-lint zocht naar kwaliteit kwetsbaarheid Iran neemt toe Radiatoren donker verven nergens goed voor Discriminatie van de vrouw ^.Wötisnoü netbdai%rijksteJ irkoop van computerspellen viel tegen !aÊ°r! kaasletter loet het goed zoeken wij SPAARBRIEVEN aan toonder der Hoop Co nv Voor stakers dreigt ontslag Olieproduktie gaat omlaag Tochtgaten met kaars opsporen brandgevaarlijk :-,;::sSr?K!i3Sir^r" Edah adverteert wel erg 'goedkoop' Mening over reclame 10/R ENSDAG 5 DECEMBER 1979 FINANCIEN EN ECONOMIE TROUW/KWARTET RHS 13 0g| roora MU Ot ™ssa onze redactie-economie zich STERDAM De intocht van Sinterklaas mag dan alweer org< ele weken achter ons liggen, plat gelopen heeft de Sint de en 1 kels aanvankelijk niet. Zoals gewoonlijk werd het pas de lonu! ste da8en echt druk. In het algemeen is prijs- en kwali- sbewust gekocht en ondanks de vrij sombere financiële atie lagen de omzetten in de Sinterklaasverkoop ongeveer 5 v" hetzelfde peil als vorig jaar. ring I r lam 3 naar kwaliteit en duurzame Jelen merkte onder meer C&A. kledingmagazijnen verkochten meer leren jacks, bontjassen, en handschoenen. Maar ook spul als sjaals en mutsen ging t ij aldus een woordvoerder. Of lie- l rt [ezegd doet het goed want de run e winkels is nog niet afgelopen. dn nelijk vieren veel mensen Sinter- s pas in het aanstaande weekein- Sjaals en mutsen, verder ook 1 Jschoenen. hoeden en petten len ook in De Bijenkorf aftrek. was ook vraag naar functionele houdelijke artikelen. Si fel goed 'beli te°edzaken moeten het nog al- voor afzet van elektronisch speelgoed in heel Europa beneden de verachtin gen is gebleven, waarschijnlijk zijn de artikelen nog te duur Hetzelfde verhaal geldt voor de speelgoedafde lingen van de meeste warenhuizen. Een woordvoerder van Bruna. een onderneming met ettelijke boekhan dels door het hele land zegt dat de boekenafzet in de Sint Nicolaasperio- de gelijk of iets beter is dan vorig jaar Jeugdboeken zijn in deze tijd van het jaar erg in trek. Fraai uitge voerde. rijkelijk geïllustreerde wer ken lopen ook goed evenals de boe ken van de bestsellerslijst, onder Geld besteden we in deze dagen niet alleen aan cadeautjes, ook Sint en Piet meer de nieuwste uitgave van Toon zelf zijn tegen betaling tot een bezoek bereid. Advertenties laten zien dat Hermans. -!i- -4-1 Deze n 2 tak. een groot deel van de weken Karet torlrlooc hohhen mwr Han Olllv Vil 1VCI81 Sinterklaas hebben, meer dan iderriemers in deze branche lief keiier Friedel in Amsterdam- mag niet mopperen over de om- d maar is niet altijd even gelukkig hun prijzen sterk uiteenlopen. In de grote steden vroegen ze hier en daar 120, in Gelderland waren zij, zo leerde een advertentie al voor 35 bereid te komen. De huur van een Sinterklaaspak kost ongeveer honderd gulden. de artikelenkeuze van de ouders. del is een groot voorstander van reder lgoed waar leerstof in zit maar ,en v te weinig ouders hebben daar j ngstelling voor. Toch zijn er in de >ben kel nog menige houten trein (op ten rails) en poppenhuis over de ibank gegaan. Computerspeel- d was minder in trek dan vorig een ervaring die Friedel deelt de speelgoedzaak Van Nuenen i in Tilburg. Daar zei men dat de BODEGRAVEN (ANP) De verkoop van de 300.000 kaaslet- ters, die het-bedrijf Pollfood in i Bodegraven vanaf oktober op de markt heeft gebracht, is vlot verlopen. Er komen nog steeds lestellingen binnen. Het voe dingsmiddelenbedrijf zal in 1980 rond Sinterklaastijd met d een grotere hoeveelheid op de [markt komen, aldus woord- Zee voerder J. C. Snel. lij verwacht echter niet dat de :aasletter, dit jaar voor het id erst gemaakt in de letters M, S n P. alsmede in de vorm van ten hart, de chocoladeletter zal Heenverdringen. Er worden jaarlijks vijftien miljoen chocoladelet- i va ters omgezet. De kaasletter, die ongeveer vier gulden