'Juffrouw Rappard' maakt
spelletjes voor bejaarden
Terugblikken
Choreografie-kursus in A dam
een stap in de goede richting
Anderen kunnen haar bedenksels nu ook vervaardigen
Van der Stee voor
overleg op Antillen
ev;)nd
MAAr
MAANDAG 7 JANUARI 1980
TROUW/KWARTET
'G
door Fred Lammers
HAREN Als kind moest zij
niets van spelletjes hebben en
ook later vond ze het zonde
van haar tijd zich met Mens
erger je niet, Ganzenbord of
hoe die familiespellen ook
mogen heten, bezig te
houden.
Maar het kan soms wonderlijk gaan.
Wie had ooit kunnen vermoeden dat
zij als hoogbejaarde dame spelletjes
zou gaan vervaardigen, er zelfs een
paar totaal nieuwe zou bedenken?
„Juffrouw" P. C- Rappard ln het Qro-
ningse Haren moet daar zelf ook wel
een beetje om lachen. Het is nu zo dat
zij ln haar bejaardenhuisje op het
terrein van de coöperatieve woonve-
renlging „De Middelhorst" ln Haren,
algemeen bekend als Het Kabouter
dorp, nauwelijks een dag voorbij laat
gaan zonder dat er karton, hout en
een zaag op tafel komt.
Dat zelf de handen uit de mouwen
steken ls niet lets van de laatste tijd.
„Als meisje van een Jaar of vijf heb lk
ai een klein penduletje gemaakt, dat
ook nog echt kon slaan. Die dingen
ben lk blijven doen. Later kwam daar
nog bij mijn eigen kleren maken. Dat
was min of meer noodgedwongen.
Omdat lk zo lang ben kon lk nergens
kleren ln mijn maat krijgen die naar
mijn zin waren. Het enige wat er toen
opzat was ze zelf te maken," vertelt
de nu 77-Jarige mejuffrouw Rappard.
Dat technische was de familie Rap
pard (zonder van, met de bekende
burgemeestersfamilie hebben ze
niets te maken) niet vreemd. „Vader
was Ingenieur en zijn twee broers ook.
Ze waren ln hun vrije tijd ook altijd'
op dat gebied bezig, bouwden zelf
hun boten en als Je dat als kind van
nabij meemaakt neem Je daar onge
merkt wel lets van over. Omdat mijn
enige broer andere Interessen had wa
ren de verwachtingen wat dat techni
sche betreft op mij gericht, het meisje
dat zich meer thuisvoelde achter de
draaibank dan achter de studieboe
ken. Mijn ouders moedigden die be
langstelling sterk aan, wisten het
zelfs voor elkaar te krijgen dat lk
bulten de schooluren handenarbeid-
les kreeg van een zekere meester
Vee ristra, of Je zijn naam met een v of
een f schreef weet ik niet meer. Zijn
lessen hebben zeker een paar Jaar
geduurd Het was Iets heel bijzonders
ln een tijd dat er ln het onderwijs nog
nauwelijks Iets werd gedaan aan ex
pressievakken. Het begon heel een
voudig met schilderijtjes maken: een
mooie plaat en daar een lijstje om.
Dat gebeurde niet zo maar. Mijn leer
meester was erg precies. Het was bij
hem niet gauw goed. Hij heeft me
nauwkeurig werken bijgebracht en
daar ben ik hem later erg dankbaar
voor geweest. Overal kwam de lineaal
aan te pas. Ik heb die ijzeren lineaal
nog. De penhouder die ik gebruikte ls
op den duur bezweken."
Dit alles speelde zich af in Den Hel-
'der, waar Petronella Cornelia Rap
pard haar Jeugdjaren doorbracht.
Elektrotechniek
Het lag eigenlijk voor de hand dat zij
na de middelbare school naar Delft
ging. „Elektrotechniek was ln het be
gin van de Jaren twintig voor een
meisje geen alledaagse studierich
ting. Nu trouwens nog niet. Voorzover
ik weet zijn er na mij nog maar drie
meisjes ln deze sector afgestudeerd.
De meesten stopten er mee omdat ze
het niet meer zagen zitten of omdat
ze gingen trouwen. Ik heb met de
nodige ups en downs mijn ingenieurs
titel behaald."
