N
amen noemen
li
18s
85
Radio- en televisieprogramma's
|/en puzzelen
HET WEER door Hans de Jong
Weerrapporten
Daverende
donderklap
IDERDAG 26 APRIL 1979
VARIA
TROUW/KWARTET P 19 - RHS 23
IKINDERBOEKENKINDERBOEKENKINDERBOEKENKINDERBOEKE.N'KIN'DERB
[KINDER
EKENKIND
ji één jaar verschenen er in
ins land 1700 kinderboe
ken. Koot en Bie hebben al
rastgesteld dat de kinderen
itokverwend zijn met al
lun dure speelgoed en al die
>oeken: ze moeten zich
naar eens weer leren ver-
naken met een lege closet-
ol en een elastiekje. Best
iet overdenken waard!
Vant wat. zo vragen veel
nensen zich af. houd je over
ils je van die 1700 de mis- en
lerdrukken en broddelwerk
iftrekt? Twee boeken per
ireek. en dat is lang niet
lecht. Het is ook niet in alle
anden zó: wel hebben En
gland en Duitsland ook
tromen van kinderboeken,
maar wie de Franse film
.Zakgeld" gezien heeft trof
laar in de eerste scène een
trenge schooljuffrouw aan.
lie haar klas van twaalf-
arigen stukken uit Les Mi-
érables van Victor Hugo
iverhoorde De Fransen
lebben wel Babar. het werk
ran Madame de Genlis en
latuurlijk wel meer, maar
n principe hebben zij met-
ren aansluiting bij hun ei-
en grote literatuur-tradi-
ie. Men kan treuren of jui-
hen dat het bij ons niet zo
Is; maar er zijn toch die
(wee per week. Een vraag
Jie steeds vaker opkomt,
lok in de reacties van le-
|ers, is: die boeken hebben
»ok te maken met de maat-
[chappij van nu. waarin ook
>nze kinderen leven. Zijn ze
jvel kritisch op dingen en
bestanden?
|)e geschiedenis van het
eugdboek is nog maar kort.
ïeuwen hadden de kinde
en nauwelijks een eigen le
ien. De miniatuurmensjes
lie ze waren hadden ook
[een lectuur, apart voor hen
jeschreven. Die kwam in
tfest-Europa pas rond 1750
lan de orde. Vóór die tijd
iadden ze: handleidingen
Dt een godsdienstig leven
in goede manieren, moraal-
rerhalen. preekjes, school-
loeken. Die circuleerden in
landschrift vóór de boek-
Irukkunst was uitgevon-
len. maar ze hoorden ook
lij de eerste gedrukte boe
len. Vopr hun plezier had-
len kinderen de fabels van
tesopus, en elk boek voor
'olwassenen dat ze in han-
len kregen: reisverhalen,
Idderverhalen. dierenver
halen. alles bestemd voor
het eenvoudige volk. In pro-
testantste landen begon
men al gauw de bijbel en
verhalen van martelaren ge
schikt voor kinderen te vin
den. In Engeland kwamen
daar de goedkope (cheap)
Chapbooks bij. ook niet
voor kinderen geschreven,
maar gretig door hen gele
zen. En hier komen we op
het maatschappij-kritische
element: altijd zijn er zulke
boeken geweest, en jonge
ren hebben ze geannexeerd.
Jonathan Swift
Neem ..Gullivers Reizen",
één van de meest wrange
commentaren op dit leven,
van de verbitterde Jona
than Swift. Zijn groteske,
vlijmscherpe observaties
van de mens en zijn gedrag
hebben kinderen aange
sproken. Zo ging het met
„De baron van Munchau
sen" en zelfs Jules Verne
dacht niet in de eerste
plaats, of helemaal niet. aan
kinderen, toen hij met zijn
bizarre fantasieën begon.
Kinderen maakten zich on
middellijk meester van zijn
werk.
