)lie nog duurder
nvloed oliemarkt R'dam niet gering
Europese chemie
zit in het slop
Aandeelhouders
weigeren dividend
Grotere rol accountants
nodig in derde wereld
Open markt-prijzen
gingen sterk omhoog
ibische Emiraten verhogen toeslag
ans voorstel verworpen
Buitenlandse bedrijven
hebben echter kostenvoordelen
Britten houden vast aan
herziening landbouwprijs
Nederland kan helpen met opleiding
Investeringen
in Rijnmond
sterk gedaald
ERDAG 19 MEI 1979
FINANCIEN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET
29
ij DHABI (Reuter) De Verenigde Arabische Emiraten hebben de toeslag op de prijs van
^vat ruwe olie (van 159 liter) verhoogd van 1,80 tot 2,60 dollar. Olie van de Verenigde
ibische Emiraten kost nu tussen de 17,68 en 17,90 dollar per vat. afhankelijk van de
iliteit.
hanteert momenteel een toeslag
2.40 tot 2,51 dollar. Aangenomen
It, dat Koeweit en Qatar even
hun toeslagen zullen verhogen.
«di-Arabië is het enige land van
IPEC. dat nog geen toeslag heeft
jd op de olieprijs. Vermoed wordt
er, dat dit land niet zal kunnen
erblijven indien de andere
C-landen doorgaan met het ver-
n van hun extra-heffingen.
ende maand (op 26 juni) komen
ertien OPEC-landen wederom in
ève bijeen om over de olieprijs te
praten. Hier en daar wordt er al druk
over gespeculeerd dat dan opnieuw
een algemene verhogingen van de
olieprijzen1 uit de bus zal komen.
Zoals bekend, besloot de op 26 maart
j.l. gehouden OPEC-vergadering de
ledenlanden toe te staan naar behoef
te op de basis-olieprijs, die toen met 9
procent werd verhoogd, een extra
premie te leggen.
Volgens een in Koeweit verschijnend
blad, zou olieminister Ezzedin Ma-
brouk van Libië hebben gezegd, dat
de stijging van de olieprijs zal door
gaan tot zo'n 27 dollar per vat zal zijn
Het voorstel van de Franse minister van industrie,
iud. gedaan tijdens een bijeenkomst in Brussel van de
se energieministers, om de handel op de „open markt"
itterdam onder controle te brengen, is verworpen.
iswaar waren de overige energieministers het erover eens,
er een psychologische invloed uitgaat van de hoge prijzen
[otterdam op de voornaamste olieproducerende landen, zij
inden echter dat controlemaatregelen slechts zouden lei
tot een verplaatsing van deze markt naar elders. Vorige
k bereikte de prijs van een vat (159 liter) ruwe olie in
terdam een peil van 30 dollars, vergeleken met een officië-
rijs van 14,15 dollar.
Europese Commissie wil in de toekomst de ontwikkelingen
le open markt meer in de gaten gaan houden. Frankrijk
Ie o.a., dat de Nederlandse overheid een aantal erkende
;elaars zou aanwijzen, die het alleenrecht zouden krijgen
r het doen van zaken op de Rotterdamse oüemarkt.
bereikt. Dat zou dan een gelijkwaar-
dige prijs zijn voor alternatieve
energie.
Mabrouk meende, dat de komende
OPEC-vergadering zeker de prijs van
ruwe olie weer zou moeten verhogen
en wel om een tegenwicht te vormen
tegen de grote winsten, die de olie
concerns momenteel zouden maken
door te profiteren van het verschil
tussen de officiële olieprijs en de prij
zen op de vrije markt
Verdere berperking
Het Internationaal Energiebureau
(IEA) in Parijs moet wellicht zijn le
den dwingen hun olieverbruik nog
verder te beperken. Dit heeft de di
recteur van het IEA, Ulf Lantzke.
vrijdag gezegd. De olievoorraden van
de twintig aangesloten landen liggen
op het ogenblik vier procent lager
dan de verwachte vraag. Lantzke
noemde de situatie op korte termijn
ernstig en zag voor volgend jaar geen
verbetering.
De leden van het IEA verbruiken per
dag gezamenlijk ongeveer 38 miljoen
vaten olie. Het bezuinigingsprogram
ma voorziet in een verbruik van 26
miljoen vaten in 1985. Op de minis
tersconferentie van het IEA (21 en 22
mei in Parijs) zal worden aangedron
gen op verdere bezuinigingsmaatre
gelen.
