Calvinisten tegen Jan Salie Tekening van een lezer Trouw Commentaar POLITIEK Washington teelde marihuana herwarrend (1) herwarrend (2) mary poppins stuur 'n brief ook gek hoed ZATERDAG 19 JANUARI 1980 BINNENLAND TROUW/KWARTET 5 la een week vol onduidelijkheid ind lonen en salarissen is het ment gekomen om enkele dui- lijke conclusies te trekken. Het labinet heeft vorige week, bij ont- entenis van een akkoord tussen ierkgevers en vakbeweging, een inpauze afgekondigd. Wij heb- n eerder al in deze kolom daar- lij onze kanttekeningen geplaatst, aar is op dit moment nog weinig n toe te voegen. Zo lang deze jeringsmaatregel zal bestaan, "Hient zij zo goed en rechtvaardig inntJpog^'j te worden uitgevoerd en lageleefd. Daarover straks meer. ize eerste conclusie betreft niet izeer de Nederlandse lonen en alarissen, maar die van de ambte laren van de Europese gemeen- happen. Het ziet ernaar uit dat lun salarissen zullen worden ver- ogd met drie tot drieëneenhalf procent „reëel", zoals dat heet. len dergelijke verhoging is naar jnze overtuiging volstrekt irreëel, wellicht staan wij in Nederland jog enigszins onder invloed van de chte opwinding over de nieuwe onomische ramingen van het Jentraal Planbureau en de daarop fcevolgde looningreep van de rege- pat neemt echter niet weg dat ook de andere landen van de iuropese Gemeenschap de econo mische vooruitzichten, mede door t politieke onzekerheid, de laat- maanden aanmerkelijk minder |jn geworden. Bovendien horen Europese ambtenaren al tot de jest betaalde in de gemeenschap. Het is daarom juist dat Nederland ich in Brussel tegen deze salaris verhoging zal verzetten. Terecht eeft premier Van Agt opgemerkt jat een dergelijke verhoging niet rerenigbaar is met wat de regering loeilijker is het een oordeel te [ellen over de uitwerking van de lonmaatregel op de CAO-lonen. len duidelijke conclusie valt wel lirect te trekken: de onduidelijk- gjeid die, ook na de nadere toelich- ing van het ministerie van sociale laken, blijft bestaan, is in strijd pet eisen van deugdelijkheid die n het overheidsbestuur moeten mrden gesteld. Burgers moeten If in overheidsbesluiten en offi cie toelichtingen kunnen lezen aaraan zij zich hebben te hou- die h en< en wat we' en wat n'et 's gestaan. Slechts in een beperkt Intal grensgevallen mag het nodig jn dat men bij de uitvoerende en di ij ev< len. ol ludige i uitbe mbtenaren moet navragen wat nu erden recies de bedoeling is van een elinge verheidsbesluit. lij de nu getroffen loonmaatregel dig al ijkt echter regel dat slechts in een lang jejn aantal gevallen de situatie 1 onder navraag te hoeven doen, neteen duidelijk is. In de kranten n onder deskundigen van be- rijfsleven en overheid kom je al- imaak erlei tegenstrijdige interpretaties 5gen Hoe moet de individuele nuziel urSer dan kunnen weten waar hij hoffer in Nederland vraagt van ambtena ren en andere werkers. In alle EG- landen zal het dit jaar nodig zijn wensen op inkomensgebied op te zouten of zelfs offers te brengen. De bereidheid hiertoe onder de burgers kan niet beter worden on dermijnd dan door bij de mensen de indruk te wekken dat de opge legde beperkingen niet voor alle groepen gelden. Iets heel anders is de salarisverho ging met 1.97 tot 2.37 procent voor de Nederlandse ambtenaren, zoals die deze week door minister Wie gel is aangekondigd. Wellicht is ook ten aanzien van deze maatre gel hier en daar de gedachte opge komen dat de loonmaatregel van het kabinet kennelijk niet geldt voor allen. Strikt formeel geldt deze