.uisteren naar kinderen 8 'ah'Pö "f?a wbtk ïn F Mog niet te laat voor (natuurbescherming Tiynnsr nnx -pa 'van? laps an-ox bw ur*pa T irax Boeken over relaties in gezin en school TEI Twee boeken over [Nederlands landschap to Journalisten op de korrel Verhalen van Ambrose Bierce Fabels Sterrengids Vliegen Schetsen van Böll C ir PPW -tirn '3fi pa' riw ~>on cppO Nederland in stukken IDERDAG 31 JANUARI 1980 BOEKEN TROUW/KWARTET H 11 or Theo Cappon jet is voor Nederlandse ou- ^rs een vreemde gedachte een cursus te volgen in Iffectief luisteren en beter ngaan met kinderen" Een |ergelijk initiatief wekt on- liddellijk irritatie op; wie bigt nu een cursus opvoe- en? Een ronduit ridicuul aar de Amerikaanse psycholoog ordon denkt daar anders over. In )n boek „Luisteren naar kinderen" gt hij: „Is het niet zo. dat Juist genwoordig veel ouders de schuld rijgen als er in de opvoeding Iets is gaat en daardoor grote conflic- n met kinderen ontstaan? Ze krij- ;n de schuld, maar worden uitein- tlijk niet geholpen". vele gesprekken met ouders van inge en oudere kinderen kwam eeds weer die hulpvraag naar bo rn: „We weten niet hoe we deze ■oblemen moeten aanpakken", of, 10e voorkom Je nu die steeds te- igkerende ruzies en scènes in Je •zin"? Gordon merkte dat ouders ht alleen staan in deze zaken. Je ■aat daar niet zo gemakkelijk over et kennissen en familieleden. Je lat immers Je onvermogen niet etaleren. Maar anderzijds is het op bouwen van een goede relatie met elkaar, juist als de kinderen ouder worden, helemaal geen eenvoudige zaak. Vooral, nu kinderen zich veel meer als gesprekspartner presente ren. Ook kinderen in de lagere schoolleeftijd. Gordon betreurt het dat dit altijd weer gepaard gaat mee onenigheid, ruzie en opstand. Het is daarom zo triest, omdat kinderen eigenlijk niet in opstand komen te gen hun ouders, maar zich verzetten tegen bepaalde autoritaire maatre gelen die door de ouders worden genomen. Globaal gesproken zie je twee soorten reacties bij gezinscon flicten. Reacties die beide te maken hebben met een machtsstrijd. Men denkt dan in termen van een win nende en een verliezende partij Er zijn ouders die proberen de conflic ten in hun eigen voordeel op te lossen zodat de ouder wint en het kind verliest. Andere ouders, mis schien wat minder dan de „win naars", geven hun kinderen conse quent hun zin uit angst voor ruzie of omdat ze bang zijn dat het kind gefrustreerd zal raken. In deze ge zinnen wint het kind en verliest de ouder. In beide gevallen is er eigen lijk geen sprake van echte vriend schapsrelatie tussen ouders en kin deren. Actief luisteren Hoe ontstaan zulke situaties? Gor don is van mening dat het alles te maken heeft met de manier waarop ouders naar kinderen luisteren en verbaal op ze reageren. Juist dat accepterend luisteren is ongeloof lijk belangrijk. Kinderen gaan steeds minder vertellen als ze in de gaten krijgen dat ouders direct met een oordeel klaar staan. Dit is dan ook het beginpunt van het uit el kaar groeien. Gordon laat ouders in de gespreksgroepen ontdekken en ervaren hoe ze (onbewust) zodanig op hun kinderen reageren dat er een afstand ontstaat. Ouders reageren zo gemakkelijk met vermanen, mo raliseren, argumenteren, be schaamd maken, uitvragen, over iets anders praten enz. Zelfs al zijn die reacties nog zo goed bedoeld, ze geven geen echt zelfwaarde-gevoel aan het kind. Uit onderzoekingen is gebleken dat hulpverleners in ge sprekken met kinderen dit soort reacties juist moeten leren vermij den, willen