ommunisten verdeeld >ver Russische actie Strijd in Iran eist 43 levens Russen stuiten op flinke weerstand De held van de revolutie' bezwijkt voor de VS !hina en VS: samen optreden ■iowjet-Unie weigert jesprek met NAVO ^6 u Muzorewa houdt dure verkiezingscampagne Russen reageren fel Libië breekt met Arafat Bloedigste sinds revolutie Staatsgreep in Mauretanië Et =fc- NO AG 7 JANUARI 1980- BUITENLAND TROUW/KWARTET k n ?ntdat^STERDAM (Reuter- AP- AFP) De Russische actie in Afghanistan heeft ook bij wor-'ITimun^s^sc^e partijen buiten de Sowjet-Unie kritiek gewekt. Van de westerse communisti- aan he partijen hebben tot dusverre alleen de Franse communisten hun goedkeuring gehecht i van dem de Russische interventie. J op 18! defcj houden rekening met het recht commu-L aiie landen om hulp te vragen |ke aan-p bondgenoten ter voorkoming van e lande-heniandse Inmenging." aldus de te héb-baring van het politieke bureau ruimteL Franse Communistische Par me-, De Italiaanse communistische heeft in tegenstelling tot hun Inse kameraden Moskou veroor- kld. Daarnaast verklaarden de Ita- anse communisten ook dat de Ie grote herikaanse tegenmaatregelen de rogram-Öreiging van de wereldvrede ver- ïnvloed)ten De Italianen noemden de actie -een schending van de!be8lnselen van onafhankelijkheid van!nationale souvereiniteit." De com- Partij in Spanje heeft de op beortenissen in Afghanistan al ver- jrdt ge-fdeeld. hter af- de Oostbloklanden zijn de menin- i als de» verdeeld Tot nu toe zijn opval- vincialeid weinig reacties op de interventie minste Afghanistan gekomen. Dit week- noemde het Joegoslavische Borba de actie „niet te recht- Wdigen" en „een gevaarlijke terug- »r naar stalinistische methoden". ft blad schreef verder dat iedere ogelljk^118 °m de aCtie te rechtvaardiKen j voor ier dag „onaanvaardbaar, onjuist, ondemo cratisch en erg gevaarlijk voor de vrede was". Tsjechoslowakije, een van de trouwste bondgenoten van Moskou, hield er een tegengestelde mening op na. Het partijblad Rude Pravo schreef dat de Verenigde Sta ten Moskou probeerden te chanteren door de ratificatie van het tweede SALT-akkoord uit te stellen. Groot-Brittannië heeft zich tot dus verre het hardst van de westerse lan den opgesteld tegen Moskou en over weegt zelf maatregelen te nemen. Een bezoek van Gromiko aan Londen is afgezegd. „Wij hebben duidelijk ge maakt dat Gromiko. na Afghanistan, niet welkom is", aldus een Britse woordvoerder. Frankrijk en West- Duitsland hebben de Russische actie ook ernstig veroordeeld, maar willen daarentegen niet tot maatregelen overgaan. De Franseminister van buitenlandse zaken Jean Frangois Poncet noemde de interventie een „ernstige klap" voor de ontspanning in de wereld. De Westduitse mi nister van buitenlandse zaken Gen- scher beschuldigde Moskou van „schending van de basis-principes van een vreedzame samenleving". Italië en Portugal hebben hun am bassadeur „voor overleg" teruggeroe pen uit Moskou. Ook Japan heeft zijn hulp aan Ka boel stopgezet. Japan is. naar ver luidt. bereid de VS en Europa te steu nen in de kritiek op Moskou, maar een regeringswoordvoerder zei wel dat „Tokio geen harde stappen kan nemen" tegen Moskou die de „bilate rale verhoudingen kunnen vernie tigen". Irak, een van de bondgenoten van de Sowjet-Unie heeft ook de actie in Afghanistan veroordeeld. Daarnaast zei de Irakese president Saddam Hoessein, dat de VS de toestand in Afghanistan misbruikten. Egypte heeft aangeboden de Af ghaanse opstandelingen te helpen in de strijd tegen de Russische troepen. De guerrillastrijders kunnen een spe ciale training krijgen in Egypte. Cairo heeft nog meer maatregelen getroffen tegen Moskou. Een deel van het per soneel op de Russische ambassade in Cario wordt naar huis gestuurd en stopzetting van de betrekkingen met Moskou wordt overwogen. Bisschop