ellicht nieuwe looningreep
VS geven China
militaire hulp
Jungle
Kies uw kado
Sacharow verweert zich tegen Moskou
Esso en Shell investeren miljarden
Films endia's
op uw tv!
Trouw
Opklaringen
HET WEER
Van der Gun
Une Van der Gun Peugeot
j ontbreken centraal akkoord in maart
'Beslissing verhaast door Russische actie"
,62nnel
.45
.75
door Mont
nc dicht: file -
i 150 kilometer
Afspraak met minister Van Aardenne:
nvt
Kritiek op actie in Afghanistan
Khomeini: het gaat mij goed
Trouw
Vliegt de pan uit
Bezorg Trouw een nieuwe abonnee
Lees een krant met overtuiging. TrOUW
ka
////cl
//en
rouw
38STE JAARGANG NR 10858 - VRIJDAG 25 JANUARI 1980
De weersverwachting tot vanavond
In de ochtend mistbanken, overigens opklaringen en in de kustgelieden
mogelijk een bui. Middagtemperaturen rond 4 graden. Weinig wind. ninder
dan windkracht 3.
Morgen en overmorgen. Meest hchte vorst en toenemende kans op sneeuw
ol regen
Morgen:
Zon op: 08.29 onder: 17.12 Maan op: 12.57 onder 03.07.
Munwtg 68. Stanenburgtoan «7, Langeatede 4-6.
2516 AA Den Haag. 2241 NB Wassenaar, 2543 VG Den Haag.
070-81.46.71 01751 -1.32.14 070-67.95.95
LOSSE NUMMERS 65 CENT
PAGINA 2:
Bisschoppensynode
gaat langer duren
PAGINA 3:
Windhandel in
sloopvergunningen
PAGINA 5:
Chemische tijdbom
in Twentse bodem
PAGINA 4:
Nieuwjaarswensen op oude prenten
PAGINA 17:
Nieuwe films
PAGINA SPORT:
Mensen in de sport
PAGINA ECONOMIE
Nederlander
at meer boter
PAGINA SERVICE:
Rubriek toerisme, strips, feuilleton,
puzzel, radio- en tv-programma's,
WASHINGTON (Reuter, AP) De Verenigde Staten zijn bereid China militair
materieel te leveren, maar is niet van plan over te gaan tot de leverantie van
gevechtswapens. De Amerikaanse beslissing is verhaast door de Russische
inval in Afghanistan, zo deelde een woordvoerde van de Amerikaanse regering
gisteren mee.
onze soc. econ. redactie
- HAAG Als er aan het
van de loonpauze, begin
t, geen centraal akkoord
tussen vakbeweging en
gevers, komt de regering
een wettelijke ingreep
alle inkomens. Minister
da (sociale zaken) zal het
inde overleg met de „so-
partners" niet ingaan
er een dergeljke wettelij-
igreep als reserve „in
zak." Een voorstel tot
:gin van de huidige loon-
jgt zelfs al ter advies bij
lad van State.
a deelde dit gisteren mee in het
debat over de loonpauze. De
eft deze week in de Vakbonds-
al op voorhand afwijzend gere-
1 op een wettelijke ingreep in de
[nens voor de rest van het jaar,
wanneer zo'n ingreep neer-
l op aantasting van de prijscom-
ptie van juli. de uitlantingen van
'letszijde en sommige Kamer-
5 gaan duidelijk in die richting,
nee lijkt een keiharde confron-
)YN/*/3fl/25/26jan.
:s van 9 30 -17 uur. toegang f8 50
amsterdam rd I
Toegang-biljetten Lnj NS-stations
itie geeft zich soms
Ifr misdadiger uit
tatie tussen regeirng en vakbeweging
onafwendbaar," aldus het FNV-week-
blad.
Albeda heeft niet veel hoop op een
centraal akkoord. „Ik zie heel goed
dat zo'n akkoord nit direct om de
hoek ligt, en het is een zeer juiste
conclusie dat er opnieuw een loon
maatregel moet komen als er geen
akkoord komt. Dan zullen wij (de
regering) onze verantwoordelijkheid
moeten vragen. Ik zaltegen die tijd
wel een ander wettelijk kader moeten
hebben dan de huidige loonwet. Aan
een wijziging van de loonwet wordt al
gewerkt."