Begin maart werd in Parijs het be
sluit genomen het energieverbruik
dit jaar met vijf procent te verminde
ren. Het Internationale Energiebu
reau is ook voorstander van een ver
groting van het gebruik van kolen als
energiebron.
Inspectie van chemische installaties bij DSM
een onzer verslaggevers
STERDAM De „open markt" voor olieprodukten in Rotterdam, ook wei „spot"-markt
oemd is de laatste tijd volop in het nieuws. Zeer recent door het Franse verlangen deze
rkt onder controle van de EG te plaatsen gezien de uitwassen (Engeland sprak al van een
egaliseerde zwarte handel"), die deze markt zouden kenmerken.
behelst die „open markt" nu
51 pes en hoe komen de noteringen
tot stand? Daartoe het volgen-
linnen Europa bestaan in grote
n drie oliestromen. In de eerste
s vindt er een overdracht van
ukt plaats binnen de internatio-
olieconcerns. Shell Nederland
inaderij levert bij voorbeeld aan
in Duitsland.
is er de verkoop van produkt aan
;ebruikers en/of wederverkopers
isis van langjarige overeenkom-
meestal binnen één bepaald
Tenslotte is er de verkoop van
ïkt aan onafhankelijke inferna
le en nationale handelaren, zon-
at sprake is van langdurige con-
>n of financiële bindingen tus-
ïveranciers en afnemers. Dit nu
zogenaamde „open markt". De
anciers zijn hier niet alleen de
pese raffinaderijen, maar ook
amerikaanse en Oosteuropese
(schappijen. De open markt is
internationaal van karakter en
door vele marktpartijen
rmd.
land o.a. behoren ondernemingen als Europa, Italië, Spanje, Griekenland,
Transol en Bulk Oil. Zuid-Amerika enz.
Dat de Rotterdamse open markt in
de loop van de jaren is uitgegroeid tot
de belangrijkste Europese markt
voor olieprodukten is aan een aantal
factoren toe te schrijven. In de eerste
plaats aan de aanwezigheid van het
Duitse achterland, waar het verbruik
van olieprodukten groter is dan de
produktie van de lokale raffinade
rijen. Verder spelen de centrale lig
ging en de gunstige aan- en afvoerfa-
ciliteiten van Rotterdam ten opzichte
van de andere Europese consumptie-
gebieden een rol.
nlijk is de term „markt" wat mis-
nd. Er is namelijk geen bepaalde
ts in Rotterdam, waar de prijzen
tand komen. De onderhandelin-
(over partijen olie en olieproduk-
vinden per telefoon of telex
ts tussen de handelaren. Daar-
zijn er in heel Europa een hon-
die een rol van betekenis spelen,
leze groep zitten een twintigtal
te jongens", waartoe in Neder-
efoon of telex
Last but not least is van belang, dat
we in Rotterdam te maken hebben
met een concentratie van raffinage-
en opslagcapaciteit. Wat het laatste
betreft kan worden opgemerkt, dat
zich in het zogenaamde ARA-gebied
(zoals dat in vaktaal heet en waaron
der wordt begrepen het gebied van
Antwerpen, Rotterdam en Amster
dam) ongeveer 20 procent van de
Noord-Westeuropese raffinagecapa-
citeit bevindt.
Oorspronkelijk was de voornaamste
activiteit op de open markt in Rotter
dam de handel in partijen, die per
lichter via de Rijn naar Duitsland
werden vervoerd. In de loop der jaren
breidden verschillende handelaren
hun activiteiten echter uit tot het
importeren van produkten uit andere
bevoorradingsbronnen dan de West-
europese raffinaderijen. Thans wor
den dus ook produkten verhandeld
afkomstig van raffinaderijen in Oost-
Overschotten
Het is namelijk zo, dat de hoeveelhe
den produkt die een raffinaderij pro
duceert nooit helemaal precies over
eenstemmen met de vraag van afne
mers. Er ontstaan overschotten hier
en tekorten daar. Deze nu worden aa.
in Rotterdam afgezet of aangevuld.
Ook de grote olieconcerns handelen
op de open markt in geval van over
schotten of tekorten bij hun eigen
produktie.