kost. kan in prijs wel concurreren met de chocoladeletter, aldus Snel. i Het bedrijf wilde met deze let- 1 ver inhaken op de tendens bij 1 de mensen naar „gezonde" voe- I ding. De kaasletter wordt ge- I maakt van volvette Goudse I kaas Bruna merkt wel dat duurdere boe ken vaak tegen Kerstmis worden ge kocht, waarschijnlijk gaat het dan om giften van volwassenen aan el kaar. Dat doet de vraag opkomen of de aloude pakjesavond het langza merhand gaat afleggen tegen de ca deaus onder de kerstboom, die eigen lijk in alle ons omringende landen gebruikelijk zijn. Een feit is dat de speciale sinterklaasversiering er vooral in warenhuizen steeds meer verdwijnt. Uit kostenoverwegingen werkt men met rode, gouden of zilve ren kleueren die het zowel met Sinter klaas als Kerst doen, die aankleding kan dan de hele decembermaand blij ven hangen. Een goed voorbeeld is in dit verband De Bijenkorf waar hon derden affiches hangen van een baar dige figuur met rode muts die het midden houdt tussen Sinterklaas en de kerstman. Toch is de eenvormige versiering nog geen aanwijzing voor een verschui ving. Mogelijk zijn er middenstan ders die over een veranderende trend spreken in de hoop daarmee tegen Kerst een tweede koopgolf teweeg te brengen na de Sinterklaasdrukte, er zijn ook andere ervaringen. Drs. A. G. J. M. Dreesmann van het V&D-con- cern noemt het verhaal over een structurele verschuiving van Sinter klaas naar Kerst een fabeltje. „We cessoires zoals diasorteerramen, een pijlenwijzer of een viewer. Een woord voerder van Capilux heeft overigens niet de indruk dat de verschillende koopgewoontes voor de december- feesten het gevolg zijn van een duide- hebben een ondeizoek gedaan en lijke verschuiving, de laatste jaren, daaruit bleek het tegendeel", aldus En wat de Sinterklaasverkoop be- Dreesmann. Speelgoedwinkelier treft, die heeft bij Capilux nog niet Friedel heeft tot op heden evenmin helemaal gebracht wat men er van iets ondervonden van extra koop- verwacht had. drukte tegen Kerst, al werkt hij na tuurlijk in een bedrijfstak die zich Tot slot een heel ander gebied: snoep, voornamelijk op kinderen richt. Daar Een belangrijk produkt is de banket- staat tegenover dat kerstinkopen wel een belangrijke rol spelen in de juwe liersbranche. vooral bij de duurdere cadeaus. Foto Datzelfde patroon, kostbaardere ge schenken met Kerst, andere artikelen met Sinterklaas bestaat ook bij Capi lux (zaken op het terrein van foto. grammofoonplaten en geluidsappa ratuur). Camera's worden wel voor Kerst gekocht, vrijwel niet voor Sin terklaas. Goedlopende artikelen zijn dan grammofoonplaten en foto-ac- staaf of -letter. Die wordt met Kerst in de vorm van een krans ook gegeten maar de verkoop blijft dan ver achter bij Sinterklaas. Exclusief verbonden aan Sinterklaas is de chocoladeletter. Daar bestond dit jaar bij Albert Heijn een grote vraag naar. ADVERTENTIE Namens een grote relatie tegen contante betaling waarvan de looptijd gedeeltelijk verstreken is. Commissionairs in effecten sinds 1895 Prins Hendrikkade 123 1011 AM Amsterdam, tel. 020-223131 Van onze correspondent ASTEN Cleanservice van Gemert in Nuenen dreigt 21 van haar werkne mers te ontslaan die sinds maandag middag in staking zijn. De groep, die voor het merendeel uit buitenlanders bestaat, is uitbesteed aan kippen slachterij Goossens in Asten. Enige weken geleden dwongen de werknemers daar een salarisverho ging af via een staking. Omdat de schoonmakers in dienst van Goos- sens nu meer verdienen dan het uit- zendpersoneel, eist deze laatste groep nu ook een aanpassing. Zij eisen een loonsverhoging van minstens vijftig gulden per week en een toeslag voor het vuile werk dat zij moeten verrich ten dat ook nog in de avonduren gebeurt. De directie van Cleanservice heeft de stakers in telegrammen