Ook van „Don Qulchotte".
de roemrijke ridder, daar
gaat hij, met Sancho Panza:
zij hebben slaven bevrijd,
schapen gedood, windmo
lens beschadigd, dames las
tig gevallen, en de politie is
hen op het spoor. Zelf vindt
Don Quichotte dat hij eer
der een provincie van de ko
ning had moeten krijgen:
hij heeft reuzen verslagen,
prinsessen bevrijd, arme
sloebers geholpen, legers op
de vlucht gejaagd. „Bah,
ondank is 's wereld loon!"
roept hij verbitterd, en zijn
woorden leven nóg. En „Ro
binson Crusoe", geschreven
in de achttiende eeuw, toen
boeken voor kinderen stijf
stonden van deugd en leer
zaamheid. Eén van de
meest anti-autoritaire boe
ken van zijn tijd en het
brengt nog steeds kinderen
in verrukking. Terwijl De
foe een verzuurde oude man
was. die zeker niet voor kin
deren schreef, maar zich om
geld te verdienen tot koop
lieden en heren richtte: toch
hebben kinderen het men
selijke in hem herkend. En
de magie van dit boek is
natuurlijk die slechte jon
gen die op zijn eiland dat
opwindende leven leidt!
Onderschat
Er zijn meer voorbeelden:
altijd hebben kinderen
graag boeken gelezen die
niet voor hen geschreven
waren: zij willen niet het
zoete, aangereikte verhaal
tje. Sterker nog: ze zoeken
vaak het bittere verhaal-
voor-grote mensen. Ze zijn
dan ook zwaar onderschat
in vele kraaierig geschreven
boeken, of die vol lijken en
bandieten en opgeblazen
heid (Old Shatterhand). Het
aardige is nu dat sinds de
jaren zestig schrijvers voor
kinderen bewust over wat er
in de wereld gebeurt zijn
gaan schrijven. Het is on
doenlijk alle namen te noe
men. maar Miep Diekmann
is haar leven lang geobse
deerd door zaken als rasse-
scheiding, huidskleur, weg
lopen van huis als je weer
loos bent (want als pa weg
loopt heeft hij én poen én de
auto maar waar moet jij
naar toe?) Haar latere tie
nerromans zijn stevig agres
sief. haar eigen keuze, en
gaan niets uit de weg. De
roman 'Marijn', over de sla
vernij, wilde ze voor kinde
ren schrijven, omdat hen al
zoveel minder informatie
ten dienste staat.
Mijn eigen thema is mis
schien dat van de bezetten
de macht waaronder veel
kinderen leven. Hun vaak
volstrekte eenzaamheid.
Het zich en anderen bewij
zen dat men geen kind meer
is. Het op zoek zijn naar
communicatie met de an
der. Of dat nu de elfjarige
Thijs is in 'En waarom ik
niet?' of de kinderen van
'Schellebelle' die zich in de
nesten steken om ruzies van
de volwassenen (die hén een
hoop last bezorgen) te be
slechten. Ofwel de jongen
David die in 'Verstekeling
in de Sinaï' wordt gecon
fronteerd met conflicten
tussen joden en Arabieren;
die tussen zijn ouders, in
hemzelf, op school. Ook in
'Stefan en Stefan' is de een
zaamheidsbeleving cen
traal: op zoek naar je groot
vader.
Karei Eykman toont dingen
uit de maatschappij in de
vorm van sprookjesachtige
door Gertie Evenhuis
verhalen als De verschrik
kelijk verlegen vogelver
schrikker/. Hij schrijft over
simpele dingen tegen de
achtergrond van het maat
schappelijk gebeuren. En
was Cor Bruyn soms niet
kritisch bezig in zijn 'Ketel
tje in de Lorzie', het logies
voor onbehuisden aan de
Zaan?" Boeken voor de
jeugd moeten ook voor vol
wassenen zijn," zei hij een
keer. En omgekeerd. Ik zie
geen behoefte aan een be
wuste scheiding. Wie ze niet
snapt moet maar een jaar
tje wachten. Laat je niet
wijsmaken dat kinderen
geen gevoel voor schoon
heid hebben. Ze kunnen het
alleen niet uitdrukken."
