Juliana werd vorstin
van de vrede
.VRIJDAG 1 FEBRUARI 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET P 13 - RH 17 - S 15
Het is een vreemde gedachte dat koningin Juliana nooit meer
een Troonrede zal uitspreken.
Op 27 april 1967 werd Juliana grootmoeder van haar eerste kleinzoon Willem Zaterdag 4 september 1948: De zojuist afgetreden Wilhelmina stelt haar dochter als Nederlands Koningin Juliana in actie bij het traditionele chololademelk schenken, jaarlijks
Alexander. De afgelopen jaren heeft zij zich vele keren met hem laten fotogra- nieuwe koningin voor aan de duizenden die op de Amsterdamse Dam zijn bijeen gekomen traditie bij het kerstfeest met het paleispersoneel,
feren. Binnenkort krijgt zij meer tijd voor haar grootmoedersrol.
door Fred Lammers
AMSTERDAM Vele
geruchten zijn er de af
gelopen Jaren geweest
dat koningin Juliana
zou aftreden. De ge
ruchten beginnen al bij
haar zestigste verjaar
dag; zij worden sterker
als Juliana 65 zal wor
den. Sindsdien is er om
de paar maanden wel
een of ander blad dat
„uit goed ingelichte
kringen" weet te mel
den dat het Juliana-
tijdperk ten einde
spoedt.
Een aantal keren worden die
verhalen door het hof tegen
gesproken. Ook koningin Ju
liana zelf toont zich wel eens
geïrriteerd over die verhalen.
Is de wens de vader van de
gedachte? Doet zij het soms
niet goed? Nog geen Jaar gele
den spreekt premier Van Agt,
op verzoek van de Koningin,
abdicatiegeruchten tegen: als
de koningin zal aftreden zal
zij dat doen op een tijdstip
dat zij zelf zal bepalen. Dat
heeft zij nu gedaan. De aan
kondiging gisteravond kwam
op een moment, dat velen
dachten dat Juliana voorlo
pig nog wel door zou gaan. De
koningin zelf heeft nu wat dat
betreft duidelijke taal ge
sproken. Na 31 regeringsjaren
legt zij haar taak neer.
Op het moment waarop ik de
landsvrouwe gisteravond een
van de moeilijkste toespra
ken uit haar leven zag hou
den moest ik denken aan die
meidag, nu bijna 32 jaar gele
den, waarop Wilhelmina haar
heengaan als vorstin aankon
digde. Dat nieuws werd des
tijds via de radio in een direc
te uitzending uit Het Loo me-
gedeeld. Ik luisterde er met
mijn ouders naar als een jon
getje van negen. Op de dag af
99 jaar nadat haar vader
koning Willem de derde
werd ingehuldigd (12 mei
1849) vertelde Wilhelmina,
dat zij wegens „een achteruit
gaan van veerkracht, weer
stands- en arbeidsvermogen"
de tijd gekomen achtte haar
taak aan haar dochter over te
dragen. „Gaat de toekomst
tegemoet schouder aan
schouder met Juliana. God
zegene u en mijn geliefd'
kind," besloot de toen 67-jari-
ge Wilhelmina haar histori
sche rede.
Vier maanden later treedt Ju
liana officieel in functie, na
tot twee keer toe voor haar
moeder regentes van het ko
ninkrijk te zijn geweest. In
haar eerste proclamatie, op 4
september 1948, zegt Juliana
tot haar volk: „Hoewel de
tijd, waarin ik de regering
aanvaard, vol is van moeilijk
heden en dreigende verwik
kelingen, is er toch reden tot.
vreugde, omdat ons land, on
danks verwoesting en verar
ming, innerlijk sterk genoeg
bleek om zich met behulp van
onze bondgenoten te her
stellen."
Twee dagen later, bij haar
inhuldiging in de Nieuwe
Kerk in Amsterdam, spreekt
Juliana de gevleugelde ge
worden woorden: „Sedert eer
gisteren ben ik geroepen tot
een taak, die zo zwaar is, dat
niemand die zich daarin ook
maar een ogenblik heeft inge
dacht, haar zou begeren,
maar ook zó mooi, dat ik al
leen maar zeggen kan: wie
ben ik, dat ik dit doen mag?"
