'Dan geef ik Mahler wel
vader Jacob slaapt gij nog'
Mozarts Zauberflöte in
sfeer van fabeltjesland
Truus Bronkhorst
met soloprogrammi
je moet het*
toch in huis
Hoogtezondominee H. A. Visser:
Opera 'Lulu' op tv
ZATERDAG 14 APRIL 1979
KUNST/RADIO/TELEVISIE
door Riet Diemer
HILVERSUM De hoogtezondominee van de NCRV, ds H. A.
Visser, moet wel een hele discotheek in het hoofd hebben om
steeds passende muziek bij zijn tekst te vinden. Vanwege die
vaak klassieke muziek is zijn programma met ingang van de
zenderkleuring verplaatst naar Hilversum 4 (woensdag negen
uur).
„Als mensen komen met problemen
waarvan ik denk: maak le Je daar nog
druk over. dan geef lk de eerste sym
fonie van Mahler met Vader Jacob,
vader Jacob slaapt gij nog?", licht hij
toe. Kindervragen worden gelardeerd
met gedeelten uit Leopold Mozarts
Klndersymphonie. En als het over
oma's gaat die zich zorgen maken dat
hun kleinkinderen geen christelijke
opvoeding krijgen, stokt zijn tekst
om Orossmütterchen van Gustav
Larger een kans te geven.
„Je merkt dat een heleboel geestelij
ke liederen, zelfs uit onze gezangen
bundel helemaal niet Ingaan op situa
ties van het moderne leven, terwijl
klassieke muziek soms wel duidelijk
op die situaties ingaat" verklaart ds
Visser niet alleen de liederen zijn de
afgelopen Jaren weggevallen, de hele
rubriek Onder de hoogtezon heeft een
verandering ondergaan. Het ls niet
langer het zlekenprogramma van de
NCRV. maar de basis ls veel breder
geworden en menig gezonde automo
bilist schaart zich onder de 400.000
luisteraars
„Waar lk achter kwam was, dat pro
blemen van zieken niet uitsluitend
voor zieken golden, maar ook voor
leder ander mens. Het ging over span
ningen ln het huwelijk, vragen over
de opvoeding. Zo langzamerhand is
Onder de hoogtezon uitgegroeid tot
een programma met een algemeen
pastoraal karakter". Daarin staat ds
Visser de realistische eigentijdse vra
gen niet uit de weg.
„De vragen zijn moeilijker, want het
leven ls veel gecompliceerder dan
vroeger. Mijn eigen Jeugd was veel
minder ingewikkeld en gecompli
ceerd dan die van de Jeugd van nu.
Vroeger leefde Je ln het kleine kringe
tje van gezin en dorp. Nu we mondi
aal leven worden we met onze neus
bovenop allerlei zaken gedrukt." Ds
Visser maakt in het gesprek wel dui
delijk dat hij geen antwoord hoeft te
geven op de vragen die telefonisch of
schriftelijk bij hem binnenkomen.
Beslissen
„Pastoraat is niet: wat zoudt u doen,
maar proberen de mens te laten ont
dekken wat zijn wezenlijke moeilijk
heden zijn en proberen hem zelfstan
dig en in gehoorzaamheid en vrijheid
aan het Evangelie een beslissing te
laten nemen. De vraag is.wel eens
gesteld: bent u voor of tegen abortus?
Dan is mijn antwoord: ik ben niet
voor of tegen, dat ls mijn taak niet,
maar zeg me eens wat is uw pro
bleem? Heeft u een kind dat in een
moeilijke situatie zit of uzelf mis
schien? Dan probeer ik met iemand
te ontdekken wat het Evangelie in
haar/zijn situatie zegt."
Dat wil zeker niet zeggen dat de hoog
tezondominee niet radicaal voor zijn
mening uit kan komen, getuige bij
voorbeeld het stukje tekst: „Ik zou de
volwassenen niet de kost willen ge
ven die zich vierkant van het geloof
hebben afgewend omdat ze in hun
Jeugd een God kregen opgedrongen".
Hoewel hij reacties krijgt van luiste
raars die hem dat bij bepaalde gele
genheden ln dank afnemen, wordt
zijn gedrag door anderen weer als
provocerend uitgelegd. Zijn ant
woord aan kinderen op vragen over
de hel hebben onlangs heel wat boze
reacties en zelfs een aantal bedankjes
van NCRV-leden opgeleverd. Ds Vis
sers oproep: wie het met mij eens ls
zou nu Juist lid moeten worden, zorg
de echter voor wat tegengas.
