^SPECTRUM
JAARBOEK'79
Gehandicapte krijgt
de 'karakterprijs'
rouw
Commentaar
'Cum laude' afgestudeerd
%en bijdrage
vijand van het goede
a.s. zaterdag bij de boekhandel
ant zo'n jaarboek was er nog niet
Algemeen Nederlands Verbond
beloont prestaties op verschillend gebied
hoorslang vaak uitkomst g
franse koning
cobra op reis
omkoperij
dader de dupe
ierdag 19 april 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
5
blijft een boeiende vraag,
'^om juist van de patiënt een
igrijke bijdrage wordt ver-
om de torenhoge financiële
van de gezondheidszorg te
■Jj n verlichten. Het antwoord is
ov schijnlijk, dat hij en me
anders profiteert van al
aais wat de medische wereld
eden heeft en het bijgevolg
i is van hem een bijdrage te
chten. Bovendien zou het
zijn mensen er op voor te
den wat opzij te leggen voor
^nende dagen.
iraktijk heeft inmiddels ge-
dat het zo simpel niet is. Zo
10( ie het kabinet meteen al zijn
i i toen het van ziekenfondsver-
den een eigen bijdrage vroeg
rijf gulden voor iedere in het
3 nhuis doorgebrachte dag. De
egel zou vanwege de admi-
tieve rompslomp onuitvoer-
zijn. Zij zou bovendien de
n^baarsten. zoals bejaarden,
hard treffen.
;abinet is daarom zo verstan
de eweest de maatregel in te
Het heeft echter de ge-
?nje van een eigen bijdrage nog
linst prijsgegeven. En zo zien
?n i de Koninklijke Nederlandse
iel chappij voor Pharmacie
di ip, van leer trekken tegen
figen bijdrage voor zieken-
verzekerden van twee gulden
iedere geneesmiddelenver-
g*mg.
aatregel dreigt andermaal op
''itroleerbare wijze zwakke
j en te treffen en voorzover
ia die groepen al zou willen
londeren, dan dreigt opnieuw
een administratieve rompslomp,
die de geschatte opbrengst van 60
miljoen gulden weer grotendeels
teniet zal doen. Het principe van
de eigen bijdrage behoeft daarom
een fundamenteel andere aanpak
wil er ooit nog iets van terecht
komen.
Het ligt daarom veel meer voor de
hand de kosten van de gezond
heidszorg eerst en vooral te druk
ken waar ze ook echt gemaakt
worden. Zo rekende de KNMP
bijvoorbeeld losjesweg voor, dat
een andere verpakking van genees
middelen al ruwweg 150 miljoen
gulden zou kunnen opleveren.
Daaraan zouden nog besparingen
kunnen worden toegevoegd van
goedkopere geneesmiddelen en
het gebruik er van.
Aan dit rijtje kan nog worden
toegevoegd een zorgvuldiger orga
nisatie van de ziekenhuizen, een
zorgvuldiger gebruik ook van me
dische apparatuur en het slechten
van een aantal privileges van de
medische stand wat bijvoor
beeld te denken van de enorme
goodwill-sommen die betaald moe
ten worden voor het uitkopen van
medische specialisten of de uiterst
trage wijze waarop topinkomens
van medici worden aangepakt.
De KNMP gaf zelf al te kennen,
dat apothekers met een topinko
men best wat meer in zouden kun
nen leveren dan de 2,5 procent per
jaar die het kabinet nu voorgesteld
heeft. Zeker tegen die achtergrond
bezien blijft het getob met de eigen
bijdrage priegelwerk, dat nodeloos
de irritatie opwekt.
