ieuwe president
eganda beëdigd
Rol VS is uitgespeeld
Ondertekening SALT
ergens in Europa
ronttroepen kopen niets voor nuances'
40191
duidelijkheid over
Rechten in Nicaragua
Botsingen
in India:
50 doden
bodfonds voor Vluchtelingen9
vraagt uw
steun
in oosten van het land
1°.
Hoessein met vakantie
Koning Hoessein van Jordanië
TNV NOODFONDS
AMSTERDAM
4 APRIL 1979
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
ALA. LONDEN (Reuter, UPI, AP) De Oegandese ballingenleider, professor Yusufe
gisteren met zijn voorlopige regering in de hoofdstad Kampala aangekomen en daar
beëidigd als president. Tegelijk met hem werd het voorlopige kabinet beëdigd
hu
ld
'n' we president, die zorgvuldig
h werd, kondigde meteen een
stilte aan voor de vijfhon-
end doden die de vroegere
ne t Idi Amin Dada volgens
I"1 zijn geweten heeft.
di ede zei Luie dat hij oprechte
"JjFoer aan de soevereine staat
en dat hij de grondwet van
zou beschermen, bewaren en
Hij riep de aan Amin
d( ebleven militairen op zich
geven, „Wij hebben nu een
regering aan het bewind,
nu een rebel. Dus geef u over,
wapens in en u zult worden
ndaldus Luie.
ai ring
k Jwe regering heeft inmiddels
commando-groepen het land
30r ird om Idi Amin op te sporen
ngen te nemen. Hij moet we-
ord en verraad terecht staan,
is dat, als de vroegere presi-
het land in het ongeluk heeft
gestort gevonden wordt, hij terecht
gesteld zal worden. De hele bevolking
is opgeroepen uit te kijken naar de
man en de politie en het leger inlich
tingen te verschaffen over zijn ver
blijfplaats.
Waar Amin uithangt is niet bekend.
Het laatst is hij gezien in de stad
Jinja, op ongeveer 80 kilometer ten
oosten van de hoofdstad Kampala,
waar ook gisteren nog troepen van
hem bezig geweest zouden zijn met
plunderingen.
De militairen proberen auto's te be
machtigen om daarmee op de vlucht
te slaan. Ze zouden zich bewegen in
de richting van de grens met Kenia,
dat troepen samengetrokken heeft
aan zijn grenzen
Chaos
Uit vele delen van Oeganda kwamen
gisteren berichten dat Oegandese
ballingen en Tanzaniaanse troepen-
op eigen houtje de resten van Amin's
leger aan het uitmoorden zijn. Ook
burgers zouden aan de afrekening
van Amln-aanhangers meedoen. Oog
getuigen vertelden dat Tanzaniaanse
troepen soldaten uit het leger van
Amin die zich al hadden overgegeven
in koelen bloede neerschoten, „om
dat ze niet te vertrouwen waren". In
het oosten van het land. waar het
ballingenleger en de troepen van
Tanzania nog niet zijn doorgedron
gen zou er een volkomen chaos ont
staan zijn van burgers en militairen
die elkaar afslachten. De nieuwe re
gering zal het moeite kosten de orde
en het gezag te herstellen.
De Egyptische minister van buiten
landse zaken, Boutros Chali, maakte
gisteren bekend dat de regering in
Cairo zich in toenemende mate zor
gen maakt over de gebeurtenissen in
Oeganda. Hij heeft de Egyptische
ambassadeurs in de omringende lan
den opdracht gegeven de zaak goed
in de gaten te houden. Egypte heeft
speciale relaties met Oeganda, aldus
Chali. omdat Oeganda een van de
landen is waar de Nijl doorstroomt,
de rivier die van levensbelang is voor
Egypte.
Koning Hoessein van Jordanië en zijn vrouw, prinses Noer, brengen de paasdagen
door in Oostenrijk, waar ze een wintersportvakantie houden. Alvorens te gaan skiën
wisselde het koninklijke echtpaar nog wat informaties uit.
)0I
c GUA (UPI, AP) De Nationale Garde van president
ik a en het Sandinistische Bevrijdingsfront waren giste-
'fn° g in een hevige strijd gewikkeld om de in het noorden
ap icaragua gelegen stad Esteli. De regeringsstrijdkrach-
ïkjen weten zeventig procent van de stad op de opstande-
te hebben heroverd.