Muzorewa. tot voor kort premier in Rhodesië. houdt een ver kiezingstoespraak in Salisbury voor een gehoor van ongeveer 50.000 men sen. Dit was een lager aantal dan was verwacht. De guerrillaleiders Nkomo en Mugabe hebben vanwege deze bij eenkomst hun komst naar de Rhode- sische hoofdstad met een week uitge steld. Muzorewa houdt een dure ver kiezingscampagne. Hij maakt ge bruik van geavanceerde geluidsin stallaties en deelt T-shirts uit met zijn beeltenis er op. De woordvoerder van de Britse gouverneur Lord Soa- mes gaf gisteren toe dat er in Rhode sië nog steeds Zuidafrikaanse troe pen zijn. De Beit Bridge, een belan grijke brug voor het vervoer tussen Zambia. Rhodesië en Zuid-Afrika. wordt bewaakt door Zuidafrikanen „Na langdurige discussies" met de Zuidafrikaanse autoriteiten was het de Britten gelukt de Zuidafrikaanse troepen uit Rhodesië te krijgen, „met uitzondering van Beit Bridge", aldus de Britse woordvoerder. Vervolg van pagina 1 Deze wapenlevefan- ties zouden vla Pakistan moeten plaatsvinden en moeten voorkomen dat de Russen vanuit Afghanistan doorstoten naar de Arabische Zee De leider van de Russische delegatie in de Verenigde Naties. Troyanowsky. zei tegenover verslaggevers in New York dat Pakistan van de Russen niets te vrezen heeft. Zaterdag liet Prawda echter een ernstige waar schuwing horen aan het adres van Pakistan en riep dit land op de „in menging in Afghaanse aangelegenhe den" te staken Waarnemers lelden daaruit af dat de Russen verwachten dat het grensgebied tussen de twee landen het brandpunt zal worden van de strijd tussen de Russen en de islamieten. Naar schatting 65 Afghaanse inwo ners van de Iraanse hoofdstad heb ben zich gisteren rond het middaguur toegang verschaft tot de Afghaanse ambassade in Teheran en het gebouw gedurende enkele uren bezet. Zij eis ten de onmlddelijke terugtrekking van de Russische troepen uit hun vaderland De bezetters verlieten het gebouw tegen et einde van de mid dag De leider van de groep zei dat de bezetters in het gebouw op zoek wa ren geweest naar spionagedocumen- ten. De bezetters waren ongewapend Er zijn bij de actie geen gewonden gevallen. •EKING (AP, Reuter) Volgens de Amerikaanse minister an defensie Harold Brown moeten China en de Verenigde taten in het licht van de gebeurtenissen in Afghanistan nen optreden om de wederzijdse belangen te verdedigen". rown zei dit tijdens zijn bezoek aan metfjjm, dat zaterdagavond begon. aan--own vertelde dat zijn bezoek al ig voor de Russische interventie in ghanistan op het programma vinstenind, maar dat deze gebeurtenis 'oor deuidelijk een extra betekenis" aan ijn col-h reis gaf. Het bezoek is echter niet lat zijnfloeld als dreiging tegenover een zijn opfler land, aldus de minister van ezelfdelensie. „Maar anderen zullen moe- melaari beseffen dat wij met aanvallende op diplomatiek en militair ter- ormenji kunnen reageren als zij de geza- belangen van China en de pel van: schenden. zonderen zei dat hij met de Chinese Je ka^jers eikaars reactie op de Russi- t pad".,e interventie zou bespreken en dat Tschui'n een voorbeeld is van een uitge- Veen-fcldere verstandhouding op een of strategisch niveau, waar bij de Verenigde Staten en China het in elkaar belang vinden om gelijkge richte reacties op de wereldsituatie te beramen." Eerder deze week deelde de Chinese regering de Russische ambassadeur in Peking mee dat zij de Russische actie in het aangtenzende Afghanis tan zag als een bedreiging van de Chinese veiligheid. China heeft voorts aangedrongen op gezamenlij ke stappen tegen wat het Russische streven wordt genoemd om andere landen te overheersen. Een hoge Amerucaanse defensiefunc tionaris zei dat China waarschinlijk op diplomatiek en in beperkte mate ook op economisch terrein een rol zal spelen in maatregelen tegen de Sow