ze een vertrouwensband opbouwen. Het grote advies aan de ouders: probeer nu eens zo te luisteren dat je de boodschap die het kind uit zendt begrijpt en invoelend accep- teert. Gordon noemt dit actief luis teren. Actief luisteren helpt kinde ren om minder bang te zijn voor negatieve gevoelens. Actief luiste ren bevordert een betere relatie tus sen ouders en kind. Actief luisteren maakt het voor het kind gemakke lijk zijn problemen op te lossen en actief luisteren maakt ook dat het kind meer open komt te staan voor gedachten en gevoelens van de ou ders De adviezen aan de ouders krijgen gelukkig niet het karakter van een serie technieken. In de ge spreksgroepen wordt vóór alles ge sproken over een verandering van houding bij de ouders en alle ver drietige en teleurstellende ervarin gen worden samen doorgepraat „Geen-verlies" methode Aan het begin zagen we dat ouders in conflicten globaal gesproken twee uitwegen kiezen: ik win of JIJ wint Dit is een heilloze weg Door actief luisteren en accepterend luis teren is er een geheel nieuwe moge lijkheid. Dit alternatief is de „geen- verlies" methode voor het oplossen van conflicten. Er is niemand die verliest. Maar deze methode ls al leen mogelijk als we uitgaan van de gelijkwaardigheid van beide partij en. Het gebruikmaken van macht, zowel door ouders als door kinderen is dan uitgesloten. De methode ls gebaseerd op een realistische bena dering van conflicten, waarbij ou der en kind op hun eigen manier naar een oplossing zoeken, die voor beiden acceptabel is. Ouders die snel een oplossing zoeken door macht te gebruiken om hun maatre gelen door te drijven geven het kind niet de kans om te vertellen wat er eigenlijk aan de hand is. De „geen- verlies" methode brengt een soort kettingreactie op gang Het kind krijgt de gelegenheid om in te gaan op het werkelijke probleem; als het echte probleem eenmaal duidelijk is voor de ouders kan een goede oplossing gemakkelijker ontstaan. Gordon zegt: „Op die manier be handelen we kinderen zoals we onze vrienden behandelen en kinderen vinden het prettig op die manier als gelijke benaderd te worden". Gor don eindigt zijn boek met de stel ling dat andere volwassenen, zoals leerkrachten, familieleden, clublei ders enz., opmerkelijk veel weg heb ben van de ouders in hun manier van luisteren naar kinderen en in hun omgangsmethoden met kinde ren. Hij geeft dan ook een samen vatting en advies aan alle volwasse nen die met kinderen omgaan. „Wanneer een kind z'n probleem met ons deelt zullen we proberen om met acceptatie en begrip te luis teren zodat het voor hem of haar gemakkelijker is om zelf een oplos sing te vinden „Luisteren naar kinderen". Dr. Thomas Gordon. Uitg. Elsevier. 240 blz. prijs 28,50. „Kinderen, in het Jaar van het Kind". Een neerslag van de in terviews van Prinses Beatrix over de maatschappelijke pro blemen waarmee kinderen te maken krijgen. Het boek is te bestellen door f24,50 over te maken op giro 1247 t.n.v. Natio naal Jeugd Fonds in Utrecht. Het is ook in de boekhandel verkrijgbaar. „Kinderen, die vragen worden overgeslagen". Vraaggesprek ken met kinderen over hun pro blemen in ome samenleving, een korte achtergrondsinfor matie en adressendocumenta- tie. Te bestellen door het over maken van f 9,50 op giro 4065548 t.n.v. Stichting Natio nale commissie voor het Inter nationaal Jaar van het Kind, Den Haag. „Kinderen buiten spel". Kinde ren vertellen zelf hoe het staat met de rechten van het kind en het kind van de Vierde We reld." In het boek