Delft viel mejuffrouw Rappard niet
mee. „Niet alieen dat alles daar voor
Juffrouw Rappard .schrijfraam
mij nieuw was. maar Je moest er
zoveel ln Je opnemen. Dat was lk niet
gewend. Er was veel te weinig toepas
sing van hetgeen Je leerde, vond lk.
Zelf Je handen gebruiken ln plaats
van al die theoretische kennis in Je
hoofd stampen ls altijd mijn stelregel
geweest ook toen ik na „Delft" les
ging geven, eerst wiskunde in Den
Haag en later natuurkunde aan de
meisjes HBS in Groningen. Ik heb
altijd geprobeerd van mijn leerlingen
geen leermachines te maken maar
mensen die zelf hun hersens en han
den dat heeft er veel mee te maken
konden gebruiken." Mejuffrouw
Rappard deed dat ook. Zij vervaar
digde vaak lesmateriaal om hetgeen
zij wilde overbrengen op een attrac
tieve manier te verduldelijken en
eveneens omdat veel van die Instru
menten, ais je ze langs officiële weg
moest aanschaffen, erg kostbaar wa
ren. „Mijn materiaal was bij voorkeur
corsetbalelntjes en haarspelden."
Toen „Juffrouw Rappard". zoals
ledereen haar kent en zoals ze zelf
ook bij voorkeur wil worden aange
sproken, ln de zomer van 1962 na 32
dienstjaren met pensioen ging was
stilzitten er niet bij. Op haar draai
bankje fabriceerde ze heel wat zaken
die het leven kunnen veraangena
men. Daarmee is ze door blijven gaan
tot op de dag van vandaag.
van breinaalden
zij vervaardigt voor slechtziende be
jaarden. Daar begon zij ln 1966 mee.
„Directe aanleiding dat te gaan doen
was het feit dat een mevrouw hier
vlakbij slechtziende werd. Zij was dol
op patience spelen. Toen haar ogen
achteruit gingen leverde dat steeds
meer problemen op. Om haar te hel
pen heb ik toen een soort patience-
spel gemaakt dat zij op het gevoel
kon gebruiken." Van het een kwam
het ander. Er zijn honderden slecht
ziende bejaarden. Ir. Rappard ont
dekte dat er dicht bij huis ai tal van
mensen waren die zij een groot ple
zier kon doen met een aangepast
spelletje „Vooral ouderen hebben
daaraan behoefte. Voor Jongeren, die
slecht zien, wordt genoeg gedaan.
Voor hen zijn allerlei voorzieningen.
Het onderwijs ls er ook op gericht. Je
kunt jongeren op tal van manieren
leren zich aan te passen aan hun
handicap. Voor degenen die op latere
leeftijd het gezichtsvermogen verlie
zen ligt dat anders. Die mensen ko
men vaak in een leegte terecht. Daar
wil ik iets aan doen."
Met dat ideaal voor ogen begon „Juf
frouw" Rappard te werken. Aan de
lopende band heeft zij de afgelopen
veertien Jaar spelletjes gemaakt
waarbij het op de tastzin aankomt.
Ideetjes
Op zich zijn het eenvoudige vindin
gen. Het ls als zo vaak: Je moet maar
op het Idee komen. Nu. Ideetjes heeft
mejuffrouw Rappard genoeg. Sinds
zij reumatisch is zijn veel van haar
bedenksels daarop gericht. Haar
boodschappenwagentje, waaraan Je
tijdens het lopen steun hebt en dat
ook als stoel kan fungeren, ls ln de
praktijk zo handig dat je Je afvraagt
waarom het niet op grote schaal
wordt gemaakt. Velen zouden ermee
zijn gebaat De manier waarop zij
haar keukenkruk op maat bracht ls
eveneens voor navolging vatbaar. Ir.
Rappard heeft op haar vindingen
geen octrooi aangevraagd. „Als ande
ren het na willen maken dan graag. Ik
hoef er niet aan te verdienen, want lk
heb alles wat lk nodig heb. Maar het
zal commercieel wel geen haalbare
kaart zijn. Er komt te veel handwerk
aan te pas!", verzucht de ontwerp
ster.
Dat geldt ook voor de spelletjes die
Punaises
Figuren opvullen, schulfspelletjes en
een soort dominospel waarbij punai
ses een belangrijke functie hebben,
zijn voor haar gesneden koek gewor
den. Mejuffrouw Rappard ging uit
van bestaande spelen en bracht daar
de nodige variatie ln. Later bedacht
zij zelf twee geheel nieuwe spelen, die
ze het hazenspel en het vals tri ks pel
heeft genoemd.