Over de Inhoud van de nieuwe wet
wilde Albeda nog weinig zeggen. „Het
lijkt mij onvermijdelijk dat er dan
ruimte zal zijn voor extra beloning
van zwaar en onaangenaam werk."
De PPR-motei die stelt dat de juli-
prijscompensatie onverkort moet
doorgaan, noemde Albeda „prema-
teur."
Minister Albeda kwam gedeeltelijk
de Tweede Kamer tegemoet wat be
treft het laten doorwerken van de
loonakkkoorden in zuivel- en vleesin
dustrie. Tot nu toe vond de minister
dat uitvoering van die akkoorden
niet is toegestaan tijdens de loonpau
ze. Een meerderheid in de Tweede
Kamer vond echter dat het wel zou
moeten kunnen, en PPR, .PvdA en
D'66 dienden hiertoe gisteravond
zelfs een motie in, die wellicht op een
meerderheid zou kunnen rekenen.
Daarop verklaarde Albeda zich be
reid nog eens aan de looncommissie
van de Stichting van de Arbeid (werk
gevers, vakbeweging) te vragen om
een „open advies" over deze kwestie.
Wel zal de minister daarbij wijzen op
de voorbeeldwerking, die wellicht op
andere bedrijfstakken zou uitgaan
van het toelaten van de loonakkoor-
den in zuivel en vlees.
Vervolg op pag. 3, kol. 7
ifONIX (AP) Ongeveer vijf-
ntighonderd zware vrachtwa-
waaronder Nederlandse, zijn in
rijk gestrand, doordat de Mont
^-tunnel als gevolg van lawines
[esloten. Ook een groot aantal
en zit vast.
h Bourg en Besse, honderd vijf tig
jeter van de tunnelingang bij
lonix, staan wagens langs de
parkeerd, terwijl aan de Ita-
kant tussen Aosta en Turijn
waalf kilometer lange rij staat.
•anse politie heeft automobilis-
fcet bestemming Italië dringend
jcht de wegen naar de elf kilome-
inge tunnel te mijden. Volgens
ilitie zal het zodra de tunnel weer
end zeker 24 uur duren voordat
jbterstand zal zijn weggewerkt.
-
ADVERTENTIE
De spoorwegen hielden gisteren open dag in het kader van een wervingsactie in het rayon Amsterdam, waar
een tekort is van honderd machinisten en conducteurs. De reactie op de actie was groot: er kwamen in
totaal zo'n 1100 mensen. Van hen staan er na een eerste selectie al 45 met één voet in de stuurcabine.
Het Amerikaanse besluit betekent in
feite een breuk met het tot dusver
gevolgde beleid dat China geen wa
pentuig krijgt om de verhouding met
de Sowjet-Unle niet te verstoren. De
woordvoerder van het Amerikaanse
ministerie van defensie deed de nieu
we Amerikaanse stap als een kleine
verschuiving in het to dusver gevolg
de beleid. Hij zei dat het waarschijn
lijk zal gaan om de levering van
vrachtwagens, verbindingsmateriaal
en radar om vliegtuigen om te sporen.
De woordvoerder wees erop dat de
Amerikaanse minister van defensie
Harold Brown tijdens zijn recente
bezoek aan Peking de Chinezen al het
gebruik van communicatiesatellieten
had aangeboden, eventueel ook voor
militaire doeleinden. Brown zou ook
toen al hebben laten doorschemeren
dat de Verenigde Staten in speciale
gevallen ook bereid zouden zijn om
na te denken over de levering van
militair materieel.
Het Amerikaanse ministerie van de
fensie wees er verder op dat de over
dracht van technologie aan de Chine
zen in feite al begonnen was na het
bezoek dat vice-president Mondale in
augustus aan Peking bracht. Overi
gens zouden er nog geen concrete
afspraken gemaakt zijn over de aard
van de voorgenomen leveranties. De
Chinezen hebben zelfs nog geen ver
langlijstje ingediend, zo werd eraan
toegevoegd.
