antrekkelijke film
I Senegal
Het panopticum
van het leven
Première 2 Vrouwen
Hijgend zoeken
naar zieleroersels
ELISABETH
KEESING
MAART IS
NOG VER
JERIDO
Prolongaties
en reprises
Remember my name
=meense
(eek
De nieuwe monsters
<20 APRIL 1979
FILM
TROUW/KWARTET P 17 - RHS 19
d i Ouwendljk
I terview in een Duits blad zegt de Senegalees Sembene Ousmane, de maker van de
rdjek in roulatie gebrachte film „Xala", over zijn werk: „Wat ik probeer is, de
heid van mijn land uit te beelden en wat voor stilistische middelen daarvoor ook
ijk mogen zijn, ik gebruik ze welbewust en weloverwogen. Ik probeer de werkelijk-
jjjen zoals zij is. Wat ik het liefst wil is, dat mensen die mijn film zien of het zwarten
i^wel blanken zodra zij met Afrika in aanraking komen (door mijn films! zullen
hHat heb ik al eerder gezien."
°ten eenvoudige bedoeling.
zij bijzonder ambitieus.
egt n et meer of minder,
nfeen totaal integrale inter-
n Afrika zijn wil. Afrika
irJet zich in „Xala" manifes-
e oude tradities vandaan
anpl zoeken naar een eigen
Geen moderniteit die
is van Westerse patro-
lie een keuze weet te ma-
v< rworven en aangeboden
Zwaarden. Bij het kijken
"styn zal men soms moeite
onbevooroordeeld te
5rten niet af te zakken tot
r%gende appreciatie over
u pele dramatisering. Dat
a ame voor de typische ge-
af aerij van in de film optre-
anen, die zich rekenen tot
klasse in hun maatr
orfoor een beter begrip hier-
n korte samenvatting van
een paar blanken geleid syndicaat, onmacht een voorwerp wordt van
AM,lu,«n wantrouwen en minachting. Hij kan
Vaal SpUWen niet aan zijn faillissement ontkomen
en dan blijkt, dat een arme bloedver-
Met diplomatenkoffertjes vol bank- want jn het verleden door hem
biljetten (symbolisch voor het van de bedrogen is voor de Xala verant-
blanke voorgangers overgenomen ka- WOOrdelijk is. Om zich van alle
pi taal) gaan de heren huns weegs, vreemde (modernistische) smetten te
met de uitnodiging op zak om het x-einigen, moet Beye zich door de ver-
hu welijksf eest te komen bijwonen waarloosden in zijn omgeving, die hij'
van een van hun prominenten, de eerst van zijn deur heeft laten verja-
hadji Abou Beye, die een derde vrouw gen iaten bespuwen. Ze moeten,
heeft genomen. Beye is een geslaagd zoajs Ousmane het zegt, „hun gal
man met een bloeiend im-en export- over hem uitspuwen."
bedrijf. Zijn derde huwelijk is een
traditionele expressie van zijn ge
slaagdheid, als man en firmant. Maar
Beye blijkt bij benadering van zijn imilall©
kaanse stad neemt een
fende inheemse zakenlie-
ituur over van een door
veel jongere maagdelijke derde bruid
impotent te zijn. Hij beseft onmiddel
lijk. dat hij getroffen is door de
„Xala", de traditioneel magische be
zwering, waardoor vijanden de krach-
ten van een man kunnen verlammen.
Zowel privé als sociaal moet Beye die
magische kracht overwinnen, in het
bijzonder omdat hij door zijn fysieke
Het belangrijkste deel van zijn film,
belangrijkst in lengte zowel als in
kwaliteit, heeft Ousmane gewijd aan
de z.g. zakelijke progressie van Beye
en zijn syndicaat-broeders. Ze heb
ben zich tot in de malste kleinighe
den toe het uiterlijke optreden aange
meten van hun blanke voorgangers.
Zij voelen zich de kapitalistische lei-
Beye met zijn eerste en tweede vrouw in de film „Xala"
ders van hun Afrikaans deel van de
wereld. Hoe beter zij hun imitatie
opvoeren, des te dichter menen zij
aan de Almachtige Internationale
Top te zullen komen. Maar in plaats
van tot een nieuw verworven echt
respectabele zelfstandigheid te ko
men. komen zij terecht in een nie
mandsland. Aan de ene kant de Afri
kaanse stimulerende traditie, aan de
andere kant de in zich onvruchtbare
(„Xala") tot machteloosheid doemen
de kolonialistische na-aperij.