maatregel trouwens ook niet voor overheidspersoneel. Maar wel heeft het kabinet bij de afkon diging van de loonpauze meteen gezegd, dat de ambtenaren volgens dezelfde pauzeregels zouden wor den behandeld. Dat gebeurt in hoofdlijn ook in het besluit van deze week. De loon pauze laat voor de CAO-werkne- mers de prijscompensatie van be gin dit jaar onverlet. Voor de meeste CAO-werknemers is die prijscompensatie 2,4 procent. De salarismaatregel voor ambtenaren gaat uit van deze zelfde 2,4 pro cent. De salariskortingen uit hoof de van Bestek '81 worden daarop in mindering gebracht. Hoogstens zou men kunnen opmerken dat het meer in de geest van de loonmaat regel was geweest wanneer de 0,36 procent aanvullende salarisstijging uit hoofde van een achterstand in de koppeling aan de CAO-lonen van 1979, was uitgesteld tot na de loonpauze. aan toe is? Elke burger wordt in dit land geacht de wet te kennen. De overheid is echter ernstig in gebre ke wanneer zij de burger daartoe niet in staat stelt. Deze onduidelijkheid is helemaal uit den boze wanneer het gaat om zulke gevoelige zaken als de loon- akkoorden in de zuivel en in de vleesindustrie, akkoorden waar voor vorig jaar augustus (vlees) en eerder deze maand (zuivel) acties zijn gevoerd door de betrokken werknemers. Het minste waar zij recht op hebben is een duidelijke, met redenen omklede mededeling van de minister of hun loonsverbe tering nu wel of niet is toegestaan. De nadere toelichting die het mi nisterie gisteren gaf op de loon maatregel, gaat echter niet direct in op de akkoorden in zuivel en vlees. Slechts door navraag bij het ministerie kan men te weten ko men dat het akkoord in de vleesin dustrie wel, maar dat in de zuivel niet mag doorgaan. Dit is natuur lijk niet de manier om de werkne mers in de zuivel ervan te overtui gen dat deze overheidsbeslissing rechtvaardig zou zijn. door Willem Breedveld DEN HAAG - Het kan vast geen toeval zijn, dat drie cal vinisten bij uitstek, furieus ten strijde zijn getrokken te gen wat zij ervaren als de al gehele lamlendigheid, die thans meer dan ooit de twee grootste politieke partijen PvdA en CDA bevangen schijnt te hebben. Het zijn de voormalige Nieuw Link- sers Han Lammers en Hans van den Doel. die deze week in Het Parool elk ln een pagina groot artikel van hun ongenoegen blijk gaven. En het was eerder Bob Goudzwaard, die in een artikel in deze krant zijn toorn toon de. Over hun calvinistische geaard heid behoeft geen twijfel te bestaan gegeven de woordkeuze waarvan de heren zich bedienen. Landdrost Han Lammers bijvoor beeld gewaagt van een Jan Saliegeest die door Nederland waart, die de poli tiek vervangen heeft door ..een zeer klonterig, ondoorzichtig stelsel van afspraken," die hij zonder aarzelen vergelijkt met „het zien als door een spiegel in een duistere rede. door de apostel Paulus ooit eens beschreven als een waarnemingstoestand in on verklaarbare geloofszaken." Een veelheid van motieven bepaalt vol gens Lammers het gedrag van een volksvertegenwoordiging, die haar ei gen wil nauwelijks op het spoor is en die als tegenspeler een regering heeft, die ook niet veel anders kan dan gaan van incident tot incident. Hans van den Doel, hoogleraar aan de universiteit van Amsterdam en lid van de gereformeerde organistenver eniging (de liefde voor het orgel deelt hij trouwens met Han Lammers) blijkt uit dezelfde bron te putten als Bob Goudzwaard. Beiden zien als voornaamste oorzaak van de huidige malaise het streven naar „veiligheid die als hoogste doel alle