'Goudzwaard' ook in Canada Tekening van een lezer Anti-revolutionaire geestverwanten in Noord-Amerika thekers tegen eigen drage voor medicijnen Personeelsleden niet grootste winkeldieven den uyl mag niet in commissie Da jan Si- bij de bockhandel Raad voor grootwinkelbedrijf: wie is hess? wonder gebouw aan de wandel door amerika )AG 18 APRIL 1979 BINNENLAND TROUW/KWARTET 5 ïUW Commentaar jraak van de Israëlische |van buitenlandse zaken, Jajan. dat Israël de Golan- in de toekomst wellicht fcen afstaan in ruil voor [et Syrië, is een hoopvol i politiek realisme. Het [koord met Egypte is be- J eerste stap op weg naar |lc vredesregeling in het tosten. Door zijn uitla- Beft Dajan een aanwijzing ichting waarin de volgen- lal moeten worden gezet. Iter brengt op deze manier - en niet het minst de Ijn het kamp van de rege lt het besef dat er voor de prijs moer worden itlatingen van Dajan in jt met een onverdeeld ent- ontvangen worden, n verbazing. Zeker de •rs van de Groot-Israël- kunnen nog maar moei ten aan het idee dat bezet den weer zullen moeten afgestaan. Maar ook psy- ej h gesproken komen de d van de minister hard st strategische ligging van de ogten tegenover het laag- Noord-Israë! heeft in het al voor de nodige trau- orgd. Daar komt nog bij ut de Golan-hoogte een k deel van het zuiden van beheerst kan worden, h nog steeds Palestijnse trijders ophouden. De re- ies van Palestijnen op het van Brussel en in het van Israël scheppen nu :t de juiste atmosfeer voor n onthaal van Dajans op- Dajans uitlatingen prij- >11 dig. zeker in het licht van uitlatingen van de Egyp- emier Khalil. Deze heeft de laatste dagen weer eens onder streept, ook in een interview in deze krant, dat normalisering van de betrekkingen met Israël mo menteel punt één van het Egyp tisch buitenlands beleid is. Deze uitlatingen kwamen na eerdere op merkingen van zijn kant, dat Egypte Syrië wel eens te hulp zou kunnen komen wanneer dit land in het kader van vredesbesprekingen er niet in zou slagen de Golan- hoogte terug te krijgen. Door zijn uitlating maakt Dajan duidelijk dat een Egyptisch militair ingrijpen ten gunste van Syrië he lemaal .niet nodig is. Israël houdt, volgens Dajan, zeker rekening met de mogelijkheid dat het de Golan- hoogte moet afstaan in ruil voor vrede dat het daar althans reke ning mee zal moeten houden. De eerste indruk van het vredesak koord tussen Egypte en Israël was, dat de kans op een uitbreiding van dit akkoord tot een omvattende vredesregeling niet groot was. De vijandige reacties in de Arabische wereld onderstreepten deze indruk alleen maar. De nieuwe uitlatingen van minister Dajan in het verleng de van de verklaringen van pre mier Khalil van Egypte bieden een sleutel om deze koppeling alsnog tot stand te brengen. Het wachten is nu op de eerste reacties uit de Arabische wereld. Ook tegenover de gematigde Pa lestijnen zijn de uitspraken van Dajan een positief gebaar. De eer ste instemmende reacties van de burgemeester van Bethlehem toont wel aan dat die bij een aantal Palestijnen in gunstige aarde zijn gevallen. In Dajans uitlatingen gloort voor hen enige hoop dat Israël op den duur in de Palestijnse kwestie ook wel eens realistischer zou kunnen blijven dan het tot dusver zicht betoond heeft. ADVERTENTIE Gegrilleerde makreel Haal de graat uit de gewassen en afgedroogde i makreel, maar laat de vis aan de rugzijde aan I elkaar. Leg nu de vis in mengsel van olie, zout. peper, citroensap en gehakte ui en laat dit goed m het visvlees trekken Leg de vis op rooster - 8 a 10 cm van de warmtebron - met witte kant