Meer acties in de zuivel
Hoofden van scholen zijn overbelast
'Olympische Spelen
geen overheidszaak'
'Weigeren Z-Afrika
is discriminatie'
Albeda
Hoofdcommissaris
kraakt kritiek op
politie hoofdstad
Werkweken van meer dan vijftig uur volgens Nijmeegs onderzoek
Van Agt over eventuele boycot
Ludieke actie
om stroom
te besparen
VRIJDAG 4 JANUARI 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
die
DEN HAAG Minister-president Van Agt vindt „de overheid niet de eerstgeroepene om na te
denken over de vraag of de Olympische Spelen in Moskou geboycot zouden moeten worden"
vanwege de inval van de Sowjet-Unie in Afghanistan. Van Agt denkt dat het allereerst „de
eigen verantwoordelijkheid van de sportorganisaties en de sportbeoefenaren" is om zich de
vraag van een eventuele boycot te stellen. Het kabinet heeft zich in elk geval nog niet met deze
vraag bezig gehouden, vertelde Van Agt gisteren op zijn persconferentie na de kabinetsverga
dering.
Van Agt wees erop dat de Nederland-
se overheid eigenlijk weinig bemoeie
nis heeft met de spelen. Er hoeven
geen uitreisvisa te worden afgegeven
en evenmin nemen ambtenaren als
zodanig deel aan de spelen. De pre
mier noemde het „een principiële
vraag" of de overheid wel een taak
heeft bij een eventuele boycot van de
spelen. Zo'n overheidstaak zou „een
beetje paternalistisch zijn," filoso
feerde Van Agt Overigens wees hij
erop dat de spelen in Moskou pas
later in het Jaar plaatsvinden, zodat
er nog ruim de tijd is om over een
eventuel boycot na te denken.
helemaal niets van doen heeft met de
aangevoerde rechtvaardiging. Het
initiatief van deze actie lag in Mos
kou, punt uit".
Voorts voegde de premier zich in de Tegenactie
rij van westerse landen die de Sow jet
actie in Afghanistan nadrukkelijk
veroordelen. „Wij maken ons zorgen
over deze actie van de Sowjet-Unie.
Het patroon dat de stukken ons te
zien geven, wijst erop dat deze actie
Voor de aanvang van het kort geding overlegden secretaris W.
Bornhaupt van dé Zuidafrikaanse sportvereniging voor gehandi
capten en mr L. van Heijningen (links) nog met elkaar.
Pleidooi voor Raad van State:
Van Agt kon nog niet zeggen of de
NAVO nog een tegenactie zal voeren
en welke actie dan wel. Het overleg in
de NAVO hierover loopt nog. „De
politiek van ontspanning moeten we
nu niet laten vallen. Die moet voort
gezet, ook al heeft de actie van de
Sowjet-Unie het welslagen op korte
termijn niet vergemakkelijkt," aldus
Van Agt.
Het kabinet heeft geen directe aan
wijzingen uit de Verenigde Staten
ontvangen dat de bekrachtiging van
SALT-II het ontwerp-verdrag van
de Sowjet-Unie en de Verenigde Sta
ten over beperking van strategische
kernwapens thans in de Verenigde
Staten nog meer gevaar loopt. Maar
de premier deelt de sombere ver
wachtingen die hierover in de kran
ten zijn te vinden. De Sowjet-actie is
voor het kabinet „geen aanleiding"
zich de vraag te stellen of de regering
niet eerder dan december 1981 de
beslissing zou moeten nemen over al
of niet plaatsing in Nederland van de
omstreden gemoderniseerde NAVO-
kem wapens.
De ministerraad heeft positief gerea
geerd op een verzoek aan Nederland
om waarnemers te sturen naar de
verkiezingen die in februari in Zim-
babwe-Rhodesië worden gehouden.
Premier Van Agt heeft dat gezegd na
afloop van het kabinetsberaad. De
premier noemde een aantal va,n zes
personen. Wie naar Rhodesië gaan,
staat nog niet vast. Er zijn nog geen
mensen aangezocht.
De Nederlandse zangeres Marjon Lambriks, verbonden aan de Weense Staats- en volksopera, heeft van het begin
van haar carrière grote liefde getoond voor de typisch Weense muziek. Zij heeft nu een langspeelplaat gemaakt,
getiteld Marjon Lambriks zingt Robert Stolz. Op deze plaat staat ook een door Robert Stolz zelf speciaal voor haar
geschreven lied. Gisteren kreeg zij in het Amstelhotel in Amsterdam de eerste langspeelplaat uit handen van de
burgemeester van haar geboorteplaats Valkenburg, de heer P. P. M. Gilissen.