afschrik kingsmiddelen en het streven naar welvaartsgroei die alle vormen van geavanceerde techniek rechtvaar digt." Zowel Goudzwaard als Van den Doel zien hierin een vorm van moder ne afgoderij, waarmee we volgens Van den Doel onverbiddelijk in het moeras zullen belangen. De drie hebben gemeen - en daarin openbaart zich bij uitstek hun calvi nistische geaardheid - dat zij zich teweer stellen tegen de weinig funda mentele, inconsequente en de begin- Bob Goudzwaard onheilsprofeet Hans van den Doel moderne afgoderij Han Lammers Jan Salie selen vertredende wijze van politiek bedrijven. Volgens Han Lammers is het meer dan ooit de tijd van de partijbonsjes, doodsbenauwd om zelf uit de pas te lopen, er op belust om iedere afwijking te straffen en initia tieven binnen de perken te houden. De naargeestigheid heeft, aldus Lam mers, ook en vooral de grootste socia listische partij in ons land, eens ba kermat van vernieuwend denken, aangetast. „Daar wordt niet of nau welijks over de inhoud van de vraag stukken waarvoor ons land werkelijk staat, gedacht en gesproken Het is een en al gefluister, over wie de man na Den Uyl zal zijn, of die en die ooit voor dit of dat in aanmerking komt of Dries het wel tot 1981 haalt en hoe wij dan aan de bak zullen komen." Machtsspelletjes En inderdaad, dit denken in termen van machtsspelletjes, het negeren van de inhoudelijke kant van de poli tiek, moet calvinisten wel een gruwel zijn. Calvinisten zouden hun naam echter al weinig eer aandoen, wan neer zij deze verwijten niet tegelijker tijd zouden staven met behulp van grondig graaf- en spitwerk. In dat opzicht schiet de bijdrage van Han Lammers duidelijk te kort. Hij moge weliswaar een fraaie kleurrijkdom aan de dag leggen in de beschrijving van de verschijnselen, de vraag naar het waarom, de oorzaak van dit alles, blijft grotendeels in het duister. En voor een ander deel in de sfeer van verdachtmakingen. Zijn voornaamste verklaring is wel de onwil van vele socialisten om te den ken en handelen in termen van be- stuursverantwoordelijkheid. Daar mee voert de PvdA een politiek van afzijdigheid, waarin volgens Lam mers de kiezers straks zonder manke ren een voortzetting zullen zien van de strategie die leidde tot de abortus van het tweede kabinet-Den Uyl. Maar vanwaar die afzijdigheid? Om dat partijvoorzitter Max van den Berg en de zijnen geen ander doel voor ogen staat dan de vervanging van Den Uyl als leider van de PvdA en dat alles omdat men van hem verwacht dat hij de grote vraagstuk ken waarvoor we als land staan iets minder simplistisch te lijf zal willen gaan dan het sloganisme voorschrijft. Het kan zijn dat Lammers ge.MJk heeft, maar het tegendeel kan net zo goed waar zijn. In ieder geval vormt een dergelijke verdachtmaking een onvoldoende verklaringsgrond voor de algehele Jan Saliegeest die door ons land schijnt te waren. Heidelberger Tekeningen, bij voorkeur in liggend for maat. sturen aan Trouw, jury politieke prent, postbus 859, 1000 AW Amster dam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbon. Hans van den Doel pakt wat dat betreft de zaak heel wat grondiger en ook heel wat calvinistischer aan. De Amsterdamse hoogleraar blijkt al zal hij dat zelf nooit toe willen geven de Heidelberger cathechismus let terlijk tot zijn geestelijk eigendom te hebben gemaakt, namelijk dat de mens van nature geneigd is tot alle kwaad. In termen van Van den Doel wordt dit kwaad dan opgevat als de niet aflatende begeerte naar de afgo den veiligheid en economische groei. Met