*er open dagen zijn enkele ma-
uitgevoerd
Nationale Garde. Het aantal
Jngen neemt met het uur toe.
e® e Kruis, dat heeft aangedron-
e $en wapenstilstand, kon zelfs
;e schattingen geven van het
oden en gewonden onder de
rrillastrijders houden Esteli
oei orige week zaterdag bezet. Zij
olil hi de berichten van de Natio-
rde dat ze al bijna uit de stad
ïn zijn. Esteli is ook vorig jaar
edi agveld geweest van de strijd
n e Nationale Garde en de San-
zo Toen kwamen daar 1500
om het leven.
De Nationale Garde belegert Esteli
sedert woensdag. Verliescijfers wor
den door de regering niet verstrekt.
Volgens onafhankelijke waarnemers
zouden de afgelopen week tenminste
honderden Sandinisten om het leven
zijn gekomen. Het Rode Kruis trof
gisteren voorbereidingen om de gehe
le bevolking van Esteli te evacueren.
Water, elektriciteit en bloedplasme in
de stad onbreken nu vrijwel volledig.
Gisteren kwamen ook berichten van
Sandinistische acties uit Granada en
de hoofdstad Managua, waar guerril
lastrijders in het noordwestelijke
deel van de stad blokkades zouden
hebben opgericht, waardoor alle ver
keer onmogelijk werd.
BEIROET (Reuter, UPI, AP) Koning Hoessein van Jordanië is van oordeel dat de rol van de
Verenigde Staten als onpartijdige bemiddelaar in het Midden-Oosten is uitgespeeld. De
Jordaanse vorst wil dat de Sowjet-Unie een groter aandeel krijgt in de oplossing van het
conflict tussen de Arabieren en Israël.
Vluchtelingen uit de in het noorden
van Nicaragua gelegen stad Esteli
rusten uit aan de kant van de Pan-
american Highway, de grote weg van
de Verenigde Staten naar Panama.
Rechts houdt een vrouw een stok
met een witte vlag in de handen.
KINGSTOWN (UPI) Op St. Vin
cent in het Caribisch gebied is giste
ren de vulkaan de „Souffriere" tot
uitbarsting gekomen. De regering
van St. Vincent, waar 90.000 mensen
wonen, heeft de bevolking die binnen
een straal van zestien kilometer van
de vulkaan woont, geëvacueerd.
Koning Hoessein, tot voor kort een
volgeling van de Verenigde Staten,
deed zijn uitlatingen in een gisteren
gepubliceerd interview in een Liba
nees weekblad. Zijn opmerkingen
wijzen erop dat de koning terug wil
naar vredesbesprekingen onder toe
zicht van de Verenigde Naties, zoals
die van Genève aan de vooravond
van de oorlog in 1973.
Hoessein nam nogal uitdrukkelijk af
stand van de Verenigde Staten door
te verklaren: „Als de Verenigde Sta
ten ons (Jordanië) zien als een pro
bleem in de politiek zoals zij die tot
dusver hebben gevolgd, ziet het er
naar uit dat wij een probleem zullen
blijven. Onder geen voorwaarde zul
len wj ook maar een decimeter Ara
bisch land of ook maar een snippertje
van de Arabische en Palestijnse rech
ten op Palestijns gebied prijsgeven."
hier slechts om een routinemaatregel' botsingen tussen studenten bij de-
ging zonder politieke betekenis. Aan- monstraties tegen het Israëlisch-
wijzing voor spanningen zijn recente Egyptische vredesverdrag.
NEW DELHI (UPI, AP) In
de Oostindlase stad Jamsjed-
pur hebben zich gisteren op
nieuw gewelddadige botsin
gen voorgedaan tussen hin-
doe's en moslems De afgelo
pen drie dagen hebben de on
geregeldheden aan zeker vijf-
tig mensen het leven gekost,
terwijl honderden gewond
werden.
