Ewald Kooiman met Bach en
handtekening in Maassluis
Paulus komt er bij Smelik bekaaid af
Ds H.A. Visser, Esther en Petrus
Trouw
VANPAAGf
Hermes geeft twe^
miljoen extra aanjj
onderwijsstichting^
ZATEHDAG 28 APRIL 1979
TROUW/KWARTET
door A. J. Klei
De redactie van De Orgelvrtend
klaagt ui het laatste nummer
steen en been. dat dit blad dood
gezwegen wordt Daar doe ik niet
aan mee. aan dat doodzwijgen be
doel ik. en ik verklaar hier open
lijk voor mij geen maand zonder
De Örgelvriend' Anders had lk
niet eens geweten dat dr Ewald
Kooiman vanavond in de Grote
Kerk te Maassluis na afloop van
zijn orgelbespeling, bereid is zijn
handtekening te plaatsen op de
hoes van ter plekke verkochte
grammofoonplaten van hem.
Ik acht dit een opmerkelijke me
dedeling Kijk, orgespelen kan
tenslotte iedereen wel leren, maar
het weggeven van je handteke
ning is nog heel wat anders. Je
dient bij deze voor je loopbaan zo
gewichtige bezigheid een gezicht
te trekken alsof 't een aardigheid-
Je geldt, en daarbij helpt een Prijs
van Uitnemendheid Je niet. Bo
vendien moet iedere organist al
tijd. dus ook de heer Kooiman aan
de avond van deze dag. zich voor
ogen houden dat het aantal afge
nomen handtekeningen niets zegt.
Een bekend organist, wiens naam
mij verzocht is niet te noemen,
kreeg een jeugdige bezoeker bij
zich, die hem om vijf handtekenin
gen vroeg Glimmend van voldoe
ning pakte de organist zijn pen.
Pijn meneer', zei de jongen dank
baar, want weet u. deze vijf kan ik
ruilen voor eentje van Feike
Asma.
Over Feike Asma gesproken, die
krijgt hedenavond, zo is het plan.
officieel het eerste exemplaar aan
geboden van het album met twee
door Ewald Kooiman op Asma's
orgel volgespeelde elpees. Asma s
orgel, dat is het prachtige instru
ment. in de 18e eeuw door Garrels
voor Maassluis gebouwd. Dit door
hem zeer bewonderde orgel wilde
dr Koolman graag bespelen ten
gerieve van het eerste van een
reeks albums met opnamen van
Bachs orgelwerken. Asma verleen
de alle medewerking, en vandaar
Tot dusver heeft Ewald Kooiman
wat om de grote Bach heenge-
draaid. HIJ ls begonnen met leer
lingen van Bach, pakte vervolgens
een aantal van diens Franse
tijdgenoten op. legde nog wat her
en der opgespoord 18e-eeuws spul
op de plaat vast. en ditmaal is het
dan Bach zelf 'k Ben nu om er»
nabij de veertig, verklaart Ewald
Kooiman, en voel me er wel rijp
voor.
Dat wordt meteen het complete
orgelwerk van Bach. Het vandaag
door de stichting „Kerk Muziek
Kampen" (Esdoornhof 140. 8266
OM Kampen) uitgebrachte album
heet dan ook: J. S. Bach I. en 't zal
doorgaan tot XII. Kooiman is de
eerste Nederlandse organist, die
dit enorme karwei onderneemt.
Het is de bedoeling dat er elk voor-
en najaar een dubbele elpee op de
markt komt. tot de serie klaar is.
Ewald Kooiman past niet de me
thode toe van: alle triosonates
achter elkaar, het Orgelbüchlein
in énen door. enz., dat lijkt hem
voor de luisteraar erg onaantrek
kelijk (waar hij groot gelijk aan
heefti Hij stelt voor iedere plaat
een gevarieerd programma sa
men. net als voor een orgelbespe
ling Dit geeft hem tegelijk de
kans om de mogelijkheden van de
door hem bespeelde orgels (het
tweede album wordt opgenomen
in Leeuwardens Grote Kerk) roy
aal te laten horen.