Onlangs heeft zij aan dit alles Iets
toegevoegd op een heel ander terrein:
een schrijfraam. „Het frame maak lk
van breinaalden. Ik heb er een flink
partijtje van ingeslagen. De mevrouw
van de handwerkzaak dacht dat lk
een breikransje ging oprichten. Ik
heb haar maar ln die waan gelaten."
Van dat schrijfraam zijn inmiddels de
nodige exemplaren ln omloop. De
eerste reacties zijn ook binnen. „Van
een 83-Jarlge man kreeg ik een brief
die hij had geschreven via dat schrijf
raam. Hij vertelde me dat het zijn
eerste brief was sinds „me dat over
kwam". V/at hij daarmee bedoelde
schreef hij niet, maar kennelijk heb
(foto: Wolter Kobus)
ik hem over een dieptepunt heenge-
holpen. Dat was heerlijk om te horen,
omdat ik dat juist nastreef. Ik pro
beer te bereiken dat de mensen niet
bij de pakken neerzitten. Dat is ook
de bedoeling van die spelletjes. Daar
mee wil ik mensen even uit hun isole
ment halen."
Werktekeningen
Mejuffrouw Rappard loopt tegen de
tachtig. Hoe lang ze nog met haar
activiteiten kan doorgaan weet ze
niet. Maar om te voorkomen dat haar
werk met haar stopt heeft ze de afge
lopen maanden op papier gezet hoe
zij haar spellejtes maakt, compleet
met werktekeningen. Ook haar
schrijfraam heeft ze beschreven. Van
dat alles heeft zij een uitgebreid sten
cil laten maken dat voor serieuze
gegadigden, en daarbij denkt zij
vooral aan welfare-werksters, bejaar
denhelpsters en bezigheidstherapeu
ten, voor 12,50 bij haar is te bestel
len (Parkweg 52, Haren).
„Als de mensen nauwkeurig mijn
richtlijnen opvolgen kunnen ze wat ik
maak ook vervaardigen. Het komt er
vooral op aan dat alles duidelijk voel
baar is. Het moet prettig in de han
den liggen. Ruwe oppervlakken en
scherpe punten moet je vermijden. Er
mogen ook geen ronde onderdelen
aan zitten, wat valt mag niet kunnen
wegrollen. Spellen die aan deze eisen
voldoen kunnen uitsluitend door vrij
willigers worden gemaakt, door men
sen die zich kunnen inleven in de
situatie van degenen voor wie die
spellen zijn bestemd. Als Je er met de
pet naar gaat gooien kun Je beter
ophouden. Er zijn de laatste tijd wel
eens mensen die me een handje hel
pen. Voor hen hang ik echt de school
frik uit. Dat moet wel. Ik kan niet
vaak genoeg zeggen dat Je nooit werk
mag afleveren alvorens zelf met ge
sloten ogen te hebben beoordeeld of
alles duidelijk genoeg ls, of de onder
delen op de tast waarneembaar zijn.
Het beste ls eigenlijk nog niet goed
genoeg."
Als lk afscheid heb genomen roept
Juffrouw Rappard me nog na: „Zet'
er vooral bij dat ik Ingenieur ben.
Anders kan me dat niets schelen,
maar ln dit geval wel. De mensen
weten dan dat lk geen overdreven
ouwe Juffrouw ben die zomaar wat
heeft bedacht maar iemand die heeft
geleerd haar hersens te gebruiken."
door Mink van Rijsdijk
Hij baalde van het terugblikken. Alles en iedereen was
daarmee in de weer en dat vond hij heel hinderlijk. De
media stonden er bol van en alsof dat nog niet genoeg
was, deed zijn moeder ook nog diverse duiten in het
zakje. De jaren zestig zeventig ze kreeg er iets
peinzends van in haar ogen. Soms zuchtte ze zelfs even
en merkte dan een beetje ongelukkig op dat de tijd zo
snel ging, te snel. Kijk en dat vond hij nou grote onzin.
De tijd ging precies zoals dat hoorde. De tijd ging keurig
op tijd, stelde hij glimlachend vast, niets te snel, niets te
langzaam. Trouwens, hij zag het verband niet tussen
terugblikken en een te snel passerende tijd.