Daarom is taal wel degelijk
van belang, wie zegt dat
welgekozen woorden kinde
ren niet in verrukking kun
nen brengen? Met taal roept
Wim Hofman de eenzaam
heid van een klein mens uit
(het moet nu maar eens uit
zijn met het misverstand
dat Je kindertijd altijd je
fijnste tijd is: dat hangt er
maar van af! Hofman stoort
zich aan niemand, is ner
gens op uit, flirt niet met
volwassenen. Hij IS het
kind dat hij opschrijft. Zijn
boeken lopen niet vrolijk af;
vaak gaat het over iemand
die het niet kan vinden in
dit leven. Dat herkennen
kinderen, het duurt al zo
lang voor ze iets mógen vin
den. Veel in zijn boeken
gaat 'De mist in' (één van de
titels, andere zijn 'Wim en
het tweede boek van Wim'.
Bij Hofman zijn ook de vol
wassenen soms erg alleen;
je leest de compassie met
ólle mensen. Dat is bij Guus
Kuyer, hier eerder uitvoerig
besproken, anders: kinde
ren hebben volgens hem
geen schijn van kans (maar
de grote mensen ook niet bij
hém). Zie 'Drie verschrikke
lijke dagen', of de Grote
mensen, waar je maar Soep
van moet koken. 'Krassen
in het tafelblad,' over de ge
storven grootmoeder, is een
zeer innig geschreven boek.
Willem Wilmink is van be
lang in de maatschappij
kritiek: (aan hem is onlangs
een hele rubriek gewijd)
met zijn 'Liedjes voor be
zorgde kinderen', zijn ver
sjes over alles wat iedereen
wel overkomt. Hij heeft een
natuurlijke toon, en laat ou
deren en kinderen met el
kaar omgaan, en niet als
twee vijandelijke legers.
Zijn 'Bangedierenbos' toont
zijn visie op één en ander;
zonder effectbejag, eerlijk,
niet knipogend naar deze of
gene.
Mies Bouhuys
Mies Bouhuys is een andere
auteur die al jaren in al haar
werk bezig is met dingen als
milieu, en derde wereld, en
die door haar grote fantasie
zorgt dat haar boeken lees
baar blijven. Dolf Verroen
en Annet van Battum, Mo
nica Sauer en Harry Oeelen,
het Stratemakersteam, la
ten eveneens alles aan de
orde komen. Maar dat zal
met vakmanschap moeten
gebeuren, wil het artistieke
niveau niet platgedrukt
worden onder de Bood
schap. Annie Schmidt gaf
met haar 'Mindes' een fraai
voorbeeld, sterker dan het
wat drammerige Het for
nuis moet weg.' En in 1948
deed An Rutgers v. d. Loeff
al. toen dat nog helemaal
niet gewoon was. dat mon
diale in haar boeken, kinde
ren uit andere culturen.
Kuyer zet eigenlijk voort
waT zij begon: onvolledige
gezinnen; kraaktoestanden,
andere leefsituaties. Je ziet
het terugkomen, van „toen"
naar „nu". Al kun Je over dit
soort zaken alleen goed
schrijven als alles wat „des
kinds" is, jou ook nog
steeds vertrouwd is.
ASTERIX EN DE INTRIGANT
Lj1T- ïtt W
f~- "Ti J t r.. iiiii'-.t i
DE FOSDYKE
CForvwAwn
FERD NAND
UILLETON
GEEN KINDERSPEL door Sara Woods
7
k i hij dat?"
1 Ja. Neale was niet zo groot. En er
Vvingerafdrukken om het te bewij-
1 Twee duidelijke afdrukken waar
\ny de stok heeft vastgepakt, en
nog een paar vage waar hij zijn
len verplaatste om een betere
op de stok te krijgen."
uit de medische verklaringen zal
blijken, vermoed ik. dat de stok
die moord gebruikt is."
;eloof niet dat daaraan getwijfeld
worden."
zegt Tommy daarvan?"
ien maar: 'Ik heb het niet ge-
i' Niet erg nuttig."
weet ik nog niet zo zeker. Als hij
uitzettend goed kan zwijgen,
om zou hij dan eigenlijk nog iets
en?"
t dacht na. „Omdat hij bang is,"
rde hij.
rees dat dat waar is. Hij ontkent
loord op Neale waarom heb-
lullie in Arkenshaw altijd van die
iige moorden, Chris? En hij ont-
de diefstal van de miniaturen,
in de diefstal of ontkent hij de
lak ook?"
