Er wordt teveel gekonkeld'
EDERLAAG VOOR RUUD KROL
Dooi in Davos
Jan Timman wint
Lastpak
Hans
van
Helden
mensen
in de
sport
orrit Jorritsma leert veel van eerste seizoen bij sprinters
hui:
atste kans voor Winterspelen
Geert Trompetter
wordt trainer
EBBC
20 - fclJDAG 25 JANUARI 1980
SPORT
TROUW/KWARTET P 19 - RHS 21
en wij I
rkperio
en eni
Ie enig#
>or Matty Verkamman
t de kr
renten
atj
gers
riten
igooipi11
snfl
OO De spelers van het
Hondjderlands voetbalelftal heb-
na langdurige discussies
een akkoord bereikt over
collectieve opstelling in-
ie reclame en sponsoring
lid het Oranje-team. Het
liggende kwartet van
ax (Krol, Schrijvers, Taha-
ita en La Ling) legde zich
ige tijd na de geflopte wed-
tegen Spanje neer bij de
nsen van de meerderheid.
in™ ars
n van
3 uur
lelijk.
[spraak
he moj
Financ 1
3som)
ngvoort t
5.
's Nachts om kwart voor vier
toonden de Amsterdammers
zich in hotel Samil Playa be
reid om weer in het gareel te
lopen.
De „vrede" van Vigo mag rustig als
een nederlaag voor Ruud Krol wor
den uitgelegd. Gedreven door de
zucht naar extra individuele inkom
sten speelde de aanvoerder een
hoofdrol binnen het rebelse groepje
AJacleden, waarvan alleen Dick
Schoenaker zich distantieerde. De in
trige liep min of meer uit op een
rechtstreekse botsing tussen Krol en
Willy van de Kerkhof. De PSV'er
meende van begin af aan dat alle
internationals moesten profiteren
van de commerciële activiteiten met
de nationale ploeg. Hij wist zich daar
bij gesteund door de meeste spelers.
Officieel heette het dat Krol ten slot
te „om" ging toen hem inzage in het
contract tussen de KNVB en het bu
reau Kortekaas Merchandising (dat
de sponsoring coördineert) werd toe
gezegd. Althans, sectiebestuurslid
Herman Choufoer zal Kortekaas hier
om vragen. Choufoer: „HIJ moet daar
als contractpartner natuurlijk wel
toestemming voor geven."
Choufoer begrijpt overigens niet
waarom Krol en de zijnen zo veel
belangstelling voor dat contract heb
ben. Die overeenkomst lijkt hem niet
bijzonder Interessant. Aangenomen
mag worden dat Krol dan ook andere,
persoonlijke redenen had om na zijn
aanvankelijke akkoord, later van het
sponsor-collectief af te zien.
Choufoer wees de volledige selectie 's
nachts eerst op de slechte Indruk die
het gekibbel over het geld in Neder
land had gemaakt. De spelers trok
ken zich vervolgens langdurig terug,
waarna de door Krol, Willy van de
Kerkhof. Wlm Jansen en Kees Kist
gevormde Oranje-raad met de in
overvloed aanwezige KNVB-officials
(Choufoer. Huybregts, Van Eijck, Van
Zanten, Van der Kroft, Van Praag,
Wiersma) om de tafel ging zitten.
Choufoer. na de overeenkomst: „Het
zijn de beste gesprekken geweest die
ik de laatste drie jaar als KNVB'er
heb gevoerd."
Dat er dank zij het akkoord een fikse
ruzie werd voorkomen, onderstreepte
Willy van de Kerkhof, die als winnaar
uit het conflict tevoorschijn kwam.
Van de Kerkhof: „Ik was zeer ver
baasd over deze ommekeer. Naar ik
heb begrepen heeft de pers in Neder
land weinig heel gelaten van Krol.
Zelfs Ruud blijkt bang te zijn voor
image-verlies en heeft kennelijk hel
der nagedacht. Goed dat dit is ge
beurd. want ik had zijn aanvoerder
schap in een ander geval zeker ter
discussie gesteld."
>or Peter Onvlee
LERS
iboanisJAVOS Binnen het wereldje van de Koninklijke Neder-
lc'se Schaatsenrijders Bond is Jorrit Jorritsma, de coach
n de sprintploeg, eigenlijk een zeer verfrissend element,
ion na i jgelijk zal zijn invloed in de per traditie nogal behoudende
lederen van de KNSB van korte duur zijn, maar wanneer de
-jarige Alkmaarder aan het einde van het seizoen inderdaad
austrjt vgitj moet ruimen, verliest de nationale schaatswereld een
izuchtig en tegelijk waardevol man.