Aanleiding was een brief met kinder
vragen van een onderwijzeres die bij
belles geeft op een openbare school.
Een meisje, dat Jacollen heet, vroeg:
„Ik geloof een klein beetje in God,
maar ik vloek wel eens. Nu is mijn
vraag: ga ik nu naar de hemel of naar
de hel?" Een ander meisje, Mirjam,
deed er een schep bovenop: „Wat
gebeurt er als je Je hele leven lang
vloekt?"
Ds Vissers antwoord: „Ik weet niet
wie je dat verteld heeft, maar ik zou
wel met nadruk willen zeggen, dat de
mensen die je met de hel bang maken
geen gelovige, maar heel erg ongelo
vige mensen zijn". Daarna volgde de
uitleg dat de naam hel komt van het
dal Hlnnon een plaats waar de ge-
meenterelniglng van Jeruzalem al het
krijg dan als antwoord: het staat in
de Bijbel. Dan vraag ik weer: Waarom
wilt u zo graag dat er een hel bestaat?
Het antwoord: Mijn kinderen leven er
maar op los en ik maak me daar
ontzettend veel zorgen over. Als de
hel niet zou bestaan kan ik ze niet
bang maken en op hun verantwoor
delijkheid wijzen. Dan probeer ik
door te gaan: Zou het niet mogelijk
zijn dat uw kinderen van deze tijd
zijn en een weg gaan die anders dan
de uwe is en niettemin in de liefde
van God zijn opgenomen?"
Meestal blijkt uit deze gesprekken
dat er achter zo'n vraag van een luis
teraar hele andere problemen zitten,
zoals die van een vrouw die al tien
jaar ziek is. Haar man zoekt het bij
een andere vrouw. „We praten dan
tien minuten over haar eigen proble
men die wezenlijk niets met de hel
hebben uit te staan. Ik ben vaak
nieuwsgierig waarom ze zo denken. Ik
geloof dat de meeste theologische
problemen teruggaan naar menselij
ke problemen. Veel theologische ze
kerheden worden gecamoufleerd
door innerlijke onzekerheden."
Verklaring
Ds H. A. Visser
vuil van de stad verbrandde. De men- daarin geloofden. God wil je zo graag
sen van Jeruzalem noemden die laten genieten van het leven, dat Hij
plaats Gehenna, dat is ons woord heL je elke dag schenkt
Vuilverbranding
Op de vraag of er een hel bestaat was
het antwoord: er is in jullie dorp toch
ook een vuilverbranding. Maar God
stopt je daar niet in. Dat deden de
heidense afgoden en de mensen die
Uit boze opmerkingen, de telefoon
stond de hele middag roodgloeiend,
bleek dat heel wat mensen hun geloof
in de hel zagen ondermijnd. Ds Vis
ser: „Als mensen zeggen: ik vind dat
er een hel bestaat dan stel ik een
wedervraag: waarom vindt u dat? Ik
Bent u niet teleurgesteld dat mensen
nog altijd zo star denken? De hoogte-
zonpredikant zoekt er een verklaring
voor: „Via de radio kom ik ln huizen
binnen waar ik anders nooit zou ko
men, daar denkt men nog op zo'n
wijze. Dat bestaat daar nog doordat
de krant die wordt gelezen of de cate
chisatieles hun niet anders vertelt.
De radio confronteert hen met dingen
die ze anders nooit zouden horen. In
de tijd van de polio-explosie kreeg ik
mensen aan de telefoon van wie de
geestelijke leiders polio-injecties ta
boe vonden. Ze draaien de radio aan
en horen Iemand die dit vanuit het
Evangelie tegenspreekt. Ik ben dus
niet zozeer mismoedigd dat er men
sen zijn die nu nog zo denken, maar ik
vind het wel heerlijk dat ik ook het
andere mag zeggen. Ik heb te maken
met progressieve en conservatieve
mensen en het is mijn plicht en
vreugde hen allen te bereiken.
„Ik ben helemaal niet van plan men
sen op hun tegen te gaan staan. Als
mensen boos zijn dan lijd lk daar
fysiek onder en als ik voor goddeloos
wordt versleten dan denk ik: waarom
toch. Het pastoraat dwingt je om bij
de mensen te blijven en te proberen
te begrijpen waarom ze zo denken,
beslissen en handelen".