„Je kunt de verbruikers niet
jaren achtereen voorhouden
dat er een nieuwe crisis komt
als ze daar weinig van merken.
Men gelooft dan niet meer zo in
de noodzaak stroom te spa
ren." vertelt chef-voorlichter A.
van den Boogaard van de IJs-
selcentrale.
BIJ de nieuwe voorlichtings
campagne zal het accent ko
men te liggen op het financiële
voordeel dat het zuiniger om
springen met de duurder wor
dende elektriciteit biedt. Om
zoveel mogelijk Nederlanders
te bereiken, zal de aanpak van
de actie een luciek karakter
krijgen. Daarbij past naar de
mening van de elektriciteits
maatschappijen een groot
scheepse advertentiecampag
ne en een stroom-spaar-spel
dat de TROS via de televisie
gaat uitzenden.
Bekende Nederlanders zullen
in die uitzendingen het goede
.voorbeeld geven waar het de
besparing van stroom betreft.
Marokkaan blijkt gestikt
MIDDELBURG (ANP) De 38-jari-
ge Marokkaan Ahmed Erra, wien lijk
dinsdagavond achter de Middelburg
se Volkerakstraat werd gevonden, is
door verstikking om het leven geko
men. Dit heeft sectie uitgewezen.
Op het lichaam van de man werden
verschillende verwondingen aange
troffen. Ze waren echter niet dodelijk,
aldus een woordvoerder van de poli
tie van Middelburg. Of de man is
vermoord kon hij nog niet zeggen.
De Marokkaan was gedeeltelijk ont
kleed. Zijn colbertjasje en zijn broek
waren verdwenen. De politie is nog
bezig met een uitgebreid buurtonder
zoek.
Van onze sociaal-economische redactie
AMSTERDAM De acties in de zuivelindustrie zijn gisteren verder uitgebreid. In Rotterdam
besloten de melkchauffeurs van de CMC-Melkunie gisterochtend in navolging van hun
Amsterdamse collega's de werkdag drie uur later te beginnen. In Groningen hebben honderd
werknemers van de melkfabriek Domo hun directie laten weten bereid te zijn tot acties.
Of de zulvelwerknemers in Gronin
gen tot actie zullen overgaan, hangt
af van de onderhandelingen tussen
de voedingsbond FNV en de directie
van Domo. De Groningse werkne
mers willen, zo hebben zij gisteren in
een telegram aan de directie laten
weten, op 10 januari verslag van dat
DEN HAAG De beschikking van
de regering om geen materiële steun
te verlenen aan de Olympische Spe
len voor gehandicapten, die in juni in
Arnhem worden gehouden, als de
Zuidafrikaanse ploeg wordt toegela
ten, draagt het karakter van discrimi
natie van gehandicapten. Het is onze
delijk en verwerpelijk dat gehandi
capten de inzet zijn bij een „interna
tionale politieke strijd".
Dit betoogde mr L. van Heijningen
voor de afdeling rechtspraak van de
Raad van State tijdens de behande
ling van het beroep dat hij, namens
de Zuidafrikaanse sportvereniging
voor gehandicapten en vijf Zuidafri
kanen had aangetekend tegen het
regeringsbesluit steun aan de spelen
te onthouden als Zuid-Afrlka daar
aan deelneemt. De ministerraad nam
deze beslissing nadat de Tweede Ka-
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De Amsterdamse
hoofdcommissaris van politie, Th.
Sanders, is gisteren tijdens zijn
nieuwjaarsrede fel van leer getrokken
tegen de „onredelijke" kritiek op zijn
korps.
Hij noemde het verderfelijk dat som
mige volksvertegenwoordigers en pu
bliciteitsmedia door het stellen van
uiterst suggestieve vragen of het
plaatsen van ongenuanceerde artike
len proberen het vertrouwen van de
burgerij in de politie te ondermijnen.
Volgens Sanders heeft de Amster
damse politie dat nog eens duidelijk
ervaren bij de reacties op het dood
schieten in de Van Baerlestraat van
twee bankovervallers enkele weken
geleden.
„Wij moeten uit de gebeurtenissen
lering trekken en wij zullen dat ook
doen, maar wij laten ons niet op bele
digende wijze afkraken." aldus San
ders die nog verwees naar de „grote
steun" en „sympathie" die hij van
honderden mensen heeft ontvangen
naar aanleiding van de schietpartij in
de Van Baerlestraat.