Het valt te verwachten dat het Ame
rikaanse voornemen de nodige reac
ties zal uitlokken. Lester Wolff, voor
zitter van de subcommissie Azië en
Stille Oceaan van het Amerikaanse
Huis van Afgevaardigden, die het
nieuws gisteren in de wereld bracht,
noemde de plannen een radicale wij
ziging in het Amerikaanse beleid ten
opzichte van Azië. Hij zei fel tegen de
plannen te zijn totdat er duidelijk
heid ontstaat over wat we in ruil voor
de leveranties van China kunnen te
rugverwachten.
Kernbommen
Een Chinese krant meldde gisteren
dat China bezig is zijn kerntechnolo
gie verder te ontwikkelen om meer en
betere bommen te kunnen maken. In
de afgelopen dertien jaar hebben de
Chinezen twintig kernproeven ge
daan en westelijke deskundigen hou
den het erop dat China momenteel
bezig is met de ontwikkeling van een
intercontinentale raket.
Van onze sociaal-economische redactie
DEN HAAG Minister Van Aardenne (economische zaken)
heeft met Shell en Esso afgesproken dat deze oliemaatschap
pijen „de komende jaren" twaalf tot dertien miljard gulden in
Nederland zullen investeren. De minister zal „sterk overwe
gen" het staatsaandeel in de winning van aardgas te verhogen
ten koste van Shell en Esso, wanneer de minister teleurgesteld
zal raken in de nakoming van de afspraken.
Van Aardenne zei dit gisteren in het
Kamerdebat naar aanleiding van de
loonpauze. Hij vertelde daar ook het
een en ander over versnelde aanpas
sing van de exportprijs voor gas en
aan de hogere olieprijzen. De minis
ter wilde er „geen twijfel over laten
bestaan" dat hij met behulp van de
wet eenzijdig de versnelde prijsaan
passing zal opleggen, wanneer het
overleg met de buitenlandse afne
mers onvoldoende oplevert. Zo'n een
zijdige prijsverhoging mag echter al
leen als eerst vla overleg alles is ge
probeerd. Daarom mag voor 1980 nog
niet niet meer dan „enkele honderden
miljoenen" guldens meer worden ver
wacht uit de versnelde optrekking
van de exportprijzen.
Door alle grote partijen in de Kamer
was gewezen op snellere verhoging
van staatsinkomsten uit het aardgas,
als bijdrage aan een oplossing voor
de economische problemen. CDA.
PvdA en D'66 zagen daarbij ook wel
wat in vergroting van het staatsaan
deel in de olie- en gaswinning. De
VVD wilde volstaan met garanties
van Shell en Esso dat zij hun extra
inkomsten in Nederland zullen inves
teren. In het debat bleek gisteren dat
WD-minister Van Aardenne deze
WD-wens in feite al aan het uitvoe
ren is.
Versterking
De extra opbrengst uit het aardgas
als gevolg van de prijskoppeling aan
de olie zal „voor versterking van de
economische structuur van het land"
moeten worden gebruikt, aldus Van
Aardenne. De totale opbrengst van
de gaswinning gaat tien miljard naar
de staat, en voor twee miljard naar
Shell en Esso. Gemiddeld gaat 85
procent van alle opbrengsten naar de
Staat, en 15 procent naar Shell en
Esso. maar van de gasbel in Slochte-
ren gaat de extra opbrengst voor 95
procent naar de staat. Van Aardenne:
„Op die vijf procent valt weinig meer
af te dingen, als Je een maximale
produktie en opsporing (van gas en
olie te land en op de Nederlandse
zeebodem) wenst. Achteraf wijzigen
van dit percentage kan dan tegenge
steld werken".
De exportcontracten voor gas,, ook
het Nederland slechte Italaanse con
tract leiden al automatisch tot een
prijsverhoging met acht tot negen
cent per kubieke meter in de loop van
dit jaar vergeleken met de gemiddel
de prijs in 1979. Minister en Kamer
vinden dit echter een te trage en te
magere aanpassing.