'Jrlijk is het gewenst, dat er
form en internationaal be-
eti pechteken komt voor gehan-
e weggebruikers. Het kost
noeite de Nederlandse Vere
voor Revalidatie en de ge-
laifcaptenraad op dit punt gelijk
?r 'en.
rii daarmee is voor buitenstaan-
vj log niet duidelijk waarom zij
1 aakt moeten reageren op het
ief van de Anib, de bond van
'mdicapten en arbeidsonge-
gten. Deze bond heeft ken-
wat moedeloos geworden
het lange uitblijven van zo'n
ra ationale regeling nu zelf
titiatief genomen voor een
dig alarmsignaal
prake van gekwetste trots bij
landicaptenraad c.s., dat zo-
iemand het waagt om door
I® wichtige, breed opgezette en
jaren durende overleg heen
sen? Hoe wijd verbreid in elk
blijkt uit de reactie van de
gehandicaptenraad, hoe wijd ver
breid de neiging is om het betere
tot de vijand van het goede te
maken.
Vlak na de oorlog voelde iedereen
de noodzaak om te komen tot een
goede en breed opgezette oude
dagsvoorziening en onmiddellijk is
toen de studie en voorbereiding ter
hand gekomen. Maar nog steeds
dient het initiatief van de toenmali
ge minister van sociale zaken
Drees geroemd te worden, die in
afwachting van zo'n mooie algeme
ne regeling met een noodwet
kwam. Die wet verdween onmid
dellijk en zonder wroeging toen
een algemene regeling in de vorm
van de AOW tot stand kwam.
Maar ondertussen hadden geluk
kig toch maar duizenden van die
tussentijdse regeling geprofiteerd.
Wie is er in vredesnaam in dit
geval dan gediend met zo'n heillo
ze competentiestrijd0
ADVERTENTIE
Zaterdag worden in Maastricht de
tweejaarlijks Visser-Neerlandiaprijzen
uitgereikt De prijzen worden toege
kend voor persoonlijke verdiensten
(„karakterprijzenvoor welzijnswerk
en voor culturele en artistieke presta
ties. Dit jaar zijn de gelukkigen onder
meer twee Fransen, die zich beijveren
voor het instandhouden van het Ne
derlands in Noord-Frankrijk (Frans
Vlaanderen), de voorvechter voor de
Europese Beweging Alfred Mozer en
drs. Th van Kooten, die met een grote
Sartre
handicap (hij is grotendeels verlamd)
met lof afstuurde
De prijzen worden uitgereikt door het
Algemeen-Nederlands Verbond
(ANV). dat streeft naar het behoud van
de Nederlandse taal en cultuur Het
ANV werd tachtig jaar geleden opge
richt. Het verbond ijvert onder meer
voor meer aandacht voor het Neder
landse boek, voor het Nederlands in
het buitenland (Duitsland. Wallonië.
Frankrijk), voor culturele integratie van
Nederland en Vlaanderen, voor gelijk
stelling van diploma s en spelling en
voor een taalunieverdrag
Het ANV, dat zaterdag in totaal 90 500
gulden aan prijzen uitreik'., beheert de
helft van het vermogen dat ric Jcodse
advocaat en publicist mr Herman Vis
ser in 1943 per testament aan het
door Haro Hielkema
AMSTERDAM „Eigenlijk
vind ik het een beetje gê
nant", zegt Theo van Kooten
met een schuchtere glimlach.
„Ik heb het gevoel dat ik die
prijs onder meer uit senti
mentele overwegingen krijg.
Omdat ik zo'n lichamelijke
handicap heb. Ik ben er nog
niet uit wat ik daarvan vinden
moet."
Theo van Kooten krijgt zaterdag in
Maastricht de Visser-Neerlandla-prijs
uitgereikt, omdat hij „met succes zijn
studie (filosofie) heeft afgemaakt on
der de meest moeilijke omstandighe
den die denkbaar zijn.'' Van Kooten
(40) heeft vorig jaar zijn doctoraal
examen „cum laude" gehaald. Sinds
zijn zeventiende jaar toen hij tij
dens een vakantie in Engeland in te
ondiep water dook is hij voor een
groot deel verlamd. Alleen zijn rech-
teronderiarm en rechterhand kan hij
enigszins gebruiken. Vele Jaren heeft
hij doorgebracht in revalidatiecentra
en ziekenhuizen.