Twintig mensen werden gedood toen
donderdag een bom werd geworpen
naar een ambulance, die met gewon
den op weg was naar een ziekenhuis
Meer dan 200 mensen zijn met schot
wonden en ander letsel opgenomen
en meer dan 500 mensen zijn gearres
teerd De rellen duurden gisteren
voort ondanks een uitgaansverbod
De ongeregeldheden begonnen
woensdag, toen moslems deelnemers
aan een hindoe-processie, die door
hun woonwijk trok, aanvielen. De re
gering zette militairen in om de orde
te handhaven. Zij hebben opdracht
gekregen oproerkraaiers neer te
schieten.
Twee ministers van het kabinet van
premier Morarji Desai zijn naar
Jamsjedpur. een industriestad 250 ki
lometer ten westen van Calcutta, ge
reisd om zich van de situatie op de
hoogte te stellen, terwijl functionaris
sen van de deelstaat Bihar tevergeefs
vrede probeerden te stichting tussen
de elkaar bestrijdende religieuze
groeperingen. De partijen bevechten
elkaar met vuurwapens, speren en
stenen.
Vier leden van de oppositie, de Con
grespartij van oud-premier Indira
Gandhi, die uit Patna naar Jamsjed
pur onderweg waren, zijn terugge
keerd omdat de plaatselijke autori
teiten weigerden voor hun veiligheid
in te staan. De autoriteiten hebben
inmiddels alle wegen naar de stad
gesloten.
WASHINGTON (Reuter, UPI) Het ziet er naar uit dat het tweede akkoord ter beperking van
de strategische kernwapens (SALT 2) niet in de Verenigde Staten, maar ergens in Europa zal
moeten worden ondertekend. De Russische president Breznjew heeft iets aan zijn oor,
waardoor hij niet hoger dan 600 meter mag vliegen.
Geen garantie
advertentie
Vereniging
"VOOR VLUCHTELINGEN'
Singel 56
Amsterdam
020-234420
(Opgericht door Amnesty International,
Stichting Vluchtelingen Studenten UAF)
De koning zei dat, wat door Carter
omschreven wordt als een „groot re
sultaat", geen vrede in het Midden-
Oosten betekent. Hij gaf voorts aan,
dat de Verenigde Staten geen enkele
garantie hadden willen bieden dat de
bezette gebieden inderdaad zullen
worden teruggegeven. Hoessein be
schuldigde de Amerikaanse presi
dent van tegenstrijdigheid door eerst
aan te sturen op een hervatting van
de vredesbesprekingen in Genève en
vervolgens zijn standpunt volledig te
wijzigen.
Het linkse Libanese dagblad As Safir
schreef gisteren dat in Jordanië de
interne spanning toeneemt en dat de
ambassades van de Verenigde Sta
ten, Engeland en Zwitserland evacua
tieplannen hebben opgesteld voor
hun in dat land wonende landgeno
ten. De Jordaanse regering zou nogal
geïrriteerd zijn over deze plannen,
hoewel de Amerikaanse ambassa
deur verzekerd zou hebben, dat het
Amerikanen en Russen zeggen al bij
na een jaar dat het tweede SALT-
akkoord op een oor na gevild is. De
laatste dagen nemen de aanwijzingen
toe dat de besprekingen zich inder
daad in een laatste fase bevinden. De
verwachting is momenteel dat het
bereiken van een akkoord zal worden
bekend gemaakt, zodra president
Carter van zijn paasvakantie terug is;
dat is op 22 april. De Amerikanen
waren aanvankelijk van plan de top
conferentie van president Carter en
president Breznjew te beginnen met
een driedaags overleg in Washington,
waarna de besprekingen in een wat
informelere sfeer zouden kunnen wor
den voortgezet op een eiland voor de
kust van de Amerikaanse staat
Georgia.
De eerst nu bekend geworden aan
doening aan Breznjews oor maakt
het de Russische leider onmogelijk
om met een straalvliegtuig te reizen.
Daarom zal voor de ondertekening
van SALT-2 een plaats uitgezocht
moeten worden die per trein vanuit
Moskou te bereiken is. Men denkt
daarbij aan Genève. Wenen of Helsin
ki. De Amerikanen zouden niet be
reid zijn naar Moskou te komen, zo
verluidt in Amerikaanse regerings
kringen.