naar boven. Ongeveer 10 min. grilleren en af en toe bestrijken met samengesmolten boteren olie. Doe meer met vis, omdat 't zo lekker is. Produklschao voo' Vis en Visprodukten 's-Gravenhage et de juiste oplossing omdat patiënten die veel medicij- uiken. door de maatregel etroffen", aldus de voorzit- e KNMP, de heer Nieuwen- eravond voor de VARA-tv. plan van de staatssecretaris moet. er voor deze kwetsba- ten een uitzondering worden aldus Nieuwenhuis. En die ing zou de maatregel vol- n technisch onuitvoerbaar alternatief stelt de rsvereniging voor het ge- i medicijnen te verminderen 'oorschrijven van goedkope iddelen. Dit alternatief zou Van een onzer redacteuren AMSTERDAM Christen-democraten zoek je in de eerste plaats niet in Noord- Amerika, maar in West-Europa. Toch blijkt deze politieke richting wel degelijk voor te komen aan de overzijde van de Atlantische Oceaan. Bij gelegenheden zoals het recente verjaarsdagfeest van de Anti-revolutionairen duiken meestal ook enkele Amerikaanse en Canadese geestverwanten op. Opmerkelijk is dat zij bij nadere kennismaking blijk geven van een maatschappij-kritiek, die hen in West-Europa meteen in de radicale vleugel der christen-democraten zou plaatsen. Een goede vertegenwoordiger van deze groep is de Canadees Gerald Vandezande. die de afgelopen we ken Nederland afreisde. Hij was hier gekomen voor het symposium dat de AR organiseerde over chris ten-democratie en maakte van de gelegenheid gebruik zo veel moge lijk mensen te spreken en ideeën op te doen. Zijn naam verraadt al dat de maatschappelijke stroming op christelijke grondslag in Cana da niet geheel vrij van Nederland se invloeden is. Sterker nog: de organisatie die Vandezande verte genwoordigt is eigenlijk geheel voortgesproten uit de Nederland se reformatorische zuil. De naam is overigens erg Amerikaans: Co mité voor Rechtvaardigheid en Vrijheid. En Gerald Vandezande is (vrij vertaald) directeur voor pu blieke aangelegenheden. vatbaarheid binnen de Canadese samenleving bewezen. Het gedachtengoed, van waaruit de principiële strijd voor dergelij ke instituten werd gevoerd, omvat natuurlijk nog meer terreinen. Het is daarom niet verwonderlijk dat een comité, zoals dat van Vande zande c.s. verder is gegaan met het denken over de samenleving en zijn licht daarbij niet onder de korenmaat verborgen heeft ge houden. Heel simpel gezegd heb ben deze gelovigen de overtuiging dat de kapitalistische maatschap pij, zoals die reilt en zeilt in Noord- Amerika, vaak op gespannen voet staat met de bijbelse opdracht tot gerechtigheid en naastenliefde. De logische consequentie uit die opvatting is dat je dan probeert iets aan die maatschappij te doen. Vakbonden Dit „comité", is inmiddels een or ganisatie van ruim 1500 leden, maar begon als een clubje van een man of acht. Hun belangrijkste doel was erkenning van het chris telijk onderwijs en de christelijke vakbeweging in Canada. Het wa ren verworvenheden die door hun voorvaderen met veel strijd in Ne derland waren veroverd en die zij nu in hun nieuwe vaderland zou den planten, desnoods met even veel strijd. De tegenwerking was inderdaad groot vooral van de sterke gevestigde Noordameri- kaanse vakbeweging die niet van plan was haar monopoliepositie op te geven terwille van een paar principiële „DutchiesMaar op dit moment hebben christelijk on derwijs en vakbond hun levens- Energie Sinds 1973 houdt het Comité voor Rechtvaardigheid en Vrijheid zich daarom bezig met algemene socia le en politieke problemen. Het project waarmee het de afgelopen jaren behoorlijk aan de weg heeft