Ongemerkt liet hij zich toch een beetje meeslepen met
de algemene tendens en keek even een beetje om. Vorig
jaar zat hij nog op school, nu was hij student en dat
beviel hem uitstekend. Die schooljaren waren niet zo
interessant geweest, gewoon een beetje saai. Niet span
nend. Daar was dus weinig aan terug te blikken. Zijn
eerste verliefdheid? Ach wat had dat voor zin, zelfs de
herinnering aan die periode had niets dierbaars of
opwininds. Voorbij is voorbij. De dagen van nu en straks
waren veel belangrijker. Hij vond het en dat verbaas
de hem soms wel heel lekker om hard te werken. Het
examen dat naderde leverde een plezierig soort zenuwen
op. Zijn oude motto „deze jongen zal wel weer boffen"
was versleten en dat wist hij. Die verandering gaf hem
een grimmige volwassenheid waar zijn jongensachtige
bravour eigenlijk niet helemaal meer bij paste. Terug
blikken? Hij deed er niet aan mee. Een beetje jolig
stapte hij op zijn brommer. Voor het raam zwaaide zijn
moeder hem uit. Zelfs met de tuin ertussen ontging het
hem niet wat haar ogen hem seinden. Tot het laatst toe
probeerde ze hem van zijn doel af te houden. Maar hij
liet zich niet inpakken. Stel je voor, op oudejaarsavond
kon je toch niet zonder vuurwerk zitten. Okee, okee, er
werd krankzinnig veel geld de lucht ingeknald, dat
keurde hij ook pertinent af, maar een paar rotjes en een
enkele vuurpijl hoorden er toch wel bij.
Voor de winkel hielden twee jongens van hooguit twaalf
jaar hem staande: „Meneer, meneer, wilt u wel vuur
werk voor ons kopen?" Er werd met een briefje van
vijfentwintig gewapperd.
Ineens draaide de tijd terug en zag hij zichzelf als
knulletje op diezelfde stoep staan. De winkelier was toen
ook al onverbiddelijk, hij hield zich strikt aan de
bepalingen en verkocht geen rotje aan kinderen waarvan
hij vermoedde dat ze nog geen zestien waren. Alsof dat
hielp. Je kwam toch wel aan je spullen. Je klampte
gewoon ouderen aan en die voerden dan bereidwillig je
bestelling uit. Soms waren er wel van die droogstoppels
die niet mee wilden werken, die hielden dan flauwe
preekjes over gevaarlijk en blind worden. Razend was
hij op zulke kerels geweest, kon je nog langer in de kou
staan kleumen voordat je de buit binnen had.
„Doet u het, meneer?" pleitte een van de jongens. Het
bankbiljet werd hem al in de handen gedrukt en bepaal
de hem direct weer bij het ogenblik van nu.
Hij zag de kinderen en dacht: ik doe het niet. Ze zijn me
te jong, het wordt te gek al die risico's. Een beetje
hakkelend praatte hij over gevaren en blind worden.
Toen hij de winkel binnenging, hoorde hij een van de
jongens zeggen: „Ouwe zak".
Pas later besefte hij hoe intensief hij had teruggeblikt en
hoe weinig jaren er voor nodig waren om een „ouwe
zak" te worden. De tijd gaat snel, wist hij, te snel.
door
heG
Balt
verte
Ier
verto
wkge
een g
hij ge
rail h
Rn af
mee zi
22.05 i
Één. C
ring ai
jgenin
gers.
In de
ll afgc
let me
Uitloof
gtijd
spraak
f'. In
|e hij
Rn te
pat f
teit is.