I je het zegt, hij heeft alleen de
tal ontkend."
lay zweeg weer even en vroeg
dringend: „Je bent al een theorie
het ontwikkelen, is het niet, An-
Maar dat is helemaal niet wat
Dde."
nee?" Anthony klonk plotseling
luseerd. „Mijn geest is volkomen
blanco, dat verzeker ik Je, ten aanzien
van de vraag of Tommy al of niet
schuldig is. Wanneer je echter meer
over hem te weten wilt komen, dan
heb ik wel een paar suggesties."
„Natuurlijk wil ik meer weten!" De,
stem van Conway werd wat luider,
protesterend.
„Nou goed. Begin dan met de plaatse
lijke bloedhonden ik zou hun na
men niet meer weten, zelfs wanneer
ik hen zou zien te laten ontdekken
waar de zuster van Neale gebleven is,
en of ze dood is of nog leeft, en of er
kinderen zijnJe weet dat soort
dingen even goed als ik."
„Zal dat helpen?"
„Indien de antwoorden constructief
zijn, zouden ze kunnen helpen om
Tommy's vertrouwen te winnen."
„Maar je denkt, dat ze het niet zullen
zijn?"
„Nee, om de een of andere reden denk
ik van niet. Ik geloofHij aarzelde
en ging toen op een wat beslistere
toon verder. „Ik geloof dat Tommy
een ernstige reden moet hebben om
te blijven zwijgen, dat er iets is waar
van hij bang is dat wij of de politie
het zullen ontdekken. Om die re
den denk ik dat jij misschien zou
moeten voorstellen aan degene die
het ondeizoek leidt, maar dan wel zo
tactvol mogelijk, om zijn vingeraf
drukken rondgestuurd moeten wor
den. Omdat hij nog minderjarig is.
vermoed ik dat ze dat niet gedaan
hebben."
„Maar"zei Chris.
Bushey nam zijn pijp uit zijn mond
en zei peinzend: „Als er iets te voor
schijn komt, doe je dat dan niet ca
deau aan het openbaar ministerie?"
„Dat is dan de prijs die Je voor die
kennis moet betalen. Ik geloof dat
het belangrijker voor ons is dat wij
het wel weten, dan het voor hen is om
het niet te weten, als Je begrijpt wat
ik bedoel."
„Het staat me helemaal niet aan", zei
Chris, „maar ik denk, dat als jij het
echt nodig vindt
„Ik twijfel, net als Jij. Maar over het
geheel genomenJa, ik geloof dat
we in die richting moeten doorgaan.
Wie heeft de leiding? Het moet Ie
mand van de recherche zijn, en niet
Jouw vereerde schoonvader."
„Nee, natuurlijk niet. Hoofdinspec
teur Morrison, denk ik. of anders
wanneer die niet beschikbaar zo zou
zijn inspecteur Thorpe. Ik zal een
van hen morgenochtend gaan opzoe
ken, voor ik Jou kom halen."
„Hoe laat worden we in dat huis van
bewaring verwacht?"
„Ongeveer half elf. Dus we hebben
zeeën van tijd."
„Ga Je met ons mee, Bushey"?
„Het spijt me, maar ik moet op de
zitting verschijnen. In elk geval", zei
Bushey, ongewoon spraakzaam, „heb
ik het gevoel dat ik gedurende het
proces meer dan me lief is van onze
cliënt zal zien. Ik kan dat soort stuur
se jongens niet uitstaan."
„Maar dat is hij niet," zei Chris snel.
Hij ving een blik van Antony op en
glimlachte. „Oh, goed, Je zult het zelf
wel zien," besloot hij zwakjes.
Daarna kwam Star weer binnen met
een nieuwe pot koffie en het was al
laat toen Antony, die Bushey's aan
bod hem een lift te geven geaccep
teerd had, ook al omdat hij nog
steeds zijn koffer bij zich had. aan
kwam in het Midland Hotel en naar
de receptie liep. De hal was even
ongezellig als het station, een dege
lijk gebouwde, negentiendeeeuwse
ruimte, met veel te veel mahonie en
koper, met als enig pluspunt een aan
tal lelijke, maar zeer comfortabele
stoelen. Maitland had juist zijn naam
in het register gezet, toen de deur van
de eetzaal die gewoonlijk, wanneer de
rondreizende rechter in Arkenshaw
zitting had, aan de juristen werd toe
gewezen, openging. Er kwam een
groep mannen naar buiten van wie
hij er een paar herkende.