Naar schatting wordt op de Rotter
damse open markt jaarlijks zo'n 20
miljoen ton aan produkten verhan
deld, bestemd voor een aantal Euro
pese landen. Ter vergelijking diene,
dat de totale afzet van olieprodukten
in Noordwest-Europa ongeveer 500
miljoen ton per jaar bedraagt.
De prijzen die als gevolg van vraag en
aanbod, op de Rotterdamse open
markt tot stand komen worden dage
lijks gepubliceerd en wel in Piatt's
Oilgram Price Service. Zo genoemd
naar Warham Platt, een Amerikaans
journalist, die vele jaren geleden
merkte dat er met name in de oliewe
reld in de VS grote behoefte bestond
aan informatie over de prijzen van
olieprodukten, die op de internatio
nale vrije markt werden verhandeld.
Het door hem ontwikkelde informa
tiesysteem van prijsnoteringen op di
verse plaatsen in de gehele wereld is
nu eigendom van het Amerikaanse
uitgeversconcern Mc Graw Hill. Voor
deze vergaart thans een zekere me
neer Peckworth in New York dage
lijks de vereiste informatie o.a. bij
makelaars en oliemaatschappijen en
ook bij oliehandelaren, die op de
open markt in Rotterdam opereren.
Als Piatt's noteringen genieten deze
internationale noteringen, die betrek
king hebben op benzine (super en
normaal), nafta (een op olie gebaseer
de grondstof voor de chemische in
dustrie), kerosine (vliegtuigbrand
stof). diesel- en huisbrandolie en zwa
re stookolie en die de basis vormen
voor de Rotterdamse markt bekend
heid.
De Piatt's noteringen worden in een
aantal Europese landen gebruikt als
basis voor de vaststelling van consu
mentenprijzen voor olieprodukten. In
Nederland bijvoorbeeld vormen zij
een element voor het bepalen van de
prijzen van olieprodukten. die onder
de maximumprijsregeling vallen.
Deze prijzen worden vervolgens ver
hoogd met overheidsheffingen, zoals
accijns en btw, alsmede met een ver
goeding voor distributie- en verkoop
kosten. Een berekening, die plaats
vindt in een samenspel van vertegen
woordigers van de olie-industrie en
Jiet ministerie van economische
zaken.
Zoals bij de goederenmarkten het ge
val is, is ook op de Rotterdamse open
markt het woord speculatie niet on
bekend. Speculaties in dc verwach
ting, dat de prijzen zullen gaan stij
gen la hausse) en in de verwachting
dat zij zullen gaan dalen (a la baisse)
hebben sommige handelaren op de
open markt al een lieve duit gekost
en een aantal van hen in de afgrond
gestort.
Het is deze speculatie, die bepaald
niet van vandaag dateert, die de open
markt in Rotterdam hier en daar in
een kwaad daglicht heeft gesteld. Zo
zelfs, dat Frankrijk nu openlijk heeft
verzocht deze markt onder toezicht te
plaatsen nadat Engeland, zoals opge^
merkt, al eerder had verklaard dat
deze markt een centrum was van „ge
legaliseerde zwarte handel".
De oliehandelaren bestrijden dit ove
rigens (hoe kan het anders) met klem.
Voor de consumenten van benzine en
huisbrandolie is het intussen wel te
hopen gezien het feit, dat de prijs
die zij moeten betalen mede geba
seerd is op de noteringen van de open
markt in Rotterdam dat van uit
wassen in welke vorm dan ook in
Rotterdam geen sprake is.
Prijzen in dollars per ton:
jan.
'78
dec.
*78
V)
c
<4
A
Superbenzine
Gasolie/huisbrandolie
Stookolie
137 214 385
118 152 330
87 97 130
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De Europese chemische industrie zit nog
altijd in het slop. Overcapaciteit en druk op de prijzen
beheersen het beeld. Met name van die chemische bedrijven,
die zich bewegen op het terrein van de bulkchemie, de
produktie van grote hoeveelheden chemische grondstoffen
met een geringe toegevoegde waarde.
Eén van deze bedrijven Is het staats
bedrijf DSM, de vroegere staatsmij
nen. Pas laat begonnen op het gebied
van de chemie, namelijk toen de
mijnbouw was weggevallen, heeft het
bedrijf de aansluiting met de colle
ga's daartoe kunnen o.a. worden
gerekend Duitse chemische concerns
als BASF en Hoechst gemist.