getimmerd betrof de energie. Het kolossale energieverbruik is vol gens Vandezande een goed voor beeld van de verkeerde mentali teit die momenteel heerst. Hij en zijn beweging mengden zich volop in de discussie over actuele poli tieke zaken als: Hoe snel moeten de bodemschatten in het onher bergzame Canadese noorden wor den ontwikkeld? Waar leggen we de pijplijnen om die noordelijke rijkdommen af te voeren? Moeten we doorgaan met de export naar de Verenigde Staten? Hoeveel kerncentrales zijn nodig9 Het viel de geïnteresseerde Cana dezen op dat het comité dit soort zaken fundamenteel en doordacht benaderde en daardoor in staat was de overheid en de grote (olie maatschappijen behoorlijk weer werk te leveren. Zo trok het comi té sterk de aandacht met zijn voorstel de aanleg van een pijplijn in het (kwetsbare) noorden met tien jaar uit te stellen om tijd te hebben voor een algehele bezin ning op het energie-beleid. Vande zande en de zijnen vonden goede aansluiting bij de kritiek die in veel bredere kringen in Canada leeft, bijvoorbeeld op de omstan digheid dat de Canadezen zoveel van hun grondstoffen naar de Ver enigde Staten exporteren. Hij scoorde goed bij het publiek toen hij de Amerikaanse behoefte aan olie en gas vergeleek met de bege righeid naar drank van een alco holist. En zoals je een alcoholist niet steeds een fles drank geeft als hij daarom vraagt, zo moet je ook niet direct ingaan op alle eisen van de Amerikanen betreffende hun energie-voorziening Dat is voor hem „evangelische po litiek Afwijken Erkenning Vandezande en de zijnen krijgen vanuit de Canadese politieke hoofdstroom nu blijken van een zekere erkenning. Ze hebben toe gang tot de hoorzittingen, worden geraadpleegd door gevestigde po litici, mogen hun zegje doen in de pers of op de radio en televisie (Vandezande heeft sinds kort een eigen radio-programma in Toron to). Maar hoe zit het nu met de reacties uit hun eigen achterland, de immigranten van Nederlandse oorsprong? Gerald Vandezande Prof. dr. B. Goudzwaard. geeft toe dat niet de hele Cana dees-Nederlandse gemeenschap als één man achter hem staat Grote problemen heeft hij met veel naoorlogse immigranten. „Die zijn," zo legt hij uit. „naar Canada gegaan om vooruit te ko men. Zij zijn daardoor erg gevoe lig voor economische vooruitgang en dreigen nu in de ban te komen van het Canadese groeigeloof Daarmee zit Vandezande meteen op het huidige, leidende thema van de beweging, de strijd tegen de idee dat economische groei al leen zalig makend is. Hij wil naar een andere sociaal-economische politiek waarbij de begrippen wel vaart en welzijn eens wat beter uit elkaar worden gehaald. Daarvoor heeft hij veel aan iemand als pro fessor Bob Goudzwaard, met. wie hij nauwe contacten heeft. Begrip pen als „rentmeesters van Gods schepping'„verantwoordelijk omgaan met het milieu" en „crcë- ren van menswaardige arbeid" wil Vandezande in de Canadese en Amerikaanse politiek inbrengen Het wijkt wat af van wat je door gaans hoort van Nederlandse Ca nadezen. „Als we ons zouden he- perken tot sterke uitspraken te gen abortus en pornografie en vóór de doodstraf zouden we in derdaad snel een massa-beweging kunnen worden." beaamt Vande zande. „Maar het gaat ons om meer Hij kent ook de kritiek die veel oud-Nederlanders hebben op de kerken van nu. die snel 'wereldge- lijkvormig aan het worden zijn „Inhoudelijk zal ik nu op die kri tiek niet ingaan." zegt hij. „Maar ik wijs er wel op dat veel van die critici de 'verwereldlijking' binnen de Canadese samenleving niet zien. of er in elk geval weinig tegen