Wordt vervolgd
Radio vandaag
HILVERSUM I (298 m en FM-kanalen).
NCRV: 00.02 (S) Late date. 2.02 (S) Nacht
dienst. 7.03 (S) Vandaag donderdag.
(7.03 Het levende woord. 8.03 Hier en nu.
8.25 Lichtsein.) 9.03 (S) Wie weet waar
Willem Wever woont? 10.02 (S) Muziek bij
de koffie. 12.03 (S) Het nuttigen van etens
waren is toegestaan. 12.40 (S) Middagpau-
zedienst 13.03 (S) Hier en nu. 13.20 (S)
NCRV-Globaal. 17.02 (S) Rozegeur en prik
keldraad. 18.11 (S) Hier en nu. 18.30 (S) In
beweging. 18.45 (S) Leger des Heilskwar-
tier. 19.02 (S) De wereld zingt Gods lof.
19.55 Op de man af. 20.02 (S) 't Is Ted-tijd.
21.02 (S) Kerkorgelconcert. 21.40 (S) Lite-
rama-donderdag. 22.02 (S) Bij de tijd, met
om 22.50 Politiek bekeken. NOS: 23.02-
24.00 (S) Met het oog op morgen.
HILVERSUM II (402 m en FM-kanalen)
AVRO: 07.00 Nieuws. 07.10 Ochtendgym
nastiek. 07.20 AVRO-Info. (07.30 Nieuws
07.36 AVRO's Radiojournaal). 08.00
Nieuws. 08.11 De visie van... 08.14
AVRO-Info-tips. 08.30 Nieuws. 08.36
AVRO's Radiojournaal. 08.50 Morgenwij
ding. 09.00 Gymnastiek voor de vrouw.
09.10 Waterstanden. 09.15 't Is historisch.
09.40 Schoolradio. 10.00 Radio Lawaaipa-
pegaai. 10.10 (S) Van Strauss tot Straus(s).
10.30 AVRO-Info. 10.40 Frans op z'n Brus-
se. 11.00 AVRO's Radiojournaal. 11.10 As
pecten, cultureel programma. 11.56
R.V.U.: Musea en publiek (IV). 12.16
OVERHEIDSVOORLICHTING Uitzen
ding voor de landbouw. 12.26 Mededelin
gen voor land- en tuinbouw. 12.30 Nieuws.
12.36 AVRO's Radiojournaal. 12.50 AVRO-
Info. 13.00 Nieuws. 13.11 AVRO's Sportpa-
norama. 13.30 Europa. 14.00 'n Middagje
AVRO. 16.20 Radio Lawaaipapegaai. 16.30
De slag bij Nieuwspoort. 17.24 Mededelin
gen. 17.30 Nieuws. 17.36 AVRO's Radio
journaal. 17.50 De slag bij Nieuwspoort
(vervolg). IKON: 18.05 Kleur. AVRO: 18.35
OVERHEIDSVOORLICHTING pro
gramma van het ministerie van volkshuis
vesting en ruimtelijke ordening. 18.50
AVRO-Info. 19.00 Stemmen van weleer.
19.20 (S) In de kaart gespeeld, klassieke
verzoeken. 21.00 Het kan niet altijd kavi
aar zijn, hoorspelserie (4). 21.44 (S) 1909
het jaar van haar geboorte (22.30 Nieuws).
23.05 (S) Vanuit Fauré (IV), Franse liede
ren. 23.38 (S) Klassieke orkestmuziek. 23.50
AVRO's Radiojournaal. 23.55-24.00
Nieuws).
HILVERSUM III (444 m en FM-kanalen)
TROS: 7.02 (S) De Havermoutshow. 9 03
(S) Hugo van Gelderen zo goed als continu.
11.30 (S) Polderpopparade. 12.03 (S) De
Nederlandstalige top tien en kwiswijs.
13.30 (S) Boter. Klaas en Prijzen. 15.03 (S)
TROS Top-50. P.P.: 18.03 DS "70 NOS
18.13 (S) De Avondspits met de Nationale
Hitparade TROS: 19.02 (Poster. 20 02 (S)
Europarade. 22.02 (S) Sesjun. 23 02-24.00
(S) Hugo van Gelderen met LP-werk.