Ewald Kooiman besteedt ook veel
aandacht aan (en heeft veel aar
digheid in» het bestuderen van
oorspronkelijke drukken en ma
nuscripten. hetgeen leuke bijzon
derheden kan opleveren. Boven
het tweede, enigszins langdurige
deel van Bachs bekende Fantasie
in G staat sinds jaar en dag „gra-
vement". maar in een bibliotheek
te Berlijn ontdekte Kooiman een
alleszins betrouwbaar manuscript
met bij dit tweede deel de aandui
ding: „gaiement". Aangezien de
heer Kooiman doctor in de Franse
letteren is. begreep hij terstond
wat dit betekende: je kunt dit deel
net zo goed. of misschien nog be
ter. vrolijk en in een opgewekt
tempo spelen dan ernstig en be
daard. zoals te doen gebruikelijk.
Wat het Bach-spel van Ewald
Kooiman betreft, dat is blijkens
dit eerste album, levendig en vol
uitdrukking. Ik beleef vooral ge
noegen aan de rechtstreekse ma
nier. waarop hij de grotere praelu-
dia en fugae ter hand neemt. Hij
laat je delen in zijn plezier in een
pittig-ronkende pedaalsolo en be
trekt je in de conversatie van de
fugastemmen. Bij de koraalvoor
spelen legt hij sterk de nadruk op
het meditatieve karakter' ervan.
Hoewel ik op m'n beste momenten;
ook wel eens wil mediteren, snap
ik niet waarom dit met een trager
tempo gepaard moet gaan. Ik
denk nu aan Allein Gott in der
Höh' sei Ehr (BWV 662. uit de
Achttien koralen) en Dies slnd die
heil'gen zehn 'Gebot' (BWV 678,
uit de Grote orgelmis). Ook voor
het tussendeel van de vierde trio-
sonate neemt Ewald Kooiman alle
tijd. Niet omdat hij niet vlugger
kan (let maar eens op hoe de toc
cata uit Toccata, adagio en fuga.
BWV 564, eruit spettert), maar om
dat hij 't waarschijnlijk mooier
vindt.
Na deze platen een paar maal ge
draaid te hebben, ga ik eraan wen
nen en er zowaar iets voor voelen.
Ik begrijp nu ook beter mijn aan
vankelijk bezwaar. De opnamen
(van Dick van Schuppen) zijn nog
al ruimtelijk en dit levert schitte
rende resultaten op. maar voor de
koraalvoorspelen zou ik de micro
foons dichter bij de pijpen willen
hebben. Anders dreigen de lijnen
te vervloeien, zoals in het raDDe
Nun freut euch. lieben Christen
g'mein, BWV 734a.
Ik meld tenslotte dat het uiterlijk
van de hoes sober is gehouden,
opdat hij na twaalf keer nog niet
verveelt, dat de hoestekst van een
doeltreffende beknoptheid is en
dat dit album vijfenveertig gulden
kost.
Het orgel in de Grote Kerk Maassluis.
door ds. A. A. Spijkerboer
Auschwitz heeft de christe
nen ertoe gedwongen hun
houding ten opzichte van het
jodendom te herzien. Het is
wel waar. dat een kleine min
derheid van oprechte christe
nen zich in de tweede wereld
oorlog verzet heeft tegen de
moord op zes miljoen Joden,
maar dat verzet is zeker
voor het besef van deze min
derheid zelf niet krachtig
genoeg geweest, en de grote
meerderheid van de christe
nen heeft gewoon toegeke
ken. toen de Joden werden
weggevoerd. Hitier heeft zijn
gang kunnen gaan in een
christelijk Europa.