belde begeerten loopt het vol gens Van den Doel slecht af. Men werkt zich volgens de hoogleraar een ongeluk om in het bezit te komen van goederen met een hogere status. Maar als de bijit binnen is. dan blij ken deze goederen geen enkele status meer te hebben, omdat de anderen hetzelfde hebben gedaan. Iedereen is dan terug bij af. Met het streven naar veiligheid is het nog erger. Iedereen verbetert zijn de fensie-apparaat weer met de nieuw ste technologische systemen om toch vooral veilig te zijn. Maar aan het einde van de rit blijkt dat de ander dat ook heeft gedaan We zijn nu niet terug bij af maar zelfs ln de gevange nis beland. Want hoe meer de bewa pening van oost en west wordt opge voerd hoe onveiliger wij worden, al dus de hoogleraar. Van den Doel duidt dit verschijnsel steevast aan met de term prisonners dilemma, een term die hij ontleent aan een speltheoretisch voorbeeld van twee gevangenen die ln weerwil van hun gezamenlijk belang elkaar de das om doen. ZIJ zouden er met een Jaar gevangenis af kunnen ko men. maar voorwaarde is dan wel dat zij eikaars aandeel in de strafzaak verzwijgen. Biecht de één echter op en de ander niet, dan levert dit voor de eerste vrijspraak op. De uitkomst is duidelijk: gedreven, hetzij door de begeerte om de ander voor te zijn. hetzij door de angst dat de ander dezelfde begeerte heeft en hem voor zal zijn, verlinkt men elkaar. Onheilsprofeet Zowel Van den Doel als Goudzwaard zijn het dus over de oorzaken van de huidige malaise eens. De samenle ving blijkt in de ban van afgoden te zijn. Over hoe zich uit de ban te bevrijden verschillen beiden echter van mening. Goudzwaard blijkt dan eerder geneigd te zijn de mantel van de onheilsprofeet aan te trekken, die zich tegen het groeigeloof als zodanig keert. Van den Doel daarentegen ver oordeelt die drijfveren als zodanig niet. Hij zal het daar om ook geen kwaad noemen, zoals de Heidelberger cathechismus wel doet. Volgens Van den Doel moet de overheid de afgo den in banen leiden, het prisonners dilemma doorbreken. Daarvoor is de mocratische dwang nodig. Dit verschil neemt echter niet weg. dat belden puttend uit dezelfde calvinistische bron eensgezind zijn over de oorzaak van de huidige Jan Saliegeest, namelijk het de ogen slui ten voor de werkelijke afgoden. Het vluchten uit de verantwoordelijk heid. Het de koe niet bij de horens durven pakken. Waarmee politiek zich meer en meer is gaan afspelen in een schijnwerkelijkheid. Daarin gaat het niet om de fundamentele vragen, maar om futiliteiten als: wie wordt er straks lijsttrekker. Voor of, tegen Den Uyl, Van Agt, eet. Woordenspelletje De nasleep van het kernwapendebat bijvoorbeeld heeft het politieke kli maat in een onwerkelijke sfeer ge dompeld. Er ls een bijna misselijkma kend woordenspelletje ontstaan over de vraag of Nederland nu wél of geen verantwoordelijkheid heeft genomen voor de modernisering van de nieuwe kernwapens. Iedereen geeft iedereen de schuld, laat statui dat iemand uit de doeken zou willen doen hoe het nu precies zit met de verantwoordelijk heid. Het is al leugen en bedrog. En over het voeren van een echt veilig heidsbeleid wordt met geen w^ord gerept. Jan Salie heerst, omdat in de twee machtsblokken PvdA en CDA de schijn altijd nog belangrijker is dan de werkelijkheid. Daarmee vervaagt de verantwoordelijkheid en krijgt de middelmaat en haar onbenulligheid alle kans. Rechtgeaarde calvinisten moeten daartegen wel protest aante kenen, of ze nu van PvdA of CDA zijn Als mieren uit hun slaap ontwa