li (ter
Jtongm
tje kor
gewoo;
fijn ze
■Hei)
vin d<
pafpvc
niet va
uit lag
AMSTERDAM. Na hun recent toegepaste, redelijk suksesvolle formule van de zogenaamde ipenb:
„dansconcerten" heeft de Stichting Danscontact een nieuw, prijzenswaardig initiatief geno- «rder
men: het organiseren van een choreografie/compositie-kursus. Deze vond de afgelopen tien '°Bere
dagen plaats in de Amsterdamse Theaterschool en werd geleid door de ex-danser/choreograaf r„en t
en direkteur van het Rotterdams Conservatorium Lucas Hoving. Een speciale subsidie van iiaakt<
CRM stelde de Stichting hiertoe in staat, daarmee de hoop koesterend dat dit soort unieke n|e';z'
begeleiding van jonge, toekomstige choreografen ook tot nieuwe ideeën van beweging zai
leiden. ae
Achttien Jongeren,-vnl. uit Amster
dam en Rotterdam, waaronder enke
le reeds „gevestigde" beginnelingen,
namen aan deze kursus deel. Naar
een eindprestatie-produkt werd be
slist niet gewerkt, maar in eerste in
stantie naar oplossingen voor indivi
duele en collectieve problemen, die
zich bij het maken van een dans
voordoen. Lucas Hoving probeerde
daarbij enige richtlijnen te geven
door basiselementen als ademhaling,
zwaartekracht, ruimtegebruik, tem
poverschillen, ritme en dynamiek als
uitgangspunt te gebruiken.
Afgelopen vrijdagmiddag waren en
kele van de choreografie-opdrachtjes
te zien, met het begrijpelijke verzoek
deze onuitgewerkte solo's, duetten en
groepsdans niet als „echte" produk-
ties te be- en veroordelen. Het ging er
alleen om een Idee te krijgen hoe en
waarmee men bij deze kursus aan de
slag ging. N.a.v. het getoonde werk ls
dat geen eenvoudige opgave. Heel
wat direkter waren de toelichtingen
en algemene opmerkingen van
choreograaf Hans van Manen, die
speciaal was uitgenodigd om die mid
dag zijn theoretische bijdrage uit
praktische ervaringen te leveren. Hoe
uniek en belangrijk dit Initiatief van
de Stichting Danscontact zeker is, ik
geloof wel dat een grondiger en dui
delijker opzet van zo'n kursus ge
wenst is. Bij het maken van een cho
reografie kan men uitgaan van zo'n
groot mogelijke vooropgestelde vrij-
door Eefje van Schalk
vormigheid en Juist trachten elke
structuur als veiligheidsriem en con
trolemiddel uit de weg te gaan. Maar
in het „zichtbaar maken van de ruim
te" (één van Van Manens definities
van een choreografie) kan ook Juist
de uitdaging van het beheersen van
de muziek, het thema, de ruimte en
het aantal te gebruiken dansers voor
opgesteld worden. Of, zoals Van
Manen stelt: „Het ls gemakkelijk je
te verstoppen, de grootste vrijheid
heb je ais je je ergens aan onder
werpt."
Balanchlne, meester onder de
twintigste eeuwse choreografen
vergelijkt het maken van een ballet
met het voorbereiden van een maal
tijd. Daarvoor zijn vaardigheden en
kennis van kookkunst nodig. Dat
keukengerei, de ingrediënten en de
bijbehorende keukengeheimen zijn
het interessante voor choreografen.
Alleen deze vaardigheden zijn in een
choreografie-kursus te leren. Simpel
weg door dezelfde opdrachtjes voor
alle deelnemers, waarin voorwaarden
vanuit vastgesteld tempo, thema,
ruimte en dansersgebruik worden
aangegeven. De rest moet Je zelf doen
en daarin ligt alle vrijheid. Voor deze
strikt ambachtelijke opzet kiest Van
Manen. Voor de vrijblijvende experi
mentele speurtocht zonder afspraken
vooraf kiest Hoving. Wat de Jonge
kursisten zelf wilden kwam bij deze
eword
werkdagen en discussies niet zo uiIeigd
de verf, maar dat zij zich snel latei
verleiden tot op de loer liggende ma r 6TZ
niertjes, kan wel gesteld worden. Z<
te merken is er de afgelopen dagei '7^ ,7
voornamelijk vrijblijvend gewerkt^*!? tl,,
waardoor de leerbare aspekten vas
het vak choreograferen in het luchtle< Un5
dige bleven hangen. Ik geloof, net al
Van Manen, dat het méken van cho-
reografieën zelf, het creatieve proces i,
er achter, niet te leren is, maar wel r. '1
dat de ambachtelijke aspekten enr v;
problemen te leren zijn. Deze kursus
ls daarbij een unieke en hoopvolle
stap in de goede richting. Ze kar
beschouwd worden als een fantast!
sche hulpverlening, die zeker de
moeite waard is. Ik hoop dat er io de "n
toekomst nieuwe subsidies voor wor- °r
den verleend.