Processen
Als Nederland te gauw de prijs een
zijdig zou verhogen, dreigen proces
sen, onder meer voor het Europees
Gerechtshof. De minister noemde
met name de Duitsers, met contrac
ten met de laagste prijzen die juridi
sche stappen zouden willen nemen
tegen Nederland, onder meer op
grond van toezeggingen die een voor
ganger van Den Uyl thans PvdA-frac-
tieleider, zou hebben gedaan. Een an
der zwak punt is dat de kleinverbrui
ker sin Nederland dit jaar slechts
zeven cent wordt verhoogd.
Mede door het verieste overleg zal
pas vanaf 1981 duidelijk extra op
brengst binnenkomen. Van Ardenne
noemde geen bedragen, maar uit zijn
schattingen voor 1980 kan worden
afgeleid dat het gemakkelijk In enke
le miljarden guldens kan lopen.
MOSKOU (Reuter. AFP, AP)
De verbannen dissidenten
leider Andrej Sacharow en
andere Russische dissidenten
hebben gisteren de Sowjet-ac-
tie in Afghanistan veroor
deeld en gevraagd om terug
trekking van de troepen uit
dat land.
[kun je nog zien dat ik van
olitie ben?
Sacharow, die naar Oorki is verban
nen. deed in een eerste telefoonge
sprek na zijn arrestatie van afgelopen
dinsdag een beroep op de bevolking
van de Sowjet-Unie de terugtrekking
van de Russische troepen te eisen.
Sacharow heeft eveneens gevraagd
aan mensen die hem vanuit het wes
ten willen steunen, een brief te schrij
ven naar zijn nieuwe adres aan de
Chtcherbinka 2 In Gorki.
Dissidenten in de Sowjet-Unie heb
ben een document aan westerse jour
nalisten gegeven waarin wordt ge
zegd dat in Afghanistan „Aignanen
sterven en onze Jongens ook. de zo
nen en kleinzonen van degenen die de
tweede wereldoorlog hebben over
leefd. en van hen die niet zijn terugge
keerd. Een supermogendheid van 260
miljoen inwoners vernietigt de onaf
hankelijkheid van zeventien miljoen
Afghanen, terwijl de media In de
Sowjet-Unie bevestigen dat ons volk
dit aanvaardt".
„In feite hebben de Sowjets geen
recht op informatie die in overeen
stemming is met de waarheid, noch
hebben zij het recht zelf hun mening
uit te spreken over dergelijke wille
keurige stappen van de Sowjet-Unie
zoals het ontketenen van een on
rechtvaardige oorlog", aldus Sacha
row en andere dissidenten. „Een
staat die niet de fundementele rech
ten van de mens respecteert en die
bovendien een van de machtigste sta
ten van de wereld is. is niet alleen
gevaarlijk voor zijn volk, maar voor
de hele wereld".
Het Deense communistische partij
blad meldde dinsdag dat de 8owJet-
overheid Sacharow bij zijn arrestatie
de keus had gelaten, of naar het wes
ten te gaan of in de Sowjet-Unie In
Schoolmeisjes barstten gisteren in tranen uit bij de kliniek in
Teheran waar ayatollah Khomeini verpleegd wordt
TEHERAN (Reuter, AFP) Ayatol
lah Khomeini heeft gisteren vanaf
zijn ziekbed op de intensive
care afdeling van het Mehdi Rezazie-
kenhuis in Teheran de bevolking van
Iran via de radio laten weten dat hij
niet ernstig ziek is. Artsen bevestig
den dat de 79-jarige geestelijke leider
van iran in een bevredigende conditie
verkeert en dat er geen reden voor
bezorgdheid is. De ayatollah zelf ver
klaarde dat hij met wat extra zorg
wordt omgeven, maar dat zijn artsen
er wellicht beter aan zouden doen
meer aandacht te besteden aan de
toestand van de bewoners van de
sloppenwijken.
