arter hard in •kwestie Cuba Aanval van El op paleis Salvador Coöperaties geven Cubaan loon naar werken II VS toch akkoord met kanaalverdrag Weer ruzie Moskou en Peking ^Argentijns !|ournalist |n vrijheid Europees parlement oneens over defensie resident VS dreigt met actie J Russen bezetten Japans eiland Grote aanval van Vietnam Aan vooravond van 'verzoening' oduktie van de landbouw stijgt door nieuwe organisatie INDERDAG 27 SEPTEMBER 1979 BUrTENLAND TROUW/KWARTET ati< :liil ISHINGTON <AFP, AP) President Carter van de Verenigde Staten is niet van plan zich inj ir te leggen bij de aanwezigheid van drieduizend man Russische troepen op Cuba. De hei isident heeft gedreigd persoonlijk in te zullen grijpen en „passende actie" te zullen Tkjdememen als het gesprek tussen de Amerikaanse en Russische minister van buitenlandse [en vandaag niets oplevert. huidige toestand is voor ons on- ivaardbaar. aldus een vastbera- president Carter. Hij verklaarde ierstj het Amerikaanse volk binnen een [VA heden op Cuba een ..kustmatig pro bleem" was en dat de kous daarmee af moest zijn. Denfk op de hoogte zal worden gesteld Leii de stappen die de VS denken te Den als de Sowjet-Unie zijn troe- niet terugtrekt van Cuba. ..We eren nu op diplomatieke wijze de Ken zover te krijgen dat ze hun echtseenheid op Cuba ontmante- aldus Carter „Ik weet nog niet we daarin zullen slagen. Als het lukt zullen we passende acties rnemen om de huidige situatie irijzigen." De president wilde niet aan op vragen over de aard van gelijke acties voorzitter van de Amerikaanse t orAaatscommissie voor buitenlandse er pn. Frank Church, zei dat hij zal ie jen om opschorting van de ratifi- e van het SALT-II verdrag door f ehele Senaat, tot het geschil over lussische troepen op Cuba is op- 2 >st. Church sprak nadat de Russi- n de minister van buitenlandse zaken di( miko in de Algemene Vergade- ea van de Verenigde Naties had aai eSd dat het bericht over de aanwe- n aJieid van Russische gevechtseen- Van een onzer redacteuren Bewijzen Church en andere vooraanstaande se natoren wezen Gromiko's woorden krachtig af en zeiden onweerlegbare bewijzen te hebben van de Russische aanwezigheid op Cuba. Church zei op een persconferentie „Ik wil niet graag dat SALT-II door de Senaat wordt verworpen. Daarom vind ik dat de commissie voor buitenlandse za ken verwijzing van het verdrag naar de voltallige vergadering moet aan houden tot de huidige onderhande lingen zijn afgerond en de uitslag bekend is." Verwijzende naar Gromi ko's rede zei de senator: ..Deze affaire kan alleen als afgedaan beschouwd worden als president Carter tot de conclusie kan komen dat die Sowjet- gevechtseenheden niet meer op Cuba gelegerd zijn." De Republikeinse fractieleider. Ho ward Baker, drong er bij Carter op aan de gegevens over de troepen van de inlichtingendienst vrij te geven, evenals de satellietfoto's. ie t ;de n te at e*AMSTERDAM Het Ar gentijnse militaire bewind ïeeft gisteren de journalist Jacobo Timerman het land uitgezet. Timerman, die iatr loofdredacteur was van rfüren gezaghebbende krant in Buenos Aires, heeft 29 thfciaanden gevangen jezeten. ond di^ (Timerman werd gisteren onver- acht door de militaire autoritei ten op een vliegtuig naar Israël vanpezet. nadat hem de Argentijnse ïationaliteit was afgenomen. Hij :at sinds april 1977 gevangen op )eschuldiging van het onderhou- len van contacten met subversie- tka^,p gr0epen. Een jaar later kwam 10 w, torn k colli n, :bar iet hoogste gerechtshof echter tot le conclusie dat de beschuldigin- ;en nergens op sloegen en gelastte iet de invrijheidstelling van Ti- lerman. Er volgden echter nieuwe vage be- alv.' ichuldigingen in de financiële 1 ifeer en hij bleef gevangen. Pas "0l ïadat