Sinds enige tijd woont hij in Amster
dam. Naast de voordeur hangt een
indringend bord met zijn naam en
daaronder „groepscursussen filoso
fie". „Ach ja", zegt hij grijnzend, „het
is een wat hoerig bord. Ik wil probe
ren hier bij mij thuis mensen om de
tafel te krijgen, die er trek in hebben
wat meer in de filosofie te duiken. Ik
denk aan mensen met een gebrekkige
vooropleiding, bij voorbeeld een jon
gen die De Waarheid rondbrengt
maar die van marxisme niet veel
weet. Ik ken ook iemand die er moeite
mee heeft snel de inhoud van een
stuk tekst te vinden."
De prijs, die Van Kooten in ontvangst
mag nemen, wordt door het Alge
meen-Nederlands Verbond een „ka-
rakterprijs" genoemd, een eerbewijs
voor een groot doorzettingsvermogen
in moeilijke situaties. Van Kooten
heeft inderdaad sinds het ongeluk in
zijn jeugd een zware kar getrokken
Eerst verbleef hij lange tijd voor ver
pleging in Doorn, totdat hij naar een
revalidatiecentrum in zijn woon
plaats Breda overgebracht werd
Theo van Kooten achter zijn elektronische schrijfmachine. Naast hem een elektronisch apparaat, dat reageert op
het klikken van de tong. Van Kooten kan zo zelf de buitendeur openen en sluiten en het licht aan- en uitdoen. „Ik
had een grotere prestatie geleverd als ik het in mijn situatie tot chirurg geschopt had", (foto Marcel Antonisse)
naast me in het revalidatiecentrum
iemand voortdurend gil-aanvallen
had. Tussen die schreeupartijen door
kon ik net een zinnetje uit Seneca
vertalen. Maar ik schoot soms weken
niet op. Vondeling moet er af en toe
wel wanhoDig van geworden zijn."
Dr. Vondeling herinnert zich de moei
zame studie nog goed. „Heel elemen
taire dingen kostten bij Theo enorm
veel tijd een woordenboek hanteren,
bij voorbeeld, dat ging niet. En voor
„In die tijd kreeg ik bij toeval een
enorm dik boek van Sartre in han
den: „L'être et le néant". Na drie
maanden met een Frans woorden
boek erbij was ik op bladzij 25. De
vertaling was niet zo'n gToot pro
bleem. maar inhoudelijk tastte ik to
taal in net duister. Ik ben toen eerst
maar eens een boekje van prof. dr. B
Delfgaauw over de existentialisme
gaan lezen om de grondbeginselen
van de filosofie te bevatten. Na een
tijdje kreeg ik bezoek van een kennis,
die filosofie als verplicht bijvak had
en zich erover verwonderde dat ik me
zo in de filosofie had verdiept. Zij
bracht me in contact met prof. Delf
gaauw. Voorwaarde voor een filoso
fie-studie was echter wel dat ik latijn
en grieks leerde."
In Breda worstelde Theo van Kooten
zich gedurende een aantal jaren naar
een colloguium doctum (een afslui
tend tentamen) voor grieks en latijns
toe. „Op school ik zat op de hbs
toen ik dat ongeluk kreeg heb ik
nooit zo vreselijk veel gedaan Ik
kwam toen in contact met dr. J. Von
deling. leraar oude talen. Hij kwam
elke maandagmiddag een paar uur
om me grieks en latijn bij te brengen
Ik heb er lang over gedaan, ook om
dat ik voortdurend ziek was en omdat
Tekeningen, bij voorkeur in liggend for
maat. sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 859. 1000 AW Amster
dam Naam en adres aan de achterzijde
vermelden Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon
T.-.-T y.u -j4» y y->
•A 9i.s.i v W fiéÊi
■.-'-O
2>E I>oNKCKE ACHTERKANT VAN MRDE
verbond naliet Visser beroofde zich in
dat jaar van het leven, toen hij op
dracht kreeg naar Vught te gaan Vis
ser ijverde voor versterking van dé
persoonlijkheid in het belang van de
samenleving „Met de instelling van
de prijzen heeft hij hulde willen bren
gen aan de enkeling voor zijn of haar
bi|drage aan de gemeenschap, alsme
de aan daarvoor in aanmerking ko
mende instituten en dergelijke op soci
aal en cultureel terrein aldus het
ANV
het opschrijven van vertalingen was
hij zij het ook langzaam aange