Dit is de achtergrond waartegen de in
19S0 geboren en in 1977 tot doctor in
de theologie gepromoveerde Amster
dammer K A D Smelik een onder-
.-oek heelt ingesteld naar de verhou
ding tussen jodendom en christen
dom in de eerste drie eeuwen van
onze jaartelling. Smelik wil een bij-
drage leveren tot een betere verhou
ding tussen jodendom en chrls-
tendom.
waarin opgenomen De Rotter
dammer. met Dordts Oagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jerve Tammmga
(Vecteur mg O Posima
MOOf ÜKANTOO«
Pc-s'tHrt 8<-9
1000 AW Amj.i*«da'n
Pm? Nerf Cf«•••eib »r»
fZekerngnr 73 00 12 571
Gemeentegiro Amsterdam
xnooo
REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT
POSKlUS 94A
3000 AX RolieiUm
lei 010-11SS88 (aOonnememen
en be^g ngj
rei 010 11 redactie i
lei 115700 (uisluitend voor
trfvertervties!
Westtyaaii 4
Rotterdam
REGIO OEN HAAG Cf IDE N
eovbos 10'
is01 CC Cer> Haag
«e« 070-46944*
Oen Haag
REG»0 NOORD OOST-NEDERLAND
.u'isioitend adrwnislrahei
PdMOj. 3
P000 AA ZWon*
Abonnementsprijzen:
Per maand 15.90
Per kwartaal «7.70
Per halt iaar 9S «0
Met een verbluffende vaardigheid
spreidt hij een geweldige hoeveelheid
historisch materiaal voor zijn lezers
uit. Je krijgt daaruit de indruk, dat
christendom en jodendom het eer
ste bedacht op het verwerven van een
eigen identiteit, en het tweede be
dacht op het behoud van zijn eigen
identiteit in de eerste eeuwen fel
met elkaar geconcurreerd hebben
Nieuwe godsdienst
Niet zozeer om de Joden te treffen,
maar eerder om hun eigen aanhan
gers ervan te overtuigen dat het
christendom een nieuwe godsdienst
was. hebben christelijke voormannen
zich in de eerste eeuwen telkens te
gen het jodendom ufgezet Daarom
b.v mochten christenen al heel gauw
het paasfeest niet meer op de joodse
datum vieren De Joden bleven op
hun beurt het antwoord niet schul
dig de Septuaginta, een enkele eeu
wen voor Christus gemaakte verta
ling van het Oude Testament in het
Orieks. die de Joden buiten Israël
gebruikten omdat ze nauwelijks He
breeuws meer kenden, werd ijlings
uit de circulatie genomen en door een
andere vervangen, toen bleek dat de
christenen zich erop beriepen. De da
gelijkse lezing van de tien geboden in
de synagoge kwam te vervallen om-
Dr. K. A. D. Smelik
dat de christenen de tien geboden als
een samenvatting van de wet van
Mozes begonnen te gebruiken, en aan
het eind van de eerste eeuw werd in
een drie maal daags uit te spreken
gebed een zinswending opgenomen,
die het christenen uit de joden onmo
gelijk maakte dit gebed met goed
fatsoen nog uit te spreken.
Onder al deze bedrijven door waren
de verhoudingen dan ook wel weer
eens goed: de joodse gemeenschap
van Carthago liet door de keizers
vervolgde christenen bij zich onder
duiken. en de kerkvader Tertullianus
verdedigt de joden tegen het heiden
se verwijt, dat ze de Egyptenaren bij
de uittocht bestolen hebben, met het
argument, dat het meegenomen goud
en zilver loon was. dat de joden nog
tegoed hadden voor verrichte dwang
arbeid.
Talmoed
Het heeft christenen vaak verbaasd,
en ook wel eens geërgerd, dat de
rabbijnen in de Talmoed (de notulen
van de door hen over de uitleg van de
wet gevoerde gesprekken) Jezus zo
goed als nooit noemen. Een van de
ooreaken daarvan ls. dat de christe
nen, toen zij in de middeleeuwen de
macht hadden, de joden gedwongen
hebben gedeelten in de Talmoed,
waarin van Jezus sprake is, te veran
deren of te schrappen. Het is dus erg
moeilijk uit te maken of, en zo ja hoe.
de Talmoed over Jezus spreekt.