worden con crete beleidsvoorstellen ge daan voor de komende twintig jaar. Dit witboek is te bestellen door storting van f 14 op giro 275.22.00 t.n.v. stichting ATD- Nederland in Den Haag. loor Hans Schmit Iet Nederlandse landschap s in de loop der eeuwen ont- taan als een combinatie an natuurlijke processen n menselijk ingrijpen. Tot an deze eeuw was er sprake n een zeker evenwicht: land telde nog maar vijf iljoen inwoners, die met un beperkte technische niddelen de draagkracht an het milieu niet over- chreden. >oor de snelle bevolkingstoename ra de technische ontwikkelingen is eze eeuw (en met name de laatste ertig jaar) een grote aanslag op de èderlandse landschappen ge- ileegd. Wie nog maar van middel leeftijd is. zal de ontwlkelingen een ernstige verarming ervaren, lij heeft gezien hoe de tweede we reldoorlog ook door het landschap en spoor van vernielingen trok, loe het vogeleiland De Beer plaat* laakte voor Europoort, hoe de Zui- trzee verdween, hoe de Zeeuwse lelta werd afgedamd. Wat hij in zijn eugd dagelijks aan vogels en plan- en zag. zoekt hij nu tevergeefs, lederland lijkt niet meer op wat iet was.. toekomst ziet er evenmin roos- urig uit; verwacht moet worden it de verarming zich zal voortzet- De woningbouw en de industrie llen meer ruimte opeisen, moder- landbouwmethoden zullen tot verdere landschappelijke ver- ikking leiden, nieuwe verkeers- vervoersvoorzieningen zullen stische ingrepen vergen, afgra- gen en inpolderingen staan voor deur Toch zijn er nog mooie 'schappen over. waarover twee verschenen boeken ons nader len informeren. In een voorwoord bij de „Atlas van de Nederlandse landschappen" schrijft staatssecretaris Wallis de Vries (CRM), wiens ministerie aan de totstandkoming van de atlas heeft meegewerkt, dat het ondanks alle ingrepen nog niet te laat is ernst te maken met de natuur- en landschapsbescherming en dat de inspanningen op dit terrein verder moeten worden opgevoerd. In de „atlas" (groot formaat, rijk voorzien van illustraties) wordt door ver schillende auteurs ingegaan op het ontstaan van Nederland, op 23 ken merkende landschappen en op de toekomst van het Nederlandse landschap Het andere „landschappenboek" ls van de hand van de bioloog Jaap Willems en kwam tot stand in sa menwerking met de Nederlandse vereniging van rentmeesters, die dit jaar 75 jaar bestaat. Geeft de „at las" vooral een overzicht van een aantal kenmerkende landschappen, in „De Nederlanders en hun land schap" gaat Jaap Willems meer in op de verschillende landschapsvor- rpen en elementen: heide, terpen, polders, veenplassen. ontginningen, verstedelijking enz. Howel beide boeken bijna even duur zijn, is de „atlas" aanzienlijk omvangrijker, uitvoeriger en meer geïllustreerd. Spectrum ®tlas van de Nederland se landschappen. Onder begelei ding van prof. dr. M. F. Mörzer Bruijns en R. J. Benthem. Uitgever ij Het Spectrum, Utrecht/Antwer pen. 272 blz., geilt, met foto's van Jan van de Kam, f 24,50. Dr. Jaap Willems: De Nederlanders en hun Landschap. Over boeren land en buitenplaatsen, natuurge- bruik, steden en wegen, van het vroegste verleden tot heden. Uitge verij Zomer en Keuning, Ede. 127 blz., geill. 