aangezegd onmiddellijk het werk te hervatten omdat ze anders ontslagen worden. De vakbonden hebben nog niet gere ageerd op de actie. Dr Herman Amelink kurk waarop de Iraanse economie drijft, begint gevaarlijk te wiebelen. De olieproduktie is dert de val van de sjah vrijwel gehalveerd. De regering van Iran zegt deze maatregel lbewust te hebben genomen om de produktie van olie in evenwicht te brengen met de Dnomische behoeften van het land. De indruk wordt echter steeds sterker, dat de produktie k zelfstandig terugloopt. ime schattingen houden het erop Iran momenteel 3.3 miljoen vaten 159 liter) per dag produceert. irvan zijn 700.000 vaten bestemd binnenlands gebruik. Het wordt •r ernstig betwijfeld of Iran dit iktieniveau ook de komende zal kunnen vasthouden. De on- houdswerkzaamheden. die nodig i om de oliebronnen aan de gang te uden, blijven al geruime tijd ach- r tl wege Er zijn nauwelijks meer bui- ilandse technici voor dit werk te luis. iden Zijn afzetting van Hassan Nazih als Dfd van de Nationale Iraanse Olie- atschappij (NIOC) in oktober i(t de situatie op de olievelden in maar verder verslechterd. De op grote lekken van de oliebron- groeit. De kans op schade aan de pleidingen neemt eveneens toe en i zwijgen we nog van de schade die n worden aangericht door aansla- van de naar meer zelfstandigheid ia evende Arabieren in de provincie loezistan, waar de meeste olievel- d zijn gelegen. tedsel heeft de olie echter wel nodig om leven te blijven. Voor zijn voedsel- rziening is het land aangewezen de Import van graan en rijst. Deze ankelijkheid is een gevolg van de is ale industrialiseringscampagne er het bewind van de verdreven Per maand moeten er 200.000 graan, 50.000 ton rijst en meer 25.000 ton plantaardige olie inge- ïrd worden. De Verenigde Staten wat dit betreft de voornaamste irancier. al probeert de Iraanse •ring de afhankelijkheid van de *3 lerikaanse leveranties te verklei- ii door ook elders aan te kloppen, afgelopen zomer heeft vooral Au- aüé nogal wat graan geleverd, ook lagen de Australische prijzen twin- dollar per ton graan hoger dan de lerikaanse cijfers over de eerste acht maan- TEHERAN (Reuter) Iran denkt er over zijn olieproduktie te verklei nen. Dat heeft de Iraanse minister' van economische zaken en financiën, Abolhassan Bani-Sadr, verklaard voor de Amerikaanse ambassade in Teheran. Hij sprak de menigte die zich daar had verzameld toe en zei dat er tijdens het bewind van de sjah meer dan zes miljoen vaten per dag werden geproduceerd en dat er toen plannen waren om de produktie te vergroten tot acht miljoen vaten per dag. „Als dat was gebeurd had Iran in 1985 zonder olie gexeten," aldus Bani-Sadr. „Nu Iran sinds de islamitische revo lutie minder olie produceert, hebben we olie voor dertig of veertig jaar meer. We hopen de produktie nog verder te kunnen beperken, zodat we er op zijn minst nog twee eeuwen mee toe kunnen," zei Bani-Sadr. Hoe veel Iran moest produceren om dit te bereiken zei hij niet, maar „het gaat om een aanzienlijke verkleining". den van dit jaar tonen aan, dat de afhankelijkheid van de Verenigde Staten op het terrein van de voedsel voorziening desondanks niet gedaald is. De Amerikaanse handel met Iran beliep vorig jaar nog 3,7 miljard dol lar, tegen 813 miljoen dollar in de eerste acht maanden van dit jaar. Maar de voedselaankopen vermin derden in deze periode vrijwel niet en blijven ongeveer op het niveau van 600 miljoen dollar. Iran blijft voor zo'n dertig procent van zijn graan- vooreiening op de Verenigde Staten aangewezen. Uithongeren Ondanks druk op de Amerikaanse president om een graanembargo te gen Iran af te kondigen, heeft Carter tot dusver steeds laten blijken niet van plan te zijn de leiders van Iran onder druk te zetten door de bevol king uit te hongeren. Gezien de stem