Smelik meent echter dat de volgende
(door mij verkort weergegeven) woor
den echt zijn: „Op de avond voor de
Pesach (pasen) hebben ze Jesjoe de
Notsri (de christen of de Na2oreër)
opgehangen. En de heraut ging veer
tig dagen voor hem uit (roepend):
Jesjoe de Notsri gaat uit om geste
nigd te worden, omdat hij getoverd
heeft en verleid (tot afgodendienst)
en Israël afvallig heeft gemaakt Een
ieder die een punt van verdediging
voor hem weet. kome en pleite voor
hem. En ze vonden geen punt van
verdediging en ze hingen hem op op
de avond van de Pesach." Daarmee
zegt de Talmoed dat Jezus niet door
een haastig bijeengeroepen recht
bank in een scherts-proces. maar in
een zeer zorgvuldig gevoerd proces
ter dood is veroordeeld.
Dr K. A. D, Smelik, Hagar en Sara.
Uiff. Tea Have, Baarn, prijs 18,90.
«Affiff/Jfi
''*»g
Teieky**cf«e atxyv»m##«ten<x*jiach«e»*
>f« Adressen boven
Opgave lirwetwrirfi'rfi 9-19 30
maandag lm vndeg Op zond eg vin iê-
20 uur WW 020-913«56
Opga»" Ti n. advertentie* te
220 ot sctv>ft«i.|a aan Min.-Adv
atdetog C-osiïm* «13
«000 AK AMSTERDAM
Adrr**<l7>g>noen j 'Sketend SCbrilWIg*
aan onje An»ierdamse adressen
door dr. C. Rijnsdorp
Toen Willem de Mérode op 25
april 1925 het sonnet schreef
..Esther gaat tot Ahasveros",
interesseerde hem alleen de
confrontatie van een mooie,
jonge vrouw met een „ver
schrikkelijk schone" man.
Met alle waardering voor deze
christelijke dichter valt ons
nu op, hoezeer het toen nog
heersende estheticisme, dat
wil zeggen het alles mooi wil
len zien tot elke prijs, de bij
belse gegevens tekort deed.
Geen woord over het feit. dat
Esther haar leven op het spel
zette om haar volk te redden.
Ds. H. A. Visser. m zijn gebundelde
toespraken voor de NCRV-radio. on
der de titel Er staat méér dan er staat
fuitg Boekencentrum BV. 's-Gra-
venhage. 168 blz.. prijs 17.50). be
handelt het boek Esther in zestig
bladzijden Van verfraaiing is geen
sprake Hoewel hij het verhaal rfteer
ziet als een uitvoerige gelijkenis dan
als historie, ls hij geheel doordrongen
van de messiaanse boodschap die in
dit bijbelboek doorschemert In een
combinatie van navertellen, tekstuit
leg en messiaanse doorlichting voert
hij de lezer in Uen hoofdstukjes door
dit in schijn God loze bijbelboek
heen ..De echte ontmoetingen met
God vinden daar plaats waar we ons
in het nuchtere, harde, vaak pijnlijke
leven in zijn dienst stellen" (blz 71)
In het tweede deel van zijn boek
behandelt ds Visser in 84 bladzijden
de in elk geval historische figuur van
Petrus De auteur voelt een soort
geestelijke verwantschap met deze
apostel, die hij achtereenvolgens ziet
al"? zondaar twijfelaar, rots. duivel,
tentenbouwer, als vernederde, gelovi
ge en leugenaar. Deze visser wordt
herder, maar zijn figuur verbleekt te
genover de steeds belangrijker wor
dende Paulus.
Aan de hand van het Nieuwe Testa
ment wordt hier zijdelings kritiek uit
geoefend op het primaat van Petrus
en de daarmee verband houdende
theorie van de apostolische successie.
