruggetrok
ken geleefd. Over zijn oorlogs
belevenissen trok hij een
'scherm. Zelfs bij de uitreiking
voor sommige onderscheidin
gen heeft hij zich door zijn
echtgenote laten vertegen
woordigen. Enige weken voor
zijn overlijden heeft hij in
urenlange gesprekken met
mij een tipje van zijn verleden
opgelicht. Ook over het kna
gende. dat het Nederlandse
Bureau Inlichtingen in Enge
land hem als Nederlandse
Jood niet wenste te gebruiken.
„Riskant"
„In Londen", zei Maurits
Kiek, „heb ik gedonder gehad
met het Nederlandse Bureau
Inlichtingen. Ze wilden me
niet. Ze vertelden, dat ze het
te riskant vonden voor een
joodse "man. Zij gingen er van
uit, dat zij met mij moesten
oppassen. Een Jood die met
levensgevaar naar het veilige
Engeland was gekomen en
met een visum voor Curasao
op zak, naar bezet gebied te
rug wilde, die moest mesjogge
zijn of niet te vertrouwen.
Mesjogge was ik niet. Dus het
enige dat overbleef was. dat ze
dachten me niet te kunnen
vertrouwen. Ze wilden me
niet."
Kiek werd ingedeeld bij de
Prinses Irenebrigade. Maar
dat wilde hij niet. HIJ wilde
Juist als Jood actiever helpen
ln de strijd tegen de Duitsers.
Als de Nederlandse regering
hem dan niet accepteerde,
dan anderen. Hij bood zich
aan bij de Engelse geheime
dienst. Die accepteerde hem
wel. Zij kenden Maurits Kiek.
Radio
Onmiddellijk na de Duitse be
zetting van België, waar hij
toen een radlofabriek had,
had de Nederlander Kiek be
richten naar Engeland door
geseind. Hij was de Duitsers
net te vlug af toen dezen hem
uitpeilden. Wel werd een prijs
van 100.000 Belgische francs
op zijn hoofd gezet. Dat zou
enige Jaren later de enige Ne
derlandse Jood die als geheim
agent boven vijandelijk ge
bied werd neergelaten het le
ven redden.
Kiek nam uit Belglé in 1940 de
vlucht. De vlucht naar zijn
geboorteplaats Den Haag. Tot
de Duitsers gelastten dat de
joden zich moesten melden.
Hij kwam na lange omzwer
vingen in Engeland aan. Inge
deeld als soldaat bij de Prin
ses Irenebrigade. Maar hij
vond. dat hij bij dit onderdeel
te weinig actief kon worden
betrokken bij de bevrijding.
Juist als Jood. Na een oplei
ding door de Britse geheime
dienst werd Kiek met een zen
der neergelaten bij Maubeuge
aan de Belgisch-Franse grens
om te trachten van België uit
een vluchtlijn voor neerge
schoten geallieerde piloten op
te zetten Hij zag kans 32 bo
ven België gestrande piloten
weer naar Engeland te laten
brengen.
Vuurgevecht
Toen kreeg hij opdracht zijn
werkterrein naar Nederland te
verleggen. Het is er niet van
gekomen. De enige Neder
landse jood die tegen de Duit
sers geheim agent was maar
door de Nederlandse geheime
dienst was afgewezen, werd
na een vuurgevecht door de
Duitsers in Brussel gepakt.
Op 11 mei 1944 sprak in Brus
sel een Duitse krijgsraad de
doodstraf tegen hem uit. ZIJ
werd niet voltrokken, omdat
de Duitsers hem alvorens te
recht te stellen wilden uitleve
ren aan de legergroep die in
1940 een prijs voor zijn gevan-
Methadonprogramma's zijn veelal
opgezet uit de politieke wil „er iets
aan te doen". Exacte cijfers over de
resultaten zijn vaak niet voorhanden
en ook de controle van de methadon
verstrekking laat nogal tc wensen
over, aldus de werkgroep in het rap
port „Open boek".