Deze bedrijven, van oudsher in het
chemische vlak werkzaam, waren al
lang voordat DSM daar ook maar aan
dacht de weg van de fijnchemicaliën.
de specialiteiten, ingeslagen. Een en
ander met als gevolg, dat zij nu veel
minder te lijden hebben van de ma
laise. die de Europese zware chemie
heeft getroffen en die zich dezer da
gen nog eens duidelijk manifesteerde
in de cijfers van DSM over 1978 en de
allerminst gunstige verwachtingen
voor 1979.
Oostblok
Juist omdat DSM actief Is op het
terrein van de bulkchemie heeft het
bedrijf meer dan de andere te lijden
onder de invoer van chemische pro
dukten door de Oostbloklanden. Lan
den. die het met de prijzen niet zo
nauw nemen, als het produkt maar
deviezen opbrengt. De hoeveelheden
produkt, waarom het hier gaat, zijn
weliswaar niet zo groot, maar de ge
volgen van een en ander voor de
prijsvorming zijn dat wel. Aldus stel
de drs. W. A. J. Bogers, voorzitter van
de raad van bestuur van DSM. dezer
dagen nog eens uitdrukkelijk vast
Voor een goed begrip, de importen
waarop hier wordt gedoeld vinden
plaats in het kader van zgn. „buy-
back deals". Het westen vooral de
Duitsers spelen hier een rol bouwt
een chemische fabriek in één van de
Oostblok-landen en sluit tegelijker
tijd een overeenkomst voor de afna
me van het door deze fabriek gepro
duceerde produkt. De verkoop hier
van geschiedt evenwel doorgaans te
gen prijzen, die beneden de markt
prijzen liggen (dumpingprijzen). Tot
nog toe was hiertegen weinig te doen.
In elk geval hebben besprekingen, die
in Brussel zijn gevoerd om tot een
regeling voor deze importen uit de
Oostblok-landen te komen geen re
sultaat opgeleverd. En het ziet er ook
niet naar uit dat dit spoedig wel het
geval zal zijn.
DSM heeft weliswaar geweigerd voor
Polen een chemische fabriek te bou
wen, teneinde zo een steentje bij te
dragen aan het scheppen van een
gunstiger situatie op de toch al ui
terst kwetsbare markt voor chemi
sche produkten, maar sneed daarme
de wel in eigen vlees. Er stonden
namelijk direct andere klaar, die er
geen been in zagen om Polen de ge
vraagde fabriek toch te leveren.
Tot orde roepen
Toch zal het nodig zijn, dat de EG
wegen vindt om importeurs van ach
ter het IJzeren Gordijn tot de orde te
roepen en wel zo. dat zij voortaan met
realistischer aanbiedingsprijzen ko
men en van meer fair play op het
gebied van de concurrentie blijk ge
ven. Overigens, moet ook de concur
rentie van de Amerikaanse chemi
sche industrie niet uit het oog worden
verloren. Op grond van gunstiger eco
nomische uitgangspunten oefenen de
Amerikanen al druk uit op het prijs
peil in Europa voor chemische pro
dukten. Het gevaar is niet denkbeel
dig, dat op zekere dag ook de Ver.
LFT De aandeelhou-
svergadering van „De Por-
lyne Fles" heeft met ruime
'Sfcrderheid (9000 van de
00 uitgebracht stemmen)
3() 'eigerd over 1978 een divi-
d te ontvangen.
bestuursvoorstel tot uitkering
10 procent in aandelen ten laste
de agioreserve werd verworpen,
Jt na de vier voorgaande divi-
^Uoze jaren ook dit keer niets zal
ien uitgekeerd. De meeste aan
houders onder wie ook de Vereni-
Effectenbescherming vonden
ering van een dividend niet aan
rde Zij gaven er de voorkeur aan
and op de knip te houden en af te
>ten hoe de resultaten zich in de
ende jaren zullen ontwikkelen,
(floop van de vergadering toonde
:teur J. Dekker zich zeer verrast
het besluit van de vergadering,
ben er wel blij mee, het toont in
geval aan dat aandeelhouders
positief hebben opgesteld. Het
voor een groot deel mensen die al
1 aandeelhouder zijn en zich zeer
het bedrijf verbonden voelen".