Dat de koninklijke waardig
heid inderdaad een verre van
gemakkelijke opgave is heeft
Juliana in de loop der Jaren
intens moeten ervaren. Zij is
vorstin in een totaal andere
samenleving dan haar moe
der. Werd Wilhelmina een
oorlogsvorstin, Juliana wordt
de vrouw, die waar het te pas
komt hamert op het harmo
nisch samenleven van men
sen en volken, iets dat sterk
tot uiting komt tijdens haar
officiële bezoek aan de Vere
nigde Staten in april 1952. De
toespraken die zij daar houdt
worden onderwerp van de no
dige kritiek. Ze zouden zijn
Ingegeven door Greet Hof-
mans, de gebedsgenezeres,
die in het begin van Juliana's
regering op Soestdijk woonde
en achter de schermen de no
dige invloed uitoefende. Zij
was te hulp geroepen om
prinses Christina's slechte ge
zichtsvermogen te verbete
ren. Dat haalde weinig uit.
Greet Hofmans was echter in
het midden van de Jaren vijf
tig aanleiding tot grote per
soonlijke problemen tussen
Juliana en Bemhard.
Dat was slechts een van de
stormen die over Juliana
kwamen. Ik hoef slechts de
Lockheed-affaire en de Irene-
kwestie aan te stippen. De
gang van zaken met het hu
welijk van haar dochter Bea
trix was evenmin prettig. Ju
liana verwerkte alles in stilte
op een waardige manier.
Juist haar houding in derge
lijke situaties deed haar snel
in achting stijgen bij ons
volk. Was Wilhelmina vorstin
van een rijk met veel overzee
se gebiedsdelen, Juliana
moest ook in dat opzicht met
haar tijd meegaan. Zij teken
de de documenten die Indo
nesië en Suriname los maak
ten van Nederland. Juliana is
een koningin van deze tijd!
een vrouw die er niet voor
terugdeinst als de waters
nood haar land treft met laar
zen aan door de modder te
baggeren om mensen op te
zoeken voor een gesprek. Bij
spoorwegrampen, windhozen
en andere onheilen is zij ter
plekke als moeder van haar
volk.
Die uiterlijke facetten zijn
maar één kant van de medail
le. Een groot deel van de ko
ninklijke taak speelt zich
achter de schermen af. De
gegevens daarover liggen in
nu nog gesloten archieven.
Het Jullana-tijdperk loopt nu
echt ten einde. De 30ste april
1980 zal de laatste „Jullana-
dag" worden. Maar nu al kan
van deze vorstin worden ge
zegd, dat de woorden die zij
in 1948 richtte tot haar moe
der ook op haar van toepas
sing zijn: „We hadden altijd
het gevoel dat gij er waart als
een rots. Toen de stormen
kwamen merkte men dat pas
goed. Want die rots stond
daar onwrikbaar: rustig te
midden der woedende
golven."
Juliana kent onze vroegere rijksdelen Indonesië en Suriname
persoonlijk heel goed. In februari 1978 bezoch tzij met president
en mevrouw Ferrier het natuurreservaat Brownsberg in Suri
name.
De Lockheed-affaire was een zwarte bladzijde in het leven van.
onze vorstin. Koningin en prins braken in augustus 1976 hun
vakantie in Italië af om op Soestdijk naar de pijnlijke ontkno
ping, die door radio en televisie werd uitgezonden, te luisteren.
Veertien kabinetten heeft koningin Juliana meegemaakt. Op 11
maart 1973 installeerde zij op Soestdijk de regeringsploeg van
Den üyl.
Juliana werd geen koningin die zich op een afstand hield. Juist
als zij in contact kon komen met heel gewone mensen, zoals hier
in de Amsterdamse Jordaan, was zij in haar element.
Intens leefde Juliana mee met de getroffenen van de Watersnood
in 1953. Met kaplaarzen aan trok zij er herhaaldelijk op uit om
ter plekke poolshoogte te nemen ook bij de herstelwerkzaam
heden.