onlangs een Amerikaanse ommissie voor de mensenrechten ;ich in Buenos Aires persoonlijk net de zaak bemoeide, kwam het loogste gerechtshof in Argentinië ot de uitspraak dat het gevangen louden van Timerman een kwes- le was van machtsmisbruik door 3e regering. Jacobo Timerman toen hij in 1978 de rechtzaal verliet De arrestatie van Timerman vormde in 1977 een onderdeel van een anti-Joodse campagne door de militaire machthebbers. De Jo den kregen in die tijd de schuld van alles wat er in het land ver keerd ging. Hiervan was met name de Joodse bankier David Graiver het slachtoffer. Hij werd er van beschuldigd de guerrillabeweging' Monteneros te financieren. Timer man, ook van joodse afkomst, leidde in die tijd het conservatief- liberale dagblad La Opinion, dat zich uitsprak voor meer vrijheden in Argentinië. Hij werd uiteinde lijk gearresteerd op beschuldiging van het onderhouden van contac ten met bankier Graiver. De anti- Joodse golf in Argentinië, die in middels wat is geluwd, werd ver oorzaakt door extreem-rechtse ge neraals. die daarmee zelfs de mili taire dictator Videla in verlegen heid brachten. TOKIO (AFP. UPI. - De Sowjet- Unie heeft een militaire basis inge richt op het eiland Shikotan. een van, de vier Koerillen-eilanden waarop Ja pan aanspraak maakt. Dit heeft het Japanse ministerie van defensie woensdag bevestigd De in Tokio verschijnende krant Mai- nichi meldde woensdag dat er een Sowjet-basis ..voor Japans voordeur" was aangelegd Functionarissen van het departement van defensie meld den dat sinds enkele maanden twee duizend Sowjet-militairen ..in ge vechtsuitrusting" op het eiland ge stationeerd zijn Omvang en aard van de militaire aanwezigheid van het Sowjet-leger zijn overigens onbe kend. Het ministerie van buitenlandse za ken in Tokio liet echter weten dat de basis op Shikotan niet bedoeld schijnt te zijn voor offensieve acties. Niets wees namelijk op de aanwezig heid van landingsbanen voor militai re vliegtuigen. Tussen de Sowjet- Unie en Japan bestaat al meer dan twintig jaar een territoriaal geschil om een aantal eilanden van de Koe- rillen. In 1956 tekenden de beide sta ten een verdrag waarin zij besloten hun betrekkingen te normaliseren Sindsdien gaat Moskou er van uit dat Japan zijn aanspraken heeft laten varen. Tokio bestrijdt deze voorstel ling van zaken. WASHINGTON (AFP APi Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden is alsnog akkoord gegaan met de overdracht van het Panamakanaal aan de regering van Panama. De Verenigde Staten hadden, uit angst voor een nieuwe verwer ping van het verdrag en de daardoor te verwachten chaos in Panama, al een speciale brigade naar de kanaalzone gestuurd. Militante Italiaanse nationalisten hebben gisteren in de stad Merano een twee meter hoog bronzen standbeeld van de Tiroolse vrijheidsheld Andreas Hofer opgeblazen om hun actie voor autonomie voor het noordelijke deel van Italië kracht bij te zetten. ADVERTENTIE Een olieboycot tegen Zuid- Afrika brengt het einde van de oorlog dichterbij. Steun de onderdrukten ook financieel! Steun nu de bevrijdingsbewegingen ANC, SWAPO en Patriottisch Front Dinsdag is het verdrag al goedge keurd door de senaat Zonder de goedkeuring van het Huis van Afge vaardigden zou het met mogelijk zijn geweest de speciale commissie te vor men, die het beheer van de kanaalzo ne maandag moet overnemen tot de definitieve overdracht aan Panama op 31 december 1999 Afgelopen week keurde het Huis met 203 tegen 912 stemmen het verdrag al waarvoor president Carter lange tijd een inten sieve campagne heeft gevoerd Carter heeft onmiddellijk na deze stemming een aantal afgevaardigden persoonlijk benaderd om ze te over tuigen van het belang van het wets ontwerp Panama