1KKERS Het metaalbedrijf Dik-
(staalgietwerk en produktie van
liters) heeft vorig jaar tegen de
'achting in opnieuw verlies gele-
De voorziene toeneming van de
ijvigheid bleef lang uit zodat
in het laatste kwartaal met een
f winst kon worden gedraaid,
het hele jaar werd 3.5 miljoen
>ren tegen ƒ4.7 miljoen in 1977.
dit jaar verwacht men een be
iden winst. De afzetmarkten
de afsluiter raffinaderijen,
ïiciteitscentrales. tankers
*n op korte termijn allemaal
capaciteit. Hoewel de iïsluiters
k een breed gamma geschikt wor-
gemaakt, denkt de direktie dat
vraag de komende jaren kleiner
kijn.
•AL (Holland America Line
Trust) verwacht een beter 1979 nadat
het verlies vorig jaar was teruggelo
pen van 12,6 tot 6 miljoen dollar 12
miljoen). Voor de cruises van de HAL
is momenteel veel belangstelling.
Kostenbesparende maatregelen zul
len daar positief werken op het resul
taat. Vorig jaar behaalde de divisie
toerisme (waaronder de cruises val
len) voor het eerst sinds een aantal
jaren weer winst.
ook dit jaar een toenemende vraag
hoewel de produktie het niveau van
1977 nog niet zal halen. Over de winst
van dit jaar (vorig jar gedaald van
13,3 tot 4,7 miljoen) doet de directie
geen uitspraak in het jaarverslag. De
omzet nam vorig Jaar toe van 1.026
tot 1.043 miljoen, ondanks stagnaties,
veroorzaakt door stakingen bij Ford-
Engeland. Die waren de oorzaak van
de winstdaling.
FORD NEDERLAND verwacht VAN LANSCHOT (bankiers) is vo-
PERPIGNAN (Reuter) De nieuwe minister van landbouw
van Groot-Brittanië, Peter Walker, heeft in Perpignan zijn eis
op tafel gelegd: de Europese landbouwprijzen moeten dit
seizoen worden bevroren.
Daarmee wijkt Walker niet af van
zijn Labour-voorganger Silkin. Wal
ker benadrukte wel. dat hij een voor
stander is van een verenigd Europa
en in dit opzicht koestert hij totaal
andere intenties dan Silkin.
Walker verklaarde dat het kabinet-
Thatcher gelooft in een gemeen
schappelijk landbouwbeleid, maar
dat de gewone man zich hoe langer
hoe meer gaat verzetten tegen de
toenemende overschotten van agrari
sche produkten en de gestadig toene
mende lasten, die dat voor de belas
tingbetaler met zich meebrengt. De
EG moet vastberaden optreden tegen
overschotten van produkten als melk
en suiker, aldus Walker.
De collega's van Walker toonden zich
ingenomen met Walker's steun aan
de EG, maar Heten zich niet uit over
de eis tot bevriezing van de land
bouwprijzen. Pas op 18 Juni zullen de
ministers van landbouw van de EG
zich in Luxemburg beraden over de
prijzen in het landbouwjaar
1979-1980. Eind maart had de beslis
sing al genomen moeten zijn, maar de
val van de regering-Callaghan en de
daarop volgende verkiezingen gooi
den roet In het eten.
rig jaar omgezet in een NV en publi
ceert daarom voor het eerst een volle
dig resultatenrekening. Daaruit
blijkt een nettowinst van 6.3 mil
joen. Het balanstotaal nam vorig jaar
met 11,4 procent toe tot 3,25 miljard
terwijl de kredietverlening met 17,7
procent groeide tot 2 miljard. Het
zwaartepunt lag bij middellange kre
dieten. De aandelen van de NV zijn in
handen van de holding Van Lanschot
Beleggings-Compagnie. Daarin ne
men de Centrale Rabobank en de
Britse National Westminister Bank
deel met ieder 25 procent, de familie
leden met 44,6 procent en Delta Lloyd
met 5.4 procent.
VIBA (ingenieursbureau) zag de
winst voor belasting iets dalen maar
door belastingvoordeel kwam de net
towinst iets hoger uit: ƒ913.000
(829.000) VIBA had een omzet van
23,7 miljoen - 3 procent). De resul
taten blijven dit jaar niet achter
Het in ernstige financiële proble
men verkerende NAARDEN CHE
MIE heeft ondershands 26 miljoen
grilden kunnen lenen voor vijf jaar
met een aflossingsvrije periode van
twee jaar. Bovendien mogen twee le
ningen (in totaal circa 8 miljoen) die
dit jaar aflopen, later worden terug
betaald.