HILVERSUM IV (FM-kanalen) VARA:-
7 00 Nieuws. 7.02 (S) Groot en klein: Klas
sieke kamer- en orkestmuziek. 9.00
Nieuws. 9.02 (S) De Franse opera 1925-
1950. 9.30 (S) Orgelmuziek. 10.00 (S) The
Clerkes of Oxenford, geestelijke composi
ties. 10.45 (S) Royal Philharmonic Orche
stra Klassieke muziek. 12.00 Nieuws. 12 02
Gabrieli Kwartet: Klassieke strijkkwartet
ten 12 55 Praten aan tafel 13 30 (S) Vocale
muziek. 14.00 Nieuws. 14.02 (S) Klassieke
pianomuziek. 15.05 (S) Musica Libera Ant-
verpiac, jazzmuziek. 16.00 (S) Zout in de
pap. 16.25-17.00 (S) Geen C te hoog. vocale
muziek.
TV vandaag
NEDERLAND I
10.30 NOS/NOT: Schooltelevisie
11.30 Schooltelevisie
13.00 NOS: Nieuws voor doven en
slechthorenden
14.30 Schooltelevisie
18.00 NOS: Nieuws voordovenen
slechthorenden
16.30 Sesamstraat
18.45 Paspoort, voor Turken
18.55 Journaal
18.59 NCRV: Lucy en Mr Mooney, tv-se
19.25 Minivoetbalshow
20.15 The Streets of San Frsndsco, tv-s
21.05 Dingen die niet voorbij gaan
filmporlret
21.37 NOS: Journaal
21.55 Den Haag vandaag
22.10 Fabeltjeskrant voor de groten
22.20 Beeldspraak
23.15 NOS: Journaal
NEDERLAND N
13.00 NOS: Nieuws voordovenen
slechthorenden
16.00 Mwuws voor doven en slechthorenden
16.25 OS/TELEAC: Leren, hoe doe je dat?, les
22
10.55 NOS: Journaal
18.59 De Astronautjes
19.05 AVRO'S Toppop
20.00 NOS: Journaal
20.27 AVRO: Supershot met AVRO s
Televoetbalkanon
20.40 John Denver in Amsterdam
21.30 Dallas, tv-serie
22.20 Televizier Magazine
23.35 AVRO's Sportpanorama
23.55 NOS: Journaal
DUITSLAND I 11.00 Journaal en actuali
teiten. 11.25 Licht muziekprogramma.
12.20 Tekenfilm. 12.40 Informatief pro
gramma. 13.25 Umschau. 13.55 Persover
zicht. 14.00-14.10 Journaal. 17.10 Journaal.
17.15 Gespreksprogramma. 18.00 Kinder
programma. 18.15 Kinderprogramma.
18.50-19.00 Journaal.
(Regionaal programma. NDR: 10.30-11.00
Kleuterprogramma. 19.00 Ein neuer Start,
tv-sene. 19.30 Actualiteiten. 19 45 Kleuter-
serie. 19.55 Ein neuer Start, tv-serie. 20.25
Regionaal magazine. 20.59 Programmao-
verzicht WDR: 9 05 t/m 12.55 Schooltelevi
sie. (10.30 Kleuterprogramma 19.00 Docu
mentair programma. 19.15 Mike Andros -
Reporter der Grossstadt, tv-serie 20.15 Ac-
tualiteitenmagazine. 20.45 Detektiv Har
vey, tv-serie.)
21.00 Journaal. 21.15 Discussieprogram
ma. 22.15 Amusementsprogramma. 23.00
Verhalen. 23.30 Actualiteiten. 24 00 Film
portret. 0.45-0.50 Journaal.
DUITSLAND II 17.30 Documentaire serie.
18.00 Journaal. 18.10 Tekenfilmserie. 18.40
Actualiteiten en muziek. 19.20 Spannagl
Sohn, tv-serie. 20 00 Journaal. 20.30 Cir
cusprogramma. 22.00 Actualiteiten. 22.20
Gespreksprogramma. 23.20 Camerafilm.
0.15 Intervisie: Wk. ijshockey. 1.15 Jour
naal.