De hoofdcommissaris haalde ook uit
naar de in Amsterdam verblijvende
illegale buitenlanders die volgens
hem een loden last leggen op het
politie-apparaat. „Ik doel hier op de
grote aantallen illegalen die met
uiterst duistere bedoelingen in Am
sterdam rondhangen, die de grond in
eigen land vaak te warm onder de
voeten is geworden en die bezig zijn
de naam van onze stad in discrediet
te brengen," aldus Sanders.
Hij zei dat de Amsterdamse politie
niet op deze criminaliteit is ingesteld
en derhalve vrij machteloos is. Bin
nen zijn korps wordt aan een nota
over dit probleem gewerkt.
mer op 18 oktober van het vorig Jaar
de motie-Ter Beek aannam, waarin
de deelname van Zuld-Afrika onge
wenst werd verklaard.
De landsadvocaat, mr J. A. E. van der
Does. verdedigde het overheidsbeleid
onder andere door te wijzen op een
brief, die de voorzitter van de speciale
commissie tegen apartheid van de
Verenigde Naties in juni van het vorig
jaar aan minister Van der Klaauw
schreef. Daarin wordt de Zuidafri
kaanse organisatie voor sport voor
gehandicapten een volledig blanke
organisatie genoemd. Zij zou alleen
aandacht aan blanken besteden, en
bij internationale ontmoetingen om
propagandaredenen zwarten aan de
ploeg toevoegen.
Bovendien is een groot deel van de
lidstaten van de VN gekant tegen
sportcontacten met Zuld-Afrika, al
dus Van der Does. Over de beschuldi
ging dat het kabinet onnodig het
hoofd had gebogen voor de Tweede
Kamer zei de landsadvocaat dat de
regering, ook als zij er niet toe ver
plicht is, zo veel mogelijk het verlan
gen van de volksvertegenwoordiging
behoort uit te voeren. De Raad van
State zal vandaag uitspraak doen.
overleg. In de melkfabriek in Gronin
gen werken 250 man; in het gehele
Domo-concern 1400 man.
In Rotterdam zal de actie zeker tot
dinsdag voortduren. De zulvelwerk
nemers eisen onder meer een opwaar
dering van hun functie die neerkomt
op een bruto loonsverhoging van
twintig gulden per week.
tisch geldt voor de vervoerder op an
dere plaatsen in het land. De situatie
in Amsterdam is echter niet te verge
lijken met de situatie elders," ildus
Mattheussens. Hij zei verder te ver
wachten dat de resultaten van het;
functie-onderzoek in tegenstelling tot'
wat de vakbonden verwachten, eind
januari of begin februari bekend zul
len zijn.
De directie van de CMC-Melkunie en 'OnmOÉrplilk'
de voedingsbond FNV komen dlns- J
Mattheussens meent dat het tot die
dag met de resultaten van een onder
zoek naar de functies van de melkrij
ders. Dit loopt vooruit op het lande
lijk onderzoek van de zuivelwerkge-
vers en de vakbonden naar de waar
dering van functies, dat aanvankelijk
1 Januari zou zijn afgerond. De vak
bonden verwachten dat de resultaten
van dit onderzoek niet voor 1 april
bekend zullen zijn.
"Voorschot
Bij de afslag Moerdijk van rijksweg A-17 verloor een vrachtwagenchauffeur gisteren de macht over het stuur en
reed met zijn kolos de woning van de familie Lodders in Moerdijk binnen. Huis en vrachtwagen moesten het zwaar
ontgelden. Het heeft bijna drie uur gekost voordat de bijrijder uit zijn benarde positie kon worden bevrijd en men is
vijf uur lang bezig geweest om de vrachtwagen uit de gevel te trekken. De chauffeur kwam met de schrik vrij.
De vakbonden eisen nu van de zulvel-
werkgevers voor alle werknemers in
de zuivel (ongeveer 22.000 man) een
voorschot van tussen de dertig en
veertig gulden bruto per week. De
voedingsbond FNV acht verdere ac
ties niet uitgesloten, zeker niet wan
neer dinsdag de resultaten van het
onderzoek bij de CMC-Melkunie gun
stig voor de chauffeurs zou uitvallen.
„Wanneer de werkgevers niet ak
koord gaan met het geven van een
voorschot en de werknemers accepte
ren dit niet, dan zullen wij zeker ac
ties steunen," aldus een woordvoer
der van de voedingsbond FNV.