Op de keper beschouwd is Beye een
typering van inheems verraad aan
Afrika. Hij is de (uitsluitend geestelij
ke) vader van de jonge rijke Afrikaan,
die. op Beye's bruiloftsfeest terugko
mend van een vakantiereis in Euro
pa, spottend verklaart niet naar
Spanje te zijn gegaan, omdat „je daar
struikelt over de negers".
In wezen is „Xala" een pleidooi voor
een Integrale Afrikanisering van het
eigen gewest. Misschien met behoud
van enkele van buiten af ingevoerde
vaste moderne waarden, maar zeker
niet zonder het fundament van res
pect voor eigen afkomst en traditie.
Het is aan Beye's vervreemding van
zich zelf te wijten (hij ziet dat aan het
slot ook in), dat hij zich (letterlijk en
figuurlijk) moet bloot stellen aan de
over hem uitgespuwde „gallige af
keer" van zijn volksgenoten. Een sim
pele, maar mede daarom hoogst aan
trekkelijke film.
Delft-Filmhuis
ADVERTENTIE
U, lezer, vindt nu in
elke boekhandel het
nieuwe bock van Rob
Nieuwcnhuys. Een beetje
oorlog gaat over oorlog
en krijgsgevangen
schap in Nederlands
Indië en over hoe erg
het was met de stem
van "t had zoveel erger
kunnen zijn'.
Lees het. Koop het
voor f 19,90. Nu, lezer.
>1
Sprekend Querido, van
Singel 262
De woedende kok in het verhaal over het Italiaanse restaurant in de film
monsters"
De Klompenboom Prachtige pasto
rale over Italiaans landleven aan het
eind van de vorige eeuw van Erman-
no Olmi. De gehele week in Club 5,
Leeuwarden en Studio. Maastricht.
Herfstsonate Klassieke film van Ing-
mar Bergman met Ingrid Bergman en
Liv Ullmann in de hoofdrollen. De
gehele week in H5, Heerlen; Camera
1, Tilburg; Euro, Emmen en Royal,
Echt.
Una giornata particolare Ontroeren
de film van Ettore Scola over twee
kleine mensen die worden vermalen
door de molens van Mussolini's dicta
tuur. met Sophia Loren en Marcello
Mastroianni in de hoofdrollen. De ge
hele week in Rlvoll. Amsterdam; Sca
le. Nijmegen; Movies 1. Amsterdam.
Que la Fète commence Voorbeeldige
historische film van de Fransman
Bertrand Tavernier. met vele dubbele
bodems. De gehele week In Tlvoli 3.
Leeuwarden
A Wedding Amusant en satirisch
wandkleed over Amerikaans leven
van Robert Altman. De gehele week
in City 2. Amsterdam
Rome, open stad Film uit 1945 over
leed en verzet in het bezette Rome
van Roberto Rosselinl In het geheel
niet veroude.d De gehele week in
City. Venlo.
l'Affiche Rouge Prachtige film van
Frank Cassenti over een verzetsgroep
in de oorlog, waarbij heden en verle
den bijna ongemerkt in elkaar over
vloeien. 20 april Soos G.T. Schiedam.
Padre Padrone Indrukwekkende film
van de Italiaanse gebroeders Taviani
over een Sardijnse herdersjongen die
door de macht van de taal uit zijn
Isolement wordt verlost. 25 april Eu
ropahuis. Bemelen.
Accattone Een van de eerste en be
roemdste films van Pier Paolo Pasoli-
ni over het Italiaanse subproleta-
riaat. De gehele week in Shaffy Thea
ter. Amsterdam
La Regie du Jeu Zedenkomedie van
de kortgeleden gestorven Franse
meester Jean Renoir uit 1939. die
eerst door de Fransen, toen door de
Duitsers werd verboden 20 en 21
april Filmhuis Nijmegen
Want naast „zedenschilderingen"
zoeken episodenfilms meestal hun
kracht in satirische anekdotes. Korte
filmverhalen, die bij de pointe opeens
kunnen open bloeien als een karika
turaal humoristische visie op mense
lijke eigenaardigheden en hebbelijk
heden.