had na de verwer ping van het verdrag door het huis gedreigd de zaak zelf in handen te zullen nemen als de Verenigde Staten met voor aanstaande maandag tot een besluit zouden kunnen komen Een van de voorstanders van het ver drag. de afgevaardigde John Murphy, waarschuwde zijn collega's voor het uitbreken van een chaos in Panama. Hij maakte bekend dat een speciale brigade Rangers van het Amerikaan se leger naar Panama was vertrokken om de verdediging van het kanaal te versterken. Het Pentagon verklaarde echter dat de eenheid alleen maar naar Panama was gegaan om te oefe nen in de oorlogsvoering in oerwoud- gebieden. President Carter heeft de verdragen, die uiteindelijk met 232 tegen 188 zijn aangenomen, wel moeten wijzigen In de nieuwe versie is een bepaling opge nomen. waardoor de president niet voor 1999 het kanaal aan Panama kan overdragen Bovendien kan de Amerikaanse president nu de beheer der van de kanaalzone opdracht ge ven de bevelen van het Amerikaanse leger op te volgen als de veiligheid van het kanaal in gevaar komt NEW YORK (AFPI Vietnamese troepen zijn in Cambodja een groot offensief begonnen om de guerril laeenheden van Pol Pot uit te schake len. Volgens de woordvoerder van het Amenkaanse ministerie van buiten landse zaken. Hodding Carter, zijn de Vietnamese troepen ongeveer 200 000 man sterk GIRO 26655 SAN SALVADOR [AP. AFPI Bij een guerilla-aanval op het Nationale Paleis van de Midden-Amerikaanse staat El Salva dor zijn minstens vier doden en twaalf gewonden gevallen MOSKOU (Reuter, AFP, AP, UPI) Aan de vooravond van de .verzoeningsbesprekingen" tussen de Sowjet-Unie en China hebben de twee landen flinke kritiek op elkaar uitgeoefend. Het Russische persbureau Tass ver klaarde gisteren dat de normalisering van de betrekkingen met China „in gewikkeld en moeilijk" zal zijn en dat het klimaat afhankelijk is van de Chinese houding in Moskou. Tass be schuldigt de Chinese pers ervan de anti-Sowjet-propaganda te verhevi gen juist op het moment dat de be sprekingen gaan beginnen. Dit komt volgens Tass niet overeen met de verklaringen van Peking dat het de spanningen, die de laatste 19 jaar de verhoudingen hebben vertroebeld, wil verlichten De Sowjet-Unie heeft China de afge lopen week beschuldigd van „genoci de" in Cambodja. De Chinezen wer den vergeleken met nazi's. Peking verklaarde zondag .dat het Kremlin de besprekingen tegenwerkte met zijn anti-Chinese uitspraken. De twee delegaties komen vandaag voor een werkbespreking bijeen. Chi na en de Sowjet-Unie hadden eerder officieel verklaard dat men hoopte dat het overleg de sedert 1959 heer sende spanningen zou verminderen. In dat jaar kwam het tot een openlijk meningsverschil tussen de Russische premier Nikita Chroestjow en de Chi nese partijleider Mao tse-Toeng over de koers die de communistische par tijen in de wereld moesten volgen Sedertdien zijn de verhoudingen steeds slechter geworden en in april dit jaar liet Peking weten dat het niet meer prijs stelde op verlenging van het vriendschaps- en defensiever drag. dat volgend jaar afloopt. Naar verwacht zullen de gesprekken tussen de twee grootmachten lange tijd in beslag nemen. Overeenkomst over een agenda kan volgens diplo maten nog weken duren. Een belangrijk struikelblok bij de be sprekingen zal het onderwerp Indo- China zijn. Het is echter nog niet zeker of dit aan de orde zal komen. Peking wil graag praten over de Rus sische bondgenoot Vietnam, maar Moskou vindt dat dit niet in de onder handelingen thuishoort. Volgens getuigen van de schietpartij in de hoofdstad San Salvador zijn de slachtoffers allen toevallige voorbij gangers. die werden getroffen door kogels uit geweren van militairen die bij het paleis op wacht stonden. De