'Linkse wethouders hebben kansen goed benutt Raad verslikt zich in Centrum-Zuid Wellicht weer Haagse wethouder we| VVD-burgemeester dr. A. J. Vis verlaat Leiden 'In Leiden is 9 jaar langer dan elders' Haags stadsdeel wacht op bescherming Om gezondheidsredenen OINSDAG 5 FEBRUARI 1980 REGIO DEN HAAG TROUW/KWARTET WSDA Lelden De persoon van dr. Adriaan Jan Vis (59) Is twee keer onderwerp van uitgebreide landelijke aandacht !n de media geweest. Dat was tijdens het begin en aan het eind van zij carrière als burgemeester van Lelden. Zijn naam drong door tot het televisiejournaal van de NOS, toen deze omroep aanwezig was bij het felle raadsdebat over zijn omstreden benoeming In Leiden. Zijn komend afscheid van deze stad om de hoge betrekking van secretaris-generaal van het ministerie van binnenlandse zaken te aanvaarden, doet weer het nodige stof opwaaien In de landelijke Belde keren was de aanleiding voor deze ongebruikelijk grote publiciteit dezelfde: Zowel In 1971 als nu lijkt het te gaan om een benoeming, die meer door de politieke omstandigheden van het moment dan door de bestuurlijke capaciteiten van Vis zelf bepaald wordt. Het heeft In Haagse kringen bevreemding gewekt dat minister Wiegel voor de hoogste ambtenarenfunctie op zijn ministerie iemand naar voren heeft geschoven, die bij wijze van spreken over krap vier jaar al vervroegd kan uittreden. Het is een kwestie van speculatie, wat hieraan ten grondslag ligt. Negen jaar geleden gal Vis zijn komst In Leiden een nieuwe dimensie aan de door D'66 aangezwengelde discussie over de hopeloos ouderwetse benoemingsprocedure voor burgemeesters, waarin niemand behalve de minister van binnenlandse zaken Iets wezenlijks heeft in te brengen. Vis heeft toen niet willen zeggen wie hem voor het Leldse burgemeesterschap heeft benederd. Hij heeft er in ieder geval niet naar gesolliciteerd. Er werd door minister Beemink van binnenlandse zaken bij de keuze van Vis volledig voorbijgegaan aan de voordracht van de toenmalige commissaris van de koningin in Zuid-Holland, mr. Klaasesz, die de namen vermeldde van de kandidaten, die ook In de Leldse gemeenteraad het meest genoemd werden. En die bovendien het best leken te voldoen aan de eisen van de unaniem onderschreven profielschets van de raad: dr. M. Troostwijk (PvdA) en mr. C. van Lookeren Campagne (D'66). Mr. Klaasesz noemde de benoeming van de WD'er Vis „het resultaat van een fout systeem" en Leldse gemeenteraadsleden spraken van een „Haags pokerspel rond burgemeestersbenoemingen". De PAK-fractle (het Progressief Akkoord van PvdA, D'66 en PSP) boycotte dan ook op 11 mei negen jaar geleden de installatiebijeenkomst van Vis en heeft toen zelfs met de gedachte gespeeld op de eerste de beste vergadering, die de nieuwe burgemeester zou voorzitten (dat was op de avond van de 11 e mei) een motie van wantrouwen tegen hem In te dienen. Vis' benoeming In Lelden betekende voor hem een terugkeer in deze stad. In het jaar na de oorlog heeft hij hier gestudeerd (hij was lid van het studentencorps) en zo'n anderhalf jaar lesgegeven aan de HBS aan de Hoge Rijndijk. Daarvoor studeerde hij Nederlands en geschiedenis aan de gemeentelijke universiteit van Amsterdam. Hij werd in 1920 geboren in het Groningse Leens. Jarenlang Is hij gemeenteraadslid en wethouder in Bussum geweest. Vrijwel alle portefeuilles heeft hij daar beheerd, behalve financlön en onderwijs. Oud-burgemeester Admiraal van Bussum noemde hem een goede wethouder, die zijn zaken met succes verdedigde. Na zijn éénjarige loopbaan als Gedeputeerde van Noord-Holland, die tot aanzijn Leldse burgemeestersbenoeming duurde, zei mr. Kranenburg, de