Verzet in Kaboel tot
vlugschriften beperkttj
De pinda-plus reep waar pit in zit.
Rusland denkt in decaden,
Amerika op korte termijn
in
Israël en Egypte wisselen kranten uit
Verordening voor wadlopen op kom:
De ijshockeyploeg van Snickers (Groningen) heeft
zich geplaatst bij de laatste vier ploegen die gaan
uitmaken wie kampioen wordt
van Nederland,
de zogenaamde play-ofTs.
Snickers is daarbij een
pittige kanshebber: de 2e plaats in 1978
de 2e plaats in 1979
en in 1980
Let op Snickers. Op het ijs!
En in de winkel!
ar
VRUDAG 18 JANUARI 1980
TROUW/KWARTET
llDAG
door James Oorsey
KABOEL Diplomaten in de Afghaanse hoofdstad Kaboel noemen het „nachtbrieven": op
goedkoop papier gedrukte verklaringen die gedurende de avondklok in het geheim bij
ambassades en consulaten worden gedeponeerd. Voorzien van een symbool uit de Koran en
ondertekend met soms bizarre grappen verwerpen deze nachtbrieven het bewind van
president Babrak Karma! als „atheistisch" en „on-islamltisch".
AU Russische voertuigen in Kaboel op straat verschijnen, spuien Afghaanse kinderen hun kennis
van Russische vloeken.
door drs L Sütö
Door de bezetting van Afghanistan door de Sowjet-legers rijst
de vraag of dit beschouwd kan worden als een reactie op een
toenemend gevaar, dreiging voor de veiligheid van de Sowjet-
Unie. of als een etappe van een historisch proces waarin de
continuïteit van machtsuitstraling en machtsuitbreiding een
constant element van de buitenlandse politiek van de Sowjet-
Unle is.
De rol van de marxistlsch-lenlnlsti-
sche Ideologie kan uiteraard ook be
trokken worden bij recente ontwikke
lingen Een essentieel punt van de
leninistische leer ls dat de geschiede-
nla niet op zijn schreden kan terugke
ren. DéAr waar het socialisme ls Inge
plant of beter gezegd, waar de
Sowjet-Unle de macht van een ande
re staat onder controle houdt moet
het socialisme blijven bestaan, tegen
elke prijs. In de bolsjewistische con
ceptie ls er geen alternatief. Na de
machtsovername In 1978 van de com
munisten onder leiding van de gema
tigde leiders Tarakl en Amln. en ln
het bijzonder na het vriendschaps
verdrag met de Sowjet-Unie van de
cember 1978. werd de weg naar het
socialisme in Afghanistan uitgestip
peld.
Onweerstaanbaar
Maar. afgezien van Ideologische over
wegingen, kan men wel constateren
dat expansie en consolidatie van de
macht en de invloed van de Sowjet-
Unle een tot nu toe onweerstaanbare,
systematische en regelmatige lijn
volgen. Al kan men ln dit verband
niet over een planlficatle spreken
toch is er ln de loop van de histori
sche ontwikkelingen een continue
lijn te herkennen waarvan het ongeë
venaarde succes de meest karakteris
tieke eigenschap blijkt te zijn. In dit
proces van successievelijk expansie-
consolidatie. bestaat een opmerkelij
ke regelmaat, waarin, mijns Inziens,
als het ware de volgende opmerkelij
ke wetmatigheid te bespeuren valt.
1. Als men het groel-proces van de
8owJet-Unie onder een historische
loupe neemt, ziet men een duidelijk,
onafgebroken expansle-UJn zonder
enige belangrijke breuk of deuk; de
tsaristische expansiepolitiek naar
..warme wateren" wordt door de Sow
jet-Unie gecontinueerd ln alle wind
richtingen.