Niet samenhangend
De Sowjet-Unie heeft de regering van
de Verenigde Staten er gisteren van
beschuldigd, dat ze door een weinig
samenhangend beleid de krachten in
de kaart speelt die zich verzetten
tegen SALT-2. Een Moskouse krant
schreef gisteren dat vertegenwoordi
gers van het militair-industriële com
plex zich momenteel schrap zetten
tegen de ondertekening van een ak
koord dat een bijdrage vormt aan de
ontwapening. De krant constateert
dat, ondanks de 4.7 miljoen dollar die
uitgegeven zijn om de publieke opi
nie te mobiliseren tegen SALT-2, de.
recente anti-nucleaire demonstraties
in de Amerikaanse staat Connecticut
voldoende aantonen hoezeer het
Amerikaanse volk achter SALT-2
staat
De directeur van de Amerikaanse in
lichtingendienst CIA, Stanfield Tur
ner, heeft gezegd dat het verlies van
de Amerikaanse luisterposten in Iran
na de machtsovername door ayatol
lah Khomeiny het voor de Verenigde
Staten moeilijker zal maken te con
troleren of de Sowjet-Unie zich wel
houdt aan het te sluiten tweede
SALT-akkoord.
Turner sprak zijn verontrusting uit
over recente lekken over de manier
waarop de Amerikanen deze leemte
willen gaan vullen. Turner zei details
over de manier waarop de VS de
naleving van het verdrag zullen con
troleren tijdens een vertrouwelijke
zitting met de senaat bekend te zul
len maken. Eén van de manieren voor
controle is het gebruik van een verbe
terde versie van het U-2 vliegtuig, dat
vliegend boven bevriende landen
elektronische signalen opvangt van
eventuele Russische raketproeven.
lie
rei :erry Mingelen
(West-Duitsland) „Kijk, daar zijn er twee". De bus stopt.
*"jant West van het tweede Amerikaanse regiment cavalerie, wijst
a' usiast in oostelijke richting. Een honderd meter verderop, geschei-
ioor stalen hekken en een strook niemandsland, liggen twee
luitse grenswachten lui in de zon. Als ze ons in de gaten krijgen.
I ze met duidelijke tegenzin op en slenteren naar het hek
ijn zo net Amerikaanse soldaten,"
Jni West haast vertederd op. Ze hebben
loi je rit langs de grens tussen Oost en
1 e moeite waard gemaakt. Natuurlijk,
ei loordringbare barrière van dubbele
*ij i, betonnen muren, elektronische be-
hg. mijnen, wachthonden en uitkijk-
let is al indrukwekkend genoeg. Het
tel ken van de tegenstander in levende
n kt voor sergeant West echter pas het
w( perk. Dat behoort tot het dagelijkse
fiet ngs de grens: door verrekijkers en
ni( ïzen beloert de één hoe de ander hem
In*. „Ja", zegt West, „ze kennen me hier
fie
p echtspost
to leine drie jaar nu. beheert hij een
loÉfciden informatiecentrum in de grens-
Hof, tevens een vooruitgeschoven
ltspost van de Amerikanen in de re-
urenberg. Daar worden in een klein
m uniformen en wapens van overge-
grenswachten zorgvuldig bewaard.
di#ordt ook voorlichting bedreven. Zo'n
n Amerikaanse soldaten, soms verge-
v an hun familie, vier bussen vol per
ebben de tocht naar het kleine rijk
ergeant West gemaakt. Het is een
hte excursie, bedoeld om die jongens
van huis, duidelijk te maken „waar-
hler in Europa zijn."
waarom" wordt in simpele termen
gezet Achter die muur, zo'n acht
?ter verderop, heerst een verderfelijk
a dat zijn eigen volk gevangen houdt.
1 Is bevindt zich daar een immense mili-
en macht, die het westen bedreigt. „We
-n niet dat er nu iets zal gebeuren.
de beste manier om dat te verzekeren.
aatheid zegt de commentaarstem bij
de dia-serie. „Deze informatie is wat opper
vlakkig, maar ook speciaal bestemd voor
soldaten", zegt een begeleidende officier.
De boodschap is duidelijk: fronttroepen ko
pen niets voor de nuances van de interna
tionale politiek.