NDR III 8.50 Gymnastiek 9 05 t/m 13.35
Schooltelevisie. 17.30 t/m 18.30 Schooltele
visie. 19.00 Kleuterprogramma. 19.30 In
formatieve seria. 20.00 Tv-cursus Frans.
20.15 Weekjournaal in het Engels. 20.30
Informatief programma. 21.00 Journaal.
21.15 Informatief programma. 21 20 Die
Frau im goldenen Cadillac (The solid gokl
Cadillac), speelfilm. 22.55 Literair pro
gramma. 23.40-0.25 Licht muziekpro
gramma.
WDR III 9 05 t/m 12.56 Schooltelevisie
(10.30 Kleuterprogramma 18.00 t/m 18.15
Schooltelevisie. 18.30 Informatieve sene.
19.00 Kleuterprogramma. 19.30 Tv-cursus
natuurkunde. 20.00 Jeugdprogramma
20 45 Journal 3. 21 00 Journaal 21 ISSpiel
mit dem Feuer (Grand exit), speelfilm.
22.20 Cultureel magazine. 22.50 Filmrepor
tage Aansl Journaal.
BELGIS (Nederlands) act I 14 00-16.00 en
17.00-18.00 Schooltelevisie. 18 00 Kinderse
ric. 18.05 Jeugdprogramma. 1IJO De ver
schoppeling, tv-serie. 18.56 Documentaire.
19.17 Standpunten. 19.37 Mededelingen en
Morgen. 19.45 Journaal. 20.10 Poppen-
show. 20.35 Panorama. 21.25 Zomer te Zil
verberg, tv-film. 22.25-22.40 Journaal, net
II Van 14.00-20 10: Zie net I. 20.10 Sport
programma. 20.40 Manages, tv-serie. 21.40-
22.30 FUmrubriek.
lontaal. 1. bedrag, 3. vermoeid, 4.
d, 6. troefkaart. 7. bergweide, 9.
i bijl, 11. rund, 12. slede, 14.
k, 15. radio omroep (afk.), 17.
Iterm, 19. algemeen kiesrecht
l 20. muzieknoot, 22. voertuig,
anspartij, 25. houten bakje, 27.
(werktuig, 29. grap, 30. boom, 31.
Wijze.
caal. 1. vreemde munt, 2. insek-
er. 3. vorm, 5. boom, 7. overblijf-
lj verbranding, 8. familielid, 9.
»an een wiel. 10. senior (afk.), 11.
rdvis, 13. kledingstuk. 14. vorde-
16. grondsoort. 18. rivier in Rus-
19. reeds. 21. voorzetsel. 22. wa-
Ind, 24. behoeftig, 26 vierhandig
27 plaats in België. 28. VOOr-
li.
Ising vorige puzzel.
I riskant, 5. strelen, 6. protsen, 7.
ren.
1. pittoresk, 2. akoestiek, 3. on-
Als Peter van Wely in Zoetermeer
belt, heeft hij in de regel een mooi
verhaal over vogelengezang op zijn
tong. Het telefoontje van gisteren
ging echter over een ander natuurver
schijnsel: onweer. Er passerde name
lijk in zijn woonplaats enkele actieve
buien met plensregens en veel on
weer. Daarbij was het nagenoeg
windstil. De rookpluimen gingen
recht omhoog. Tussen tien voor half 8
en 8 uur telde hij achttien elektrische
ontladingen en ik kreeg de indruk dat
de buiencellen in zijn omgeving wer
den geboren. Om 9 uur een nieuwe
bui, nu met hagel en zes keer een
ontlading gevolgd door gerommel en
omstreeks half 10 nog weer een cel
met acht ontladingen.
In de loop van de morgen moet dit
complex in betekenis zijn afgeno
men. 's Middags begon het lieve leven
in midden-Nederland opnieuw en was
ook Amsterdam aan de beurt. De
medewerker in Diemen zag om 2 uur
's middags met eigen ogen een duide
lijke onweersneus op een barogram in
een winkel aan het Rokin. In Marken
deed zich één minuut voor half 3 zo'n
enORm harde donderklap voor, dat
de pen van de barograaf ten huize
van Jan Visser gedurende een onder
deel van een seconde een uitwijking
van drie millibar maakte. Op twee
honderd meter afstand werd een
groot zeiljacht door deze bliksem ge
troffen waarna het zonk. Bilthoven
meldde zich met negen millimeter
ochtendregen.