Naar aanleiding van Petrus als her
der zegt de schrijver op blz. 147: „Je
kunt alleen maar pastor zijn, als je je
geborgen weet bij Hem, die alles van
je weet De liefde van de echte
pastor is niet gegrond in de anderen
die lief zijn. Ze is ook niet gegrond in
hemzelf omdat hij als pastor van na
ture zo lief is. Ze is gegrond in de
liefde waarmee Christus de anderen
en hemzelf liefgehad heeft, een liefde
die door de liefdeloosheid van Petrus
niet kapot te krijgen was. Een
liefde, die zelfs door de moeilijkheden
die de gemeenteleden je bezorgen,
noch door de liefdeloosheid waarmee
jij je gemeenteleden behandelt, is
stuk te krijgen." Men bespeurt hier
iets van de manier, waarop de schrij
ver de elementen van informatie, uit-
advertentie
Veranderend Nederland onder Juliana
van dr. C. Rijnsdorp
Dit ACTUELE boek bevat de teksten van de
op Koninginnedag door de NCRV uit te zen
den programma's ter gelegenheid van de
70ste verjaardag van KONINGIN JULIANA.
In een overzicht van de jaren 1948-1978. krijgt
u een totaalbeeld van de in cultureel opzicht
veranderde samenleving van ons land.
Het boek handelt dus niet specifiek over de
persoon van Koningin JULIANA, maar zij
wordt daarin gezien als een stabiel constitutio
neel vorstin van een veranderend Nederland
onder haar regering.
Prijs 15,90. Met 27 ,0,0S
Voor NCRV-leden
12,50 UITGEVERIJ
(Postbus 6417» 2500 AD OEN HAAG
leg. bespiegeling en praktische toe
passing dooreen weet te vlechten.
Wat zich door de radio goed horen
laat, laat zich doorgaans ook prettig
lezen. Hier heeft de radiostijl een ver
frissende invloed gehad op wat nu
gedrukt proza is. Ook de robuuste
persoonlijkheid van de schrijver
speelt mee, zonder dat de toon op
dringerig wordt.
Die nevenschikking van een vrouw
uit het Oude Testament en een man
uit het Nieuwe Testament is op zich
zelf al boeiend. Het gedrag van Es
ther is onberispelijk, dat van Petrus
met. Komt dit hiervandaan, dat Es
ther een schepping van de vrome
verbeelding zou zijn, hoezeer ook ge
ïnspireerd? Esther en Mordechai ma
ken geen enkele fout, terwijl Haman
alleen maar slecht en dom handelt.
Ahasveros is meer symbool van abso
lute koningsmacht dan een echt le
vende persoonlijkheid. Psycholo
gisch krijg Je op geen van deze vier
figuren vat. Het lijken meer schaak
stukken dan historische personen. De
eigenlijke hoofdpersoon is het volk
Israël, waarvan het bestaan op het
spel staat. Niet voor niets trekt de
auteur een vergelijking tussen Ha-
man en Hitier.
Petrus is als mens een open boek. Het
hele tweede deel is een uitvoerige
karakterschets van deze „Simon Jan
sen". zoals de schrijver zijn naam
vertaalt. In tegenstelling tot Esther
en Mordechai maakt hij fout op fout
Als hij groot en sterk is. dan is dat
krachtens openbaring en genade.
Zijn roeping was herder te zijn en
geen kerkvorst. Wel blijft er dan nog
de kwestie van de sleutelmacht. Ds
Visser wijdt hieraan geen afzonderlij
ke beschouwing. Is dit een leemte?
Het blijft bij een zinspeling op blz.
107.
aovertenties
boekennieuws
Of. P. R. Ketaef
HET KINOERLEVEN IN BUBELSE
TWO
180 blz.. 24.75
Gezondheid en ziekte, geneesmid
delen. spet. ouderliefde en opvoe-
dmg. voedsel, kruiden, gaemgeving.
b'tgetoof en amuletten Een schitte
rend beek. mei register en een groot
aantel illustraties in ztwari/wrt en m
kleur.
Ore. C. Stem en Ore. O. Tieleman
(redactie)
STUDEREN EEN STUK VAN JE
LEVEN!
120 b» I 13.90
Pastorale verkenningen de wereld
van de universiteit Van negen gere
formeerde sludentenpredikanten
Een handreiking voor studenten ou
ders. schooldekanen enz
Or. Keet Waalman
PSALMEN 120-134
124 btt f 14 90
Een meurr deel in de serie Verklaring
van een bi/beigedee'te Deze bijbel
verklaring kenmerkt z>ch door oor-
spronkelijfce en eigentijdse verklarin
gen. die begrijpelijk en gemakkelijk
leesbaar zijn.