ken rekken ze zich uit. Het schijnt ook dat ze op bijna men selijke. wijze gapen voordat ze aan hun dagelijkse taak be ginnen. Een kakkerlak kan nog een paar weken doorleven als zijn kop er af is. De waterpas en de klauwhamer, twee onmisbare gereedschappen van de moderne timmerman, zijn door de oude Romeinen uitge vonden. Zonderlinge zaken? Zo mag Je deze wetenswaardigheden wel noemen, en het boek waar ze in staan, heeft dan ook terecht die titel meegekregen. Er staan er trouwens nog wel 997 ln, want volgens de ondertitel heeft sa mensteller David Louis duizend van deze zonderlinge zaken bij elkaar gezocht, maar nageteld hebben we ze niet. Gelezen wèl, en toen kwamen we bijvoorbeeld deze tegen: Er zijn 53 opera's met Faust als onderwerp. Moord is de enige misdaad waar van het aantal bij volle maan niet toeneemt. Diefstal, schennis van de eerbaarheid, zakkenrollerij, berovingen, chantage, mishande ling en andere vormen van geweldpleging, inbraken, aanran dingen en verkrachtingen plegen opvallend toe te nemen tijdens volle maan. Tongafdrukken zijn net zo uniek als vingerafdrukken. Het is onmogelijk te niezen en daarbij de ogen open te houden. De pupil van iemands oog wordt 45 procent groter als hij naar iets aangenaams kijkt. Meer dan honderd afstammelin gen van Johann Sebastian Bach zijn kerkorganist geworden. Mannetjesapen verliezen vaak hun hoofdhaar, net als een mens. De schaar is een uitvinding van Leonardo da Vinei. Zowel George Washington als Thomas Jefferson verbouwden marihuana op hun plantages. Stekelbaareen hebben tanden ln hun keel. Catherine de Medici was de eer ste vrouw in Europa die tabak gebruikte (snuif) De om zijn liefdesavonturen be ruchte Casanova eindigde zijn le ven als een rustige bibliothecaris ln Bohemen. Blijkens onderzoeken doet men er beter aan zes dagen na een verkoudheid pas iemand te kussen. Een boek vol aardige, zij het niet altijd belangrijke informatie dus. en ook niet overal zo leerzaam als de uitgever ons wil doen geloven; daarvoor staan er te weinig jaar tallen en plaatsnamen bij de ge noemde feiten. Vaak gaat het trouwens om anekdotes (zoals die van de Griekse reder Onassis en zijn onafscheidelijke pape gaai), om wel heel bekende zaken (de kleuterschool die vroeger be waarschool heette, augustus dat naar keizer Augustus genoemd is) en hier en daar zelfs wat onzin nige dingen: wie in een groot bos van honger dreigt om te komen kan op het leer van zijn schoenen kauwen, waar voedingsstoffen in zitten; behalve in een groot bos kun je ook in de woestijn of op zee van honger dreigen om te komen. En dat zoute haring over al ter wereld erg geliefd is, is op z'n minst twijfelachtig:- er zijn genoeg landen waar ze het dier in deze uitvoering niet kennen of niet lusten. Tussen al die andere zaken die wel leuk of interessant zijn, valt deze op: de 21ste eeuw begint niet op 1 januari 2000. maar 1 januari 2001, omdat onze Jaartel ling bij het jaar 1 begon, wat niet wegneemt dat de vorige eeuwwis seling ln beide Jaren gevierd werd. „Zonderlinge zaken" is een stevig gebonden uitgave van De Kern. Bussum. staat vol illustra ties en kost 22,50 Mary Poppins, terug van wegge weest. Hoewel, helemaal wegge weest is de (be-)toverende kin derjuffrouw uit de musical ei genlijk nooit. En als deze altijd groene struik bet goed blijft doen, zal ze tot in lengte van dagen ln het Disney World-park in Florida te bewonderen sijn, waar ze in drie jaar in deze vorm gegroeid en gesnoeid is. Wegens het publiceren en ver spreiden van een verboden