wezen op een elektrische schrijfma
chine Het feit dat hij desondanks
zover is gekomen, vergroot zijn pres
tatie des te meer
Tussen zijn studie door schreef Van
Kooten verhalen en gedichten, onder
meer voor De Nieuwe Stem en het
litteraire tijdschrift De Olds. In 1969
haalde hij zijn colloquium. Vrij snel
daarna werd de verplichting om la
tijn en grieks te beheersen afgeschaft
en werd vooral kennis van de moder
ne talen vereist. Van Kooten „Ik
geloof niet dat de kennis van latijn en
grieks overbodig is. Het is toch be
langrljk de Plato-dialogen te hebben
gelezen Een filosoof als Heidegger
gebruikte erg veel griekse woorden
Wij beginnen met de Grieken en niet
met de Chinezen en de Indiërs in de
veronderstelling dat ons cultuurgoed
in Griekenland begonnen is
Na zijn colloquium vertrok Van Koo
ten naar Groningen, waar hij aan de
studie filosofie kon beginnen met
hulp van veel vrienden en prof. Delf
gaauw „Ik heb weinig colleges ge
volgd; het meeste haalde ik uit boe
ken. Behalve door Delfgaauw ben ik
ook vooral door de toenmalige rector
magnificus prof Snijders geholpen.
Tijdens mijn studie ben ik verschei
dene keren ziek geweest. Ik ben vrij
vatbaar voor Infecties en heb met
brandwonden in het ziekenhuis ge
legen
Doorzettingsvermogen
Prof Delfgaauw heeft zijn leerling na
het behalen van het doctoraal „met
lof" voorgedragen voor de Visser
Neerlandia-prijs „De reden daarvoor
is het enorme doorzettingsvermogen
van Theo zegt Delfgaauw. „maar
ook het feit dat hij zijn examen haal
de met zo'n goed resultaat Ondanks
de moeilijke omstandigheden heeft
hij in een zeer goed humeur gestu
deerd Zijn handicap is onbeschrijf
lijk; hij kan eigenlijk geen bladzij
omslaan Ik denk dat hij de helft van
de tijd niet heeft kunnen studeren
vanwege zijn ziekten
Theo van Kooten doet zelf ogen
schijnlijk wat schouderophalend
over de waardering, die hem toege
zwaaid wordt en die tot uiting komt
in de VIsser-Neerlandia-prijs. ,,In fei
te was het voor mij niet zo extreem
moeilijk Voor filosofie heb je je her- 1
senen nodig. Alleen het feit dat ik
tijdens mijn doctoraal studie twee
jaar in een ziekenhuis moest liggen
als uitvloeisel van een verpleegfout,
brak me op Maar dat kan iedereen
overkomen Ik had een grotere pres
tatie geleverd, als ik het in mijn situa
tie tot chirurg geschopt had", zegt
Van Kooten grinnikend
'Een kick'
Toch kan hij zich op de reis naar
Maastricht verheugen Het streelt
natuurlijk ook wel weer je ljdelheld
En liet geeft me een kick om met
vrienden en kennissen daar heen te
gaan mensen die me in de loop der
jaren enorm geholpen hebben Wat
die hele prijs betreft, die kan ik wat
moeilijk plaatsen Voor meneer Vis
ser heb ik veel eerbied, hoor En dat
er mensen zijn die ernaar streven de
Nederlandse taal hoog te houden
daar zit ik niet zo mee Ik weet ook
niet wat ik zaterdag na het ontvan
gen van de prijs moet zeggen ik heb
nog geen goeie babbel"
Theo van Kooten hoopt zich in de
komende jaren te verriiepen in een
promotie-studie over Hegel Kort na
mijn kandidaats-examen heb ik Iets
ontdekt over Hegels systeem Aan dc
hand -an het werk van de filosoof
Robert Heisa uit Freiburg wil ik pro
beren boven water te krijgen dat een
grondtekst van Hegel als twee drup
pels water njkt op een tekst uit de
Joodse middeleeuwse mvstiek
tuin»l«nt 100 i 12S c
En toch blijkt die „hoorslang"
nog zo gek niet te zijn. Ondanks
de bezwaren van de audicien uit
Amersfoort een man die hoora-
paraten aanmeet dus gaan de
bestellingen voor de „hoorslang'
(onder andere bij mevrouw Thie-
rens, Weerdsweg 1. 7214 DM
Epse. gemeente Gorssel) in een
flink tempo door en kregen we
van verscheidene lezers te horen
wat een uitkomst die hoorslang.
hoe primitief misschien ook. kan
zijn.