Naarden denkt ook nog tenminste 8
miljoen aan eigen kapitaal te kunnen
aantrekken met welk bedrag een stuk
van de lening van 26 miljoen kan
worden terugbetaald.
Al deze regelingen zijn de uitvloeisels
van de basisovereenkomst met finan
ciers die Naarden zeer onlangs aan
kondigde. Het chemische bedrijf leed
vorig jaar een verlies van ƒ24.4 mil
joen na in 1977 nóg een winst te
hebben geboekt van 6.8 miljoen In
het zeer grote verlies zit wel een reser
vering van 20 miljoen voor herstruc
tureringen. nodig om er weer boven
op te komen. Het „gewone" verlies
van Naarden was vorig jaar 4,4 mil
joen. Het bestuur verwacht nog niet
dat in 1979 een aanzienlijk beter re
sultaat kan worden geboekt dan de
genoemde minus 4,4 miljoen.
Aan accountants is in de derde we
reld een grote behoefte. Dat bleek
onder meer uit een inleiding van de
Indonesische minister van handel,
drs Radius Prawiro. Hij vertelde dat
er in zijn land in 1960 al 10.000 ac
countants nodig waren terwijl er toen
slechts een klein aantal per jaar af
studeerde. Het bleek ook uit een be
toog van prof. Tinbergen. Deze stelde
dat voor het opstellen van beleids
plannen zowel als voor de beoorde-
Ung van de afzonderlijke onderdelen
van die plannen en goed inzicht nodig
is in de werkelijke kosten en opbreng
sten per onderdeel. Dat geldt met
name in landen waar inflatie heerst.
In een groot aantal ontwikkelingslan
den is dat het geval.
Volgens Tinbergen begint ooK in
TOM A DO leed over heel 1978 ver
lies hoewel de tweede helft van dat
jaar winstgevend was. De industriële
produkten deden het beter dan de
consumentenprodukten. Bekaert, de
Belgische moedermaatschappij van
Tornado, verdubbelde de winst bijna
tot ruim 1 miljard franken 140 mil
joen).
Staten, zoals nu al Oost-Europa, een
probleem kunnen gaan vormen voor
de chemie in Europa.
Een bedrijfstak, waarin de diverse
bedrijven overigens aan de kosten
kant allerminst dezelfde uitgangs
punten hebben. Zeker is dit het geval
met de prijzen, die de diverse chemi
sche concerns voor hun energie moe
ten betalen.
Nemen we de prijzen van aardgas.
Weliswaar is het zo dat de tariefstel
ling voor aardgas voor een bedrijf als
DSM momenteel niet In belangrijke
mate afwijkt van het gemiddelde ni
veau in West-Europa, door het prijs
aanpassingssysteem in ons land is er
toch sprake van een verschil. De prij
zen van aardgas in ons land zijn ge
koppeld aan de stookolieprijs. De
aanpassingen vinden per kwartaal
voor de volle 100 procent vooraf
plaats.
Anders is dit in het buitenland, waar
achteraf en per Jaar wordt gein-
dexeerd. En dan niet voor de volle 100
procent, maar met percentages die
schommelen tussen de 60 en 90 pro
cent. Het zal duidelijk zijn, dat dit
voor een bedrijf als DSM nogal ver
schil uitmaakt.
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM Accountants kunnen binnen het kader var
de VN-derde ontwikkelingsperiode een doeltreffende en actie
vere rol spelen in het economisch ontwikkelingsproces van de
verschillende landen. Dit was een van de uitspraken (in dit
geval van prof dr A. J. H. Enthoven) die gisteren werden
gedaan op de jaarlijkse accountantsdag. Daar stond ditmaal
het thema „De accountant en de derde wereld, code of mode?"
centraal.
Zwaardere lasten
Ook op het stuk van de elektrische
energie heeft een Nederlands che
misch bedrijf zwaardere lasten te dra
gen dan eenzelfde bedrijf over de
grens. In de Nederlandse elektrische
centrales bestond het brandstoffen-
pakket vorig jaar voor 80 procent uitf
aardgas en aardolie. Italië en Frank
rijk daarentegen produceren onge
veer éénderde van hun stroom op
basis van waterkracht, wat relatief
goedkoop is.