ming in dat land bestaat de kans dat een dergelijk initiatief eerder omge keerde gevolgen zou hebben De vei- VrÜ6 fT13rkt ligheid van de gijzelaars in de Ameri- kaanse ambassade zou dan ernstig kunnen verslechteren. Daar komt bij dat Carter met een dergelijke maatre gel de boeren in het midden-westen van de Verenigde Staten van zich zou vervreemden. Hun steun kan hij best gebruiken bij de campagne voor zijn herverkiezing. Dank zij de voortdurende stijging van de olieprijs, behoeft Iran op korte termijn niet direct de gevolgen te vrezen van de terugvallende oliepro duktie. De NIOC heeft een groot deel van de vaste contracten met olie maatschappijen opgezegd om de op die manier vrijkomende olie te verko pen op de vrije markt. Doet de olie in contracten met oliemaatschappijen omstreeks 23,50 dollar per vat, op de vrije markt is gemakkelijk het dub bele te krijgen. Per dag verdient Iran aan de olie nu nog tussen de zeventig en tachtig miljoen dollar en dat is meer dan de gestagneerde Iraanse economie op dit moment kan absor beren. Daarbij komt dat Iran over een buitenlandse deviezenvoorraad beschikt van tussen de elf en twaalf miljard gulden, waarop men kan in te-1 ren ais dat nodig is. De door Carter afgekondigde maatre gelen die voorzien in een totaal ver bod op de invoer van olie uit Iran In combinatie met het door Teheran af gekondigde olie-embargo tegen de Verenigde 8taten, heeft Iran beroofd van de afzet van 700.000 vaten per dag. Ook deze olie komt terecht op de „spotmarket", waar het een drukken de werking heeft op de prijzen. Zowel Japan als West-Europa heeft door Iran al meer olie aangeboden gekre gen. De Verenigde Staten hebben te gengesproken dat zij hun bondgeno ten zouden hebben gevraagd de extra olie niet af te nemen. Dat Washington in de toekomst een dergelijk verzoek zal doen, moet niet worden uitgeslo ten. Het zou niet alleen de druk op Iran vergroten maar, in combinatie met bezuinigingen op het thuisfront en de grote voorraden van de olie maatschappijen. de onderhande lingspositie van het Westen tegen over de landen van de OPEC. de organisatie van olie producerende en exporterende landen, versterken. Met de stagnerende economie, de te verwachten terugval in de oliepro duktie en de instabiele politieke situ atie komt zo de geloofwaardigheid van Iran als handelspartner sterk op de tocht te staan. De lawine van processen die aangespannen dreigt te worden door schuldeisers van Iran. die beslag willen leggen op Iraans bezit in het buitenland, bevestigt deze indruk alleen maar. Het aantal achterstallige vorderingen van bui tenlandse ondernemingen, die vrezen nooit geld te zullen zien, neemt steeds verder toe. De vrees van deze bedrij ven en banken is nog versterkt door verklaringen ln Teheran, dat Iran zich niet verplicht voelt schulden te betalen die nog ten tijde van de sjah zijn aangegaan Realiteit Het wachten is op het moment dat de wal het schip keert Volgens een on derzoek van een studiecommissie van het Amerikaanse congres heeft Iran een produktie van 3,5 tot 4 miljoen vaten olie per dag nodig om 's lands economie een beetje draaiende te houden. Het Amerikaanse onderzoek ging daarbij uit van de begroting van de revolutionaire regering voor de periode van maart 1979 tot maart 1980, die 32 miljard dollar beliep. Het lijkt daarom niet gewaagd te veron derstellen dat het regime van ayatol lah Khomeini binnen enkele maan den wordt geconfronteerd met de harde economische realiteit. Wane- ner het daaruit geen consequenties trekt, betekent dit onvermijdelijk de ineenstorting van het huidige bewind. Behalve een aantal nuttige tips om thuis op energie te bezuinigen bevat de brochu re „Energde)", die onlangs door het minis terie van economische zaken werd ver spreid, zowel een onzinnig als een gevaar lijk