Leven in overgangstijd Dik opgelegd 'leuk doen' Emancipatie-programma van Goethe institut Kinnebakkenlol in rommelkomedie Vier premières in HOT-dansmaand Pierre Bayleprijs voor Kees Vollemans Mecaniques Les Ringards Vrouw en Film Nieuwe boeken Hindeloper volkskunst in kostelijke tekeningen VRIJDAG 4 JANUARI 1980 FILM /KUNST/RADIO/TELEVISIE TROUW/KWARTET door W. Wielok-Berg De tweede film van de Franse regisseur Bertrand van Effenterre heette oorspronkelijk „Mals ou et done omlcar", een ratjetoe van woorden zonder samenhangende betekenis. Waarschijn lijk om het publiek niet al te zeer af te schrikken werd hij omgedoopt In „Mecanlques". Toch was de originele titel een schot In de roos. want de film gaat over mensen die zich gedwongen voelen iets nieuws te doen met hun leven in een veranderende en veranderde maatschappij, maar verdwaald raken en niet weten hoe ze de eindjes aan elkaar moeten knopen teneinde tot een sluitend geheel te geraken. Anne (Brigitte Fossey) doorbreekt het rolpatroon lom die frase nu toch maar eens te gebruiken) en werkt zich op tot een leidende positie in de auto mobielbranche, waar ze mannen de fijne kneepjes van het vak bijbrengt. Ze voelt zich in haar baan erg op haar gemak, maar ze vervreemdt door het harde werken op ongeregelde tijden van haar man en kinderen. Isabelle (Geraldlne Chaplin) heeft haar man verlaten, hoewel ze nog steeds veel om hem geeft en een avontuurlij k-lllegaal seksueel con tact met hem onderhoudt. Ze heeft ook een leidende positie: hoofd van de onderzoeksafdeling van het nieu we „Institut National de la Communi cation Sociale", in leven geroepen om met behulp van video-technieken re laties en communicatie in een bepaal de buurt te bepalen. Door haar werk ontmoet ze allerlei soorten mensen. Geraldine Chaplin en Brigitte Fossey in „Mecanlques" Voor het goede doel vraagt ze hen het hemd van het lijf, maar ze moet smar telijk ervaren, dat ze niets wezenlijks van hen weet, dan van menselijk con tact geen sprake is. dat ze als typen zijn bijgezet in de statistieken. De man van Anne, Michel (Jean- Francois Stevenln) een bosbouwkun dige, wordt in zijn werk geconfron teerd met de vernieting van de na tuur en in zijn persoonlijk leven met de vernietiging van de saamhorig heid. En als schimmen waren door de film de dorpsidioot Dominique le Simple en het kleine meisje Catheri ne la Filette, die zich op hun manier verzetten tegen het establishment door bij elkaar warmte te zoeken en te vinden. Men heeft het gevoel dat „Mais ou et done ornicar" (de oude titel past toch beter) hier en daar knarst in zijn gewrichten. Dat wekt soms een ge voel van irritatie, maar noopt ook tot nadenken. Want de film loopt wat de vorm betreft parallel met de karak ters: ook zij wenden en keren zich en weten niet hoe ze moeten liggen of staan, ook zij lijden aan een soort gevoelsreumatiek, veroorzaakt door gebrek aan warmte. Noch Bertrand van Effenterre, noch Anne, Isabelle, Vincent en de anderen zijn tevreden met de toestand waarin zij 2lch bevin den en geen van hen weet hoe het verder moet: een bevredigend ant woord wordt niet gegeven, op een wijze spreuk kun Je lang wachten. De film pleit niet voor vrouwen emancipatie, maar gaat wel uit van de stelling dat die onvermijdelijk is. Hij staat er ook positief tegenover: verwarring, droefenis en wanhoop zijn onvermijdelijk in een overgangs situatie. Iemand die consequent zijn eigen leven wil leven doet anderen pijn en ook zichzelf. Bertrand van Effenterre laat dat met sympathieke eerlijkheid zien. Waarbij hij niet ver heelt, dat de kinderen vooralsnog de rekening moeten betalen. Amsterdam-Filmhuis Jean Vigo (Ci- necenter); Rotterdam-Filmhuis. scène uit 'Les Ringards' door D. Ouwendijk Als de Fransen in een film „leuk" willen doen. is er dikwijls geen houden meer aan. In tegenstelling tot de charmerende humor, waar Franse filmers zo sterk in kunnen zijn, wordt het er bij hun „leuk doen" zo dik opgelegd, dat alle vrolijkheid onder een miserie van grove, veel te doorzichtige grappigheden verdwijnt. De film die aanleiding geeft tot deze opmerkin gen is „Les Ringards" („Eens een dief, blijft een dief") van Robert Pouret. Het