2. De mijlpalen van deze machts- en
Invloeduitbreiding van dit consolida
tieproces sinds 1917-22 volgen elkaar
ln een verbazingwekkend ritme op:
1939-40. 1956. 1968 en 1979; telkens
weer een etappe van karakteristieke
militair-politieke expansie en poli- Mntiv/ati»
tlek-ideologlsche consolidatie De ex- ■viuiivauc
pansie ls verrijkt" met de Ideologi
sche dlemensle, dat wil zeggen het
scheppen van een socialistische
maatschappij.
Vooruitziend
De conclusie die men daaruit kan
trekken ls dat de politieke machtheb
bers ln het Kremlin duidelijk een
realistische, vooruitziende politiek
voeren waarvan de spectaculaire
oogst na iedere decade binnen ge
haald kan worden. Het succes van
Iedere „oogst" bevestigt de effectivi
teit van hun politiek en vormt tevens
de basis voor verdere politieke voor
uitzichten.
Wat kan men over de westerse politie
ke houding ten opzichte van deze
8owjet-politiek zeggen"» Het ls ge
makkelijk te stellen al ls het alleen
maar om het contrast met het voor
gaande te onderstrepen dat deze
minder succesvol blijkt te zijn. omdat
de westerse politiek vaak een korte
termijn politiek ls die de loop der
evenementen lijkt te volgen, ln plaats
van initiatieven te nemen Om een
voorbeeld te geven: de ontwikkelin
gen ln Iran. het toenemende verzet
tegen het regime van de sjah. zijn
volkomen ontgaan aan de Ameri
kaanse of westerse analyses; de ex
perts hebben het eenvoudig niet zien
aankomen. (Andere voorbeelden: ver
rassend was ook de constructie van
de muur van Berlijn, en de inval in
Tsjechoslowakije.) Een extreme
CAIRO (Reuter) Voor het eerst
sinds de stichting van de Joodse
staat ln 1948 zijn er in Egypte Israëli
sche kranten verkocht.
De Jeruzalem Post, een Engelstalig
blad. en Al-Kuds en Al-Anbaa. twee
Israëlische bladen die in het Arabisch
verschijnen, gingen vlot van de hand
haar eigen macht. Het Westen dient
daarmee rekening te houden ln de
komende decaden.
Drs. L. Sütö is wetenschappelijk me
dewerker aan het Polemologisch In
stituut te Haren.
Nu de aanslagen op individuele Sow-
jetsoldaten zijn opgehouden, vormen
deze nachtbrieven het enige zichtba
re bewijs van georganiseerd islami
tisch verzet tegen het door de Sowjet-
Unie geïnstalleerde bewind van Ba-
brak Karmal.
Niettemin laat de sfeer ln Kaboel er
nog steeds geen twijfel over bestaan
dat de inwoners van de Afghaanse
hoofdstad de Russen liever zien gaan
dan komen. Afghaanse kinderen heb
ben het vloeken ln het Russisch snel
geleerd. Zodra overdag een Sowjet-
voertuig op straat verschijnt, zijn zij
er snel bij om hun snel verworven
kennis te oefenen.
Maar de Sowjets doen hun best om
zich niet al te duidelijk te manifeste
ren. Pas om elf uur s avonds, als de
avondklok in gaat. worden de gelui
den in Kaboel overheerst door het
lawaai van de Russische rupsvoertui
gen. 's Morgens om vier uur herhaalt
dit spektakel zich. Opnieuw zit er een
nacht op waarin de Sowjets de
belangrijke pleinen van Kaboel en de-
omgeving van de regeringskantoren
hebben bewaakt. „Het zijn net hon
den", meent een Afghaanse zaken
man. ..Overdag slapen ze en 's nachts
gaan ze op Jacht"
De enkele Sowjetburger die zich over
dag in Kaboel op straat begeeft.
wordt met vijandige blikken gevolgd.
Westerlingen die boodschappen
doen. trachten hoe dan ook duidelijk
te maken dat ze Amerikanen, Britten
of wat dan ook zijn. Zij voelen zich
dan niet alleen veiliger, maar weten
zich ook van een betere prijs verze
kerd: Amerikaanse dollars zijn overal
welkom, Russische roebels worden
doorgaans geweigerd.