Verder produceren de EG-landen
uitgezonderd Nederland en Italië
20 a 30 procent van hun stroom op
basis van eigen of geïmporteerde
(goedkope) steenkool. Engeland zelfs
65 procent. Daarenboven wekt West-
Duitsland bovendien nog 30 procent
van zijn stroom met bruinkool op,
waarvan de prijs nog onder die van de
import-steenkolen ligt.
En zo zijn er nog meer verschillen die
ten gunste van het buitenlandse che
mische bedrijf uitwerken doordat per
saldo de gemiddelde brandstofkosten
in het buitenland aanzienlijk lager
zijn dan voor de stroomproduktie in
ons land. Verwacht mag zelfs worden,
dat de gemiddelde brandstofprijs in
West-Duits land dit Jaar 20 procent
lager zal zijn dan in Nederland. Iets
dat te meer spreekt, indien wordt
bedacht dat de prijs van het Duitse
brandstoffenpakket zes Jaar geleden
nog 40 procent boven dat van de
Nederlandse centrales lag.
Aangezien van de ultelndeUjke prijs,
die stroomafnemers betalen, de
brandstofkosten 40 procent uitma
ken. spelen deze verschillen een be
langrijke rol bij de concurrentiemo
gelijkheden ten opzichte van het bui
tenland. Daarbij Is voorts de winst
marge van de centrales (naast de ka-
pitaallasten en de loonkosten) van
belang. Deze marge is in ons land
nameUjk relatief hoog, waarbij er ook
nog van grote verschillen binnen Ne
derland zélf sprake is.
Dat is echter niet alles. Naast de
ongunstige brandstofkosten en de
winstneming speelt nóg een oorzaak
een rol, waardoor de grote indus
trieën in ons land en dus ook een
bedrijf als DSM in vergelijking met
het buitenland met zeer hoge
str oomtarieven worden geconfron
teerd. Dit komt door de degTessie in
de tarieven, dat is de prijsdaling per
kWh naar gelang omvang en duur
van de afname van de stroom. De
tariefstructuur, die wij kennen, werkt
daarbij zeer nadelig voor de grote
industrie ln Nederland.
kringen van de Verenigde Naties en
hun technisch gespecialiseerde orga
nen door te dringen dat het voeren
van een goede boekhouding en het
ontwikkeien van normen op dat ge
bied nuttig is voor ontwikkelingslan
den. Nederland zou daarbij een ver
houdingsgewijs grote bijdrage kun
nen leveren, vindt Tinbergen. Ook
het opleiden van accountants uit de
derde wereld kan een taak zijn.
Prof. Enthoven, hoogleraar aan de
universiteit van Texas, ging daar in
zijn inleiding wat dieper op in. Hij
bepleitte het opzetten van een proef
project in een ontwikkelingsland
waar assitentie kan worden gepro
beerd. Verder zou de Nederlandse
universitaire stichting voor interna
tionale samenwerking (NUFFIC) een»
drie- tot negenmaandse cursus moe
ten opzetten, speciaal toegespitst op
economische ontwikkeling. Op korte
termijn is het naar de mening van
prof Enthoven nuttig dat het NIVRA
(de vereniging van registeraccoun
tants» artikelen publiceert, eventueel
met overheidssteun, die voor Derde
wereldlanden interessant kunnen
zijn.
ROTTERDAM (ANP) De investe
ringen van het bedrijfsleven ln het
Rijnmondgebied zijn de afgelopen
drie jaar met één miljard gulden te
ruggelopen tot 381 miljoen. Daaren
tegen is het aantal te scheppen ar
beidsplaatsen in dezelfde periode toe
genomen van ruim duizend in 1976
tot meer dan vierduizend in 1978. Dit
blijkt uit het Jaarverslag over de wet
Selectieve Investerings Regeling
(SIR) in 1978 van het openbaar li
chaam Rijnmond. Er zijn in het Rijn
mondgebied de afgelopen drie jaar
156 vergunningen onder de wet SIR
verleend. Daarbij deed zich een ver
schuiving voor ten gunste van de
handel en dienstverlening, in 1976
had bijna 60 procent van de verleen
de vergunningen betrekking op de
industrie, tegen 34 procent in 1977 en
30 procent in 1978.
De investeringen, die gepaard gingen
met een vergunningverlening, be
droegen in 1976 1.563 miljoen gulden,
in 1977 666 miljoen en 1978 381 mil
joen. Het aantal te scheppen arbeids
plaatsen was drie Jaar geleden 1.161.
Vorig jaar steeg dit tot 4.179.