:t na aankomst in Davos, vori-
week. werd Jorrit Jorritsma gecon-
oezellk B me4 4164 verbafd- dat zijn
werktiid ste seizoen als coach van de sprin-
)e, ji| s tegelijk zijn laatste zou zijn. Leen
'lommer, zou al klaar staan hem op
volgen. Jorritsma zélf is nog van
ils op de hoogte gesteld. Voelt zich
jeDO<Jpakt wanneer het verhaal werke-
waar zou zijn vorig jaar immers
»nd oud-herenkemploegcoach
liSeri^ommer ook al op de nominatie de
in, Bela inters onder zijn hoede te nemen,
deling ar het feest ging toen uiteindelijk
in h niet door en noemt het tege-
luisiecirculerende verhaal dat hij vol-
nd jaar weer ln Canada actief zou
n uit de lucht gegrepen. „Als het
ilets
)d vrij uèste jaar mijn laatste als coach van
sprinters zou zijn en ik krijg een
even iSns in het buitenland, dan grijp ik
natuurlijk met beide handen aan.
ben weliswaar niet getrouwd met
schaatsen, maar ik ben eerlijk
CH-hoeg om te zeggen, dat ik het een
Dole sport vind. Ik heb inmiddels
zoveel ervaring, dat ik van mezelf
•t. dat ik bepaalde zaken aankan."
ERNIEUWING
verfrissende van Jorrit Jorritsma
t hij het gesprek over schaatsen,
>rintploeg, zijn persoon en niet te
ten het bestuurlijke beleid, geen
tent langs de gebaande paden
It. Hij zegt waar het op staat,
*t zich slechts ln om geen modder
gooien, maar ook al zegt hij het
met zoveel woorden, met enig
- en combineerwerk ontstaat
al snel het beeld, dat er binnen
schaatswereldje leel wat zaken
vernieuwing toe zijn. Met enige
|t klinkt bij voorbeeld, wanneer
evaluatie van een jaar junioren
Oranje) aan de orde komt: „Ik
er nooit meer iets van gehoord,
toch stonden er bijzonder leuke en
zaken voor een toekomstige
tuur in."
v. o.a.1
C.V.,
9 trein
van
it 100'
TIGINQl
5.500 k.
g ing(
i wij
13.00-1
EK
JRS
Amsli
eengaf
badk.h
k.k.
g g oi
het met die structuur van het
lerlandse topschaatsen niet goed
is de afgelopen weken voortdu-
duidelijk gebleken. Terwijl de
ije-vertegenwoordigers op de
:hillende internationale toer
den als veredelde krabbelaars
ischaatsten, blijkt het in landen
Amerika mogelijk om binnen kor-
tijd een top- en een schaduwploeg
n AM^de 15660 16 bren8en. die prestatie!
3 Nederlandse verre overtreft. En
ondanks het leweldige potenti-
h ikfi da4 er 40611 411 Nederland rond-
•i n 14 en d6 Problemen die de Ameri-
u ien alleen al met hun kunstijsba-
hebben.
rit Jorritsma is ook in deze krant
afgelopen maanden weieens afge-
biedkilderd als een nogal eigengereide
(1e et.
polder
S.W var
lis te st
k.k.
etage,
laapk.
zolder,
den.
r*
econorlCl»
Vraa
geld
str. 36'
020-93!
eikbaar
in 108 ft
n', ma< gj
en 5-ki
aanvas yj
.00 k.k.
Jong.
18 00
EN
JAU
RUSTfcl
inger.,
t. terr
O m»
GINA
Iner die het allemaal beter zou
weten, maar met zijn ploeg uiteinde
lijk toch ook maar niets presteerde.
Het echec van de interland tegen
Noorwegen, half december, was er
een voorbeeld van. Jorritsma zou zijn
rijders met fluwelen handschoenen
aanpakken: een groep rijders die niet
voor de topwedstrijdsport geschikt
zou zijn. Met name de figuur van Miel
Govaert leidde tot hoongelach.
GOVAERT
Miel Govaert was zoals bekend
heeft hij sinds het afgelopen weekein
de het schaatsen gelaten voor wat het
is binnen de formatie van Jorrits
ma een vreemd element, aangezien
pa Govaert niet alleen de bond be
hulpzaam was bij de nieuwe Amers-
foortse huisvesting, maar tegelijk
ook nog eens voorzitter van de Lan
delijke Technische Commissie was.
Miel Govaert was duidelijk onge
schikt voor topsport, presteerde
nooit op de momenten dat er gepres
teerd moest worden, was mentaal
zwak en viel tijdens de nationale ti
telstrijd duidelijk uit de boot. „Ik heb
hem steeds voorgehouden dat hij tot
en met die kampioenschappen mijn
volledige steun zou krijgen. Ook al
reed hij geen meter. Maar op de kam
pioenschappen moest hij het waar
maken. Na de eerste dag zei ik hem,
dat er de tweede dag wel heel wat
moest gebeuren, wilde hij er nog bij
blijven. Hij maakte er niets van.