Tot op heden lijken deze antl-Sowjet-
gevoelens weinig concrete gevolgen
te hebben. Van een daadwerkelijk,
goed georganiseerd gewapend verzet
in Kaboel valt nauwelijks iets te mer
ken. Ook weet niemand wat de waar
de is van de „nachtbrieven". of door
wie zij geschreven en in een oplage
van hooguit enkele tientallen ver
spreid worden. ..Maar", meent een in
Kaboel gestationeerde diplomaat,
„deze nachtbrieven zouden zonder
goedkeuring van iemand hogerop
niet kunnen bestaan"
De nachtbrieven beschuldigen het
Karmalbewind van „onmenselijke
misdaden". Volgens de opstellers
handelt het Sowjet-leger op een ma
nier die „ons volk niet kan dulden" en
„pleegt het agressie tegen de eer van
het islamitische gezin". Er worden
voorbeelden aangehaald van nachte
lijke ontvoeringen van Afghaanse
vrouwen en meisjes die dan overdag
plotseling weer opduiken. Pogingen
de in de nachtbrieven genoemde fei
ten na te gaan. mislukken vaak van
wege de angst van de bevolking om
vrijuit te spreken.
Herhaaldelijk worden Afghaanse lei
ders in de nachtbrieven met de dood
bedreigd. De opstellers hebben het
met name gemunt op Babrak Kar
mal, Mohammed Aslam Watanjar. lid
van Afghanistans Revolutionaire
Raad. en Sjar Jan Mozdoerjar die
minister van transport is
Ook Afghanistans vice-premier Aza-
Van een onzer verslaggevers
LEEUWARDEN Gedeputeerde
Staten van Friesland willen het Wad
lopen aan banden leggen. In overleg
met het provinciaal bestuur van Gro
ningen hebben zij een concept-rege
ling ontworpen waarin ondermeer
wordt gesteld dat. niet meer dan 150
personen aan een tocht mogen deel
nemen.
Bovendien moet er per 25 deelnemers
een gids aanwezig zijn. Per laagwa-
terperiode mag er bovendien op een
bepaalde route niet meer dan één
tocht plaatsvinden. Alleen vergun-
doellah Sawari wordt door de
Iers van de nachtbrieven bij
genoemd. Diplomaten in Kabc
den het een raadsel dat Sawari on2(
hoge post heeft in de nieuwe rei
Ten tijde van het bewind va f Hi
hammed Noer Taraki was i jjxi
hoofd van de Afghaanse inlicht
dienst, Agsa. Hij wordt vend
delijk geacht voor de dood va WCI
zenden tegenstanders van h leid
raki-bewind (y\
Voorlopig lijkt Karmal dank njkt
Sowjet-troepen vast in het za vaan
zitten. „Onder deze omstandij
kunnen de opstellers van de „het
brieven nauwelijks een bedi fgert
vormen voor het nieuwe be |de i
meent een westerse ambass „g 0i
Maar in de nachtbrieven belo :mns
opstellers dat de „moslems de
en de guerilla-acties zullen 1 is E
voeren tot onze laatste d gyr
bloed" et ge
i wel
wet
eelde
lien
sec re
ninghouders mogen tochten oi ijst
Wad organiseren, waarbij ei eeld
moet worden gestreefd dat ziel ge g
routes naar Schiermonnikop e vai
gelsmanplaat en Ameland niekèn b
dan 300 Wadlopers bevinden, en is
edee
Van te voren dienen de Wa< ng
ook over de risico's van de ov( eer
te worden ingelicht, vinden O edee
teerde Staten. Bovendien is ve
dat de gidsen naast een et vi
artikelen die bij een noodsitut staa
brulkt kunnen worden een e we
nente draadloze verbinding h Oi
met een post op de vaste wal. sia
n. V
maar wel typerende illustratie: Tij
dens het bezoek van Chroestsjew aan
de Verenigde Staten in 1959. heeft hij
zijn visie (of minachting"») geuit op
het kortzichtige winstbejag van de
kapitalisten. De kapitalist is ertoe ln
staat, aldus Chroestsjew, vandaag
om wille van de winst een touw te
verkopen ook al weet hij dat hij daar
aan morgen kan worden opgehangen.