jet-Unie. TRIPOLI (Reuter, AFP, AP) Libië heeft alle ban den met PLO-leider Yasser Arafat en El Fatah afgebro ken, omdat Arafat „van het pad van de gewapende strijd (tegen Israel) is afge weken". Het besluit om definitief met Ara fat te breken werd zaterdag geno men op de zesdaagse conferentie van het algemene volkscongres in Libië. De betrekkingen tussen het land en de PLO zijn al enige tijd slecht, ten gevolge van de toenade ring van de Palestijnse bewegin gen tot Westerse regeringen in het afgelopen jaar. De Libische leider Khaddaffi heeft herhaalde malen gewaarschuwd dat er een einde zou komen aan de steun voor de PLO als deze beweging haar houding ten opzichte van Israel verzacht. De PLO beschuldigde Libië daarna van inmenging in de Palestijnse zaken. Een poging van Syrië om beide partijen weer bij elkaar te brengen mocht niet baten. Volgens kringen in Tripoli zal Khaddaffi nu zijn steun aan het 'Volksfront voor de bevrijding van Palestina' en andere militante groeperingen belangrijk uitbreiden. De verte genwoordiger van de PLO in Tri poli had het land vorige maand al verlaten, uit protest tegen de uitla tingen van de Libische leider. Het volkscongres besloot ook de handelsbetrekkingen met China te verbreken. Het besluit is een reac tie op de levering van negentig Chinese gevechtsvliegtuigen aan Egypte. Libië en China knoopten ongeveer een jaar geleden diploma tieke betrekkingen aan. Het algemene volkscongres besloot tijdens het congres, dat gisteren is beëindigd, zes ministers te vervan gen. De belangrijkste wijziging deed zich voor op het ministerie van oliezaken, deze functie wordt nu bekleed door minister Abdoes- salam Zagaar. TEHERAN (AFP, AP, Reuter) Voor en tegenstanders van ayatollah Khomeini hebben in verscheidene Iraanse provin cies het afgelopen weekeinde bloedige gevechten gevoerd. Daarbij kwamen minstens 43 mensen om het leven. NEW DELHI (Reuter, AP. AFP) De Sowjet-troepen in Afghanistan zijn op meer weerstand gestuit dan zij hadden verwacht. In de strijd zijn veel slachtoffers gevallen aan beide zijden. Dit wisten dipomaten in New Delhi te melden. met de bezoe- Is van 17 uur 17 tur ran ara uw het ige BC len re- II jk ten de de hi eld de- ea- tar ÜSHINGTON (AP, AFP, Reuter) De Sowjet-Unie staat Irijzend tegenover het aanbod van de NAVO om te gaan aten over beperking van kemraketten voor de middellange ttand. Dit deelde het Amerikaanse ministerie van buiten- «dse zaken afgelopen zaterdag mee. NAVO-landen hadden dit aanbod [12 december vorig jaar in Brussel aan bij het besluit de kernwapens IVest-Europa te moderniseren om hoofd te kunnen bieden aan de neming van het aantal Russische etten van het type SS-20. Moskou alleen over beperking van raket- spreken als de NAVO het besluit de kemraketten te moderniseren roept. De Russische zaakgelastig- in Wasgington, Wladillen Vasew ft dit vorige week aan Amerikaan- unctionarissen meegedeeld. gens het Amerikaanse communi- blijft het aanbod van de NAVO te onderhandelen van kracht. De NAVO blijft vasthouden aan de plaatsing van 572 raketten in West- Europa. De woordvoerder van het Amerikaan se ministerie van buitenlandse zaken noemde de reactie van Moskou een „poging om de NAVO-beslissing an ders voor te stellen en tegen te hou den". Amerikaanse diplomaten toon den zich verrast over de Russische weigering te onderhandelen. De Ame rikaanse voorstellen houden in dat pas tot beperking van raketten over gegaan kan worden als de Russen ook beperken in West-Europa en dat de gesprekken in de contekst van de SALT-onderhandelingen worden ge houden. De schattingen over de slachtoffers lopen ver uiteen. Afghaanse guerrilla strijders verklaarden zelfs dat zij 9000 Russen hebben gedood in de strijd. Aan de kant van de opstandelingen zou dit getal tweemaal zo groot zijn. Volgens de diplomaten in