verhaal gaat over een drietal ka meraden Jeannot, Chariot en Aldo (respectievelijk Julien Guiomar, Charles Gerard en Aldo Maccione bekend uit diverse „vrolijke" gauw- dievenfilms), dat door stuntelige ope raties nooit aan „de grote slag" toe komt. Aan werken hebben ze een broertje dood, hun slimmigheden zijn meestal met elkaar in strijd, zodat ze elkander bij „ondernemingen" steeds in de wielen rijden. Het zou snel met hen gedaan zijn geweest als de poll-' tie, in de gedaante van commissaris Garmiche (George Wilson), niet nóg onnozeler (zo echt, vet onnozel) ope reerde. De drie hebben pas succes als het levenslustige vrouwtje van de com missaris, Annie (Mireille Darc), geen kans had gezien om via het drietal een miljoenenbuit in de wacht te sle pen, waarmee het viertal een makke lijk leventje kan gaan leiden ergens in Brazilië. De film hangt van clichés aan elkaar. Er is geen grap in aan te wijzen, die je niet tijden van te voren ziet aan ko men. De mannen die in de film optre den lachen meer om elkaar dan een toeschouwer om hen zou kunnen la chen. Een film die vermoedelijk als stoplap heeft moeten fungeren. Er is geen wansmaak aan gespaard. Den Haag, Bijou, a.l. door W. Wielek-Berg Verspreid over de eerstvolgende vier maanden vertoont het Nederlandse „Goethe Institut", in samenwerking met de vrouwengroepen van het Amsterdamse Filmhuis, Shalfytheater en Cinemien-feministisch filmcollectief, een groot aantal films, met, over en van vrouwen. Onder de titel ..Emanzlpatlon-von wem?" („Emancipatie van wie?") schuilen vogels van diverse pluimage. Er zijn echte feministische films .Some American Feminists van een Canadees Collectief en „Hexen schuss" van de Westduitse Rlkl Kal- be. om er enkele te noemen), maar ook Marguerite Duras en Chantal Akerman. die zeker geen typische vrouwenfilms maken, zijn vertegen woordigd Het Duitse aanbod is in verhouding groot (er komen ln april Interessante nieuwe films, onder an dere „Deutschland bleiche Mutter" van Helma Sanders en „Bildnis elner Trmkenn" van Ulrike Ottlngen maar andere landen zijn niet vergeten. Er komen films uit Amerika. Frankrijk, Canada. Oostenrijk. Australië, Italië, Engeland en Nederland De dubbele Dag" van Jacqueline Bakker; „Vrou wen ln de Pijp" van Barbara Meeter en „Baby ln de Boom" van Nouchka van Brakel). Regisseurs uit de Bonds republiek 'UUa Stoeckl, Helda Reide- meister; Helke Sander, Christian Rl- schert; Helma Sanders; Ulrike Ottin- ger en Jutta Bruckneri zullen bij de vertoning van hun films aanwezig zijn. Wie er meer van wil weten kan terecht in Amsterdam bij het Goethe Institut (tel 230421», Het Amster dams Filmhuls (tel. 263607); Shaffy- theater (tel. 231311) en Clnemlen (teL 279501. van 9.00-12.30.. Speciaal vandaag Hallo Medemens, voorstel ling van het Werktester op ba- ais van improvisaties. Mede werkers: Joop Admiraal. Hel- mert Woudenberg en Shireen Strooker. Regie: Egbert van Hees. Drie dames van goede komaf organiseren een feestje voor de minder bedeelde me demens. De gasten hebben ech ter hele andere ideeën over to'n evenement. De bijeen komst loopt dan ook gigan tisch uit de hand. Deae voor stelling is door het Werkteater al vaak en met veel succes opgevoerd. Ned I 20.10 uur. Het Laatste Avondmaal. Eerste deel van een Cubaanse film uit 1976, geregisseerd door Tomis Gutierrez Alea. De hoofdrol wordt gespeeld door Nelson Villagra. Het ver haal gaat over een grootgrond bezitter die uit boetedoening een maaltijd deelt met twaalf van zijn slaven. Om van zijn naasteliefde te getuigen wast hij hun voeten. Ned 2 22.50 uur Van onze kunstredactie ROTTERDAM De Pierre Bayleprijs 1979, die ditmaal voor de architectuur kritiek werd bestemd, is toegekend aan Kees Vollemans. HIJ krijgt de prijs op voordracht van een Jury, bestaande uit G Bekaert (voorzitter), K. Rijnbout en D. van Woerkom. De prijs wordt vrijdag 18 Januari in De Doelen ln Rotterdam uitgereikt. Kees Vollemans. ln 1942 ln Rotterdam geboren, studeerde kunstgeschiedenis in Lelden en Amsterdam en sinds 1970 wetenschappelijk medewerker aan de TH in Delft. Hij publiceert in verschillende tijdschriften en is medewerker van de Nijmeegse uitgeverij Sun De Pierre Bayleprijs