doen." Met de zogenaamde Canadese kerken heeft Vandezande goede contacten. „Daar is ook funda mentele kritiek op de kapitalisti sche samenleving mogelijk." ver telt hij. Ook op dat soort contac ten is vanuit de immigrantenkrin gen. die immers hun eigen kerken hebben, wel kritiek. ..Maar ik ben geïnteresseerd in wat die andere christenen te zeggen hebben," ver weert hij zich. „Ik zeg wel eens schelden op de Wereldraad van Kerken kan. maar vergeet niet dat je binnen die raad een appel kunt doen op het evangelie En dat kun je binnen die gekke Amerikaanse vakbeweging niet." Vandezande ziet de betrekkelijk kleine beweging waarvoor hij zich inzet niet direct uitgroeien tot een politieke partij. Daarbij is het dis trlctenstelsel bij de verkiezingen ook een groot struikelblok. Zo n stelsel werkt altijd in het voordeel van de traditionele partijen. Hij rekent wel op een groeiende in vloed. omdat de beweging rust op een zeer hecht fundament en aan sluit bij een groeiend besef dat de consumptie-maatschappij niet eeuwig door kan draaien Tekeningen, bij voorkeur in liggend tor- maat. sturen aan Trouw, jury politieke prent, postbus 859, 1000 AW Amster dam Naam en adres aan de achterzijde vermelden Voor geplaatste prenten is er een boekenbon ADVERTENTIE MANS B EREXEN/NQ ONCjEL I/MEEN MEENCENT# i onzer verslaggevers iRDAM Het plan van staatssecretaris Veder-Smit •zondheid) om voor ziekenfondspatiënten een eigen voor geneesmiddelen in te voeren, valt bij de konink- :derlandse maatschappij tot bevordering der pharma- MP) m t in goede aarde. „<f i,.-r Een tuin van jezelf Arend Jan van der Hdrst Creatieve ideeën voor 't ontwerpen en aanleggen van de eigen tuin. Praktische adviezen, meer dan 50 voorbeelden: plattegronden en tekeningen. Rijk geillustreerd. f27,50 volgens de KNMP een grotere bezui niging (180 miljoen) opleveren dan het eigen bijdrage-plan van de rege ring (zestig miljoen). Loonoffer De vereniging van apothekers is be reid om een extra „loonoffer" te bren gen. Voor de allerhoogste inkomens (boven de 170.000 gulden per jaar) zouden de apothekers bereid zijn meer in te leveren dan de 2.5 procent die de staatssecretaris voorstelt. De KNMP-voorzitter stelt voor een lager percentage voor de lagere inkomens in te voeren, en een hoger percentage voor de inkomens boven het gemid delde. Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM De bewering dat het personeel tweederde van alle win keldiefstallen op zijn geweten heeft, kan nooit waar zijn. meent de Raad voor het filiaal- en grootwinkelbedrijf (FGB). Van de 100.000 werknemers in de aangesloten winkels en warenhui zen worden er jaarlijks zeshonderd ontslagen omdat ze wat gestolen heb ben. Daar staat tegenover dat In een jaar als 1977 bijna 27.000 klanten zijn aangehouden op verdenking van win keldiefstallen. Wel steelt een perso neelslid voor grotere bedragen dan een klant. De mededeling dat tweederde deel van de winkeldiefstallen wordt ge pleegd door personeelsleden is af komstig van het instituut voor socia le communicatie en marktonderzoek De FGB hecht er weinig waarde aan „Mededelingen dat winkelpersoneel een groot aandeel in de diefstal zou hebben, komen altijd van beveili gingsdeskundigen die hun boterham verdienen met het bestrijden van winkeldiefstallen door het perso neel." aldus de raad Secretaris mr Chr. F van der Vlis van de FGB bevestigt dat naar schatting per dag voor een miljoen gulden in winkels wordt gestolen Door breuk. bederf en administratieve fouten is er dagelijks echter een schade van twee miljoen gulden. Alles bij elkaar opge teld