advies. Onzinnig is de suggestie alle radiatoren donker te schilderen en brandJgevaarlijk is de tip tochtgaten met een kaars op te sporen. Het heeft namelijk geen enkel voordeel de radia toren donker te verven. Integendeel, de kamers zouden er alleen maar donkerder door worden en zodoende zou het elektriciteitsverbruik wel eens kunnen toene men. Het middel is dan ernstiger dan de kwaal. Zelfs wanneer de tempe ratuur van het water in de radiator gelijk is, geeft een zwart geverfde radiator evenveel warm te als een witgeschilder de. Wat wél uitmaakt, is het bestrijken van een radiator met aluminium- verf. Dan geeft deze radi ator bij eenzelfde tempe ratuur van het water aanmerkelijk minder warmte af. Proeven Wie zich van deze stel ling wil overtuigen, kan daartoe zelf de proef op de som nemen door blik jes of potjes te vullen met heet water van de zelfde temperatuur. Het ene blikje of potje dient aan de buitenkant zwart geverfd te zijn, het ande re wit en het derde moet met aluminiumverf wor den bestreken of met aluminiumfolie worden beplakt. Deze blikjes of potjes dienen voorts op een geïsoleerde onder grond te worden gezet: dus niet op steen, maar op schuimplastlc of op wol. Dan zal blijken dat het water in het blikje of pot je met de aluminium bui tenkant na enige tijd nog de hoogste temperatuur heeft, terwijl het water ln de beide andere blikjes of potjes veel meer on geveer even sterk is afgekoeld. Onlangs werd in het Bouwcentrum in Rotter dam deze proef aan schouwelijk voorgesteld. Er waren drie radiatoren naast elkaar geplaatst, waar doorheen water stroomde met een gelij ke temperatuur voor alle drie. De ene radiator was wit geverfd, de tweede zwart en de derde met aluminiumverf beschil derd. Tegenover deze radiato ren waren thermometers opgesteld. Op gelijke af stand van de radiatoren gaven deze thermome ters, zowel voor de witte als voor de zwarte radia tor, een temperatuur van 30° C aan. maar voor de aluminiumkleurige radi ator 27° C. Was in plaats van aluminiumverf glim mend aluminiumfolie ge bruikt, dan zou de tem peratuur nog lager zijn geweest. Uitstraling Het meten van warmte straling is niet zo moei lijk. Warmtestraling ofwel infrarood werkt in. vele gevallen net als lichtstraling. Lichtstra ling is evenwel direct zichtbaar, warmtestra ling daarentegen niet. Door nu een scherm te plaatsen worden zowel de lichtstralen als de warmtestralen gehin derd, zodat voor briden een schaduw ontstaat. Een witte radiator zendt geen lichtstraling uit. maar alleen warmtestra ling. Warmtestraling wordt heel goed opgeno men door een wit opper vlak. nét zo goed als door een zwart. Warmte wordt door een witte radiator dus even best uitgestraald als door een zwarte, groene, grijze, rode. blauwe of welke kleur dan ook. Aluminiumverf op een radiator geeft echter een slechtere warmte-afgifte. Buitenkant Om misverstand te voor komen: het gaat om het buitenoppervlak. Wie een radiator in een alu- minlumkleur heeft ge schilderd, hoeft ter wille van de warmte deze verf er niet af te krabben. Het is voldoende andere verf er overheen te strijken. Dit is te vergelijken met een zwart plafond. Door het wit over te schilde ren, weerkaatst het licht veel beter. Het maakt niet uit of de zwarte verf er nog wel of niet meer onder zit. De bijzondere eigen schappen van alumini um en andere glimmen de metaaloppervlakken voor warmtestraling is er de oorzaak van dat alu minium veel wordt toe gepast in warm te-techni sche installaties. Vaak gebeurt dit in combina tie met isolatie, zoals glas- en steenwol en kunststof schuim. Regenjas Dan de tip tochtgaten met een brandende kaars te zoeken. Behalve het brandgevaar dat erin zit, ls dat ook vrij onzin nig. Een slecht geïso leerd huis is net zoiets ais een regenjas in de winter dragen Het is weinig zinvol zo'n