India zijn vorige week in en rondom de Af ghaanse hoofdstad Kaboel minstens zestig Russen gedood, nadat in ge heel Afghanistan de heilige oorlog was uitgeroepen. De Islamitische ge lovigen wordt gezegd dat iedere Af ghaan die een Rus doodt automa tisch de titel van Sjahled of wel heili ge martelaar krijgt. Ook de schattin gen over het aantal Russische solda ten in Afghanistan lopen uiteen. Een schatting van 60.000 werd gisteren door een diplomaat aan de lage kant genoemd. De Russische troepen zou den Moskou nog om versterkingen hebben gevraagd. Volgens de Af ghaanse opstandelingenleiders krij gen de Sowjet-troepen bij de strijd om Kandahar in het zuiden de over hand. Een hevige strijd om de stad Herant, nabij de grens met Iran, werd nog gevoerd. Onder de verschillende Afghaanse opstandelingengroepen bestaat nog geen eenheid. Een van de voornaam ste verzetsorganisaties „Hezbi Isla- mi" verklaarde dat de groeperingen er nog niet in zijn geslaagd een ge meenschappelijk front tegen het nieuwe bewind van president Karmal in Kaboel te vormen. Het struikel blok is wie de verzetsorganisatie moet leiden. De opstandelingen ver klaarden zaterdag dat de Russen na palm gebruikten in de strijd en bom bardementen uitvoerden tegen de guerrillastrijders. Ook zouden er Chi nese militaire adviseurs in Afghanis tan zijn aangekomen om het vereet tegen de Russen te leiden. In Thaise vluchtelingenkampen zijn Cambodjanen met elkaar slaags ge raakt. Meer dan honderd Cambodjanen zijn daarbij om het leven gekomen. Een vrouw troost hier haar baby, terwijl een andere Cambodjaanse treurt om de dood van haar broer. Het vluchtelingenkamp waar vrijdag ruim honderd mensen om het leven kwamen was gisteren vrijwel geheel verlaten. De meeste vluchtelingen zijn uitgeweken naar het Rehou-kamp, dat onder leiding staat van het Internationale Rode Kruis. Ook daar braken echter gisteren gevechten uit, waarbij tien mensen omkwamen. Wie verantwoorde lijk is voor de gevechten is nog niet duidelijk. De Iraanse Revolutionaire Garde was er gisteravond nog niet in geslaagd de orde te herstellen in de plaats Bandat Langeh, in de olieprovincie Khoezi- stan. In deze stad vielen de meeste doden. Het politiebureau en het hoofdkwartier van de Revolutionaire Garde zouden volgens de laatste be richten worden belegerd door de be volking. De strijd ontstond nadat een soennitische leider in een toespraak in een moskee een felle aanval had gedaan op een plaatselijke sjlitlsche leider. Aanhangers van beide geloofs richtingen uit de wijde omgeving trokken daarna naar de stad. waar de gevechten uitbraken. Intussen heeft de Iraanse minister van binnenlandse zaken Hashemi Rafsanjani de spoedige komst naar Bandat Langeh aangekondigd van de vroegere minister van buitenlandse zaken Yazdi, die in opdracht van aya tollah Khomeini de situatie in de woelige Iraanse provides moet on derzoeken. Het afgelopen weekeinde was het bloedigste in Iran sinds de revolutie. Ondanks een oproep van ayatollah SJariat Madari de acties te staken hebben zijn volgelingen gisteren in Tabriz opnieuw slag geleverd met aanhangers van Khomeini, waarbij portretten van Irans belangrijkste re ligieuze leider werden verscheurd en in brand gestoken. Volgens het dag blad Kayhan zijn tweehonderd met knuppels gewapende betogers win kels en scholen binnengedrongen en hebben zij winkeliers en onderwijzers tot sluiting van de gebouwen ge dwongen. 