is er een schade van 900 mii joen. dat is één procent van de jaar omzet in de detailhandel De FGB betreurt publikaties die d indruk wekken dat stelen in winkel gemakkelijk zou zijn „Het is niet alleen volstrekt onjuist, maar kan bovendien diefstalbevorderend wer ken." aldus de raad die er voorts op wijst dat er In de detailhandel vele onopvalllende maatregelen worden getroffen om diefstal te voorkomen Zelfs al was oud-premier Den Uyl op dit moment minister-presi dent. dan nog was hij waarschijn lijk geweigerd als lid van een promotiecommissie. Elke keer als iemand wil promoveren moet er een promotiecommissie sa mengesteld worden: die beoor deelt het proefschrift en levert er tijdens de promotie zelf kritiek op. waartegen de promovendus zich dan moet verdedigen. Voor de promotie van de Indiase heer V V Moharir (in juni) aan de Universiteit van Amsterdam had het bestuur van de subfaculteit der algemene politieke en sociale wetenschappen drs J. M. den Uyl willen aantrekken, maar het col lege van decanen heeft anders beslist: Den Uyl kan niet tot de promotiecommissie worden toe gelaten. ook al vindt het facul teitsbestuur hem nog zo deskun dig. Volgens het algemeen pro- motieregelement moet ieder lid van de promotiecommissie zelf gepromoveerd zijn en bovendien bij een wetenschappelijke instel ling werken. Den Uyl is niet ge promoveerd. de Tweede Kamer kun je moeilijk een wetenschap pelijke instelling noemen, dus de benoeming gaat niet door. Waarom desondanks het facul teitsbestuur de PvdA-fractie- voorzitter er graag bij wil heb ben. wordt in het weekblad van de Universiteit van Amsterdam, Folia Civitatis, uit de doeken ge daan: de heer Den Uyl heeft in het midden van de jaren zestig als minister van economische za ken het initiatief genomen tot het sluiten van de Limburgse steenkolenmijnen. Maar ook daarvoor al. toen hij bij de Wiardi Beekman Stichting werkte het wetenschappelijk bureau van de Partij van de Arbeid heeft hij zich verdiept in de mogelijkhe den en de gevolgen van de mijn- sluitingen. Het proefschrift van de Indiër behandelt juist dat on derwerp. Moharir onderzoekt daarin de oorzaken en de effecten van de sluiting van de mijnen, de houding van de belanghebben den politieke partijen, ministe ries. vakbonden en werkgevers de houding van de verschillende kabinetten die er mee te maken hadden en de gevolgen voor de bevolking van Limburg. Hij komt overigens ook tot de conclusie dat heropening van de mijnen geen haalbare kaart is. De heer Den Uyl had daarover, denkt het faculteitsbestuur, nog wel een en ander kunnen zeggen Volgens het regelement kan hij weliswaar officieel niet tot de promotiecommissie worden toe gelaten maar. aldus Folia Civita tis, op die regel zijn in het verle den wel uitzonderingen gemaakt. Nog niet zo lang geleden maakt een niet gepromoveerde politico loog met aller instemming deel uit van een promotiecommissie. Het kan dus wel en Folia Civita tis ziet dan ook nog een mogelijk heid: de commissie kan de vroe gere regeringsleider verzoeken om als deskundige zitting te ne men. maar dan zonder het recht om aan de beraadslagingen en stemming mee te doen. „Het staat nog niet vast", aldus het blad, „of de promotiecommissie aan drs Den Uyl zal vragen om op deze wijze enigszins voor spek en bonen mee te doen. noch is be kend of Den Uyl zich daartoe bereid zal tonen". Het enige dat tot nu toe zeker doorgaat is dus de promotie zelf. Wie is die oude man die in de Spandau-gevangenis in Berlijn als enige „bewoner" gevangen zit? In elk geval niet de oorlogs misdadiger Rudolf Hess. voor