BIJ het onderzoek viel het de werk
groep op dat de coördinatie van de
hulpverlening aan verslaafden in de
meeste gemeenten moeizaam ver
loopt. Hetzelfde geldt voor de coördi
natie tussen gemeenten onderling en
met de landelijke overheid. Hulpver
lening aan drugsverslaafden is een
probleem waar iedereen zich aan ver
tilt, zo concludeert de werkgroep, die
pleit voor een uitgebreid en landelijk
opgezet preventieprogramma.
„Het lijkt ons de hoogste tijd dat een
en ander landelijk wordt gecoördi
neerd en dat er duidelijke criteria
worden opgesteld voor met name de
rapportage, zodat er eindelijk eens
statistisch betrouwbaar materiaal ter
beschikking komt", aldus het
rapport.
Slechts op deze wijze kan volgens de
werkgroep meer Inzicht worden ver
kregen in de gevolgen van de ver
schillende behandelingsmethoden.
Uit rapporten en verslagen heeft de
werkgroep de algemene conclusies
getrokken dat geen der gebruikelijke
therapieën een effectief wapen is ln
de strijd tegen het verslavingspro
bleem. Ook blijkt dat hulpverlenings
programma's meer succes hebben
naar mate meer de nadruk Is gelegd
op de geestelijke begeleiding, aldus
het rapport.
Crisiscentrum
Het verstrekken van methadon op
zich is volgens de werkgroep zinloos
als er niet minstens een klinisch cri
sis- en ontgiftlngscentrum aanwezig
is. Daarnaast moeten er 24 uur per
dag opvangcentra open zijn en moet
Utrecht volgens de werkgroep be
schikken over drug-vrije therapeuti
sche gemeenschappen voor het ont
wennen van verslaafden.
Na de ontwenning dient de ex-ver-
slaafde weer met intensieve begelei
ding ln de maatschappij terug te ke
ren. Boven dit alles verdient een pro
gramma gericht op het voorkomen
van druggebruik hoge prioriteit, zo
vindt de werkgroep. Behalve het plan
methadon te verstrekken heeft de
gemeente Utrecht op vrijwel alle an
dere terreinen verstek laten gaan, zo
meent de werkgroep.
ADVERTENTIE
kompleet mikrofilm-
programma
brengt rust én dynamiek
in uw organisatie
genschap had uitgeloofd.
Daar ls niets van gekomen,
omdat de invasie de Duitse
troepen door elkaar gooide en
uitlevering niet kon worden
gerealiseerd.
Geheim agent Maurits Kiek
werd van concentratiekamp
naar concentratiekamp en
van gevangenis naar gevange
nis gesleept. Tot de bevrijding
kwam. Nog vijf Jaar bleef hij
ln dienst van de Britse gehei
me dienst, toen zwaaide hij af.
Sindsdien trok hij een stilte
om zich heen.
„Je hoeft niet elke dag ln de
put te zitten. Maar het is ook
niet nodig om zo uitgelaten te
zijn. Ik ben niet zo een uitgela
ten mens", zei hij ons enige
weken voor zijn dood toen hij
een tipje van zijn geheim ver
leden oplichtte.
In de stilte die hij heeft ge
wild, ls Maurits Kiek op de
Joods begraafplaats ter aarde
besteld. Geen kransen, geen
vertegenwoordigers van de
landen waarvoor en waarin hij
heeft gestreden als enige Ne
derlandse Jood die geheim
agent was.
AM8TERDAM (ANP) De Amster
dammer W. G. van W. (53), die zater
dagmorgen door de politie dood in
zijn flat Ruimzicht aan de Sloterplas
werd aangetroffen, blijkt om het le
ven te zijn gebracht door zijn 22-
Jarlge vriend, de Oostenrijker B. A.
„Tot straks! Ik ga met Anton, Piet,
Ilenk, Kees en Annie even m'n huis
werk maken