45 Personen zouden zijn gearresteerd. In Isfahan werd voor de tweede maal in drie dagen een belangrijke islamitische functionaris vermoord. Bruce Laingen De Iraanse regering heeft geweigerd in te gaan op de els van de bezetters van de Amerikaanse ambassade in Teheran, die willen dat de Ameri kaanse diplomaat Bruce Laingen ook wordt overgebracht naar de ambas sade. Laingen zocht bij het begin van de bezetting, twee maanden geleden, zijn toevlucht tot het ministerie van buitenlandse zaken, waar hij nog steeds verblijft. Minister Ghotbzadeh van buitenlandse zaken heeft echter het voorbehoud gemaakt dat ayatol lah Khomeini eventueel kan beslis sen de Amerikaan toch over te bren gen naar de ambassade. De bezetters willen hem verhoren over splonage- activiteiten van de Verenigde Staten in Iran. Zaterdag demonstreerden naar schatting een miljoen Iranezen voor de bezette ambassade om hun aanhankelijkheid aan Khomeini te betuigen. NOUAKCHOTT (AFP. AP. UPI) - In Mauretanië zijn bij een staatsgreep zonder bloedvergieten de president, luitenant-kolonel Ould Louly en drie van zijn naaste medewerkers aan de kant gezet. Premier, luitenant kolo nel Ould Haidalla heeft het presi dentschap ook op zich genomen. Haidalla is nu ook voorzitter van het militaire comité dat in Mauretanië het hoogste bestuursorgaan is. De tweede vice-president Ould Sidi, mi nister van sport en jeugdzaken EU HadJ en de vroegere commandant van politie Ould Boyde. moesten ook plaats maken voor anderen. De veranderingen zijn volgens de nieuwe leiders aangebracht „om al degenen kwijt te raken die niet vast beraden werken aan het nationale herstel". De grondwet van Maureta nië wordt nu gewijzigd om het samen gaan van de functies van staats- en regeringsleider mogelijk te maken. or Wim Jansen 1 je vriend Omar Torrijos heet. kan het met die vriendschap raar )en. Panama's sterke man liet zich kort na de geslaagde revolutie in laragua in dit land als de grote bevrijder inhalen. Vier maanden later is er niemand op het vliegveld van Panama om het Nicaraguaanse [enbezoek te ontvangen. Omar Torrijos had het inmiddels te druk om n voormalige vijand, de Verenigde Staten, van de sjah af te helpen. e weken na de vlucht van Somoza iomden tienduizend bewoners van Ma- tua en omliggende dorpen naar de tot In van de Revolutie omgedoopte open tnte voor het Nationaal Paleis. Daar ld een stormachtige ontvangst plaats I Omar Torrijos, van de ene op de andere veranderd van een onbekende generaal fen held van de revolutie. Jos, die de ovaties met geheven armen iet bordes van het paleis in ontvangst ft, had recht op de dankbetuigingen van kicaraguanen. Als hoofd van de Nationa- Üarde in Panama had hij de sandinisten lef gesteund in de strijd tegen het be- van zijn voormalige vriend Somoza. alleen wapens, maar zelfs een brigade zijn eigen mannen stelde hij in het im aan de sandinisten ter beschik- Ook op politiek terrein toonde Pana- zich de meest uitgesproken geallieerde de opstandelingen. lago r Torrijos was zijn twee dagen durende jetocht een welkome verhoging van zijn lulariteit in eigen land. Want in Panama |on de kritiek op het door hem met de oigde Staten afgesloten verdrag over het Panamakanaal toe te nemen. En de voormalige populistische dictator heeft al tijd grote behoefte gehad zijn imago van volksheld te handhaven. Dat uit zich ook in zijn kleding. Bij een optreden in het open baar draagt Torrijos vrijwel altijd een smet teloos gesteven olijfgroen uniform en een samengebonden cowboyhoed in dezelfde kleur, die hem het uiterlijk geven van een salon-guerrillero. In 1968 zette een klein groepje militairen president Arias aan de kant, om „een einde te maken aan corruptie en ongelijke verde ling." Uit dat groepje kwam na een machts strijd van twee jaar Omar Torrijos als ster ke man naar voren. Als president leek hij veel op zijn Argentijnse collega Peron; de populariteit onder het volk speelde voor hem een belangrijke rol. Naar Latijns-Ame rikaanse begrippen was hij vrij tolerant tegenover de oppositie, al hield hij het par lement kort door de bevoegdheden te be perken. Een groot deel van zijn populariteit dankt de verklaarde anti-communist aan zijn ver bale strijd tegen de Verenigde