Overigens heeft tot nu toe niet
meer dan één audicien geprotes
teerd. De meeste veelal zelf
slechthorende lezers die tegen
zijn reactie („mensonterend") in
het geweer kwamen, zijn zelfs erg
boos op hem. „Leve de hoors
lang." schrijft een lezer uit Bus-
sum. „Laat ik voorop stellen dat
de hoorslang niet iets nieuws is
Ruim twintig Jaar geleden ge
bruikte mijn moeder dit appa
raat reeds. Zij en wij hebben er
altijd veel plezier van gehad. Veel
boeken konden wij haar voorle
zen zonder enige moeite. Wat die
audicien durft beweren (onder
meer „mensonterend")' daar zijn
geen woorden voor." Een lezer uit
Rijnsburg is zelf zo enthousiast
dat hij direct tot bestelling van
een hoorslang is overgegaan, en
een mevrouw uit Deventer noemt
het ongebrljpelijk: „Laten we blij
zijn dat er zo'n zeer eenvoudig en
uitstekend hulpmiddel bestaat,
uitermate nuttig voor degenen
die er op zijn aangewezen. Denk
maar aan de bejaarden die op
medisch advies geen hoorappa-
raat mogen gebruiken, en aan
ziekenhuispatiënten. Eigenlijk
moet zo'n hoorslang in de spreek
kamer van elke arts aanwezig
zijn."
Een lezeres uit Gouda: „Al ben ik
nog niet bejaard, toch herinner ik
me goed dat er in de oorlog bij
voorbeeld geen batterijen meer
waren. Nu draag Ik sinds 1950 een
hoortoestel en altijd heb ik de
stille angst gehad dat de speciale
batterijen ooit weer niet te krij
gen zouden zijn. Zonder toestel
ben ix praktisch doof. Dat
zou dus betekenen, dat ik zo goed
als geen contact met mijn mede
mensen meer zou kunnen hebben
of heel erg moeilijk. Het was een
dreiging die ik. als zeer druk be
zette vrouw, steeds boven mijn
hoofd voelde. Een enorme uit
komst en opluchting was het
toen ik merkte, dat ik met een
hoorslang. In welke vorm dan ook
zelfs met een platenkoker
wél bereikbaar zou zijn. Dit mid
del is niet alleen praktisch, het is
een geweldige hulp voor diege
nen die op geen andere manier
■eubelpootdopje 17 a
Omdat er zoveel belangstelling voor de „hoorslang" blijkt te zijn,
plaatsen we de werktekening uit „Omega", het blad van de Neder
landse Vereniging voor Slechthorenden. Aan de hand van deze
tekening kunnen geïnteresseerden de „hoorslang" makkelijk zelf
maken. Alles wat er voor nodig is, staat er op: het „oorstukje"
(plastic huisje van een banaanstekkertje) gaat in het dopje, dat
dopje past in de slang, en aan de andere kant van de slang wordt de
trechter vastgezet.
geholpen kunnen worden en ze
ker geen nonsens!"
Mèt de audicien vindt een lezer
uit Varsseveld de hoorslang ook
niet bepaald fraai, maar met een
transparante of neutraal gekleur
de tuinslang en trechter zal dat
toch best meevallen, denkt hij.
Deze lezer had, als zoveel ande
ren, erg veel last van al het lawaai
dat zijn „oorhangertje" in een
wat groter gezelschap opving en
vond er zelf wat op Dat gedeelte
van zijn brief zullen we dezer
dagen in zijn geheel plaatsen, zo
dat andere dragers van hoortoes-
tellen er wellicht ook iets aan
hebben.