Normaal verdwijnt een rijder dan
min of meer geruisloos van het to
neel. Miel Govaert niet. Drie uur
moest Jorrit Jorritsma met de techni
sche leiding van de schaatsbond in
beraad. Over de Inhoud heeft hij
nooit iets los willen laten. Nu: „Miel
moest toch nog een kans krijgen. Ook
nog voor de selectie van het wereld
kampioenschap. Dat laatste heb ik
nog tegen kunnen houden. Zou in
strijd zijn geweest met alle af
spraken."
Mede voor Miel Govaert werd tenslot
te de ploeg-afvallers onder leiding
van Floor van Leeuwen geformeerd.
Een staaltje van schaatspolitiek van
de eerste orde, waarmee een figuur
als Jorritsma voortdurend wordt ge
confronteerd. „Er spelen te veel eigen
belangetjes mee; er wordt te veel ge
konkeld. En het resultaat van dat
alles is dat we de toonaangevende
positie van enkele Jaren geleden vol
ledig zijn kwijtgeraakt. We lopen nu
duidelijk Jaren achter."
PROFIEL
Jorrit Jorritsma is de eerste die toe
geeft. dat zijn voorganger Henk Gem-
ser als coach door eveneens het nodi
ge gemanipuleer achter de schermen
is gevallen. Gemser was ook in de
JORRIT JORRITSMA: 'We lopen nu duidelijke achter'
ogen van Jorritsma zeKer een van de
betere schaatscoaches die Nederland
bezat. Niet altijd even diplomatisch,
maar zeker wel tereake kundig. In de
groep kasplantjes, die het weinig
evenwichtige sprintersgezelschap ze
ker vorig Jaar was, ln ieder geval te
hard. „Het probleem voor mij bij het
begin van de werkzaamheden met de
sprintploeg was, dan ook hoe te han
delen." Na een psychologisch onder
zoek van de rijders Govaert, Uilkema,
De Jong, De Boer. Van de Roemer en
Ket, werd tot de zachte lijn. tot de
menselijke benadering besloten.
„Zou ik deze ploeg ook gewoon hard
hebben aangepakt, op mijn normale
wijze, dan zou er wellicht binnen een
maand geen rijder meer zijn overge
bleven. We zijn uitgegaan van de be
staande situatie; van het bestaande
profiel van de rijdersgroep. Dat dit
niet overeenkomst met de wijze waar
op in de topsport gewerkt dient te
worden, is een andere zaak."
SPEELTUIN
„Maar dat geldt niet alleen voor de
sprintploeg. Bijna het gehele beeld
van de Nederlandse topsport laat
zien, dat er op het beslissende ogen
blik wordt gefaald. De mentale hard
heid is er niet; een gevolg wellicht van
het maatschappijbeeld, dat wij in Ne
derland kennen. Waarbij topsport
vaak een vies woord; waar voor top
sport ook een slecht politiek klimaat
heerst, al heeft het ministerie van
CRM sinds kort dan ook officieel eni
ge medeverantwoordelijkheid voor
de topsport op zich genomen."
nationale topsport. Een terrein, waar
op de amateuristische visie en de
professionele aanpak van Jorrit Jor
ritsma, in het dagelljke leven leraar
lichamelijke opvoeding, („dankzij de
medewerking van mijn school, de
HTS in Alkmaar, kan ik in de winter
twee maanden aan het schaatsen be
steden") botsen. Zijn seizoenplan
ning vooraf werd wel geaccepteerd
(met pieken wat de prestaties betreft
bij het nationaal kampioenschap en
straks de wereldkampioenschappen
ln West-Allis en de Winterspelen van
Lake Placid) maar de paniek brak al
snel uit, toen in het voorseizoen er
inderdaad ook geen prestaties wer
den geleverd.
Jorritsma: „De indeling van het sei
zoen is zo'n specifieke zaak. De perio
disering ervan. Hebben de Noren,
Zweden en Amerikanen in het voor
seizoen 2.02 gereden? Nee toch? Erid
Helden reed bij de IJsselcup 2.06
maar is er nu wel met 1.54 op de 1500
meter. En wij? De allrounders moes
ten zo nodig toen al 2.02 rijden. Nu
komen ze niet verder dan 1.59 en 2.00.
Met de sprinters heb ik het seizoen
anders opgezet. Meer met accenten,
conditionele arbeid vooral en minder
aandacht in het begin aan de snel
heid. En wat gebeurt? De bond raakt
in paniek. Schrijft snel de strijd om
de Domtrofee als selectiewedstrijd
uit met alle problemen van dien. Er
wordt verwacht van eind oktober tot
maart wereldtijden te rijden. Ik zeg
dat dat niet kan. anderen wel. Die
vinden Jorritsma dan maar een ei
genwijze vent, een die het zo nodig
weer beter weet."