Khomeini sprak verder de wens uit
dat alle Iraniërs zich vandaag naar de
stemlokalen zullen begeven om een
president voor de islamitische repu
bliek te kiezen. Revolutionaire gar
disten deden een beroep op de bewo
ners van Teheran niet samen te stro
men bij het ziekenhuis waar de aya
tollah verpleegd wordt. Revolutionai
re gardisten in de stad Yazd In het
centrum van het land hebben giste
ren twee kamelen geofferd en daar
mee een beroep op Allah gedaan het
leven van ayatollah Khomeini te
sparen.
Een woordvoerder van de sjah in Pa
nama heeft gisteren bekend gemaakt
dat de ex-vorst niet gearresteerd is.
zoals eerder door de Iraanse minister
van buitenlandse zaken gesuggereerd
was. Wel zouden de veiligheidsmaat
regelen ter bescherming van de vorst
verscherpt zijn. Verder heeft Panama
In een reactie op een verzoek om
uitlevering van de sjah Iran verzocht
binnen zestig dagen te overleggen:
een kopie van het arrestatiebevel, een
bewijs van de identiteit van de sjah
en een officieel document waaruit
moet blijken waaraan ds sjah zich
heeft schuldig gemaakt. De Paname
se regering heeft laten weten dat ze
pas daarna kan denken over een
eventuele arrestatie en uitlevering.
Een beschouwing over de presi
dentsverkiezingen in Iran staat op
pagina 7.
UTRECHT De Werkende Jonge
renorganisatie van het CNV gaat een
protestactie beginnen tegen het ont
slag van 125 havenarbeiders en vak
bondsleiders in Chili. In een telegram
aan president Pinochet zeggen de
werkende jongeren dat dit ontslag
een schending van de vakbondsrech
ten inhoudt.
ADVERTENTIE
Haai nu uw tilms ol dia's uit de kast
en laat ze door ons vakkundig overzetten
op videoband Elk systeem mogeli|k
Vri|bh|vend inlichtingen en demonstratie
Video Design
Overtoom 272
1054 JB Amsterdam v i«
Tel020-1844 38.
Ook al is de vakantiebestemming een appartement in
de zon driehoog-achter, het reiswezen is nog steeds een
bijna wetteloze Jungle, constateren Europese consu
mentenjuristen. Vooruitbetalen voor het voorrecht om
een paar uur later ergens anders heen te vliegen.
V
w
Boetseerset (A)
Boelscerklei met verf in 3 kleuren en
penseeltje Wordt zonder oven
ovenhard.
Schroevedraaierset (B)
Grote, kleine en kruiskopschroeve-
draaier in éen Handgrecpje met
omslagmechaniek, voor extra gemak.
Authentiek Slavisch
kleedje (C)
met fraai diermotief Als onder
legger o f voor de sier
4 Houten eierdopjes (D)
op sierlijk blankhouten hang-
plankje plus een zandlopertje als
garantie voor zacht gekookte eieren
ballingschap te leven. Er zouden hem
en zijn vrouw twee vliegtickets voor
Wenen zijn aangeboden
Reacties
De verbanning van Sacharow en zijn
vrouw heeft gisteren weer vele reac
ties teweeggebracht in de wereld. De
Britse minister van buitenlandse za
ken. Lord Carrington, de Canadese
regering, de EG-landen en eerder
Washington veroordeelden de nieuwe
Russische actie.
In maart verschijnt in Europa en de
V8 een nieuw boek van Sacharow
met de titel „angst en hoop"
Maak iemand abonnee op Trouw, hel ochtendblad mei een over
tuiging. Uil erkentelijkheid ontvangt u een van deze kadoos naar
keuze.
Naam nieuwe abonnee:
Adres nieuwe abonnee
Postcode en plaats:
Uw naam:
Uw adres
-Giro:
Postcode en plaats
.Tel
Voor het kwartaalabonnement geldt voor de eerste betaalperiode
een welkomstkorting van f7.
Kado naar keuze GA. DB DC DD (aankruisen a u b I
Bon in een open envelop zonder postzegel zenden aan Trouw.
Antwoordnummer 2792.1000 PA Amsterdam.
Of bel 020-659388 (uitsluitend vooropgaven).
Voor bezorginformatie 020-913456
1