soldaten beantwoordden een met rookbommen en geweerschoten ge paard gaande guerilla-aanval door te rug te schieten in de menigte mensen, die zich in de avondspits naar huis haastte De schietpartij duurde onge veer een uur, waarna brandweerlie den de wijk introkken en de straten schoonspoten Volgens ziekenhuizen zijn er vier doden en twaalf gewonden gevallen, hoewel het Rode Kruis mel ding maakt van zeven doden en der tig gewonden Volgens ooggetuigen werden er bij de aanval op het paleis eigengemaakte bommen geworpen en wisten de aan vallers te ontkomen in een auto Tus sen welke partijen de daarop volgen de schotenwisseling zich afspeelde, was niet duidelijk In het gebouw zijn verscheidene ministeries gevestigd De situatie in El Salvador is de laat ste tijd uiterst gespannen omdat steeds meer guerilla bewegingen en partijen zich verzetten tegen de dic tatuur van generaal Carlos Humberto Romero Vooral na de sandinistische overwinning in het buurland Nicara gua is de strijd opgelaaid De „Volks beweging van 28 februari" houdt al sinds zondag het ministerie van ar beid bezet Meer dan tweehonderd boeren, vrouwen en kinderen hebben zich m het gebouw verschanst en eisen de vrijlating van drie van hun leiders, die gevangen zitten Zij heb ben een bemiddelingsaanbod van het Rode Kruis afgewezen Van onze correspondent BRUSSEL Het Europees parlement heeft zich in het controversiële debat over de defensie van Europa gestort. Alleen industriële aspecten, zoals het aankopen van wapens mochten van voorzitter Simone Veil worden besproken. De Europese gemeenschap is immers geen politieke of defensie ve, maar een economische samenwerking. gaullisten en meeste socialisten uit Frankrijk in het verkeerde keelgat Hun onafhankelijke defensiepolitiek is heilig en daar mag niet over worden gepraat. Voorzitter Simone Veil moest onder druk van met name Westduitse en Britse liberalen en con servatieven het onderwerp op de Het debat is onlangs aangevraagd door de Westduitse christendemo craat Kai-Uw von Hassel en de Britse conservatief Fergusson. Ze vroegen of de Europese Commissie, het dage lijks bestuur van de EG. nog van plan- was met de NAVO contact op te ne men. Dit schoot de communisten. agenda plaatsen, al voelde zij daar zelf weinig voor. in tegenstelling tot haar partijgenoten van de Giscardi- aanse UDF. Volgens de gaullisten zou het Europese Parlement met een be spreking van dit onderwerp zijn be voegdheden te buiten gaan Bij de Europese verkiezingen ver klaarde de Franse president Giscard nog dat de bevoegdheden van het Europese parlement niet moesten worden uitgebreid. Overigens had de zelfde Giscard op de Europese top van 1974 in Parijs het tegendeel be loofd aan de andere Europese rege ringsleiders Een resolutie over bewa pening die in het oude Europese par lement was aangenomen verklaarde de Franse regering nietig. Voorzitter Veil heeft de uiteindelijke beslissing of het onderwerp van de Europese defensie mocht worden be sproken aan de parlementariërs zelf voorgelegd 299 stemden voor bespre king en 208 tegen. Na een felle waar schuwing van de Franse gaullist De Bré hij sprak over de tirannie van de supra-nationaliteit werd een motie om alsnog het debat over defensie te sluiten gesteund door slechts 87 par lementariërs Dr Wim Jansen ndbouwcoöperaties bestaan in Cuba pas twee jaar. Het eiland, dat )r zijn export vrijwel geheel afhankelijk is van de landbouw, heeft in tijd ontdekt dat de coöperatie niet alleen een goed middel is om de iduktie te verhogen, maar ook om de bewerker van de grond meer zier in zijn arbeid te geven. I ruim twee uur rijden van de Cubaanse fdstad Havana ligt een landbouwcoöpe- e met de politiek realistische naam „Cu- ns-Russische