24.90. Sytze van der Zee Sytze van der Zee, die van '69 tot *75 dagblad-correspondent was in Bonn en die thans in Brussel werkt, heeft een als roman geïntroduceerd boek geschreven dat speelt in het begin van de jaren zeventig in Bonn. De lezer maakt kennis met het journalistieke milieu van cor respondenten. Hoofdfiguur is een Nederlandse correspondent in Bonn. een tyrannieke figuur, die op sadistische manier met zijn echtge note omspringt, en die Journalistiek ook niet veel in de melk heeft te brokkelen. De man blijkt gevoelig voor het aannemen van geschenken, en heeft er daarna (al half „ingepakt" zoals dat heet) weer moeite mee zich onafhankelijk op te stellen. De lezer krijgt daarenboven de indruk dat 's mans journalistieke status meer op flair en slimmigheid, dan op Inhoud is gebaseerd. Zijn zoge naamde politieke analyses steelt hij (half) uit andere periodieken. Het boek geeft een schets van het niet zo benijdenswaardige Journalistie ke bestaan van dagbladcorrespon denten Tegelijk krijgt de lezer een terugblik op het politieke klimaat in de Bondsrepubliek in het begin van de Jaren zeventig. Dat allemaal vanuit de wat benepen sfeer van Bonn. Sytze van der Zee: 'Noem het heimwee'. Uitg. A. W. Sijthoff, Alphen aan den Rijn. Omvang 253 pag. Uitgeverij Pranger (Amsterdam) heeft een aantal verhalen van de in 1914 overleden Amerikaanse jour nalist Ambrose Bierce opnieuw uit gegeven. In feite is dit een herdruk, want de eerste druk kwam in 1963 bij Van Ditmar. Ambrose Bierce is de moeite van het (her)lezen nog wel waard, vooral als hij zijn ervaringen van de Amerikaanse burgeroorlog verwerkt Maar als hij het thema „horror" hanteert komt het alle maal wat gedateerd over. Niettemin zijn deze verhalen, met de duidelijk tijdgebonden elementen, interes sant om te lezen. Ambrose Bierce: „Mijn lievelings- moord" Uitg. Pranger, A'dam (Dundrukserie). Omvang 156 pag. Prijs 19.50. Opnieuw zijn de fabels van Aesopus die vrij zeker helemaal niet van Aesopus zijn) verschenen Ditmaal In berijmde vorm. Die berijming is van de hand van Johan van Nieu- wenhuizen, die het boekje ook in leidde De tekeningen zijn die van de editie die in 1701 verscheen. Het boekje is mede dank zij de berij ming en de illustraties, aantrekke lijk geworden. Fabels van Aesopus, bijeenge bracht door Phaedrus, in verzen verteld en ingeleid door Johan van Nieuwenhuizen. Omvang 142 pag. Uitg. Prisma. Prijs ƒ6,90. De nieuwe „Sterrengidshet ster renkundig jaarboek dat al meer dan dertig jaar verschijnt, is dit jaar volgens de redactie uitgebreider dan ooit. De gids wordt jaarlijks samengesteld in opdracht van de Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde, en bevat al de (voorspelbare) hemelverschijnse len, voor zover ze vanuit Nederland zijn waar te nemen. Dit laatste ge beurt in de maandoverzichten, waarmee het grootste deel van deze gids ls gevuld. Voor mensen die hemelobjecten willen fotograferen is de Sterrengids 1980 een rijke bron voor informatie. De Sterrengids is bestemd voor al len die interesse hebben in astrono mische verschijnselen. Voor men sen die weinig of geen kennis heb ben op dit gebied wordt al het mo gelijke gedaan door de verheldering van technische begrippen en door een verklarende woordenlijst, waar in allerlei begrippen worden toege licht. De gids is goed en duidelijk geïllustreerd. „Sterrengids 1980" Uitgegeven door de Nederlandse vereniging voor weer- en sterrenkunde, in op dracht van de Stichting „De Koe pel", Omvang 152 pag. (fors for maat), prijs ƒ24,50 (leden van de NVWS hebben korting). Het pas verschenen „Hand boek voor luchtreizigers" is een aardig boek, stampvol za kelijke, maar ook technische basisinformatie voor luchtrei zigers. Vermoedelijk is het boekje vooral aardig voor mensen die bun angst voor het vliegen niet kunnen overwin nen. Enige kennis van zaken