Terug naar het schaatsen. Te betite- Jorritsma komt in ieder geval de eer
len bijna als de speeltuin van de toe, dat beeld van de beter wetende
man ook met feiten en gedachten te
onderbouwen. De feiten van de trai-
ningsopbouw bij voorbeeld, waarbij
het specifieke tempowerk eerst later
is gekomen en inderdaad tot nog toe
niet zonder resultaat is gebleven.
„Het mag dan wel Jahrhundertwetter
hier ln Davos geweest zijn zoals de
Zwitsers zelf zeggen, maar toch heeft
ledereen er maar twee persoonlijke
records gereden. Dat moet toch ook
nog gebeuren en gaat niet zomaar."
VERWARREND
En dan zijn visie over het ontbreken
de topsportbeleid. „Er leven verschil
lende meningen over. Ik heb daarover
steeds verschil van mening met de
andere coaches Van 't Oever en
Krook. In totaal zijn er vijf trainers
met evenzovele meningen en dat
werkt verwarrend. Ten opzichte van
de rijders, ten opzichte van de bond
en ook ten opzichte van de media.
Een deel geeft Je dan ook geen kans;
oordeelt direct en weet niet wat er
gaande is."
Jorrit Jorritsma ziet al meest geei-
gende structuur van het Nederlandse
topschaatsen die met een technische
coördinator en de nodige vaktrainers:
allround heren, dames, sprinters en
jeugd. Mensen, die op één lijn zitten,
geen verschillende standpunten ver
kondigen. Zonder dat daarboven nog
eens een hele serie mensen staat, om
allen eigen belangetjes te verdedigen.
Doodziek
Bijna een Jaar sprtntploegcoach-
schap heeft Jorrit Jorritsma teleurge
steld. De scepsis waarmee zijn aan
pak is ontvangen „Ik heb er wel
eens aan gedacht vooraf mijn visie te
geven, opdat er dan meer begrip zou
zijn ontstaan, maar zoiets is in de
schaatsbond ondenkbaar" en het
denkbeeld, dat de rijders bepaalden
wat er gebeurde. „Ik heb mij dit Jaar
aangepast wat de benadering van de
groep betreft. Omdat ik ervan uitga,
dat Iemand pas dan een toptrainer is,
als hij op een bepaald moment het
beste haalt uit het materiaal dat
voorhanden is. Het intermenselijke
aspect speelt dan een belangrijke rol.
Het is niet gemakkelijk, k heb wat
dat betreft ook wel meer moeten inle
veren dan de ploeg, hoewel de rijders
met een geheel ander trainingspro
gramma zijn geconfronteerd. Met
méér accent, met meer trainingen
met name. Ik ben ervan overtuigd,
dat dit voor deze ploeg de goede weg
was. Of het er dit Jaar allemaal uit-
komt, weet Je niet bij voorbaat. Die
gok heb ik genomen. Zoals ik dat ook
het eerste Jaar in Canada deed. Maar
als Je dan hoort, dat Je contract niet
verlengd wordt omdat de prestaties
nog voordat er werkelijk geoordeeld
kan worden zo slecht zouden zijn, dan
vraag je Je af welk vertrouwen Je als
coach van de bond geniet?
„Het hoeft voor mij op zo'n moment
in feite ook niet meer. Ik word er
doodziek van. Je kunt pas aan het
einde van de rit zeggen of het wel of
niet goed was. Op zulke momenten
als ik dat dan hoog, voel ik me in het
Nederlandse schaatswereldje niet
meer thuis. Ik denk. dat ik een andere
instelling, een andere mentaliteit
heb".
VOS Voor een aantal rijders en
Isters is de vandaag beginnende
pfede serie van drie wedstrijddagen
het de laatste dagen door het
'eiJrme weer (te) zachte natuurijs van
vos (in de middaguren was zelfs
n training meer mogelijk: een si-
iiichtii Ue dle doet denken aan 1977 toen
wereldkampioenschap moest
len afgelast en overgeplaatst
Heerenveen) van beslissende be-
enis.
ticket naar de Olympische Wln-
«pelen staat met name voor het
gende vijftal op het programma:
tje van de Lende (1500 en mogelijk
achta 0 meter), Ina Steenbruggen (3000
lanv tori. Ron Ket (1000 meter) en Rolf
>randy (10.000 meter). Voor alle an-
tn die nog niet definitief in het
It van het Olympische deelname-
Ijs zijn gesteld (zeker zijn: Ria
er, Annie Borcklnk, Haltske Va-
Ijn. Lieuwe de Boer, Bert de Jong,
bert van der Duim, Yep Kramer en
't Kleine) lijkt Davos weinig meer
bieden te hebben.
meseoach Ab Krook: „Ik ben te-
rgesteld. dat het NOC de kandida-
van Sijtje van de Lende deze
>k nog niet heeft geaccepteerd,
hg Jaar voldeed zij al aan de eLs en
seizoen heeft zij haar vorm zeker
'estigd. Zij heeft toegegeven
nadeel, dat het Internationale da-
•schaatsen een sterke progressie
toont. Maar wanneer een Piet
«Ine bij de heren definitief wordt
aangewezen, had dit ook met Sijtje
moeten gebeuren."