SCHIPHOL (ANP) Minister Vi
der Stee is zaterdagavond in gezel
schap van zijn vrouw en enkele ad^
seurs van Schiphol vertrokken nas
de Nederlandse Antillen. Hij zal 1
het Caribisch eilandengebied prate
over de ontwlkkelingssamenwerkin firjii
en de algemene en financiële probteUi,Jl
matiek van de Antillen en van d<
eilanden afzonderlijk.
1AAS1
iale L
:happj
angew
oor de
msprir
erzock
Onder redactie van
mevrouw J. Wentink-Frumau
en mr J. J. Wentink
Vragen uitsluitend In envelop sturen naar postbus 507, 2270 AM
Voorburg. Per vraag een gulden In postzegels, het liefst In waarden
van 55 en 45 cent bijvoegen. Beslist niet aan de buitenkant opplakken.
Geheimhouding verzekerd. Briefkaarten worden terzijde gelegd.
iyer 1
Tussen de dag, waarop lk dit tik
(tweede kerstdag) en de dag dat u dit
leest, ligt een volle week van oprui
men en voorbereiden. Dat zal wel
voor de meeste hulsvrouwen gelden
en lk hoop. dat ook dit gewone werk
vol goede herinneringen zal geweest
zijn. Wij danken u voor de vele kaar
ten en goede wensen, die we hebben
ontvangen. In een meterslange slin
ger werden ze opgehangen en de Jong
ste Jeugd heeft al heel duidelijk voor
keur uitgesproken voor bepaalde
exemplaren. Om met een van de
mooiste te beginnen: een bange poes
op de vlucht voor een rennende muis
De vraag is echter daaraan tegen
overgesteld: onze lezers worden 's
nachts door horden muizen beïocht.
Een poes op een bovenhuis vinden ze
minder geschikt en de aangeraden
verdelgingsmiddelen willen ze niet
gebruiken Zij herinneren zich een
probleem ais dit, maar van Jaren gele
den. Dat klopt: het ging toen over
mensen met buren, die overal ln huls
vogels hadden en de plaats, waar de
muizen vandaan kwamen was dan
ook aanwijsbaar. Ik weet nog goed,
hoe moeilijk het was In de tijd dat wij
zelf een grote volière ln huls hadden,
het huis muls vrij, of muisarm te hou
den: zorgen dat er niet te veel op de
grond geknoeid kon worden en dat
onze slome poes de vogels niet bang
kon maken. We hebben toen onze
vragenstelster aangeraden met de
buren te gaan praten en verder alle
kleren en gaten dicht te maken. Het
resultaat hoorden we niet (er kwamen
ook muizenkorrels bij te pas). Op een
bovenhuis zal men niet zo gauw last
hebben van tulnmulsjes. Als deze
diertjes de toegang tot het nuls
(luchtgaten en dergelijke) versperd
vinden met heel fijn gaas, (niet afslui
ten). zoeken ze wel een ander onder
komen. Huismuizen hebben het land
aan de lucht van pepermuntolle. Een
watje dat hiermee doordrenkt aan de
ingang van het hol wordt gelegd,
maakt het nest onbewoonbaar. Vers-
geplukte of gedroogde kruizemunt-
blaadjes hebben hetzelfde resultaat.
Waar u dat moet kopen? Kruidenwin-
keltjes bij de vleet tegenwoordig.
VRAAO: van diverse lezers: Is er een
boekje te koop met de stripverhalen
van Asterix en de Fosdyke Saga?
Onze lezers vinden Ferd'nand en Rlta
ook heel grappig, maar geven kenne
lijk de voorkeur aan een „doorgaand
verhaal".
ANTWOORD Wat Asterix aangaat:
die grote kijk- en leesboeken zijn
overal te koop (ook wel eens uitver
kocht) ln boekwinkels en supermark
ten. De Fosdyke-saga wordt niet uit
gegeven ln de vorm van een strip
boek. Het Persbureau Vandaag kon
ook niets vertellen over plannen
daartoe We vragen de lezers, ons
hierover niet op te bellen. Uitgave is
altijd mogelijk. Wij hopen, dat dege
nen die zoiets zouden kunnen be
werkstelligen. deze vraag en dit ant
woord lezen.