Invloed
Opmerkelijk is dat in de NAVO-centra voor
die hogere politiek, niet zozeer de situatie
binnen Europa, als wel de Russische activi
teiten daarbuiten zorgen blijken te baren.
De Sowjet-Unie gebruikt haar krachtige
militaire positie (de nucleaire achterstand
bij de Verenigde Staten is ingehaald) in
toenemende mate om haar invloed buiten
Europa uit te breiden, is de algemene
klacht. Genoemd worden ontwikkelingen in
Afghanistan, Zuid-Jemen, de Hoorn van
Afrika, zuidelijk Afrika en zelfs Iran. Een
somber perspectief wordt getekend, waarin
de Russen controle verwerven over landen,
waarvan het westen voor zijn grondstoffen
afhankelijk is.
De dagen dat de Verenigde Staten in staat
waren de Oost-West-confrontatie alleen aan
te gaan, zijn voorbij. De andere westelijke
landen kunnen niet langer aan de kant
blijven zitten, het gaat ook om hun belan
gen De veiligheid van het NAVO-bondge-
nootschap wordt evenzeer beïnvloed door
de ontwikkelingen binnen Europa als daar
buiten. „Het is een belangrijke uitdaging
voor het Westen door betere samenwerking
hieraan het hoofd te bieden," zegt NAVO-
opperbevelhebber, generaal Haig Hij ver
woordt daarmee wat op vele plaatsen in
vooral Amerikaanse NAVO-kring te horen
is.
Hoever precies echter deze wereldwijde
westelijke samenwerking zou moeten gaan.
is nog onduidelijk. Militair kan de NAVO
als zodanig geen stap zetten buiten de afge
sproken grenzen van het verdragsgebied.
Dit omvat voornamelijk West-Europa, met
als zuidgrens de kreeftskeerkring, die door
Noord-Afrika loopt. Uitbreiding van het
verdragsgebied is een politiek taboe. Dat
bleek al eerder bij discussies over mogelijke
bescherming van de, voor het Westen zo
vitale scheepvaartroute rond Kaap de Goe
de Hoop. Iedere hint naar uitbreiding van
het verdrag door officieel contact met Zuid-
Afrika hierover stuitte op grote weerstand
in de afzonderlijke NAVO-landen. Officieel
wordt daarom volstaan met papieren crisis
plannen voor dit gebied.
De nu gezochte samenwerking zal dus eer
der een politiek karakter hebben. Natuur
lijk is het voor de Amerikaanse regering
prettig voor haar buitenlandse (militaire)
beleid steun te krijgen van de NAVO-
bondgenoten, maar of de Amerikanen die
politiek werkelijk mede afhankelijk zullen
maken van het oordeel van de andere wes
terse landen, is twijfelachtig. „Als we eerst
op unanieme instemming moeten wachten,
gebeurt er nooit iets", zegt men cynisch in
Amerikaanse kring.
Groei
De grote aandacht voor de ontwikkelingen
elders, betekent overigens niet dat de
NAVO nu zo tevreden is over de situatie
binnen Europa. Gezien het politieke kli
maat verwacht men geen Russische militai
re avonturen, maar de almaar groeiende
militaire kracht („Ze zijn veel sterker dan
voor hun verdediging nodig is") baart wel
zorgen.
De Amerikaanse defensieminister Brown
wees er onlangs op dat deze groei verschil
lende oorzaken kan hebben. Zo kan het
verband houden met de genoemde wens
grotere invloed elders te winnen, of het kan
een gevolg zijn van de Russische bureaucra
tie, dan wel werkelijk voorkomen uit vrees
voor de NAVO. „hoe misplaatst ook" Hoe
dat ook zij, aldus Brown, „de Sowjet-Unie
kan die militaire kracht in de jaren tachtig
ook tegen ons gebruiken, tenzij we door
overeenkomsten die groei binnen veilige
perken weten te houden of er met onze
eigen defensieprogramma's een doeltref
fend antwoord op geven. In de praktijk
doen we allebei."