Ab Krook ziet voor zijn rijdster de
beste mogelijkheden op de 1500 me-
tec („ZIJ is voor mij iemand van de
midden-afstand") en hoopt op een
eindelijk weer goede verrichting van
een nog altijd door een rugblessure
geplaagde lna Steenbruggen op de
3000 meter.
Sprtntcoach Jorrit Jorritsma kent
het probleem van twee kandidaten
voor de ene nog resterende 1000-me-
terplaats te hebben. Mogelijk zit er
voor een van hen een 500-me ter kwali
ficatie in. maar dat is twijfelachtig.
Zelfs de 38.34 van Sies Uilkema was
daar zaterdag onvoldoende voor.
..Aan de hand van de prestaties van
het afgelopen weekeinde had ook
Ron Ket al aangewezen dienen te
zijn, maar de Landelijke Technische
Commissie wilde hier nog niet aan
om ook Hilbert van de Duim op de
1000 meter nog een kans te geven.
Straks zit je wellicht met het feit dat
er door de mindere ijsomstandighe-
den helemaal niemand meer gaat."
En over nationaal kampioen Jan van
de Romer die buiten alles dreigt te
vallen: „Het afgelopen weekeinde
nam hij het wat te gemakkelijk op.
HIJ ls ervan doordrongen dat het nu
moet gebeuren en kan onder die om
standigheden presteren. Dat zag Je
bij het Nederlands kampioenschap."
Van onze volleybalmede
werker
's-HERTOGENBOSCH Er
bestaat een grote kans dat
Geert Trompetter binnenkort
zijn actieve loopbaan als vol
leyballer gaat beëindigen. De
AMVJ-spelverdeler werd tij
dens een langdurige vergade
ring tot bondscoach van de
tweede selectie, dat zijn de be
loftevolle volleyballers die
nog net niet rijp zijn voor het
nationale team. Trompetter
heeft het aanbod nog in
beraad.
Eén van de consequenties voor
de 39-jarlge Amsterdamse
gymnastiekleraar is, dat hij
niet clubgebonden mag zijn.
Dat betekent dus stoppen met
spelen en geen trainingen ge
ven aan ere- of eerste-divisie-
ploegen. Omdat door andere
verenigingen benaderd is om
daar of te spelen of te trainen
heeft het NeVoBo-aanbod nog
in beraad.
MADRID Baksetbalkampioen
EBBC Den Bosch heeft ln een wed
strijd voor de finalepoule van het
toernooi om de Europa Cup met 82-76
verloren van Real Madrid. Bij de rust
leidde de Brabantse ploeg nog met
33-45.
Van een verslaggever
WIJK AAN ZEE Het ziet er naar
uit, maar misschien is de wens de
vader van de gedachte, dat Jan Tim-
man het pad der overwinning terug
gevonden heeft. In de achtste ronde
van het Hoogovenschaaktoernooi
won hij althans zeer vlot van Hans
Bohm. Van de twintig gespeelde zet
ten waren de eerste vijftien bekend.
Daarna kwam een nieuwtje van Tim
man, waarop zijn tegenstander niet
het beste antwoord vond en spoedig
daarna tegen een hopeloze stelling
aankeek. Succes voor de grootmees
ter, ongeluk voor de meester, wiens
reeks nederlagen een pijnlijke allure
krijgt.
Ook KortsnoJ toonde dat hij niet van
plan'is zich bij voorbaat met een
bescheiden plaats te verzoenen. De
flegmatieke Amerikaan Byrne trof
hem in een onverzettelijke bui en dan
valt er nooit veel eer te behalen.
KortsnoJ won een pion en beheerste
bovendien met een machtig loper-
paar zoveel terrein, dat de zwarte
cavalerie er al heel weinig tegen had
ln te brengen. Eerst had het de schijn
dat de Amerikaan het nog op afbre
ken zou laten aankomen, maar bij
nader inzien kwam hij tot betere ge
dachten en reikte zijn tegenstander
overwonnen de hand.