Is een prijs voor kritiek, die ln een cyclus van zeven jaar steeds op wisselende terreinen van de kunst wordt toegekend Wie 't eerst lacht gaat voor de bijl! door W. Wlelek-Berg Het lijkt erop, dat Jean Yanne zijn nieuwste film „Je te tiens, tu me tiens par la barbichette" („Ik trek jou, jij trekt mij aan het kinnebaardje", hetgeen de Nederlandse titel „Wie 't eerst lacht gaat voor de bijl" opleverde) in elkaar heeft geramd van de stukken en brokken, overgehouden van de plannen die hij eertijds gebruikte voor het zagen van dik hout. Disco-gedoe zit onwennig tussen een persiflage op het pollUe-apparaat (waar vreemde toestanden heersen: een neetorige inspecteur wordt opge stoten tot commissaris omdat hij de vrouw van zijn baas voor een nietig heid in het gevang douwde), een paro die op het televisiewezen (maffe re clame en Infantiele spelletjes, onder andere de „Barbichette", waaraan de titel is ontleend: twee volwassenen houden elkaar vast bij de kinnebak en wie het eerst lacht verliest) en Iets wat een thriller moet verbeelden. Het geheel wordt waarachtig bekroond met een bliksemsnel afgeraffeld lief- desgeschiedenisje. Gerommel en ge stommel. kortom. Je zit er naar te kijken als een gans naar het onweer en aangezien ganzen niet lachen en Yanne zich krampachUg Inspande om gegier en gebrul aan te zwengelen kan men van een volledig fiasco spre ken. Een paar bekende acteurs (onder andere Jean-Paul Cassel) moeten zich schamen dat ze aan zo n onding hebben meegewerkt Het geheim van hun smak zal wel schuilen ln de be grippen „kassa!" en „poen!" Amsterdam, Leidsepleinth., a.l. Hindelooper interieur, zoals Hendrik Lap het aan het einde van de eerste helft van de 19e eeuw heeft opgetekend. Een dergelijke tekening ging vergezeld van een uitvoerige beschrijving, zowel in het Hindeloopens als in het Nederlands. ,Een illustratie uit „Het Hindeloopen van Hendrik Lap", een bijdrage van het Fries Genootschap. Vredenburg trekt 300.000 bezoekers Van onze kunstredactie UTRECHT Het muziekcen trum Vredenburg ln Utrecht heeft ln het eerste kalenderjaar van zijn bestaan bijna 300 dui zend bezoekers ontvangen. De concerten in de klassieke gen res trokken 115 duizend bezoe kers, waar onder 53 duizend bij de uitvoeringen van het Utrechts Symfonie Orkest. Grote belangstelling onder vond het muziekcentrum ook voor concerten in de lichte gen res die 89.500 bezoekers kregen, waar onder bijna 30 duizend voor pop-concerten. Het Utrechts Muziekcentrum werd op 26 januari 1979 officieel ge opend. De komst van het cen trum. waaraan Jarenlang grote behoefte was, leidde tot de de finitieve sluiting van Tivoli dat voordien concerten organi seerde. DEN HAAG (ANP) Het Haags Ontmoetingscentrum voor Theaterkunsten (HOT) heeft januari tot Winterdansmaand verklaard en brengt de eerste voorstellingen van vier ballet- werken. Vijf gezelschappen verzorgen in totaal twaalf voor stellingen. Daar het boekje eerst in Tokio is verschenen mag worden aangeno men dat de vele speelse motiefjes in kruissteek van auteur Ondori ln Ja pan minstens zo populair zijn als ln ons land. Tientallen kleurige afbeel dingen van werkstukken, versierd met vlotte kinderüijke) figuren, die ren, bloemen of b.v. letters en cij fers. verdringen elkaar haast. Stuk voor stuk en steek na steek hele maal geschikt om alles wat je maar bedenken kunt (gebruiksvoorwer pen) met een groter of kleiner kruls- steekmollef op te vrolijken. Een keurig telpatroon is van ieder voor beeld gegeven en de aanwijzingen vooral ook wat de afwerking be treft laten niets te wensen over. Een beste aanwinst van de DOE- boeken reeks van Uitgeverij Zomer Si Keuning. R.D.