toenmalige commissaris van de koningin in deze provincie over Vis: „We verliezen een man, die alle Haagse deuren openkrijgt". Toen de vierde burgemeester van Leiden drie jaar aan het werk was, werd in 1974 het liberaal-confessionele college van b. en w. vervangen door een links meerderheidscollege. De VVD-burgemeester kreeg te maken met 5 PvdA-wethouders en één D'66-collegelid. Via zijn taken werden door dit college beperkt tot de strikt wettelijk voorgeschreven: het voorzitterschap van de raad en de openbare orde. Waarschijnlijk was het mede hieraan te danken dat een commissie van de linkse fractievoorzitters uit de raad in '76 verklaarde geen bezwaar te hebben tegen Vis zijn herbenoeming in '77. Oud-PvdA-fractlevoorzitter In 't Veld, in 1971 Vis' grootste opponent, zei toen: „Vis blinkt uit In neutraliteit, representativiteit en integriteit". De „herbenoemingscommissie" noemde wel twee kritiekpunten: Vis zijn gebrekkige verantwoording over het politiebeleid en het ontbreken van eigen beleidsinitiatieven op dit gebied. Pi dezelfde kritiek was bij de laatste begrotingsbehandeling voor de oppositiepartij het CDA voldoende grond om met de collegepartij de PvdA mee te stemmen voor een „motie van treurnis" aan het adres van de burgemeester. Bij deze begrotingsbehandeling werd echter ook ten, r nog weer eens benadrukt hoeveel waardering de Leldse gemeenteraad heeft voor zijn bekwame voorzitterschap van de raad. ontsp offici' liet f ident rd en impei Burgemeester Vis vertrekt op 18 februari^, 5 m uit Leiden. Op het ministerie van binnenlandse zaken volgt hij mr. Van Dijke op, die commissaris van de koningin in Utrecht wordt. Eén van de eerste belangrijke adviezen, die Vis In zijn nieuwe baan aan minister Wiegel zaïP moeten geven gaat over wie de nieuwe burgemeester van Leiden wordt. de int te d< jenhei bod ja ens B «ults vrede irjet-U ;oede 5 taren door Marcel ten Hooven en Louis Cornellsse LEIDEN Wie na de tumultueuze Intrede van de heer Vis in Leiden een woelige ambtsperiode met veel spectaculaire nieuwtjes over de ongewenste burgemeester verwachtte, is bedrogen uitgekomen. De bestuurder vond rustig zijn weg in het stadhuis; niemand Jaagde hij tegen zich in het harnas. Van „ongewenst" werd hij „alleszins aanvaardbaar" en Vis leek het ook wel te bevallen. Leiden zou hem wel tot aan zijn pensioen meemaken, leek het. Waarom wilt u weg uit Lelden? Wa: ..Er zitten aan dat vertrek twee kanten: ik ga weg uit Leiden, maar ik kom aan in Den Haag. Als je ergens bijna tien jaar zit, zoals ik In Leiden, dan ga je denken aan veran dering. En dat kan moeilijk meer als je de zestig gepasseerd ben. Ik ben nu 59 en dan kan het nog net. Ik heb ook altijd onder mijn collega's in het genootschap van burgemees ters. waarvan lk voorzitter ben. ge propageerd: na tien tot twaalf jaar moet Je verkassen. Ik «lt hier nu bijna negen Jaar. en dat is een moei lijke stad als Leiden hetzelfde als tien tot twaalf Jaar elders. Alleen omdat lk het nu tijd vind worden, verlaat lk Lelden". „De andere kant van mijn vertrek is de volgende. Tot nu toe ben lk altijd op gemeentelijk niveau bestuurlijk werkzaam geweest. Als afronding van mijn carrière UJkt het me nu een uitdaging om op landelijk ni veau te gaan werken". Hoge positie Het heeft bevreemding gewekt dat u op uw leeftijd nog so'n hoge posi tie ambieert. Vis: „Ik heb ook tegen Wiegel ge zegd dat lk nog maar op z'n hoogst zes Jaar zal meedraaien. Als hij daar echter geen bezwaar tegen heeft, is dat zijn zaak" We hebben gelezen dat u eerder hebt geprobeerd weg te komen uit Lelden. Klopt het dat u hebt gesol liciteerd naar de functies van com missaris