VRAAO: Ik ben nogal lang en schuif
mijn stoeltje ln mijn auto altijd zo ver
mogelijk naar achteren. Om de „dode
hoeken" in mijn gezichtsveld op te
heffen, had lk een lange bolle achter
uitkijkspiegel aangeschaft, de spiegel
is nu gebroken en nergens kan lk een
vervanger vinden. Zou u daarvoor
kunnen zorgen?
ANSTWOORD: Het probleem met
die dode hoeken zou u ook kunnen
oplossen door aan de rechterkant
buiten uw wagen net zo'n ultkljksple-
geltje te monteren als aan de linker
kant.
REACTIE van lezer op de vraag over
„het fluitje van een cent": In de 23ste
druk van het boekje Dicht bij Huis
door Llgthart en Scheepstra (Leve Ot
Si Sien) wordt precies beschreven hoe
de constructie van het wtlgeflultje ls.
In A al ten wordt Trouw vroeg be
zorgd. Dat merkten we wel, toen we
deze mededeling maandagmorgen
heet van de naald, ontvingen. Onze
vragensteller ln Voorschoten heeft ln
de Raaphorst en Dulvevoorde wtlge-
hout genoeg om zich te bekwamen ln
snijden.
DANK aan Hans de Jong voor zijn
gegevens omtrent de Gregoriaanse
tijdrekening. WIJ verwijzen onze vra-
genstelster en andere belangstellen
den naar het AO boekje van 21 de
cember. no. 1794, over „kalenders"
door R. 8. Cortlssos 1,75 giro 551599,
Ivio Lelystad).
VRAAO: Wanneer zit u eigenlijk op
kantoor?
ANTWOORD: Aangezien wij thuis
werken, kunnen we onze tijd inrich
ten zoals we dat zelf wensen. WIJ
hebben een speciaal adres en een
postbus voor de correspondentie van
onze rubriek.
Waarde lezers, voor u en de anderen
die we helaas hun brieven met aan
vragen voor de patronen van het lied
boek terug moesten sturen, hebben
we een prettige oplossing: Met de
redactie van de Elisabethbode. het
bekende evangelisatleblad uit Lo-
chem, hebben we afgesproken, dat
over een maand of twee een verdere
publlkatie zal verschijnen. U moet
niet denken dat deze bladen (en dat
geldt ook voor andere wijd versprei
de. zoals de Open deur) van de ene op
de andere dag in elkaar worden getikt
en verzonden. Weken van tevoren
wordt door een kleine staf met zeer
beperkte middelen heel hard gewerkt
om zoveel mogelijk mensen het blad
toe te kunnen sturen. In elk geval zal
lk u bijtijds Inlichten, wanneer het te
verwachten ls ln de Elisabethbode.
VRAAO: Waarom zijn er eigenlijk
twee kerstdagen, twee paasdagen en
twee pinksterdagen?
ANTWOORD: Eigenlijk weet lk geen
beter antwoord dan dat dat samen
hangt met het landelijk en kerkelijk
gebruik. Het ls logisch dat Grote
Feestdagen niet samengevat kunnen
worden op één dag, die bovendien in
twee gevallen altijd op een zondag
valt. Na de lange voorbereiding van
de Advents- en Lijdenstijd is het
mijns inziens een goede gewoonte de
eerste dag als gemeente kerkelijk te
vieren, terwijl de tweede dag in ge-
zins- of groepsverband wordt doorge
bracht. In Zeeland kent men, vooral
ln de dorpen en op het land nog de
derde feestdag. Dat ls dan geen ker
kelijke feestdag, maar vooral een be
zoekdag voor familie en vrienden.
Oorspronkelijk was het de vrije dag
voor het personeel en de landarbei
ders. Ik herinner me nog heel goed, na
terugkeer uit Indonesië de kersttijd
ln Zeeland te hebben doorgebracht.
Zaterdag kochten we brood voor de
zondag, drie feestdagen en de donder
dagmorgen. 't Was geen stokbrood,
maar het was wel keihard. Terwijl ik
dit schrijf komt de post binnen, met
heel wat briefjes over fluitjes van
wilge-, lijsterbes- en ander zacht
hout. Ook van „toeterkruid", dat wij
zelf dan pijpkruid noemen. Aange
zien het duidelijk is, dat er niet veel
muziek te halen valt uit het winter-
hout, zullen we als de tijd er rijp voor
ls nog eens op terugkomen. Hartelijk
dank.