Ds Visser geeft toe dat hij voorzichti
ger is geworden dan voor hij twee jaar
geleden als emeritus afscheid nam
van de Amsterdamse Westerkerkge
meente. „Ik wist dat de doorsnee Am
sterdamse bevolking daar kwam.
Maar met het radiowerk weet je niet
waar je terechtkomt". Toch heeft hij
de naam te kunnen provoceren. „Dat
doe ik nog steeds. Ik ben mijn leven
lang bereid geweest mijn kop uit te
steken. Zo ben ik verleden Jaar zomer
de Zuidafrikaanse ds Vorster wezen
opzoeken, omdat ik gehoord had dat
hij het niet eens was met wat ik over
rassendiscriminatie had gezegd. Ik
vind dat je als christenen onder el
kaar moet praten en blijven praten,
ook al ben Je het niet eens met el
kaar!"
door Adr. Hager
SCHEVENINGEN Van Mozarts opera „Die Zauberflöte" is van alles en nog wat te maken.
Dat heeft men dan ook in de loop der jaren gedaan. Als opera seria, als singspiel, of met het
accent op het magische, het dramatische, het symbolische karakter of als sprookje.
Benjamin Luxon en Roberta Alexander in Die Zauberflöte
De Nederlandse Opera Stichting
heeft zich ook weer eens aan dit won
derschone werk gewaagd. En het re
sultaat was inderdaad „van alles en
nog wat". Het voornaamste accent
lag op een sfeer die veel weg had van
fabeltjesland. Een beetje wijsgerig,
een grapje er tussen door, wat vond
sten die het oog bekoorden, enige
flauwiteiten, veel effect met spelen
op het publiek en wat operette-achti-
ge achtergronden. Het was bijzonder
goed merkbaar dat regie, decor en
kostuums waren ontsproten aan een
en hetzelfde brein namelijk dat van
Fllippo Sanjust. De regie was afge
stemd op elementen zoals hierboven
weergegeven. Vooral Papageno had
de opdracht „erg leuk" te doen. En hij
liet niets na om die opdracht zo goed
mogelijk te vervullen. De oubollighe
den waren niet van de lucht.
Speciaal vandaag
Speciaal morgen
Speciaal maandag
Wereldkampioenschappen
ijshockey: Tsjechoslowakije-
Finland.
Ned. 1/17.45
De klok van Simpeldorp
heet de oude rolprent met Tom
Manders als Dorus die de
VARA vertoont.
Ned. 1/20.50
Uit Jeruzalem komt Sonja
Barends Goed Nieuws-show.
Dit in verband met het sluiten
van de vrede tussen Egypte en
Israël.
Ned. L22.30
Tros-Aktua geeft waar
schijnlijk een reportage van
de Nederlandse militairen in
Libanon.
Ned. 2/22.35
Viering van de liturgie van
de paasnacht in de omroeppa-
rochie in het programma Paas
wake.
Ned. 1/23.35
Duitsland brengt met de
sentimentele Amerikaanse
film Love Story uit 1969.
Dtsl. 2/21.15
Een oude Hitchcock is „De
saak Paradin" uit 1949-
Dtsl. 1/23.05
Paasfeest in Rome en de
toespraak van de paus
Ned. 1/10.45
Oecumenische paasviering
vanuit de Martinikerk in Gro
ningen
Ned. 1/17.00
Het Joodse paasfeest is een
verslag van de wekelijkse sy-
nagogedienst op de sabbat
Ned. 2/18.45
De NCRV zendt het derde
deel uit van Handels Messiah
Ned. 1/19.05
Omdat Edo de Waart bin
nenkort Nederland verlaat om
chef-dirigent te worden van
het San Francisco Symphone
Orchestra in de V.S.
Ned. 2/19.50
De NCRV maakte een tele
visiespel over Kaj Munk. Jac
ques Commandeur in de
hoofdrol.
Ned. 1/20.05
Wereldkampioenschappen
ijshockey: Canada tegen Tsje
choslowakije
Ned. 1/22.30
Het grootste verhaal aller
tijden is de monumentale film
over het leven van Jezus, on
der regie van George Stevens.
Dtsl. 122.00
In deel drie van de Engelse
serie Edward en mrs. Simpson
wordt Edward tot koning ge
kroond.