Voorzitter Mattheussens van de
werkgeversdelegatie in de zuivelin
dustrie betreurt het dat de directie
van CMC-Melkunie, vooruitlopend op
het landelijk onderzoek, zelf is begon
nen met een functie-onderzoek voor
de melkrijders. „Op die manier wek Je
de suggestie dat wat voor de Amster
damse melkrijder geldt, ook automa-
tijd onmogelijk is voorschotten te
geven. „Wanneer de resultaten be
kend zijn, zal het dan vastgestelde
bedrag met terugwerkende kracht tot-
1 januari 1980 aan de werknemers
worden uitgekeerd. Denk Je eens In
wat er gebeurt als je nu voorschotten
geeft en volgende maand blijkt dat
die te hoog zijn geweest, e kunt dan
moeilijk het geld van de mensen te
rug gaan vorderen", aldus de voorzit
ter van de werkgeversdelegatie in de
zuivelindustrie.
De voedingsbond CNV deelt wat dit
laatste betreft de opvatting van de
zuivelwerkgevers. De CNV-bond
staat echter wel gedeeltelijk achter
de acties van de melkchauffeurs. Vol
gens een woordvoerder van de CNV-
bond wordt het tijd dat er een eind
komt aan de ongelijkheid in de zuivel
wat betreft het toekennen van toesla
gen. Hij noemt het opmerkelijk dat
de CNV-bond niet betrokken is bij
het overleg tussen de directie van de
CMC-Melkunie en de voedingsbond
FNV.
Van onze onderwijsredactie
NIJMEGEN Hoofden van lagere scholen zijn te zwaar belast. Gemiddeld
draaien zij werkweken van vijftig tot vijfenvijftig uur. Hun vrije tijd schiet er
regelmatig bij in. Zeker drie avonden per week besteden zij aan vergaderen en
andere schoolse activiteiten. In het weekend kunnen hoofden van scholen
onvoldoende op adem komen, omdat uren worden gebruikt voor klussen,
waaraan de hoofden doordeweeks niet toekomen.
De overbelasting van hoofden
van lagere scholen blijkt uit
een onderzoek dat studenten
van de Katholieke Universi
teit van Nijmegen hebben ver
richt. Hoewel zij een betrekke
lijk klein aantal scholen in
tensief hebben betrokken bij
hun onderzoek, menen zij
toch de conclusie te mogen
trekken dat overbelasting op
veel meer scholen voorkomt,
omdat de klachten over het
chronisch gebrek aan tijd op
vrijwel alle schooltypes wor
den gehoord. Het aantal leer
lingen, de situering van de
school in een oude stadswijk
of op het platteland, het aan
tal leerkrachten, al deze facto
ren maken weinig of geen ver
schil in de werkbelasting.
Het hardst klagen de school
hoofden over het feit dat zij
permanent worden gestoord.
Op elk moment van de dag
kan er een beroep op hem
worden gedaan, waarvoor hij
het werk waar hij mee bezig
was moet onderbreken. Za
ken, die meer aandacht en
concentratie vergen, doen zij
veelal thuis. Schoolhoofden
hebben constant een Jachtig
gevoel. De zaken moeten vlug
vlug gebeuren; er is weinig
tijd voor bezinning en overleg,
omdat het volgende karwei al
weer wacht. Alleen het school
hoofd, dat volledig was vrijge
steld van een lestaak, kon zich
de luxe permitteren een uur
achter elkaar door te werken.
Andere schoolhoofden wer
den slechts vijf tot tien minu
ten met rust gelaten.
De spil
De oorzaak voor deze overbe
lasting is de organisatie van
de school. Het hoofd wordt
door velen als de spil gezien,
om wie alles draait. Hij is de
eerst verantwoordelijke man
in de contacten met de inspec
tie, de schooladviesdiensten,
de pedagogische academies,
de vakbonden, de gemeente,
het schoolbestuur, de ouders,
het ministerie, de vertegen
woordiger van uitgeverijen,
de schoolarts, de kleuterscho
len en het vervolgonderwijs
Deze opeenstapeling van ta
ken is voor één man een te
zware belasting. (De meeste
schoolhoofden zijn van het
mannelijke geslacht, ondanks
het grote aantal vrouwelijke
leerkrachten in het onder
wijs.) Toch is er in de toe
komst weinig soelaas te ver
wachten. De integratie van
het kleuter- pn lager onder
wijs zal het aantal taken eer
der doen toenemen dan ver
kleinen.
Verlichting
De taakverlichting van het
schoolhoofd wordt onvol
doende geacht. Een hoofd van
een school met nog totaal vier
leerkrachten krijgt een och
tend of middag per week vrij
om zijn zaakjes te regelen.