Vriendschap". Tussen de ieloze velden van meer dan manshoge igels suikerriet staat een klein stenen louwtje De junta-directivo. het bestuur de coöperatie, heeft zich voor de ont- gst van dit buitenlands bezoek opge- d achter een lange tafel, waarop een erkleurig borstbeeldje van Lenin staat, ter hen hangen aan de muur een groot :ret van de overleden Russische leider lantal oorkonden, waaruit blijkt dat de taanse regering zeer tevreden is met de verrichte prestaties. Een groot bord affiches dient om het internationaal ustzijn wakker te houden: vóór solidari- met de sandinisten in Nicaragua, vóór aan de onderdrukte indianen in de enigde Staten, vóór de vrede in het meen en tegen het akkoord tussen pte en Israël erto Martinez Garcia, vice-president „Cubaans-Russische Vriendschap uit dat de Cubaanse boeren sinds de Jlutit van 1959 hun grond altijd in eigen- i hebben gehad en ook zelf verantwoor- ijk zijn voor de opbrengsten. De eerste op de landbouwhervormingen van 1959 Ikte een einde aan de activiteiten van enkaanse ondernemingen die de op- ngsten van de vaak tienduizenden hec n grote bedrijven naar het buitenland rhevelden De landarbeiders kregen de nd in eigendom en de voormalige groot grondbezitters mochten elk een stuk van 390 hectare in bezit houden. Ander probleem Deze eigenaren saboteerden echter de eco nomie door hun lappen grond onbebouwd te laten en contrarevolutionaire bendes op te richten, die het werk van de andere boeren onmogelijk probeerden te maken, aldus de officiële uitleg. Daarom kwam er in 1963 een nieuwe wet op de landbouw, die het maximaal toegestane eigendom terug drong tot 63 hectare Daarmee was een einde gekomen aan het grootgrondbezit. Er bestond echter nog een ander probleem: veel boeren, die altijd voor zichzelf hadden gezorgd, leefden erg geïsoleerd en de ver worvenheden van de revolutie konden niet voor het volle pond tot hen komen, zoals Alberto Martinez het uitdrukt. Pas in 1977. op het vijfde congres van de ANAP (natio nale organisatie voor kleine landbouwers! werd besloten dit probleem op te lossen door de vorming van coöperaties. De meeste boeren hebben zich inmiddels aangesloten bij een vorm van coöperatie, waarbij de boer wel zelfstandig zijn eigen land blijft bewerken, maar gebruik maakt van een aantal gemeenschappelijke voor zieningen. zoals het gezamenlijk aanvragen van kredieten en kopen van landbouwma chines Er zijn echter ook nog steeds boeren die er de voorkeur aan geven geheel zelf standig te blijven en hen wordt geen stro breed jn de weg gelegd Daarnaast zijn er nog de grote staatsbedrijven, op grond die voor de revolutie nog niet werd bewerkt. „Vriendschap", zoals de coöperatie ook kortweg wordt genoemd, is veel verder ge gaan met de samenwerking. Alberto Marti nez „Zestien boeren hebben het land tot één bedrijf samengevoegd We hebben 36 mensen in dienst, die weliswaar geen eigen domsrecht op de grond hebben, maar ver der in alles meedelen Ons sociale contact is de laatste twee jaar sterk gegroeid, je kunt eikaars problemen beter opvangen Boven dien kunnen we nu twee weken per jaar met vakantie gaan. omdat de anderen het land dan ln de gaten kunnen houden. Vroeger kon je geen dag weg' De Cubaanse regering zorgt voor de finan ciële garantie. De boeren krijgen loon en kredieten als een soort voorschot. Aan het eind van het seizoen betaalt de coöperatie de regering terug uit de opbrengsten van de oogst en wat dan nog over is. wordt ver deeld. Het grootste deel daarvan gaat in een eigen fonds, waarvan sociale voorzieningen kunnen worden betaald Want de boeren willen hier tussen de rietsuikervelden een eigen ontmoetingscentrum bouwen en een opvang voor de kinderen Het systeem houdt in dat de coöperatie winst kan