Het kan zijn dat deze resultaten de
Jeugdige Seirawan prikkelden om
ook weer eens een heldendaad te vol
voeren, want hij greep tegen de Rus
sische Amerikaan Alburt het initia
tief, en passant dankbaar profiterend
van een steek die deze op de konings
vleugel liet vallen De partij werd
afgebroken, maar Seirawan kan ge
forceerd de kwaliteit winnen en zal
daarmee zijn koppositie wel verstevi
gen. Hij komt dan op 67. punt en het
grootmeesterresultaat van 87» punt ls
dan werkelijk binnen handbereik.
Winst was er ook voor John van der
Wiel. Ligterink ging reeds in het prille
openingsstadium lelijk in de fout en
kwam de positionele gevolgen daar
van niet meer te boven. Natuurlijk
spartelde hij nog wel, maar tegen
beter weten in.
WIT: V. KORTSNOJ (ZWI)
ZWART: R. BYRNE (VS)
L c4, g6 2. d4, Pf6 3. Pc3, Lr7 4. g3. 0-0
5. Lg2, d6 6. Pf3, c5 7. d5, Pa6 8. 04),
Pc7 9. a4, Tb8 10. e4, Lr4 11. h3. Lf3:
12. Lf3:, a6 13. a5, e6 14. Lf4, ed5: 15.
ed5:, b5 16. ab6:ep, Tb6: 17. Pa4, Tb4
18. b3, Dd7 19. Kg2. TfbS 20. Ta3. h5
21 Ld2, T4b7 22. Dc2. Ph7 23. Pc3,
Ld4 24. Ldl, Te8 25. Dd3. Tbb8 26.
Ta2, Te7 27. r4. hg4: 28. hf4:, f5 29.
Pe2, Le5 30. f4. Lh8 31. PgS. Tf8 32.
Thl, Ld4 33. gf5:, gfS: 34. Lel, Tf7 35.
Kf 1, Tf6 36. Tg2, Kf8 37. Lc2, Tfg6 38.
Th2, Pf6 39. Pf5:, Tg2: 40. Tg2:. Tg2:
41. Kf2:. Lal 42. Dh3. Pg8 43. Ld2.
Pe8 44. b4. cb4: 45. Lb4:, Lf6. Zwart
geeft het op.
Van der Wiel iNedi-Llgtertak (Ned) 1-0. Browne
V8t i-SlgurJonason ilJi) '(a-i*. Suny» (Brai-Kova-
eevic (Jot) Big Seirawan (VSli-Alburt (V8tl afg
Korujnol (ZwD-Byme (VSli 1-0. Blytaala (Can>-
Ree (Nedl alg. Timman (Ned) BOhm (Ned) 1-0
Stand na acht ronden I Seirawan 9.5 I. 2
Browne 3.3. 3 Korujnoj 3. 4 Blytaala 4.3 l.t
Ree en Alburt belden 4*1,1. Byrne 4. 8 Kovace-
vie 3,3 l Timman 3.J. 10 8unye 3 1. II.
Slgurjongson en Van der Wiel 2. 13 BOhm 2.9. 14
Hgterlnk 2
In de week voorafgaande aan het
Europees Kampioenschap schaat
sen verscheen in De Volkskrant het
verhaaltje met veteraan Hans van
Helden. Het lezen van het stukje
had bij velen de uitwerking van een
tijdbom. Wat een droefenis, wat een
grauwheid; wat een prachtig stuk.
Hans van Helden werd ln zijn toe
komst neergezet en bleek daar hoe
genaamd een „niets" te zijn. Van
Helden was niets, kon niets en wilde
feitelijk niets. Van Helden onder
kende zijn smalle-basis-toekomst
en liet uitkomen dat hij behalve
schaatsen eigenlijk niks kon. En
ook niets wilde.
Hard schaatsen lukt hem de laatste
maanden ook niet al te best zodat
het tijdperk Hans van Helden voor
bij lijkt te zijn. De mensen die de
Friese Brabander Jarenlang krediet
gegeven hebben, zullen zich lang
zaam gaan afwenden van deze toch
schilderachtige man en iets roepen
ln de geest van „Van Helden, nee.
dat kan toch niet meer, laten we
hem nou maar vergeten vreemde
man natuurlijk, misschien dat hij
nog iets leuks in dat marathonwerk
gaat doen."
Hans van Helden zal de toekomst
inrijden met lets van ontevreden
heid, norsheid ln zich. Zijn aard
stond hem zelden toe echt vrij en
blij ten opzichte van de buitenwe
reld te zijn en natuurlijk had hij
daar alle recht op. Hij was en bleef
nors tegen de verzamelde pers die
hem gedurende al die jaren ver
keerd Inschatte en ook altijd ver
keerd sprekend wist op te voeren, zo
althans oordeelde hij zelf.
Een voorbeeld. Vrijdagavond.