Een school met vijf, zes of
zeven leerkrachten biedt het
hoofd een dag in de week roos-
tervrijdom. Met acht tot elf
leerkrachten. Inclusief het
hoofd, mag het hoofd een
halkve werkweek voor de or
ganisatie bestemmen. Pas bij
twaalf leerkrachten of meer
wordt het hoofd geheel van
het lesgeven vrijgesteld; hij
wordt dan ambulant hoofd.
Maar dergelijke grote scholen
in veel gevallen de andere
leerkrachten een groot deel
van de organisatie op zich.
hebben genomen, is het toch
het hoofd die er over wordt
aangesproken. HIJ moet dus
wel van alles op de hoogte
zijn, ook al heeft hij niet di
rect de touwtjes in handen.
De veel grotere betrokken
heid van de ouders en de
buurt bij de school geeft naast
veel voldoening ook nog eens
extra bergen werk. al is het
alleen maar de tijd, die in deze
formele en informele contac
ten moet worden gestoken De
onderzochte schoolhoofden
menen dat tien tot ruim dertig
procent van hun werktijd in
beslag wordt genomen door
deze contacten.
Vervolg van pagina 1
Albeda vindt nu echter dat in het
algemeen enkel de prijscompensatie
voldoende zou moeten zijn, en dat
resterende loonruimte voornamelijk
zou moeten worden gebruikt voor be
tere betaling van vuil en onaange
naam werk. Albeda erkent dat som
mige sterkere bedrijfstakken best
meer loonsverhoging zouden kunnen
betalen. Hij vindt echter dat in deze
sectoren dan maar meer nadruk moet
worden gelegd op verkorting van ar
beidstijd. Ook ziet hij wel iets in een
„werkgelegenheidsfonds", gevormd
door een heffing op winsten. Zo'n
fonds zou dan wel enige honderden
miljoenen guldens moeten bevatten
om doeltreffend te kunnen werken.
'Van Agt vertelde dat de extrakabi
netsvergadering van woensdag voor
al dient om te bezien of, met het oog
op de nieuwe ongunstige economi
sche vooruitzichten, de collectieve
lasten in 1980 niet te zwaar zijn. Met
andere woorden: moeten er geen
nieuwe bezuinigingen op uitgaven
van overheid en sociale zekerheid
worden doorgevoerd? Het kabinet
heeft „een aantal alternatieven" be
dacht voor het beleid voor het nieuwe
Jaar. aldus Van Agt. In het overleg
met de sociale partners moet duide
lijk worden welk alternatief „in ver
vulling zal gaan".
vrije tijd van schoolhoofden schiet er regelma
tig bij in
Klusjesman
komen tegenwoordig niet veel
meer voor, omdat het leerlin
genaantal en daarmee het
aantal leerkrachten fors is
gedaald.
Lesritme
Ondanks de taakverlichtende
uren voor het schoolhoofd,
moet hij veel lessen verzui
men. De meeste hoofden ge
ven in het Nijmeegse onder
zoek te kennen dat zij vijftien
procent van de lessen niet
hebben kunnen geven. Als er
geen vervanger aanwezig is.
gaat dat ten koste van de leer
lingen. die bij het hoofd in de
klas zitten. Twee hoofden
konden slechts tweederde van
het aantal lessen geven, wat
duidelijk als een storing werd
ervaren van het lesritme
De toeneming van de buiten
schoolse activiteiten als
sportdagen en de kinderboe
kenweek drukt nog eens extra
op het takenpakket. Hoewel
Het ergste zijn de hoofden er
aan toe op scholen, waar een
conciërge ontbreekt. Dan
speelt het schoolhoofd nog
twee tot vier uur per week de
rol van klusjesman, die met
een moet opdraven als er een
lekkage is. de stencilmachine
kapot is of het lesmateriaal op
is Het zijn deze haastklusjes
die de nekslag betekenen voor
het dolgedraaide hoofd. Het
percentage ziekteverzuim on
der schoolhoofden en hoofd
leidsters bij het kleuteronder
wijs is dan ook beduidend ho
ger dan onder leerkrachten en
leidsters.
„Nee, ik wed niet, wie er gaat win
nen. Als ik het potje uithaal, word ik
toch naar bed gestuurd."
Van onze sociaal-economische redactie
ZWOLLE (ANP) De elektrici
teitsmaatschappijen gaan hun
voorlichting over energiebe
sparing anders aanpakken. Ze
stappen af van de alarmerende
mededelingen over een nieuwe
energiecrisis, aangezien het ef
fect van deze vljf-voor-twaalf-
theorie onvoldoende meer
werkt