NA OfT LEVEN-WAT OAN?
128 blz.. I 15.90
De werketjkheid ven hemel en hei7
0«i indringende boek. dat tol nu toe m
6 talen verschenen is gaal op indrin
gende wij re over de thema's Oe
werkelijkhe^ van dood en hel. hoe
staat da wrssel In ons aardse leven'
- Memel en Godsstad, het doet van
de pelgrim
Verkrijgbaar in de boekhandel
H^fl kOK KAMPËN
WOORD EN GEEST
maandblad tot bevordering
v.h. geref. kerkelijk leven.
Proefnrs. Welmansweg 21
Rotter dam-24, tel. 010-840074
Paulus
Het boek van Smelik roept heel wat
vragen op, en één daarvan zou lk
willen stellen. Hij meent dat Paulus
bij zijn streven de heidenen voor Je
zus Christus te winnen de wet van
Mozes heeft afgeschaft. Uit zijn brie
ven blijkt echter dat Paulus zelf een
andere mening ls toegedaan: door de
wet op Jezus Christus te betrekken
meent hij die tot haar recht te laten
komen (Romeinen 3 vers 31). en in
zijn heftige brief aan christenen uit
de heidenen in Galatië. die zich laten
besnijden, beroept hij zich op de wet
(4 vers 21) en eert hij de wet (5 vers 14,
6 vers 2). Als we Smelik moeten gelo
ven ls Paulus bij het schrijven van
zijn brieven aan de Romeinen en de
Galaten volkomen in de war geweest,
en d4t geloof lk vooralsnog niet. Om
dat Paulus, juist wanneer hij spreekt
over die joden die Jezus niet als de
Christus aanvaarden, uiteindelijk al
les zet op de kaart van Oods trouw,
snijdt hij het christelijke anti-semi-
tisme bij de wortel af. en daarom is
het jammer dat hij er bij Smelik zo
bekaaid af komt
Als historicus levert Smelik een be
langrijke bijdrage aan een betere ver
houding tussen Jodendom en chris
tendom. maar in de bijbelse theologie
laat hij het afweten. Zijn boek is
overigens in een heldere en levendige
stijl geschreven, zodat het van het
begin tot het einde boeit en ook voor
niet-theologen heel goed leesbaar is.
DE OPSTANDING WERKTAL j
De woorden die Petrus tot zijn
volksgenoten richt, na de genezing
van de verlamde in de Schone Pool
liegen er niet om. Hij verwijt ze Jej
de dienaar van de God van Abrah»
Isaak en Jakob. overgeleverd en j
verloochend te hebben. „De vorst e,
levens hebt gij gedood." Zwaarder!!
kan de beschuldiging moeilijk f
geformuleerd worden. God heeft
Hem opgewekt en daardoor is allet
anders geworden. Daarom vervol»
Petrus dan ook met: „Maar ik weef
broeders, dat gij in onwetendheid S
gehandeld hebt, evenals uw
overheden" (Handelingen 3). Er mf
iets door Petus heengegaan zijn tol
hij al deze dingen zo zei. Zijn leven)
was ondanks de verloochening mei
dat van Jezus op het nauwste |i
verbonden. Hij kiest zelfs positie i
tegenover de anderen door de vlngjt
uit te steken en te zeggen: Jullie hï
hem gedood! Een merkwaardige r
situatie. Je zou je kunnen indenke*
dat Petrus een toontje lager zong. li
Heeft hij soms de Heer niet
verloochend, zich van Hem u
losgemaakt? Je zou je ook kunneng
indenken dat hij verbitterd was en i
het bij een fel verwijt bleef. Geen v)i
beide eigenlijk. Zijn eigen |j
verloochening, intussen door de Hti
verzoend en uitgepraat, is weg. Man
er is ook geen bitterheid ondanks Oe
felheid van de aanklacht De t
opstanding heeft al gewerkt. Hij ren
zijn „broeders" de hand: ze hebbem
het onbewust gedaan. Ze wisten nlc
wat er met die Jezus aan de hand
Ze hadden geen oog voor wat God z
met Hem bedoelde. Dat kan |c
gebeuren. Maar dat zijn de stelUngfc
niet definitief. Opstanding betekei
dat er verandering kan komen, p
omkering, berouw, een nieuw begii
Ik denk dat iedereen nieuw begin
daar moet aanvangen. Wij hebben*
bedoeling van God tegengestaan.