van de koningin in Gel derland een paar jaar geleden en recent naar deselfde functie In l'trechl? Vis: „Dat is pertinent niet waar. Ik ben wel een paar Jaar geleden ge vraagd mij beschikbaar te houden voor een functie, en daar was lk toe bereid Dat ls toen echter niet door gegaan" Door wie bent u in 1971 aangezocht voor het burgemeesterschap? U hebt niet gesolliciteerd. Vis „Beernink" Hoe ervaarde u de perikelen rond uw benoeming destijds? Heeft dat nog Invloed gehad op uw werk hier? Vis: „Het was een politiek zware start. Ik had het er wel even moei lijk mee Om daar goed uit te ko men. moest ik de mouwen opstro pen Achteraf gezien was de situatie gelukkig zo. dat de gemeenteraad niet op de man speelde. De kritiek gold vooral het systeem van burge meestersbenoemingen. waarin de raad zijn Inspraak niet terugvond". Wat vindt u nu van dit systeem, hebben uw eerste ervaringen in Leiden uw mening hierover veran derd? Vis: „Ik vind het met de procedure voor burgemeestersbenoemingen hetzelfde als met de democratie. De procedure werkt niet goed. maar betere procedures zijn er niet. Al andere benoemingsvormen zijn slechter. Burgemeestersbenoemin gen zijn en blijven een loterij, waar bij het van het toeval afhangt welke plaatsen op een bepaald moment vacatures voor die functie hebben, wie er dan beschikbaar zijn en van welke partij ze lid zijn". Colleges U hebt drie colleges meegemaakt. Een confessioneel-liberaal minder heidscollege tot 1974, daarna het roemruchte linkse meerderheids college (dat door het wegvallen van de PSP-steun een minderheids college werd) en het huidige VVD- PvdA-meerderheidscoIlege. Hoe zijn uw ervaringen als VVD-burge- Vls: „De tijd van het linkse pro gramcollege bracht me ln een moei lijke positie. Ik moest en lk wilde mijn eigen politieke Identiteit be schermen. maar ook mijn positie van boven de partijen te staan niet ln de waagschaal stellen. Daarnaast wilde Ik niet de besluitvorming in het college frustreren door telkens afwijkend te stemmen. Er zijn ge vallen geweest dat lk dat heb ge daan. maar die zijn op één hand te tellen. In de eerste vergadering, die ik met het linkse college had. heb lk gezegd: .Ik ben het niet met de wijze van totstandkoming en met de tot standkoming zelf van dit college eens. maar dat heb ik nu gezegd en verder praten we er niet meer over. We gaan over tot de orde van de dag. punt uit' dr. Adriaan Jan Vis „Over de kwaliteiten van de colle ges wil lk dit zeggen. Het liberaal- confessionele college had weinig fi nanciële lucht. Van het rijk waren haast geen geldelijke subsidies te verwachten. De totstandkoming van het linkse college viel samen met de komst van uitgebreide rijks subsidieregelingen voor gemeente lijk werk. Ik moet zeggen dat de linkse wethouders goed van deze subsidies gebruik hebben gemaakt. Ze hebben de kansen gepakt". „Toch blijft mijn voorkeur uitgaan naar afspiegelingscolleges, waarin alle partijen ln de raad zeggenschap hebben. Ik vind het jamroer dat het CDA ln Leiden niet meedoet. Dat wil echter niet zeggen dat ik in de Leidse situatie mogelijkheden voor coilegesamenwerking tussen de PvdA en het CDA zie; daar zijn de omstandigheden niet naar." (Foto: Rob Hendriksei "Er wordt gesteld dat de VVD in de Leidse gemeenteraad omwille van de coilegesamenwerking veel ve ren laat. Hoe vindt u de positie van uw partij in Leiden? Vis: „Daar geef ik liever geen ant woord op. Ik ben per slot van reke ning nog burgemeester en moet bo ven de partijen staan. Ik ga ook niet naar de afdelingsvergaderingen en ik heb me ln 1971 ik zat toen in het hoofdbestuur van mijn partij uit de landelijke politiek terugge