Generaal Charles de Gaulle zou
in de monarchie de enig juiste
oplossing voor Frankrijk gezien
hebben. Hij had de huidige troon
pretendent. de graaf (Henri) van
Parijs (afstammeling van koning
Hendrik de Vierde die zich nog
steeds als het hoofd van het „ko
ninklijk huis van Frankrijk" be
schouwt) tot zijn opvolger willen
benoemen Dat beweert althans
de graaf zelf in zijn juist in Parijs
verschenen „Mémoires d'exil et
de combats" In brieven en ge
sprekken tussen 1954 en 1969 zou
De Gaulle de troonpretendent
lekker gemaakt hebben Blij met
een dooie mus dan. want toen de
vroeg ten slotte aan de president
voreg om hem als zijn officiële
opvolger aan het Franse volk
voor te stellen, was De Gaulle
teruggekrabbeld Graaf Henri
voelde zich. schrijft hij in zijn
boek, dusdanig bedrogen, dat hij
bedroefd en ontgoocheld' alle
betrekkingen met de generaal
verbrak
In alle dierentuinen van de we
reld samen zijn maar twee albi
no-cobra's te vinden helemaal
wit en dus uiterst zeldzaam. Een
van die twee zit in de dierentuin
van Colombo, de hoofstad van
Sri Lanka. Zit er wéér tenminste
want hij is er een paar dagen uit
geweest Dat komt doordat een
Zweed het ruim anderhalve me
ter lange dier met nog twee ande
re slangen uit de dierentuin ge
stolen had Nog juist voordat hij
zijn buit het land uit kun sm< k
kelen, werd hij op het vliegveld
van Colombo gearresteerd De
cobra zit nu weer in een hok net
als de Zweed
Laat het politiekorps van Provi
dence in de Amerikaanse staat
Rhode Island zich in z'n geheel
omkopen? Het hoofd van de poli
tie daar zegt er niets van te we
ten. maar laat toch maar een
diepgaand onderzoek instellen
naar steeds sterkere geruchten in
die richting Het plaatselijke
avondblad heeft zelfs al een grote
reportage gepubliceerd, waarin
een paar personeelsleden van de
twee grootste hotels ter plaatse
een en ander uit de doeken heb
ben gedaan Die vertelden dat ze
de politie in opdracht van hun
directies altijd drankjes moeten
serveren zonder er een cent voor
te berekenen, en dat tn die hotels
werkende prostituees hun dien
sten gratis aan politiemannen
aanbipden In ruil daarvoor zou
de politie meer dnn een oogje
dichtdoen Krijgt ze opdracht
van hogerhand om wat dan ook
te onderzoeken dan zou ze do
hotcldirecties tevoren waarschu
wen. zodat er nooit Iets ongerech-
tlgs wordt gevonden
Aan aantal grote banken in New
York heeft een nieuw soort bevei
liging tegen roofovervallen in ge
bruik genomen een elektroni
sche installatie, die bij aanraking
van de deur oen ontploffinkjp
veroorzaakt, waardoor knalrode
verfspetters en traangas in het
rond vliegen De dieven die zich
met hun buit uit de voeten trach
ten de maken, komen net als
.hun" geld onder de verfspat
ten, en zo worden de daders zelf
de dupe van de overval. Boven
dien zijn de aldus gemerkte
bankbiljetten makkelijk op te
sporen De eerste slachtoffers
van dit systeem waren twee ne
gentienjarige jongens die oen
bank in Brooklyn beroofden Na
dat letterlijk do bodem uit een
zak met 7000 dollar geslagen was
de jongens zelf traangas in de
oger. gekregen hadden en zij plus
de bankbiljetten met rode spet
ters \yaren opgekleurd zagen ze
toch nog kans de benen te ne
men Maar door het lawaai en de
verwarring voor tic bank had een
voorbijganger het nummer van
de vluchtauto kunnen noreren.
de politie kon er direct achteraan
en zo waren binnen een half uur
de daders gepakt