wie de 85-jarige doorgaat, beweert de Britse chirurg Hugh Thomas. De chirurg, die in 1973 deel uitmaak te van het internationale team van artsen dat Hess toen behan delde, is zo vast overtuigd van zijn gelijk, dat hij een boek ge- 1941 gekend hebben en heeft alle mogelijke officiële rapporten en verslagen bestudeerd. Thomas, eerste chirurg van het Prins Charles ziekenhuis in Merthyr Tydfil in Wales, komt tot de con clusie dat het de hoogste tijd is. dat een medicus van internatio nale naam en faam de 85-jarige in Spandau onderzoekt om zeker heid te krijgen. „Wie die oude man is weet ik niet", zegt hij „Het enige wat ik wèl weet is dat hij Hess onmogelijk kan zijn" Dit een stuk van de Gorkystraat in Moskou. Tot nu toe gewoon een drukke straat, maar nu is er dan toch iets spectaculairs te zien: het gebouw op de voorgrond, waarin de kantoren van het vakbonds blad Trud gevestigd zijn, verhuist. Niet de kantoren, maar het hele gebouw dus, dat 33 meter moet opschuiven. Met behulp van rails en vier hydraulische kranen lukt het wel. maar vlugger dan een metertje of vier per uur gaat het niet. schreven heett dat hij „De moord op Rudolf Hess" genoemd heeft; volgende maand komt het in En geland uit. In dat boek beweert hij dat een bedrieger de plaats van Hess in Spandau heeft inge nomen. Een aantal lichamelijke bijzonderheden die hij zelf heeft waargenomen, kloppen absoluut niet met vroegere medische rap porten over de oorlogsmisdadi ger. zegt hij. Vijf jaar is hij bezig geweest met het verzamelen van gegevens, voerde gesprekken met Hess' vrouw Ilse, praatte met allerlei mensen die Hess nog voor „Zoiets hebben we nog nooit meegemaakt. Dit is een wonder." zeggen de gynaecologen van het Musgrove Park ziekenhuis in het Engelse Taunton Onder hun handen Is daar een baby geboren die. menselijkerwijs gesproken, helemaal niet geboren had kun ,nen worden, omdat de baarmoe der van de moeder vorig Jaar is weggenomen. Na de riskante ge boorte van haar tweede kind ad viseerden de artsen Alison Trotl (nu 23) zich aan de operatie te onderwerpen om elk verder risico uit te sluiten. Dat gebeurde in hetzelfde ziekenhuis als waar nu toch haar derde baby ter wereld is gekomen Noeh Alison norh de behandelende artsen daehten daarom aan zwangerschap toen de moeder in omvang toenam Alles deden ze er aan. gymnas tiek. vermageringsdiëten. maar niets hielp. Pas twee weken voor de geboorte kwamen de dokters er achter dat Ahson toch weer in verwachting was De baby. die zich in een vliesdun laagje spier weefsel bleek te hebben ontwik keld. is kerngezond De baby Martin is de derde zoon in het gezin, waar de moeder en vader zielsgelukkig mee zijn De ondernemende 47-jarige In diër 1. S Jaijee. in het dagelijks leven directeur van een bedrijf in New Delhi, wil de eerste zijn die in z'n eentje van het zuidelijkste puntje van Argentië dwars door Zuid-Amerika en de Verenigde Staten het noordelijkste puntje van Alaska weet te bereiken Als het goed is. moet hij net vertrok ken zijn met zijn lur.tuig. een soort leep. hoopt hij de ruim der tienduizend kilometer in onge veer vier maanden af te leggen Het moeilijkste zal hij het naar zijn idee in de dichte oerwouden van Zuid-Arnerika hebben Drie jaar geleden heeft hl) al een aar dige oefening voor deze reis ge daan Hij trok toen. net als nu financieel gesteund door de Indi ase bergsport vereniging, per mo torfiets dwars door zijn eigen land waarbij het zwaartepunt in de smalle bergtra.ieeten van Ka rakoram en Himalaya in het noorden lag

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 5