Zo gaat dat ook in de film, die de wat
misleidende titel heeft gekregen „De
nieuwe monsters". De „monsters"
zijn doodgewone lieden, genomen op
een moment van min of meer sponta-
Dc nieuwe ne krengerigheid, en „nieuw" zijn ze
al helemaal niet, want hun krengerig
heid is zo oud als de dagen, toen
Adam en Eva mopperend over de
stroef bewerkbare aardkluiten rond
liepen. Met andere woorden, de men
sen in „De nieuwe monsters" zijn in
hun anekdotische belevenissen ge
woon van het onverbeterlijke narrige
mensensoort.
In de film zijn een tiental episoden
verwerkt, de regisseurs zijn Ettore
Scola, Mario Monicelli en Dino Rlsl;
onder de spelers bevinden zich een
Ugo Tognazzi, een Alberto Sordi en
een Vittorio Gassman.
ADVERTENTIE
U, lezer, vindt nu in
elke boekhandel de
nieuwe roman van
Elisabeth Keesing.
Maart is nog ver gaat
over de liefde van be
jaarde mensen en over
hun sociale betrokken
heid.
Lees het. Koop het
voor f24,50. Nu, lezer.
naar het cynische zwemende raille
rende benadering over de mens ln
zijn gedrag Niet het doorlopende ge
drag, dat hij in het gewone dagelijkse
leven laat zien, maar op momenten
dat hij op een of andere manier ln zijn
ego-centrisme wordt betrapt en te
kijk staat.
De mensen zijn daarin zowel stereo
tiep als origineel. Je kunt als het ware
voorspellen wat ze zuljen doen, maar
de doorslag gevende act komt toch
altijd onverwachts.
De nieuwe film van George Sluizer naar de roman van Harry Mulisch „Twee
Vrouwen" gaat op 16 mei tijdens het filmfestival in Cannes in première en
komt kort daarna in Nederland in roulatie.
„Twee Vrouwen" kunnen we eigenlijk beter „Twice a Woman" noemen, want
er bestaan (naar verluidt) twee versies van. De een wordt Engels, de andere
Nederlands gesproken en als Sluizer zijn zin krijgt wordt de Engelse versie
ook in Nederland vertoond.
Laten we hopen dat het zo gaan zal, want na het zien van een paar korte nit-r«QrH Anrinonim, cm <n
fragmenten (die overigens prima waren maar dat zegt natuurlijk hiet alles, we beDerkt bestek een uiteenzettlné te
moeten afwachten) lopen je de rillingen over de rug bij de gedachte hoofdrol- "Z»?™
spelers Bibi Auidersson en Anthony Perkins te horen kouten met de stemmen J, hoofdzaak om gaat is wat ze met
van Nederlandse acteurs. elkaar gemeen hebben. Dat la. een
Q
Sprekend Querido, van
Singel 262
Persoonlijk kan zij daar natuurlijk
niets aan doen, het is zaak van een
regisseur, die haar onder handen
heeft, om er op te letten. Dat heeft in
elk geval niet in het vermogen (of
althans de regie-techniek) gelegen
van regisseur Alan Rudolph, toen hij
onder produktle van Robert Alt
man de door hem zelf geschreven
film ..Remember my name" maakte.
Voeg daarbij de onuitstaanbare An
thony Perkins en het acteurs-portret
van de film is ingevuld.
In de film moet Geraldine Chaplin
een vrouw verbeelden met de naam
Emily die, vrij gekomen na een ge
vangenisstraf van twaalf Jaar, op
zoek gaat naar haar vroegere man
Neil (Anthony Perkins) ZIJ zit vol
wrok over haar gevanganistljd en het
feit, dat Neil van haar gescheiden is
en hertrouwd. Zij krijgt op voor
spraak van een medegevangene, die
moeder is van de bedrijislelder van
Hijgend
Koningin
Zoals ln het verhaal „Als een konin
gin". Een op het oog welgedane man
bezorgt zijn oude moeder een heerlij
ke dag (zoals dat heet) door haar op
een rit door het landschap mee uit te
nemen. Op een terras wordt ge
snoept, herinneringen aan jeugdda-
gen worden opgehaald en als bij toe
val komt het paar terecht bij een
fraai oud buitenhuis. „Laten we eens
binnen gaan kijken", zegt de man
charmant. De villa blijkt een volge
propt bejaardenhuis te zijn, waarin
moeder steels wordt achtergelaten.