kan in zo'n geval helpen. Men leest over de procedures bij starten en landen, men ziet de meest gebruikte verkeers vliegtuigen, leest iets over de constructie, over vleugelpro fielen en over de vraag waar het draagvermogen vandaan komt, enz, bijna te veel om op te noemen. Alles wat de reizi ger moet weten, maar ook veel van wat hij zou willen weten, kan hij in deze gids opslaan. Het boek is goed geïllustreerd met foto's en tekeningen en voorzien van een plastic om slag, waardoor het eenvoudig mee kan worden genomen op reis. „Vliegen" (Handboek voor luchtreizigers) Nederlandse vertaling en bewerking B. van der Klaauw. Uitg. Zomer en Keuning, Ede Omvang 240 pag. Prijs 29,50. Het nieuwe boekje „Je gaat te vaak naar Hei delberg" van Heinrich Böll is ten onrechte aangeprezen als een bun del verhalen De uitgever zegt op de omslag dat de bundel negentien niet eerder in het Nederlands ver schenen verhalen bevat, maar de lezer treft in werkelijkheid achttien schetsen aan. Vreemd is ook dat de lezer een ga ping van ruim twintig Jaar aantreft. Er is namelijk werk opgenomen dat stamt uit de periode van kort na de oorlog (1947-1955) en werk uit de periode 1976-1979. Over het waarom van die vreemde sortering wordt de lezer met geen woord ingelicht De (vaak heel korte» schetsen zijn wat willekeurig bijeengesprokkeld, maar zijn doorgaans de moeite waard. Uit het vroegste werk treft men twee oorlogsschetsen die het solda tenleven in beeld brengen een uit de kazerne, de andere van het front Verder zijn er enkele cynische en humoristische schetsen bij. maar alles wel duidelijk Böll-themas Toch blijft de lezer het gevoel hou den dat het om vrij willekeurig bij eengeraapt materaal gaat Heinrich Böll: „Je gaat te vaak naar Heidelberg"(en andere ver halen). Uitg. Van Gennep, Am sterdam. Omvang 100 pag. Prijs 13,50. D33' svnfydjdjii' nuó v.pipSopnO I a'aiu nainpi nyrh Een patent tot het dragen van haar- poeder ten tijde van de Bataafse Republiek. Een brief van dr Abra ham Kuyper, waarin hij bij de gere formeerde kerkeraad van Makkum bezwaar maakt tegen het heffen van entreegeld voor de kerkdienst waarin zijn zoon zal worden beves tigd. Dat zijn twee van de meer dan vijfhonderd documenten die afge beeld worden in een boek waarin de Nederlandse archiefdiensten een keus uit het openbaar archiefbezit presenteren. Het oudste originele stuk in ons land aanwezig dateert uit de tiende eeuw; het boek groepeert vooral stukken van de twaalfde eeuw tot aan 1945 rondom thema's ais ge boorte, huwelijk en dood. Korte Bladzij uit een joods besnijde nisboekje, pl.m. 1725. Een van de vele documenten die in „Ne derland in stukken" zijn afge beeld. teksten stellen onderwerpen aan de orde als: wat en hoe er bewaard wordt, en de spanning tussen open baarheid en privacy. Het eigenlijke werk: het afbeelden van al die docu menten met bijschriften, moet de vormgevers voor grote problemen hebben gesteld. Het is ook wel eens zoeken naar de Juiste tekst bij het juiste plaatje. Wat niet wegneemt dat het een boek is om veel in te bladeren een interessante bijdra ge aan het internationaal archief- Jaar 1979. W.F.S. Nederland in stukken, beeldkro niek van Nederlandse archieven, door drs. F. van Anrooy e.a. Uitga ve Fibula-Van Dishoeck, 195 blz., 570 illustraties, 29.50 „Luisteren naar elkaar", Dr. Tho mas Gordon. Uitg. Dekker en van de Vegt. Nijmegen 350 blz. prijs 37,50. In dit boek gaat Gordon na. wat de ervaringen zijn van de ouders die bij hem de cursus gevolgd hebben „Effectief ouderschap". In de cur sus leert men ouders op een andere manier naar kinderen te luisteren en gezinsconflicten op te lossen Bij de vaardigheid „actief luisteren" is er geen sprake meer van de ouder wint of het kind wint. Het gaat om een manier van samenleven waarbij de omgang tussen gezinsleden aan kwaliteit en gevoelswaarde wint. Dit boek sluit volledig aan bij „Luisteren naar kinderen" van de zelfde auteur. „Je kunt het beter uitpraten", Jo seph M. Strayhorn. Uitg. Callen- bach, Nijkerk. 