Trondheim. Collega Pfrommer en ik
drinken een glas Als Pfrommer en
ik terugkomen, het trapje weer op,
botsen we tegen Van Helden en de
wat bedeesd op de achtergrond
staande Hilbert van der Duim aan.
Pfrommer begint openlijk te glim
men en geeft zijn ex-pupil warm de
hand. Van Helden lacht wat terug
en probeert losjes duidelijk te ma
ken dat hij slechts een luchtje loopt
te scheppen. We babbelen wat. over
het weer. de positie van de pinguïns
ln het Braziliaanse Amazonegebied
en Ineens hebben we het over het
voornoemde artikel. Ik merk voor
zichtig op dat lk het een sterk arti
kel vond maar dat er een triestheid
vanaf straalde, die schrijnend te
noemen was. Pfrommer kuchte wat,
Van der Duim schuifelde wat heen
en weer en Van Helden zei gewoon:
,Ach. wat maakt me dat nou alle
maal uit. Het interesseert me toch
geen ene rot moer wat Jullie journa
listen nou allemaal zeggen en
schrijven, echt het doet me niets.
Jullie doen maar."
En daar staan we dan Met een
snijdende stilte ln ons midden. Van
Helden echter loopt even verder en
begint een pontificaal aanval op de
dame van de kassa. Hij knielt bij
haar neer en kletst. Onderwerp voor
hem ls verder afgedaan en het luch
tje scheppen is ook vergeten; hij is
gewoon zichzelf, verbergt niets, wil
ook niets verhullen
„Zo ls hij altijd geweest", zegt
Pfrommer later, „Hans was een
moeilijke, niet alleen voor mij en
voor de andere jongens, maar ook
voor zichzelf. Hij was moeilijk en
hard voor zichzelf. Hij koos nooit
voor de gemakkelijkste oplossing,
er moest altijd wel iets aan de hand
zijn." En even later, bijna met res
pect uitgesproken: „HO is voor mij
nog altijd een technisch volmaakt
schaatser. Ook ai wordt hij trager,
hij verliest zijn techniek geen enkel
moment en dat ls knap."
Een dag later zien we het begin van
het einde van Hans van Helden. Hij
scoort niet te best op de 500 meter
en verzuipt volledig op de vijf kilo
meter. Ik kijk naar Pfrommer.
naast me. De kleine militair schudt
het wijze hoofd en kijkt Van Helden
lang na. Ik kan zijn gedachten bijna
lezen, maar vraag het toch maar
Pfrommer zegt: „Jammer Hans. Je
hebt er lang tegen gevochten, maar
je haalt het niet meer Jammer!"
Dezelfde Pfrommer. de afgezette
bondscoach van weleer, had wel
driekwart Jaar eerder nog er mede
voor zorggedragen dat Van Helden
aan een privé-sponsor kon komen
om zodoende zijn solo-kruistocht
tegen het schaatsestabllshment te
volvoeren.
Het knurftlge van Van Helden, dat
alleen blijft me toch voor ln de
herinnering liggen. Het door hem
consequent afwijzen van vreemde
lingen. Het norse, soms zelfs onbe-
houwe optreden waarmee hij zich
bepaald niet geliefd maakte maar
waarmee hijzelf toch weer niet zat.
We schrijven de winter van 1976 en
voor het eerst bezoek ik Inzeil om
de kernploeg aan het werk te zien.
Fotograaf Albert gaat mee. Albert
is een artiest en vindt sport op zich
erg leuk. Hij heeft bepaalde ideeën
ontwikkeld over het hoe en waarop
Je schaatsen kan fotograferen en
voert dat ook uit. Hij staat aan de
rand van de baan en mikt zijn lens
bij de vaderlandse schaatstrots
naar binnen. Met enige afstand wel
iswaar maar wel voelbaar constant
aanwezig. De kleedkamerdeur gaat
open en Van Helden stapt op
schaatsen wat moeilijk naar buiten
Albert ziet dat en neemt Van Hel
den op de korrel. Niet opdringerig,
maar Van Helden reageert direct en
zeer fel. HIJ loopt de fotograaf
dwars van de sokken en roept dat
hij het niet goed vindt dat er foto's
van hem gemaakt worden. „Wie
denk Je dan wel dat Je bent", bitst
hij de terugstappende artiest toe.
„Niet ledereen kan zomaar foto's
van mij maken. Je kan dat toch
eerst gewoon aan me komen
vragen."
We zeggen dat we dat vragen bij
Pfrommer gedaan hebben en dat
die een algehele toestemming gege
ven heeft Van Helden accepteert
dat niet en zal gedurende drie da
gen op uiterst pesterige manier te
genover Albert blijven werken. Hij
schaatst constant van de fotograaf
weg, rijdt op een bepaald moment
zijn camera bijna ln stukken en
maakt zich altijd uit de voeten als
de fotograaf dichterbij komt Hij
keurt ons verder geen blik meer
waardig, gromt wat en verdwijnt.