trokken. Daarin verschil lk met par tijgenoot burgemeester Vonhoff van Utrecht, die zich wel politiek wil profileren, maar dan buiten zijn gemeente. Ik moet overigens wel toegeven dat ik aan het begin van mijn Leidse loopbaan geregeld bij na het puntje van mijn tong afbeet, wanneer de WD-raadsfractie niet voorstelde wat lk ln gedachte had". Last Een paar jaar geleden heeft u in een nieuwjaarsrede gezegd dat veel gemeenteraadsleden hun werk meer zien als een last dan een lust. Hoe kijkt u nu aan tegen de kwali teit van de gemeenteraad? Vis: „Dat is natuurlijk moeilijk in te schatten, omdat je de kwaliteiten van de mensen die niet in de raad zitten niet kent. Wel stel ik vast dat het voor Leiden als universiteits stad merkwaardig is dat de laatste hoogleraar die ln de raad zat, 12 jaar geleden ls vertrokken. Het werk van een gemeenteraadslid is ook eigen lijk niet goed meer te doen naast een gewone dagtaak. Je ziet daarom ook onderweg mensen uit de raad stappen, omdat de taak toch te zwaar blijkt. Het is me wel opgeval len dat de overgang 4 jaar geleden van de presentiegeld-regeling naar een vaste jaarlijkse beloning niet tot gevolg heeft gehad dat de verga deringen minder worden bezocht. Je zou kunnen zeggen dat het „heili ge vuur" wel aanwezig ls." de gemeeentelijke voorlichting ver dween uit mijn portefeuille en ging naar één van de wethouders. Dat vond ik niet erg. Als dit niet was gebeurd, had ik het misschien zelf Taken Bij de aantrede van het linkse pro gramcollege, vijf jaar geleden, zijn uw taken beperkt tot „het strikt wettelijk voorgeschreven werkter rein". Wat hebt u daarvan gemerkt? Vis: De verantwoordelijkheid voor houding met betrekking tot het po>' litiebeleid werd bij de laatste bek grotingsbehandeling „een mof" van treurnis" door de raad aange^ nomen. Een mooie term nietwaar? btv bv 4Y "yA iü HEF Vis: „Heel mooi" (Lacht even) „Wa dat verstrekken van informatl over de politie betreft, verschil ilèuwe gewoon van mening met de raad. Il^e re' vind dat je sommige zaken in ver f trouwen moet geven aan anderen Doe Je dat niet dan getuigt dat var wantrouwen. Meer openheid ln poli tionele aangelegenheden vind ir niet nodig, ik trek de grens die wet *1 telijk is voorgeschreven. Die motir. zegt me trouwens niet veel. korte zieke ni he: itelijl :ich t zich wel voorgesteld. Ik vind het ook vreemd dat de enige WD-man ln een college met een linkse signa tuur de voorlichting zou moeten re gelen". Treurnis Naar aanleiding van uw horecabe- leid en uw weinig mededeelzame Er is door de raad regelmatig aan-f gedrongen op een beleidsnota voor' ,v^" de Leidse politie. Ook bij de begro- tingsbehandeling. Het is ons be-r. kend dat een dergelijk stuk in on-111 loop is op het stadhuis, waarom iSfder d de nota nog niet gepresenteerd? voo Izende Een concept-beleidsnota voor de. isian Leidse politie ligt inderdaad al eni-^ een ge tijd klaar, maar het heeft evei^d Va: geduurd voordat we precies wistajn(jen wat er in zou moeten staan. Leidt is bijvoorbeeld op sterkte volge&'T het ministerie, maar wij vinden da-i we nog wel een vijftig man kunnerWH»! gebruiken. Dat moet verwoort worden." Wt Daar gaat u dus nu als secretaris-^jRQ] generaal van binnenlandse zakenn fort, wat aan doen? Vis: „Dat zal nog grondig moeten wordenop het terie". Horecabeleid De voornaamste kritiek op uw recabeleid is dat het allemaal lang duurt. Vis: „Dat heb ik bewust gedaan, bleek voor mijn standpunt in zaak geen meerderheid in de raac vinden te zijn. Daarom heb ik ge-i ae probeerd de zaak steeds voor me uitbnwi; te schuiven, in de hoop dat eenhtse anders samengestelde raad zou ko-ü lar men die wel mijn mening