blad zit een Jong Tuneslsch vakbonds- lld een vrijheidsstraf van drie Jaar uit. Mohamed Jmour. een 26- jarige afdelingschef van de Tune- sisch-Europese verzekerings maatschappij. werd ln november 1978 met nog 48 anderen in Tune sië gearresteerd wegens het uit geven van een „ondergrondse" versie van Het Volk. het orgaan van de algemene bond van Tune sische arbeiders (de UQTT). Tot aan de algemene staking van 26 Januari 1978 gaf het blad de kri tiek weer van de bond op het beleid van de Tunesische rege ring. Na de staking en de arresta tie van bestuursleden van de bond werd Het Volk gedwongen tot het volgen van een pro-rege- ringsbeleid. Daarom besloten Mohamed Jmour en zijn mede vakbondsleden tot het uitgeven van een onafhankelijke versie Na zijn arrestatie zou Jmour langdurig gemarteld zijn ln de tijd dat de politie hem gevangen hield. Toen op 19 Juli een begin met het proces was gemaakt zou den hij en nog een gevangenen slaag gehad hebben in de cellen onder het palels van Justitie in de hoofdstad Tunis. Aangenomen wordt, dat Jmour het nu slecht maakt als gevolg van foltering, verblijf ln vochtige cellen en on dervoeding. Op 21 augustus vorig Jaar werd hij veroordeeld tot drie jaar vrijheidsstraf en tot het be talen van een fikse boete. Na het proces - dat voor een deel werd bijgewoond door een waarnemer van Amnesty International - heert Amnesty op 23 augustus de minister van Justitie dringend verzocht om een grondige gerech telijke herziening van de inge brachte beschuldigingen en von nissen. In beleefde bewoordingen gestel de verzoeken het liefst ln het Frans) om de onmiddellijke vrij lating van Mohamed Jmour kun-* nen gericht worden aan Son Ex cellence Hablb Bourguiba - Prési dent de la République Tunis, Tunisia. doen. De cowboyhoed Is zelfs zo ln trek dat de industrie er niet genoeg van kan leveren; presi dent Lyndon B. Johnson maaktet die in zijn tijd al populair. Draagt de Amerikaanse presi dent een hoed. dan wordt dat blijkbaar gelijk weer (mannen)- mode ln de Verenigde Staten. Ten tijde van John F. Kennedy die geen hoed droeg verdienden de hoedenfabrikanten geen droog brood, maar president Car ter die zich geregeld met zo'n hoofddeksel vertoont, heeft de heren hoedenmakers weer in een Jubelstemming gebracht: vorig Jaar zagen ze hun omzet tot 825 miljoen dollar - dus zeg maar ongeveer het dubbele ln guldens - stijgen, terwijl ze het Jarenlang met z'n allen met minder dan 300 miljoen dollar hebben moeten Een Amsterdams echtpaar ver telde aan 8tory dit ware verhaal op een Rijnreis stelden ze zjch aan een ander echtpaar voor. dat net als zij tweeën Dirk en Bertha bleek te heten. „Dit ls onze eerste, rel»", zei het Amsterdamse echt paar. „Van onze kinderen gekre gen omdat we dertig Jaar ge trouwd zijn". Ook gek de mede reizigers. uit Brlelle, bleken óók hun reis cadeau gehad te hebben wegens hun dertigjarig huwelijk. Het werd trouwens nog gekker Dirk en Bertha uit Amsterdam, hebben tien kinderen, hun naamgenoten uit Brielle óók* plus een hond en een kat. Nou. die hebben de Amsterdammers ook: Beertje en Micky dezelf de namen die het Brielse echt-* paar aan hun hond en kat toebe-; dacht hadden. Zitvlees In de Australische stad Canberra is Sir Winston* Tumbull op zijn tachtigste Jaar* overleden. De man was van 1946 tot 1972 onafgebroken lid van het- parlement, een absoluut record ln zijn land Sir Winston heeft in, die 26 Jaar (plus «ht maanden) nooit één parlementszitting over geslagen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 5