-S. Ondori: Speelse motiefje* in kruissteek. Oorspronkelijke ti tel: .Needlework*. Ned. bewer king: H. Lisman-Mijnhard t. Uitg. Zomer en Keuning BV Ede. Omvang 108 pag. Prijs 19.90. De Stichting Dansproduktie biedt 5 en 6 Januari het programma „Lopen" Dansgroep Krinsztina de Chétel brengt „Lines" op 11 en 12 januari, waarbij het accent ligt op verschui vingen in de ruimte. De eerste Neder landse première staat voor 19 januari geboekt als Werkcentrum Dans .Cloud Cover" van Ian Spink uit voert De overige balletten op deze avond zijn „Chris" van Hans Tuer- lings en „Windows" van Mel Wong, ook te zien op 20 januari. Een geheel nieuw programma brengt de Stich ting Beweging Dans. Het heet „De andere kant", gemaakt en uitgevoerd door Karin Chen en Cees Brandt. Het programma wordt de 25 januari voor het eerst uitgevoerd en de volgende dag herhaald. Studio Scarabee op tournee door VS HAARLEM (ANP) Studio Scara bee uit Den Haag maakt vanaf aan staande vrijdag met haar nieuwste produktie „Perfidia" een tournee door de Verenigde Staten. In twee-en- een halve maand geeft het gezelschap ruim vijftig voorstellingen van dit stuk waarin verraad en trouweloos heid centraal staan. Uitgangspunt van Studio Scarabee is het experi menteren met beeldende kunst bin nen theater. Daarmee oogstte het gezelschap in 1977 veel succes in Baltimore tijdens het New Theatre Festival met de pro duktie „Havanna Jojo". De Amerika nen waren zo qnthousiast dat er vraag kwam naaf films met registra ties van eerdere produkties en de uitnodiging om de komende maan den In Baltimore. Washington, Greensboro en San Francisco op te treden. Er staat ook nog een montage op het Oprichter en leider van Studio Scara- programma van „Folksongs" van Jiri bee. Adri Boon. zal in Amerika ook Kylian. een aantal workshops geven. De laatste twee dagen van de maand en de eerste twee van februari toont de aspirantengroep van het Neder lands Dans Theater. De Springplank, haar kunnen. Daarbij zijn twee pre mières: „Side-Winder" van Christop her Bruce en ..Selected Essays" van Robert North, de leider van de Lon don Contemporary Dance Company. door Tyme Valk LEEUWARDEN Het Fries Genootschap, het historisch genootschap van Friesland, heeft een verrassend nieuw jaarsgeschenk aan zijn leden gezonden. Het is een boekje in oblongformaat met reproduc ties van kleurige waterverfte keningen van Hendrik Lap met de interieurs en de kos tuums die de tekenaar om streeks 1850 nog aantrof of kon reconstrueren in het Zui derzeestadje Hindeloopen. Het mysterie van de zo geheel eigen cultuur van deze eens zo welvarende handelsstad is nog steeds niet geheel opgelost. Wel zet men vraagtekens bij het tot dusver aangenomen volks- kunstige karakter en weet men de patronen van de meubelschilder kunst terug te voeren op onder ande re modellenboeken uit de renaissan ce. Een moeilijkheid bij de recon structie is dat er pas documentaire belangstelling voor de Hindelooper kunst ontstond in een tijd (midden vorige eeuw) toen er van de decoratie ve produkten niet zo heel veel meer over was. Het beeld dat Hendrik Lap in die tijd van Hindeloopen schiep, moet dan ook met de nodige zorg bekeken worden: het is een naïef folk- lorama. Lap was naïef op twee manie ren: hij tekende een idealistisch Hin deloopen en hij deed het op een iet wat onbeholpen wijze. Het laatste mag hem vergeven worden, de man had zichzelf tekenen geleerd en hij toonde aandacht voor zelfs de klein ste details. Het idealisme van Lap, het opstape len van vele fraaie onderdelen tot pronkinterieurs, doet de historische werkelijkheid waarschijnlijk geweld aan. De toelichtingen die Hendrik Lap bij zijn tekeningen leverde, zijn in facsimilé in de nu uitgegeven bun del opgenomen. Ze zijn tweetalig, want Hindeloopen had (en heeft nog een beetje) een heel eigen tongval die zowel van het Nederlands als het Fries afwijkt. De verzameling kostelijke tekenin gen berust bij het Fries Museum en medewerkers van dit museum heb ben dan ook gezorgd voor toelichtin gen waarmee de tekeningen in een correct historisch perspectief worden geplaatst en waarin de Hindelooper klederdracht tot in de details wordt beschreven. Dergelijke toelichtingen waren ook wel nodig omdat in het Fries Museum al vele tientallen jaren twee Hindelooper kamers te bewon deren zijn die ingericht werden naar model van de tekeningen van Hen drik Lap. De. pronkkamers delen in zijn idealisme en men kijkt er dan ook in etappes tegen een opmerkelij ke cultuur aan: „Het Hindeloopen van Hendrik Lap" Voor niet-leden van het genootschap is het boekje te bestellen bij het Fries Museum, Turfmarkt 24, Leeu warden. 6.25 excl. porto).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 4