was toege- ber daan. Tot nu toe is dat niet het|cht geval geweest. ie m LEIDEN Ook voor de Leidse wethouders, die dagelijks met burgemees ter Vis te maken hebben, is zijn vertrek als een verrassing gekomen. Dit bevestigt wethouder Tesselaar. Tesselaar heeft burgemeester Vis vanaf 1974 meegemaakt. „Vis is een koele, technisch goede bestuurder. Al zou ik willen, dan nog kan ik geen krachtige uitspraak over hem doen. Dat typeert hem." Geen krachtige uitspraken, maar Tesselaar kan wel iets meer over de scheidende burgemeester vertellen. „Ik moet Vis wel nageven, dat hij altijd vermeden heeft de doorslaggevende stem in een vergadering van het college van b en w te zijn. Ook als een wethouder er niet was, en de stemming dreigde daardoor anders uit te pakken: dan verzette Vis het punt naar de volgende vergadering." „Slechts twee maal heeft Vis gezegd: Tot hier en niet verder. Dat was over het vrijaf geven aan ambtenaren op 1 mei, en over een kwestie die ik mij al niet meer kan herinneren. Zijn andere politieke kleur kwam verder niet zo tot uiting." Na het vertrek van Vis, nemen Tesselaar en wethouder Waal beide het loco-burgemeesterschap op zich. Tesselaar gaat tijdelijk de representatie doen. Beide loco's in éen amtsketen? „Nee, er zijn er twee, geloof ik." „Vanuit mijn loco-burgemeesterschap zal ik ook wel gevraagd worden mee te helpen bij de opstelling van een profielschets van de opvolger van Vis. Zo'n profielschets is natuurlijk wel aardig, maar wel fopperij. Wat er in komt te staan zijn niet meer dan logische eisen die je aan een burgemeester moet stellen: Een goed raadsvoorzitter en representatieve kwaliteiten. Politieke kwaliteiten hoeft hij natuurlijk helemaal niet te hebben! mini Wethouder Tesselaar Van een onzer verslaggevers DEN HAAG Voor het derde achtereenvolgende jaar heeft de gemeenteraad van Den Haag vastgelegd, dat er binnen een jaar tijd een bestemmingsplan op tafel moet liggen voor het Centrumgebied dat globaal Ugt tussen het station Hollands Spoor en de Grote Marktstraat. Wethouder Hardoh van ruimtelijke ordening en stadsvernieuwing heeft gisteravond in de gemeenteraad niet de nadrukkelijke garantie" (met de daaraan voor hem verbonden politie ke risico's) willen geven, dat het bes temmingsplan voor het door projec tontwikkelaars begeerde stadsdeel nu Inderdaad binnen een jaar klaar Is Wel nam het college van B en W een door PvdA. CDA en D'66 gesteun de motie van het raadslid Vlaanderen (D'66) over. waarin staat, dat al het mogelijke moet worden gedaan om het plan met de stedebouwkundige bescherming gereed te krijgen vóór het derde voorberetdlngsbeslult op nieuw afloopt Initiatieven Oedurende de werking van een voor- bereidlngsbesluit van een jaar mag het college geen bouwtnitiatieven voor het betreffende gebied in behan deling nemen. Ligt het bestemmings- Voor 180.000 gulden aan juwelen geroofd AMSTERDAM Uit een kamer van een Amsterdams motel zijn zondag drie koffertjes met Juwelen gestolen met een gezamenlijke waarde van 180 000 gulden De eigenaar ls een 26- jartge Zwitser. Volgens hem waren zijn kamersleutels eerder gestolen uit zijn jaszak, toen hij een bezoek bracht aan een bar in de binnenstad van Amsterdam plan echter niet binnen een Jaar op tafel dan moet dit alsnog gebeuren. Momenteel liggen er ten minste acht tien bouwplannen voor Centrum-zuid ln de gemeentelijke laden. De D'66- fractie liet gisteravond blijken, dat Hardon wellicht zal moeten opstap pen. wanneer hij het bestemmings plan niet voor maart 1981 gereed heeft Toen de PPR-eenmansfractie de wethouder daaraan wilde binden door middel van een motie, kon deze motie echter niet tn