De onweerstoestand werd in de hand
gewerkt door a. een grote vochtigheid
van bepaalde luchtlagen en b. een
iets warmer luchtlaagje dat in eerste
aanleg de door de zon verwarmde
aardse lucht tegenhield Dat viel
goed waar te nemen aan de uitbrei
ding van cumuluswolken in horizon
tale richting op een bepaald niveau,
op dezelfde wijze als haren van een
scheerkwast reageren als de zo'n ding
tegen een ruit drukt. In gebieden
waar dat warmere laagje de stijg-
stroom baas bleef, beleefde men in
een vrij groot gebied nog een redelij
ke ochtend, soms met flink wat zon.
Waar de stijgstroom als gevolg van
grote aandrang van onderen de war
mere laag (inversie) wei met een ruk
doorboorde, zag je hem vervolgens ln
het veel koudere gebied erboven de
verloren tijd snel inhalen. En hoe
sneller de stijging, hoe groter de kans
op hagel en onweer. Dit mechanisme
zal ook vandaag nog wel in werking
treden waarbij het onmogelijk is te
zeggen waar de buien en waar de zon
de overhand zal krijgen.
De Engelse computerkaarten voor de
komende dagen geven uitzicht op ge
leidelijk droger weer met royalere
zonnige perioden. Dat ls de verdien
ste van een hogedrukzone op de oce
aan voortkomend uit het Azoren-
maxlmum. Deze zone verplaatst zich
langzaam in oostelijke richting. Nu
zal de noordelijke wind ons niet di
rect verlaten, aangezien zich, zoals
vaker gebeurt wanneer kouinvallen
de Middellandse Zee bereiken, boven
de Adriatische Zee een depressie
vormt. Dit minimum toont enige be
langstelling voor het Alpengebied De
Amerikaanse kaarten voor zondag en
maandag geven bovendien de indica
tie dat deze laatste depressie voor de
Lage Landen helaas de voornaamste
circulatie-animator zal blijven en dat
die oceanische hogedrukzone het in
West-Europa niet definitief zal
maken.
De hoogtestromingen blijven boven
dien uit noordwest tot zuidoost. Dit
zal ons in het gunstigste geval een
tijdelijke zonnige opleving opleveren,
maar daarna is er een voortzetting
van het te koude en niet neerslagvrije
weerbeeld.
Dit jaar zijn zowel maart als april te
koud uitgevallen. Ik vroeg mij af hoe
in eerdere gevallen de zomer uitpakte
die erop volgde. Voor dat doel werd
over de laatste vijftig Jaar nagegaan
hoeveel eendere gevallen zich in De
Bilt hadden voorgedaan, en hoe het
gevolg was. Het bleken er negen te
zijn en wel in de voorjaren van 1976,
1975, 1970, 1965, 1958, 1951, 1941, 1932
en 1931.
De zomer die erop volgde bleek in
maar één geval gemiddeld te koud
(afwijking min 0.8 graad celsius) en in
acht gevallen warmer dan normaal te
zijn uitgevallen (afwijking variërend
van plus 0.2 tot plus 3.4 graden celsi
us). Een verrukkelijk resultaat vindt
u niet? Maar bedenk dan wel dat het
D«n Helder
Rotterdtm
Twente
VtUslngen
Zd Limburg
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
Bordeaux
regenbui
half bew
rwaar bew.
zwaar bew
hier zomers op papier betreft en dat
wij het Juist moeten hebben van zo
mers in natura. Voorlopig houd ik het
dan ook maar op deze voorzichtige
uitspraak, dat de kans op een gemid
deld te koude zomer zeer klein lijkt
na een lente met zoals nu: een te
koude periode van 1 maart tot 1 mei.
Hoogwater, vrijdag 26 april vitaal
Hartngv lie tal uilen 3 33-1S SS.
5.14-17 43. Bcheveningen 4 32 16A4, Umuiden
5 05-17 27, Den Helder 0 302I 49. HarUngcn 12.5S-
0-, Delfzijl 1 13-13 44.