Ned. 1/19.55
In Een kind uit duizenden
volgt Chris van Duuren het in
Kenia geboren kind Sheby, dat
uiteindelijk terechtkomt bij
Nederlandse pleegouders.
Ned. 2/20.17
Het Woord is een Zweedse
filmd naar het toneelstuk Or-
det van de Deense predikant
Kaj Munk
Ned. 2/21.00
Koos Postema's Groot uur
U gaat over een bekend tijds
verschijnsel: stress. Na veel
moeite, omdat de mensen die
eraan lijden er niet altijd voor
uit willen komen, wist de sa
mensteller vijf personen te
vinden die over hun stress wil
den praten.
Ned. 1/21.55
Sipke van der Land bezocht
Gethsémane, Golgotha en
Emmaus
Ned. 2/22.50
Plein Publiek i.v.m. de
paasvakantie op bezoek in een
vormingscentrum stelt de
vraag waarom maakt de een
zoveel makkelijker contact
dan de ander.
Hilv. 2/9.15
De decors waren meer doelmatig dan
sfeervol. In een handomdraai veran
derde het podium van rotsblokken-
partij in een soort Egyptisch paleis.
De kostuums van de priesters wekten
de indruk dat men een vergadering
van vertegenwoordigers van de
OPEC-landen bijwoonde. De prieste
ressen leken op eeuwige bruiden. En
wat Sanjust had gemaakt van de
volgelingen van Monostatos? Een
soort mensapen. Het geheel was erop
uit de lachers op de hand te krijgen.
En dat lukte met een enorme draak,
een vliegende vogel, allerlei dieren
die opkwamen en achteruit (ooit een
dier zo achteruit zien lopen?) weer
verdwenen.
Lieve lust
Maar er was meer. Dirigent Hans
Vonk kon weliswaar niet voorkomen
dat een aantal inzetten ongelijk ver
liep. doch zijn aanpak was lichtvoetig
en levendig. Hij heeft „zijn" Residen
tie-Orkest uitstekend en puntgaaf la
ten spelen. En het opera-koor zong
dat het een lieve lust was. Volgen we
de solisten volgens het programma,
dan zij als eerste genoemd Dimitris
Kavrakos als Sarastro. Op zich een
mooie bas. doch hij wekte voortdu
rend de indruk, dat deze partij voor
hem net iets te laag lag. Robin Legga-
te, een Engelsman, zone Tamino.
Lang niet onverdienstelijk al kan
men zich deze partij lyrischer den
ken. De Canadese sopraan Barbara
Carter was als Koningin van de
Nacht een verkeerde keuze. Men
heeft gedacht „zij heeft die coloratu
ren en dus.Die coloraturen waren
er, zij het niet vlekkeloos, doch van
de dramatiek van de2e rol had het
lieve kind helemaal niets begrepen.
Zij leek zo weggelopen uit „Die Fle-
dermaus".
Leuk doen
Roberta Alexander was een wonder
schone, letterlijk en figuurlijk, Pami-
na. De ster van de voorstelling. Pa
pageno, Benjamin Luxon, moest
zoals gezegd steeds leuk doen. Dat
valt niet mee, stimmlich wist hij met
deze rol zeker goed raad. Thea van
der Putten als (Weense) Papagena
maakte iets aparts van haar partij.
Van de drie dames vielen Henneke
van Bork en Annett Andriessen mee
en Urpu Nuottamo tegen. Niet onver
meld mogen blijven Nico Boer (Mo
nostatos) en Pieter van der Berg
(Spreker).
Steeds weer valt er veel te vertellen
over „Die Zauberflöte". Een onver
woestbaar werk, hoe dan ook. Daar
van kan men zich overtuigen in Am
sterdam op 18, 22, 24 april, 2, 6 en 14
mei, ln Scheveningen 11 mei, in Rot
terdam 14 april, ln Utrecht 26 april en
ln Eindhoven 9 mei.
ADVERTENTIE
Ter plaatse kopen en meenemen
Kunst ligt binnen iedere bereik in 7500 werken van 500 kunstenaars
de Oude Kerk Amsterdam 6 mei
Open van 10-7, zondag Z-o
De Stichting Fonds voor de Lette
ren heeft voor dit jaar aan 189 aan
vragers in principe een werkbeurs
toegezegd. Er waren 261 beurzen aan
gevraagd.