stemming wor den gebracht, omdat geen enkel an der raadslid die mede wenste te on dertekenen. Alleen de WD-fractie heeft gisteravond tegen het voorstel gestemd om opnieuw een voorberei ding* be si uit voor Centrum-zuid te nemen. Politie dirigeert bus naar bureau vreemdelingendienst Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM De Amsterdamse politie heeft gisteren een bus met 34 buitenlandse werknemers, die op weg waren naar hun werk. aangehouden en naar het bureau van de vreemde lingen dienst laten rijden. Nadat daar gebleken was dat alle Inzittenden le gaal ln Nederland verbleven, werden zij weer weggestuurd. Volgens een woordvoerder van de vreemdelingendienst ging het om een routine-onderzoek. De bus werd rond het middaguur bij het Stadionplein aangehouden. Van de 34 buitenlan ders. alle in dienst van een schoon maakbedrijf. bleken er maar twee in het bezit van een paspoort of ver blijfsvergunning. Om de zaak verder te kunnen uitzoeken besloot de poli tie de buschauffeur te vragen zijn passagiers naar het bureau van de vreemdelingendienst in de Marnix- straat te rijden. Daar bleek dat alle buitenlanders legaal werken. Het optreden heeft de verontwaardi ging gewekt van het Platform van Buitenlandse Werknemers, waarin n Van een onzer verslaggevers DEN HAAG Binnen de gemeenteraad van Den Haag heerst de overtuiging dat er geitor meerderheid te vinden zal zijn voor een uitbreiding van het college van B en W. Daardjte ontstaat er een reële kans. dat de sinds zes weken zieke wethouder Lammers van economist zaken zijn portefeuille om gezondheidsredenen zal neerleggen. t r rd zijn besluit kenbaar te maken, of hij na zijn ziekteverlof nog terug wil ke ren ln het college van B en W. In de wandelgangen van het gemeentehuis werd gisteravond gezegd, dat Lam mers een voorstel heeft ingediend om de taken van de wethouders te ver lichten door het college uit te breiden van zeven naar negen wethouders Een meerderheid ln de raad zou tegen een dergelijk voorstel zijn. CDA-wethouder H. Lammers heeft aangekondigd binnen een dag of tien een aantal organisaties is vertegen woordigd. Volgens een woordvoerster was er sprake van een „pure razzia", die niet strookt met het aangekondig de terughoudende beleid ten aanzien van buitenlanders. Een delegatie probeerde gisteren op het bureau van de vreemdelinge n- .dienst in de bres te springen voor de buitenlanders Volgens de politie was op dat moment het onderzoek al afge lopen en was de buitenlanders te ver staan gegeven dat zij weer naar hun werk konden gaan. De actie van de vertegenwoordigers van het platform leidde echter, volgens de politie, tot oponthoud. ALLE-DAG-KERK - Woensdag 6 februari spreekt prof. dr J Verkuyl. Amsterdam, in beide middagpauze diensten van de Alle-Dag-Kerk over „Jezus en de machts vraag". Aan vang 12.40 en 13.10 uur ln de Engels Hervormde kerk aan het Amsterdam se Begijnhof. Organist Jos van der Kooy. In de CDA-fractie lijken de raad »en den mevrouw Otter te Kolsté er1 d heer BlankesteiJn de beste papietsni te hebben om de eventueel vrij 1 mende wethouderszetel over te 'ch men. Het college van B. en W. in oez Haag is na de laatste gemeenteral verkiezingen van 1978 lngekrom van acht naar zeven wethouders er de vier leden van de PvdA trad er 1 z' terug, verder twee VVD'ers en t£hi CDA-wethouders. ver i vj Eind vorig jaar stapte VVD-weth i Ci der Klomp-Verhoeven uit het Haaior college en kwam de portefeuille op^nz: bare werken, verkeer en vervoer! i handen van haar partijgenoot NJPa; vist. Wethouders Lammers beh< de portefeuille economische sinds eind 1978.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 6