Twee Jaar later, weer ln Inzeil, doet
eenzelfde situatie zich voor. Nu
staat er een fllmcameraman. Mark.
te werken en terwijl die een shot
van de ijsbaan maakt komt Van
Helden langs lopen. Er ls ruimte
voor een horde toeschouwers achter
de camera, maar Van Helden loopt
door Mart Smeeta
cameraman en camera dwars om
ver. De schaatser kijkt nauwelijks
om. maakt duidelijk dat we dienen
op te rotten. „Idioot", kaatst Mark
direct terug.
Idioot ls Van Helden niet. Hij leeft
en reageert op vele zaken zeer pri
mitief. Hij staat dicht bij de natuur,
houdt niet van glitter en heeft een
humor die niet door een leder ge
deeld kan worden. Ook dat maken
we mee. Zoutvaatjesdeksel los
draaien zodat Klaas Vriend zijn
soep verpest ziet, sneeuwballen ln
de spaghetti van Plet Kleine gooien
en andere grappen die geen echte
grappen zijn. Van Helden voert dat
soort trucs met grote regelmaat uit
met een dunne glimlach op het ge
zicht. maar of hij er nou zelf wel
geheel in gelooft is de vraag.
Diezelfde Hans van Helden, die 32-
Jarige veteraan, stapte afgelopen
maandagochtend het vliegtuig ln
Oslo binnen en kwam uit op een
stoeltje vlak voor me. De ietwat
norse SAS-stewardess verzocht Van
Helden het door hem meegebrachte
grote pakket weg te willen halen
omdat dat hinderlijk ln de weg
stond voor de nooduitgang Van
Helden had een avond eerder een
soort Noorse stenen kruik gekregen
als dertiende van het Europese
kampioenschap en vervoerde dat
ding ln een grote doos. Maar ner
gens vond hij een plaats om het
stuk karton weg te stoppen.
Ik bood een plaats bij mijn voeten
aan en hij reageerde gretig. Een
aantal maal draaide hij zich tijdens
de rit om. kletste honderduit en
wees me tijdens een kort opont
houd ln 8tavanger op een oorlogs
vliegtuig dat aan de rand van de
startbaan stond. Hij legde zeer uit
gebreid uit dat het ding onnoeme
lijk hard kon vliegen en dat Je in
twee uur van Friesland naar Noord-
Noorwegen kon koersen. Later, vlak
bij huis, wees hij me op het fraaie
uitzicht op de Waddeneilanden. Hij
keek als een kind zo blij door het
raampje naar beneden. Herkende
en wees aan.
Vlak voor Schiphol vroeg lk hem
wat er nu verder met hem ging
gebeuren. Hij wist het niet. HIJ
hoopte op Davos of Inzeil. Om toch
nog Iets waar te maken voor de
wereldkampioenschappen ln Hee
renveen. Maar hoe dat alles zou
gaan was hem niet direct duidelijk.
Coach Van 't Oever was wel even
naast hem komen zitten, maar hij
wist nog niet hoe hij de week verder
zou moeten Inrichten.
Op woensdag las lk ln de krant dat
een plukje kernploegrijders met
coach en al naar het Zwitserse Da
vos was vertrokken om nog wat laat
de krachten op te doen voor Lake
Placid. De naam Hans van Helden
vond ik ln het bericht niet meer
terug. De altijd ln het zwart rijden
de eenling was ln zeer korte tijd
vergeten Drie bronzen medailles,
een rits topprestaties en miljoenen
trainingsuren bleven achter. De
lastpak Hans van Helden was zijn
onbestemde toekomst direct be
gonnen.
Straffen
De tuchlcomm laaie van de KNVB heefl AZ speler
Hugo Itovenkamp braUalt met een geldboete van
394 gulden wegena Zijn zijn opmerkingen tegen de
achekdareehter tijden* het treffen van zijn club
met P9V De tuehtcommlaale achonte J Lemper*
van Heraclea voor vier wedatrljden Bovendien
kreed deze apeter een geldboete van 100 gulden
opgelegd Lemper* wera zondag door de achetda-
rechter van het veld gezonden nadat hij een
tegenstander had gaalagen
Voorla beatrafte de tuchlrommiaaie drie derde
gele-kaart-gevallen" A. Kil. irCTweniei. dne
wedatrljden onvoorwaardelijk en een geldboete
van 300 rt^den. A J Vlaaer (NEC), dne wedalnj
den onvoorwaardelijk en een geldboete van 250
gulden. H T WlUemae (NlCi drie wedaüljden
onvoorwaardelijk en een geldboete van 190
gulden.