Staten. Hij kreeg alle Panamezen steeds weer achter zich als hij voor de zoveelste maal verkon digde dat hij niet zou rusten voordat de Omar Torrijos int de dank van het Nicaraguaanse volk. Amerikanen waren verdreven uit de Ka naalzone. de zestien kilometer brede strook Amerikaanse grond die het land in tweeën verdeelde. Hij herinnert zijn toehoorders er nog steeds aan dat hij deze wens al koester de in zijn jeugd, toen Amerikaanse soldaten in de Kanaalzone zijn moeder fouileerden en ruw behandelden. Het hoogtepunt in zijn carrière beleefde hij op 16 juni 1978. toen president Carter per soonlijk naar Panama reisde om daar een verdrag te tekenen, dat het kanaal weer aan Panama geeft. Terwijl de straten in Panama-stad nog vol hingen met lovende spandoeken aan zijn adres, verbaasde Torrijos twee maanden later zijn onderdanen met de aankondiging dat hij zijn plicht vervuld had. Hij wilde niets liever dan zich bescheiden terugtrek ken als hoofd van de Nationale Garde. Zijn voormalige minister van onderwijs, Aristi- des Royo, schoof hij naar voren als de nieuwe president. In feite maakt Torrijos als hoofd van de Nationale Garde in Panama nog steeds de dienst uit. De sandinisten vroegen niet pre sident Royo. maar hem om steun. En met hem voerde Carters persoonlijke adviseur Hamilton Jordan in eerste Instantie overleg over de komst van de sjah En het is ook Omar Torrijos die de Nicara- guanen plotseling niet meer zo vriendelijk bejegent. Hij had er op gerekend dat Pana ma na de hulp aan de sandinisten een belangrijke rol zou spelen bij de wederop bouw van Nicaragua. Maar toen een belang rijke missie van de Panamese Nationale Garde in Managua aankwam, trof zij op de meeste posten voor militaire adviseurs al Cubanen aan. Slechts de reorganisatie van het politie-apparaat bleef over voor de Pa namezen. Torrijos was daarover zo boos. dat hij zijn vice-stafchef. kolonel Paredes, naar Havana stuurde om Fidel Castro te vragen ook de andere vrienden van Nicaragua in de gele genheid te stellen dit soort hulp te geven Castro zou toen geantwoord hebben dat daar geen bezwaar tegen is. maar dat Cuba zijn rol niet wil beperken omdat het „al twintig Jaar aan de zijde van de sandinisten staat." Generaal Torrijos reageerde daarop met een verzoek aan Costa Rica en Venezu ela om militaire adviseurs naar Nicaragua te sturen, zodat de Cubanen daar niet alleen de show kunnen stelen. Maar eind november gooiden nieuwe ge ruchten weer olie op het vuur. Zo zouden leden van de Panamese brigade, die zij aan zij met de sandinisten tegen Somoza had gevochten, „op bevel van Cubanen" uit Nicaragua zijn gezet. Dekmantel Officiële woordvoerders in Nicaragua en Panama ontkennen overigens dat de rela ties tussen de twee landen zijn verslechterd. Maar toen een Joge sandlnlstlsche delega tie onder leiding van Tomas Borge op 5 december in Panama arriveerde, stond er onder aan de trap van hun vliegtuig geen enkele hoogwaardigheidsbekleder om hen te verwelkomen. En in Managua mopperen de sandlnistlsche leiders dat de Panamese missie die het politie-apparaat reorgani seert. In feite weinig meer is dan een dek mantel voor de Amerikaanse inlichtingen diensten. Torrijos lijkt inderdaad met het Panamaka naal ook het vertrouwen in de Verenigde Staten te hebben herkregen. Hoewel zijn soldaten tot eind Juli nog tegen de door •Amerika gesteunde dictator Somoza voch ten. zijn de verhoudingen na de officiële overdracht van het Panamakanaal, eind september, aanzienlijk verbeterd. Torrijos leek zelfs blij met de mogelijkheid presi dent Carter een dienst te bewijzen door de verdreven sjah van Iran te huisvesten op het eilandje Contadora, waar Panama's sterke man een paar jaar geleden nog harde onderhandelingen voerde over het kanaal- verdrag.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 5