regenjas op luchtlekken te onderzoeken. De re medie is gewoonweg een winterjas aantrekken of een wollen voering in die regenjas stoppen. De re genjas echt luchtdicht maken, leidt ertoe dat deze weinig warm zit en bovendien onplezierig draagt (benauwd en vochtig) Met een huis is het pre cies zo. Het luchtdicht maken van een woning maakt het huis al vlug benauwd en soms voch tig. Bovendien kan een tekort aan zuurstof op treden, wat bij geisers en kachels tot kolendamp vergiftiging kan lelden. Er moet altijd voldoende frisse lucht binnen kun nen komen! De ergste tochtgaten dichten is een goede zaak. Om die te vinden is geen kaars nodig. Die gaten zijn met de hand bewegend langs deur- en raamkozijnen, precies te voelen. Brandbaarheid Isoleren met dubbel glas, glaswol. steenwol of kunststof schuim, is nog altijd het beste. Gezien de brandbaarheid kan kunststof schuim het beste alleen maar ln de spouw worden gebruikt. Wie een huis heeft geïso leerd en toe hts trip heeft aangebracht, zal waar schijnlijk merken dat luchtdicht bepaald niet hetzelfde is als warmte- dicht. Warmtedicht is vooral een kwestie van stilstaande lucht. Van daar dat een schaap geen „luchtdicht" vel heeft, maar een wollen ..jas'. Ondanks het feit dat er enige onjuiste tips in staan, geeft de brochure „Energüe)" tóch een aan tal goede adviezen, met name over bezuinigen bij koken, wassen en ver lichting (kleinere lampen en lichtere wanden) ING. H. VENEMA De klacht over een al- beelding van vrouwen- billen in een advertentie voor vleesprodukten, waarover gisteren op deze pagina een bericht stond, is er slechts één in de serie van klachten van de meld- en regelka- mer van de actiegroep Man-Vrouw-Maatschap pij (MVM) over de discri minatie van de vrouw. Al geruime tijd is deze groep in de weer met het verzamelen van discrimi natie op grond van sekse in woord en geschrift. Daarbij gaat het niet al leen om het verzamelen van discriminerende ui tingen in advertenties, artikelen, folders enz., maar ook om het (pittig) reageren daarop In korte tijd werd zoveel materiaal verzameld, dat het moest worden ge splitst in 1) personeels advertenties. 2) adver tenties waarin koopwaar wordt aangeboden en 3) artikelen, interviews, ru brieken en berichten. Daarvan werd een bro chure samengesteld, die overigens slechts een „bloemlezing" is uit een .uitpuilend archief". De brochure is uitgegeven door de Aktiegroep Man- Vrouw-MaatschapplJ. Postbus 746 in Den Haag. De prijs bedraagt 7.50. VROUWEN IN REKLAME mm houdt Handig heeft Edah ge bruik gemaakt van onge nuanceerde krantekop pen om de consument te (laten) vertellen, dat Edah de goedkoopste kruidenier is. In een pagina-grote ad vertentie worden drie kranten aangehaald. Dat lijkt heel objectief, maar de aandachtige consu ment ziet al heel gauw. dat het drie precies de zelfde artikelen zijn. Dat kan ook moeilijk anders. want de consumentenre- I werkt voor die drie dacteur die dele artike- I kranten. len heeft geschreven. Overigens blijkt uit de J. Jonker (ovenbouwtechnicns): Huis-aan-huis-re- clame Is voor 50 procent overbodig en weggegooid geld. De helft verdwijnt in de prullenbak zonder aangekeken te worden. Tv- en radioreclame is te genstrijdig en onbetrouwbaar. Aan de ene kant de slankmakers en aan de andere kant de frites en pinda's. Dan bet aanprijzen van artikelen, waarvan na onderzoek blijkt dat het ver bezijden de waar- beid is. (Bijeengebracht door FHV/BBDO) tekst, dat Edah niet ln alle opzichten de goed koopste kruidenier is. Weliswaar is Edah met merkartikelen het goed koopst gebleven, maar in de goedkope merken heeft Edah dit keer de eerste plaats moeten af staan aan Dirk van den Broek. Klanten proberen te trekken, akkoord. Maar dan niet „goedkoop" ad verteren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 13