145 blz. prijs 19,50. Zodra mensen met elkaar samen moeten werken kunnen er momen ten voorkomen waarop hun wensen en ideeën met elkaar botsen In zulke situaties gaat het er om hoe men conflicten oplost. De schrijver pleit voor het principe van sociale uitwisseling. Het ls zaak dat men sen op creatieve wijze uitkienen wat de ander werkelijk wil. Van daaruit moeten we trachten te komen tot een echte communicatie. Het heeft een grote waarde als we in staat zijn om gevoelens te herkennen en te uiten in plaats van te verbergen, zoals het ook waarde heeft om met de ander mee te voelen als hij of zij gevoelens of behoeften uit Het boek bevat daarom een groot aan tal communicatieoefeningen „Wie weet is het ook anders", Paul Watzlawick. Uitg. Van Loghum Slaterus. Deventer. 155 blz. prijs 22,50. Het is bekend dat de taal stemmin gen, opvattingen, gedragingen en vooral beslissingen van mensen diepgaand kan beïnvloeden Daar om is de wijze waarop psychothera peuten taal hanteren voor de cliën ten zo enorm belangrijk De schrij ver toont aan dat de praktische, klinische toepassing van de taal nogal Ingewikkeld is. Het boek is een soort inleidende spraakcursus voor hulpverleners om hen in staat te stellen de taal te doorgronden en vervolgens te gebruiken om mensen in geestelijke nood te helpen. „Menselijke contacten", Virginia Satir. Uitg. Nelissen, Bloemendaal. 95 blz. prijs 12,50. Contact leggen, een goede relatie opbouwen ls geen vanzelfsprekende zaak meer. aldus Virginia Satir Er ls een groot gebrek aan spontaniteit en openheid en veel contact, hoe vurig we het ook willen, lukt niet omdat we toch te bang en te onper soonlijk zijn Zo zien we dat het meest menselijke, dat wat tot ons wezen behoort, het omgaan met de ander, weer moeizaam geleerd moet worden. Op die weg helpt Virginia Satir ons Ze doet dat heel direct en heel eenvoudig met een grote inner lijke overtuiging „Samenspel, tegenspel" Dr. A.Y. Napier. Dr. C.A. Whitaker. Uitg. Meulenhoff-Informatief. 304 blz.; prijs 32,50. De auteurs, beiden gezinsbegelei ders, beschrijven in dit boek hoe een gezinstherapie in de praktijk kan verlopen. Zij doen dit aan de hand van één gezin. Centraal hier bij «taat het belang van de ontwik keling van elk lid van het gezin; volgens de auteurs een belangrijke eis om in staat te zijn een goede relatie aan te gaan met een ander. Een informatief boek voor lede reen die meer wil weten over ge zinsbehandeling. Landell in 't kort Bijna dertig echte de Landell-ver- halen. in boekvorm. Weliswaar niet onbekend, men heeft ze vla de radio kunnen horen en ook kwamen ze in tijdschriften voor Maar wie ze nog niet tegenkwam, zal er met plezier kennis van nemen en wie een of meer van de fijne vertelsels her kent. zal deze In dit werk beslist niet overslaan Geen boek om achter elkaar te lezen, wel om steeds per «tukje te genieten. Olaf J. de Landell: „Een snoer bloedkoralen". Uitgave van De Kern in Bussum. Prijs ƒ24,90, 217 blz.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 11