Deze kleurrijke voorstelling van de
Westerse houding is uiteraard niet
een adequate weerspiegeling van de
Russische opvattingen omtrent de
Westerse politiek. Maar het geeft wel
te denken, dat een niet voldoende
doordachte, goed sluitende Westerse
politiek aan de Sovjet-Unie de moge
lijkheid biedt, het geringste hiaat ten
eigen voordele te benutten.
Tsaren
Er dringt zich nog een constatering
op Ieder staatshoofd van de Sovjet-
Unie sinds de revolutie van oktober
1917. blijkt een waardige erfgenaam
van de tsaren te zijn, en zij doen niet
onder voor Peter de Grote of Catharl
na de Grote:
Stalin heeft zijn erfenis beslist niet
verspild. Hij vergrootte zijn rijk. in
het bijzonder ln 1939-40. ten koste
van Finland. Polen, Roemenië en de
Baltlsche staten.
Chroestsjew was, in andere om
standigheden, niet minder succesvol
in het proces van expansle-consollda-
tie. Hij had meer succes in de consoli-
datie-component. namelijk in Polen
en Hongarije ln 1956 In Cuba. 1962,
was zijn expansie-lijn minder door
slaggevend. maar de betekenis daar
van is wel duidelijk positief ln deze
context.
Ook Breznjew volgt de UJn van
expansle-consolldatie ln alle wind
richtingen. HIJ heeft de consolldatie-
component van de Russische politiek
zeer succesvol uitgevoerd in 1968
(Tsjechoslowakije). Even voor zUn
verdwijning uit het politieke leven
zette hij de kroon op zijn oeuvre met
de bezetting van Afghanistan
Alle implicaties van dit gebeuren zijn
nog niet te evalueren, maar men kan
wel zeggen dat het niet te vergelijken
is met enige door de Amerikanen
gepleegde interventie, maar wel met
de tsaristische veroveringen. Ener
zijds is de geografische positie tussen
de Sowjet-Unie en Afghanistan gun
stig voor de SU. Een aan de Sowjet-
Unie grenzend land beschikt meestal
niet over de mogelijkheid zich uit de
hulpverlenende omarming van de
Russen los te rukken.
Anderzijds ls de Sowjet Unie de Vere
nigde Staten niet: de motivatie en de
vastberadenheid van de 8owJets om
de continuïteit van de succesvolle
opmars van het socialisme in Russi
sche („tsaristische") laarzen te be
werkstelligen. zijn diep ingeworteld
in de geest van de leiders en van het
leger In de geschiedenis van de Sow
jet-Unie ls bovendien gebleken, dat.
in tegenstelling tot de Amerikaanse
interventies ln de wereld, die van de
Sowjet-Unle blijvend en niet voorlo
pig van aard zijn.
Het is dus niet te verwonderen dat de
Sowjet-leiders op de Amerikaanse te
genmaatregelen hebben gereageerd
met de opmerking, dat Carter de mo
gelijkheden van de Verenigde Staten
overschatte en die van de Sowjet-
Unie om haar eigen belangen en die*
van haar vrienden te verdedigen, on
derschatte De „hulpverlening" aan
Afghanistan levert het bewijs dat de
Sowjet-Unie zich wel bewust ls van
Succes Snickers!
Er zijn ook Egyptische kranten naar
Israël en de door Israël bezette weste
lijke Jordaanoever en strook van
Gaza gestuurd
Een en ander is het gevolg van het
streven van Israël en Egypte hun
bilateriale betrekkingen te normali
seren na de sluiting van het vredes
verdrag tussen beide landen
HOI
niscl
Ant
>che
aillii
ntilli
meei
is tad
derla
e en:
sten
aans
Steg
aans
staa
sit
'an
rver
waf
stal
band
1 ing
prov
rtnsej
Xmak
Ijke
n en
dustr