Wenen
Het Westen probeert in Wenen vanaf 1973
het militaire overwicht van het Warschau
pact in Centraal-Europa aan banden te
leggen door de zogenaamde MBFR-onder-
handelingen over „wederzijdse en even
wichtige troepenvermindering". Volgens
westerse cijfers beschikt de NAVO daar
over 777.000 man grondtroepen en 6000
tanks, het Warschau-Pact over 925.000 man
en 15.500 tanks. Wil men de sterkte aan
iedere kant op 700.000 man brengen dan zal,
volgens het Westen, het Oostblok dus veel
meer moeten inleveren.
Het Warschau-Pact ziet dit anders. Het ont
kent gewoon meer troepen te hebben dan
de NAVO. Alhoewel er al enkele voorstellen
tot wederzijdse verminderingen zijn uitge
wisseld, zitten de besprekingen nu al twee
jaar vast op dat verschil van 150.000 man in
de huidige tellingen. Het Warschau-Pact
verstrekt slechts met mondjesmaat gege
vens die de zaak kunnen ophelderen. Er
wordt naarstig gezocht naar een vergelijk,
„want niemand koopt er wat voor om de
Russen als bedriegers aan de kaak te stel
len", wordt in Wenen gezegd.
Duitsland
Een wellicht nog wezenlijker meningsver
schil vormt de Russische eis dat niet alleen
per blok, maar voor ieder land afzonderlijk
een maximum militaire sterkte wordt vast
gesteld. Het Westen heeft deze eis steeds
van de hand gewezen, omdat deze de Sow
jet-Unie controle zou geven over de interne
NAVO-defensieregelingen.
Hierachter verschuilt zich echter een poli
tiek probleem van verdergaand belang: de
positie van Wast-Duitsland. Volgens veel
waarnemers is beteugeling van de West-
duitse machtspositie in West-Europa, zowel
militair als politiek, het voornaamste doel
dat de Sowjet-Unie aan de onderhande
lingstafel in Wenen zoekt. Het is in Wenen
meer dan ooit duidelijk geworden dat de
Loeren naar de ander
Sowjet-Unie in het Westen twee tegenstan
ders vreest, de Verenigde Staten en West-
Duitsland, waarmee het in de afgelopen
wereldoorlog zulke traumatische ervarin
gen heeft opgedaan. De positie van dit land
meer nog waarschijnlijk dan de algehele
verhouding in troepen en tanks, kan van
grote Invloed worden op de stabiliteit in
Europa, waarom het ook in de MBFR-on-
derhandelingen is begonnen. Militair gezien
geldt de bondsrepubliek momenteel niet als
een supermacht, omdat het geen eigen
kernwapens heeft. Maar de huidige druk om
in West-Duitsland atoomraketten te zetten
die de Sowjet-Unie kunnen treffen, als ant
woord op de nieuwe Russische SS-20 raket,
zal de problemen in Wenen zeker niet ver
lichten.
Zaken doen
Het staat in Wenen vast dat er in ieder geval
weinig schot in de zaak zal komen, zolang
de leiders van Oost en West zoveel tijd
moeten besteden aan die andere onderhan
delingen over de beperking van nucleaire
strategische wapens (SALT). Is er al die
jaren in Wenen dan eigenlijk voor nirte
gepraat? „Integendeel", zegt een openharti
ge Amerikaanse diplomaat. „Vergeet niet,
dat de Amerikaanse president in 1972 het
initiatief voor deze onderhandelingen heeft
genomen om de vanuit het Amerikaanse
congres gewenste eenzijdige vermindering
van Amerikaanse troepen in Europa te
voorkomen. Dat heeft prima gewerkt. Zo
lang je onderhandelt zijn eenzijdige stap
pen uitgesloten, dat geldt voor ons. dat
geldt ook voor andere NAVO-landen. Aan
vankelijk konden de Russen ook rustig af
wachten hoe de defensie-budgetten in de
NAVO-landen langzaam zouden inkrimpen.
Maar ook daar is een einde aan gekomen.
We hebben nu een goede uitgangspositie
voor het moment dat de Russen werkelijk
zaken willen doen. Militair moet Je er overi
gens niet teveel van verwachten, het gaat
meer om de politieke verhoudingen."
De afstand tussen de diplomatieke salons
in Wenen en het informatiecentrum van
sergeant West bij de Oostduitse grens is
waarlijk niet gering.