maken Ook de individuele man kan door meer uren per dag riet te kappen meer verdienen dan zijn compaheros Mar tinez geeft toe dat dit ook een ideologische verandering is. maar geen slechte Hij wijst erop dat ln de afgelopen twee jaar de pro- duktie van coöperatie ..Vriendschap' bijna verdubbeld is En voor degenen die niet meer in staat zijn om lang te werken is er een aanzienlijke verbetering opgetreden in de werkomstandigheden de sterksten ne men het zware kappen van het riet dat nog steeds met het hakmes gebeurt op zich. terwijl de ouderen het lichtere werk Alberto Martinze Garcia in het lokaaltje van de coöperatie „Cubaans- Russische Vriendschap" kunnen doen. Tot voor kort moest elke boer. jong of oud. alle werk zelf doen met hooguit wat hulp van zijn gezin De coöpe ratie overweegt zelfs het bedrijf uit te brei den met een kleine veestapel, omdat daar goede winst ln zit. De boeren wachten nog op toestemming vanuit Havana, want de coöperaties moeten hun beleid wel aanpas sen aan de centrale planning. Dat het plan van de vorming van coöpera ties ook landelijk vruchten afwerpt, blijkt uit de cijfers Ondanks de zware regens van vorig jaar steeg de suikerproduktie met elf procent, de enige sector in de economie die de streefcijfers voor 1978 haalde En Huber- to Perez, Cuba's belangrijkste man op het gebied van planning, venvacht dit Jaar op nieuw een stijging van de suikerproduktie met elf procent terwijl in alle andere secto ren de prognoses aanzienlijk zijn terugge schroefd. Scholieren Cuba heeft jaren geworsteld met de verho ging van de landbouwproduktie In de jaren zestig ontstond er een groot gebrek aan mankracht, dat er in het schooljaar 67- 68 toe leidde dat 162 000 scholieren per jaar 45 dagen arbeid op het platteland verrichten Jaarlijkse kwamen er meer bij die hun vakanties in de rietsuikervelden doorbrach ten Maar in 1972 kwam de Cubaanse rege ring tot de conclusie dat de toch niet zo produktieve scholieren met al hun tijdelijke extra voorzieningen, toch wel erg dure ar beidskrachten vormden. De nieuwe politiek is nu om zo veel moge lijk middelbare scholen naar het platteland te verplaatsen, waar de studenten Intern verblijven s Morgens werkt de ene helft van de scholieren op het platteland, terwijl de andere helft les krijgt s Middags wisse len de ploegen, zodat zowel de scholen als de open arbeidsplaatsen ln de landbouw de hele dag bezet zijn Hoewel de arbeid van de studenten lang niet het peil en de motivatie haalt van die van een arbeider in een coöpe ratie. is men op Cuba toch redelijk tevreden over dit systeem Voor de studenten is het hard werken, maar volgens officiële cijfers zijn de studieresultaten op dit soort scholen bet«r dan op de gewone middelbare scholen in de steden. De vorming van coöperaties heft niet het tekort aan arbeiders op. de werkende stu denten zullen dat moeten blijven aanvullen Wel geeft het voor Cuba goede vooruitzich ten voor de toekomst wat betreft de pro- duktieverhoging, want de coöperaties en het nieuwe systeem van loon naar werken zijn nog jong Dan komt er misschien ook iets meer ruim te voor andere produkten. want op dit mo ment vormt de Cubaanse landbouw vrijwel een monocultuur Meer dan viervijfde van de opbrengst van de export komt uit de suiker en alleen tabak vormt nog een gewas van enige betekenis De pnjzen voor de suiker op de wereldmarkt zijn uiterst laai; hetgeen Cuba erg afhankelijk maakt van de Sowjet-Unie. die een groot deel tegen ge subsidieerde prijzen opkoopt Humberto Perez die voorspelt dat de suikerprijzen nog sterker zullen dalen, zegt dan ook te verwacnten dat de economische banden met de Sowjet-Unie nog nauwer zullen worden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 7