'De openbarend raillerende pointe zit
ln het afscheid, als de man, weldadig
ontroerd, een haaibaai van een zuster
toeroept, dat zij zijn moeder „als een
koningin" moet behandelen. „Want
dat verdient ze."
Kostelijk is ook de anekdote over een
„exquis restaurantd.w.z. een Itali
aanse gelegenheid, waar je als buiten
lander pertinent „geweest moet zijn".
De anekdote is een zijdelingse af
straffing van het toeristische sno
bisme.
Kortom, de film is „Italiaans" op zijn
best d.w.z. soms aantrekkelijk lar
moyant. soms relativerend cynisch
ten aanzien van menselijk leven en
vooral gemaakt met „vaart". Als ge
heel is de film een snelle tocht langs
het „panopticum van het leven".
Amsterdam Alhambra I. 16 Jr.
ADVERTENTIE
Er zijn Spectrum-boeken
in elke boekhandel,
Om met een variant op een bekende frase van Lodewijk van
Deyssel te beginnen: „Ik houd niet van de speelwijze van de
dame Geraldine Chaplin". Zij heeft behalve vaste maniertjes
een zo irriterende expressielijn aan de mondhoeken, dat je
geen moment kan vergeten dat zij het is, die voor je ogen over
het witte doek schuifelt.
ALLE NIEUWE
bij boekhandels met dit kenmerk.
een supermarkt, een baan in die su
permarkt en werkt aan haar «Taak op
Nell. Het betekent dat zij zowel diens
maatschappelijk bestaan (zijn be
trekking) als zijn huwelijk naar de
knoppen moet helpen. Zij slaagt
daarin.
Bij een film als dit soort, waarin als
het ware hijgend wordt gezocht naar
de diepste „zieleroerselen" (zoals dat
heet) van maatschappelijke ver
schoppelingen. hangt alles af van de
overtuigende kracht die in de mense
lijkheid van de personen wordt ge
legd. Blijven er alleen maar acteurs
over. die als merkhulzen om die per
sonen heen zitten, dan valt de hele
zaak terug op een eindeloze verve
ling. die je maar tot het laatste tevens
voorspelbare verhaalbeeld blijft uit
zitten
Amsterdam Kriterlon
Geraldine Chaplin en Anthony Perkins in „Remember my
name"
listerie van C.R.M. is, in
g met de Rotterdamse
ig, een Roemeense film-
janiseerd van 19-26 april,
films uit dit onbekende
den vertoond in het Am-
Immuseum en het Rot-
•nster. Het zijn „De Ste-
van Mirca Veroiu en
tweeluik zonder dia-
de As van het Keizerrijk"
Blaier, een film die speelt
1918; „Vlad de Spietser".
Bastase, historie gemengd
I rond de hoofdpersoon
II (het naamgevertje van
September" van Timotei'
een jeugdige delinquent;
frverhaal", van Dan Pita,
kroniek uit het eind van
D het begin van deze eeuw;
tie" van Mircea Daneliuc,
1939.
iet programma:
Djis Filmmuseum
beh Zomerverhaal; 23 april:
n?: 24 april Door de as van
k en De Stenen Bruiloft
amma); 25 april Vlad de
april (September.
Venster
de As van het Keizer-
Vlad de Spietser; 22
iber; 24 april; Een Zo-
25 april. Extra Editie.
irden vertoond met En-
itels.
- 0 ADVERTENTIE
f, vindt nu in
ekhandel de
>man van jaap
ïen, een hele-
:uwe schrijver,
verwoordt op
hte manier de
»on welke voor
zo of anders
'liefdheid bete-
la scènes en
I Amsterdam en
het boek. Koop
'Ir f24,50. Nu,
lid Querido, van
262
AT
Episodenfilms horen, over het algemeen, niet tot het meest geslaagde fllmsoort, althans in
strikt filmesthetische zin genomen. Maar niet zelden zijn ze plezierig en amusant: door hun
afwisseling en humor.