REACTIE over een naam: 't Was aar
dig gevonden, maar echte Friezen
denken anders over de naam Dyorre:
DJoere, DJeure of DJurre, en de daar
van afgeleide vrouwelijke namen
DJurtsJe, DJoertsJe, DJura. De beteke
nis van de oudfrlese stam: dlöre, dlü-
re ls voortreffelijk, kostbaar, dier
baar Een lezer uit Diever voegt er
nog bij: mogelijk de naam van onze
gewaardeerde dokter D. J Dlnkla.
Nog een REACTIE (leuk ls dat de
lezers zo hulpvaardig zijn) over de
MANXkat: Ik heb een prachtig boek:
The world of cats, door John Montgo
mery uitgave: The Hamlyn publicers
group Ltd London en nog een aantal
andere plaatsen in de wereld, o.a.
New York. Ik vond het bij De Slegte.
In dit boek staan foto's en een kort
verhaal over oorsprong en eigen
schappen. De schrijfster van de brief
zai de steller van de vraag graag aan
de tekst van het artikel helpen. ZIJ is
een goede bekende van deze rubriek.
Had zij niet een hele muur met de
vele vruchten dragende Passieflora?
VRAAG: Hoe ls het met die familie
wapens gesteld? Zijn de bestaande
familiewapens geregistreerd? Kan
men zonder consequenties een fami
liewapen laten vervaardigen? Wat
zijn de eisen daarvoor?
ANTWOORD: Het lijkt mij niet on
dienstig, dat u eerst eens gaat kijken
ln uw provinciale bibliotheejc ln de
boeken die handelen over genealogie:
Komt de naam van uw geslacht daar^
in voor en is over dat geslacht we!
eens Iets gepubliceerd en waar dan
wel? Daarvoor vraagt u naar „de"
Beresteyn (het genealogisch Reperto
rium). Als u uw naam daarin vindt,
moet u kunnen aantonen, dat u een
afstammeling van dat geslacht benl Jaastri
om het gevonden wapen als het uw
te kunnen gebruiken. U heeft een zee
bekende naam, waar ongetwijfel!
een familiewapen aan verbonden lsChjet
maar u moet dat wel waar maken cllenk(
Lukt dit niet, dan staat het u vrij eet te 2
ander te laten ontwerpen. Laat u da jercjoc
doen via de grote instanties of verenl ^eds r
gingen op dit gebied, zoals het Cen >n
traal bureau voor genealogie, Nassau 1
laan 18. Den Haag, of de Nederlands n yOQ|
Genealogische Vereniging, Postbu
976, Amsterdam, dan kan men u daa yenee
zeker adressen noemen van serieui ve'
werkende heraldische ontwerpers n wo
Een zo ontstaan nieuw wapen kan vil 'mDur
deze verenigingen worden geregis*" me
treerd en dat kan dan niet door eelf
buitenstaander worden overgenO ^enie
men. Consequenties zijn er niet. Wl ®j>sreÉ
adviseren u een paar kleine boekje
aan te schaffen of te lenen: „Heral el
diek" door drs J. A. van de Boo (Fibu con<
la van Dlshoeck 26) en „Familiewi
pens" door Jan Zeeman, uitgavi I
Teeuwen, Postbus 21, Leimuiden er
verder de uitgaven van de bovenge pUo
noemde instanties. Ik vermoed, da LI ld
het u en uw Amerikaanse familie eei 1 fj
poosje bezig zal houden, maar ooi 1011
grote voldoening zal schenken als 1
de „eeuwen ziet openbloeien". Er I pDSC
grote belangstelling voor genealogl 'tuut
en wapenkunde. Een poosje gelede vai
hebben we ln deze rubriek iets g< "genir
schreven over twintig handleiding® ge!
voor aankomende genealogen, die 'hterbl
daartoe aangevraagd hebben bij d J^st
Vereniging van Genealogie. De reae *end
ties lopen tegen de honderd. EnveloJ >orbee]
pen met adres en porto zenden cuiale
naar deze vereniging door. De onkoi !*ten 1
ten worden gedekt door de ln de ko 1,leu b
van de rubriek vermelde postzegel
want die handleidingen zijn uiteraar
niet gratis beschikbaar.
n\ J