gedood, aan een einde gebracht. Et:
hopeloze zaak. Alleen niet hopelocti
door de opstanding van de Heer uiic
VOORBIJGANGER
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK 1
Beroepen te Oudorp: mevr. F.15
Oosterwijk, kand. te Utrecht. r
Aangenomen naar Hoog- en
kerk (toez.): B. K. W. Dijkstra eei
ontheven predikant met de bevoi
heid van een emeritus, wonendi
Hoogvliet.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Voorburg: P. SchellQ
te Middelburg.
M
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Tricht-Geldermalsen:1
W. Schreuder te Goes.
Bedankt voor Hamilton (Can.): J. 1
Haaren te Amersfoort.
Met emeritaat
Met ingang van 1 mei is aan 27 pr
kanten in de Nederlandse Hervon
Kerk emeritaat verleend wegens
bereiken van de 65-jarige leefi
Hier volgen hun namen met tut
haakjes de datum van hun afsche
dienst:
G. J. van Andel, ziekenhuispred. 1
tinchem (zet werk voorlopig vo<
Ph. M. Becht, Kamperland
wordt bijstand in het pastoraa
Zundert); mevr. dr C. Boer. bej
denpastoraat Amsterdam (eind n
J. A. Dankbaar. Apeldoorn (29-4,
noemd in bejaardenpastoraat A
doorn); J. van Dullemen. Westn
(29-4); H. R. Elzenga, Wamel; P,
van Galen, Klundert (29-4); J G
Dordrecht (6-5, blijft bijstand in
pastoraat in Dordrecht verlenen)
Hanemaaijer, Alphen aan den
(22-4); W. E. den Hertog, Oud-Be
land (deelgem.) (6-5); D. J. Ka
coördinatie-secretaris gen. synod<
M. Lindenburg, Ter Aar (29-4, w<
bijstand in het pastoraat te D
werd); C. J. L. Loor, Oosterbierum
4); J A. van der Meiden. Dordn
(29-4, wordt bijstand in het pastol
te Usselo); S. D. Molenaar. Appii
dam (zet werk voorlopig vort), mi
G. Mulder, IJmond (deelgem) (6-5
P. Nijdam, Ternaard (29-4. wordt
stand in het pastoraat te Eefdeji.
Offerlnga, Haren (6-5): K. Pruyf
Deventer (29-4), benoemd in bejr
denpastoraat Apeldoorn). G. S£
som. scriba PKV Zuid-Holland;n
Schot. Duisburg-Ruhrort (blijft
bijstand in het pastoraat); P
moons. Bergen op Zoom (29 4i,c
Spaans. Vroomshoop (29-4. wordtC
stand in het pastoraat te VorchtC
E. F Westra. Hengelo Ov. (29-4)
Wagenvoorde. Leiden (29-4) A/
Wijnmalen. Maartensdijk (29-4)
ENSCHEDE (ANP) - VooruitlopC
op het overleg met de KamercomiT
sie voor onderwijs heeft staatsset
taxis Hermes het bestuur van^
stichting voor de leerplanontwi»
ling (SLO) een voorlopige toezeggJ
gedaan een bedrag van ongev
twee miljoen gulden extra uit te t£
ken voor deze stichting.
Dat bedrag komt bovenop het bu<L
van 16,1 miljoen, van deze sticht
voor dit jaar. De acute problen
waarvoor de f»LO zich enige maart
geleden gesteld zag. zijn hiermee
een groot deel opgelost. Dit is g
ken uit mededelingen van voorn
Knoers in de bestuursraad vai
SLO h
«"--f