De werkbeurzen zijn bestemd voor
Nederlands- en Friestalige schrijvers
van proza, poëzie, essays, kinder- en
jeugdboeken, toneel-, radio- en televi
siespelen, vertalers van buitenlandse
belletrie en voor literaire critici. De
toezeggingen variëren van 2.702 gul
den tot 32.424 gulden.
„Keur in tin" is de titel van de
tentoonstelling die tot en met 10 april
in het Museum Willet-Holthuysen
wordt gehouden. De expositie geeft
een beeld van de opkomst en onder
gang van de tinnegietcrsgilden en het
toenemende en afnemende gebruik
van tinnen voorwerpen in de loop der
eeuwen. „Keur in tin" is een initiatief
van „De Tinclub", de vereniging van
verzamelaars en liefhebbers van tin.
De expositie die wordt gehouden in
het kader van het Belgisch-Neder
lands cultureel verdrag, is dit jaar
ook te zien ln Deurne (België) en
Rotterdam.
In het Amsterdamse Stedelijk Mu
seum zijn tot en met 27 mei kleine
textielobjecten van 108 kunstenaars
uit vijftien landen te zien. Het is een
selectie uit 3000 inzendingen die het
British Crafts Centre ontving voor de
internationale tentoonstelling van
miniatuurtextiel in 1978. De textiel
objecten staan op zichzelf. Ze zijn
niet groter dan 20 centimeter en die
nen evenmin als maquette voor een
monumentaal werk of een verkleind
wandkleed.
Truus Bronkhorst
Moderne dansers blijven zich manifesteren
door Ineke Sluiter
AMSTERDAM De moderne dansers blijven aantn
Shaffy met een doelgerichte energie: kenbaar maken d
zijn en hóe. Truus Bronkhorst presenteerde donderda
een soloprogramma: een test als het ware, die duideli;
maken of de kwaliteiten aanwezig zijn, nodig om een
een hele avond te boeien.
Truus Bronkhorst komt een heel
eind: een sterke persoonlijkheid, een
zich heel natuurlijk ontwikkelde be
wegingsimpuls. compositorische ga
ven, en daarbij, hoewel geen criteri
um in de moderne dans. mooi om
naar te kijken. Wat echter ook nodig
is, is een rijke schakering in zowel
sfeer als emoties, die voor voldoende
afwisseling zorgen om de aandacht
gevangen te houden. Naar mijn ge
voel zou dit aspect meer nadruk moe
ten krijgen om een dimensie toe te
voegen die het geheel nog zou verster
ken. Er waren zeker momenten van
grote dramatische geladenheid, die
de verwachting rechtvaardigen, dat
zij in staat zal zijn, haar mogelijkhe
den in die richting uit te breiden.
Op het programma stonden twee cho
reografieën van eigen hand. „Luonno-
tar", uit 1977, toen begeleid door
spreekstem. Die begeleiding ontbrak
nu, in plaats daarvan las de danseres
een tekst voor, en verliep de dans in
stilte. Ik vond het geen verbetering,
maar het blijft een mooie choreo
grafie.
In het tweede nummer, „V:
werd het proces van werkei t
ren zichtbaar gemaakt, mirjj|
ups en downs, met steeds
re perioden van dansactivit
stras terend stil-zijn. mooi
bouw met verrassende momlgo
derde choreografie was v
Dooyes. interessant, duidel
stemd om de kwaliteiten vai
seres tot gelding te laten k< >re
pianist Gerard Altema scl ie
heel goed bij de dans aan
compositie voor Volgende,
met de fluitist Oswald KienJy'
zorgde hij, ditmaal op bo
muzikale begeleiding van di
grafie van Dooyes. Het is ee 131
sende ontwikkeling dat mu ve
zich zo interesseren voor de
dat levende muziek bij de va
gen te horen is!
EÉ
Verder moeten de kostuums
Vrijhof genoemd worden: ze
bare kostuums, met zorg vot n
ontworpen. er
1
ADVERTENTIE
TROUW/KWARTET
De VPRO brengt de eerste paasdag de opera 'Lulu' van
Berg op de buis. Het betreft hier de Eurovisie uizending,
de Parijse Opera werd opgenomen. De hoofdrollen
vertolkt door Teresa Stratas (Lulu) links op de foto, Y'
Min ton (rechts als Graim), Kenneth Riegel (Calia) en H
Teas (Males).
