ol muskusrat overtrokken Kinder lijfboek Enschedé tegen Wiesenthal sr is eigenlijk soort bever en niet agressief Landbouw Hogeschool wil kringlooppapier Querido junior rdts buurtcomité tegen schijnvertoning melkbocht ontdek ie wu' Querid, Willem van Toorn Een kraai bij Siena i Ce dichten Ondanks technische problemen Drie mensen in auto verdronken Gerrit Krol De ziekte van Middleton Bosnegers lichten De Koning niet in over hun problemen Nieuwe boeken de boekhandel ->AG 14 APRIL 1979 BINNENLAND TROUW/KWARTET 25 ans Schmit /oorjaar verlaten grote aantallen enge monsters hun jutten, op zoek naar nieuwe vestigingsplaatsen. Tel- eer is dit aanleiding tot een krachtige oproep de strijd leze monsters onverschrokken voort te zetten en extra i mankracht ter beschikking te stellen om het opruk- gevaar te stuiten. enen die met succes hebben roor de aanstelling van meer gers behoort het Tweede Ka an Nico Scholten, die ter on- ing van zijn pleidooi vier jaar et twee van deze engerds in tic tasje door het Kamerge- ulde, er gretig mee voor de era's poseerde en enkele kof- snde journalisten de stuipen jf joeg door ze op hun tafeltje kwamen de griezelverhalen e afgelopen weken zijn ze tot Prgm jg d Groningen doorgedrongen, lukkig nog geen paniek is ken. ondanks het feit dat vol- P-berichten talloze inwoners e stad door de agressieve 5, wel een halve meter groot •ust met scherpe tanden, wer- gevallen. een planteneter die ook wel eens een zoetwatermossel of een slak eet. het verspreidt geen gevaarlijke ziekten zoals de gewone bruine rat. het heeft net als de bever een platte staart en bouwt eveneens in de winter een burcht van takken en planten. De schrijver/bioloog Maarten 't Hart heeft er dan ook voor gepleit de mus kusrat voortaan maar ..dwergbever" te noemen; een wat vriendelijker naam die dichter bij de werkelijkheid staat. de eerste muskusrat in Nederland ge vangen. daarna breidde hij zich snel uit. Maar niemand heeft tot nu toe duidelijk kunnen maken waar dat tot een ramp heeft geleid. Je hoort wel het verhaal dat er in Belgiè eens een stuk land is ondergelopen, maar in Nederland kom je niet verder dan een enkel geval van een weggezakte trac tor. Het ministerie van landbouw schrijft nu. in de laatste folder, dat de meest voorkomende schade verzak king en afkalving van oeverkanten is. Diezelfde schade wordt echter in veel omvangrijker mate veroorzaakt door de watersport, maar men heeft het nog niet in z'n hoofd gehaald de wa tersporters te bestrijden." e monster luistert naar de idatra zibethicus en wordt in •eken muskusrat genoemd, iet geen rat is maar een woel- veel gemeen heeft met een et dier is verre van agressief leen wanneer het in het nauw ven, maar dat zijn onze hon- atten in die situatie ook), het a waardevol vachtje, het is Desondanks wordt de muskusrat ie der jaar weer feller bestreden: dag in dag uit zijn meer dan zestig ratten vangers van rijk en provincie in de weer, daarbij bijgestaan door vangers van waterschappen en particulieren, die verplicht zijn aangifte te doen van een gedode muskusrat (waarop een premie van vijf gulden staat). Wie zelfs maar een vermoeden heeft van de aanwezigheid van een muskusrat, dient terstond de autoriteiten in te lichten. Waarom toch deze felle jacht op dit vriendelijke dier, een jacht die jaar- lijkst enkele miljoenen guldens kost? In 1965 schreef het ministerie van De muskusrat landbouw dat deze dieren voorname lijk worden gevreesd om hun graverij in oevers en waterkeringen, waarin ze gangenstelsels aanleggen. Wanneer het dier vaste voet mocht krijgen benoorden de grote rivieren zou het leed niet te overzien zijn en het minis terie van landbouw laat op een kaar tje zien dat dan zestig procent van ons land zou kunnen overstromen. Nu. veertien jaar later, zijn wij nog steeds voor deze ramp gespaard ge bleven, ondanks het feit dat de hon derdduizend muskusratten die vorig jaar zijn gevangen, geen enkele in vloed op het aantal muskusratten heeft gehad. Integendeel, de muskus rat breidt zich nog steeds uit. In de nieuwste folder van het ministerie ontbreekt door het uitblijven van rampen dan ook het rampenkaartje, hoewel de graverij nog steeds als het grootste gevaar wordt aangemerkt. In het boekje „Natuurlijke Historie" Hoogmoed plaatst Maarten 't Hart de nodige vraagtekens achter het vermeende gevaar. Hij noemt het onwaarschijn lijk dat het gegraaf van de muskus- rat'dwergbever altijd zal leiden tot dijkbreuk, omdat de dieren de gan genstelsels niet aanleggen om de dij ken te ondermijnen maar om een onderkomen te creëren; zij hebben er geen enkel belang bij dat de dijk instort. Bovendien zijn in Nederland alle belangrijke waterkeringen be dekt met basaltblokken, asfalt en bi tumen kortom, met materialen waar de muskusrat niet doorheen kan komen. Maar niet alle dijken zijn op deze wijze verstevigd; er zijn kleinere ka den en dijkjes waar de muskusrat naar hartelust in kan graven. De' schade daaraan, stelt de bioloog/pu blicist Midas Dekkers vast. valt ech ter erg mee. Dekkers: „In 1941 werd tegen Amsterdams Stadsjournaal n onzer verslaggevers RECHT Het buurtcomité van de Dordtse Vogel- weigert een schijnrol te spelen in een film van het rdams Stadsjournaal. Het voelt er niets voor blij te ïzijn over een gemeenteraadsbesluit inzake de verbou- an een badhuis tot buurthuis terwijl dat besluit ten e van de film slechts in schijn wordt genomen. voor een ton of zes te transformeren is tot een modern sociaal-cultureel centrum. De moeilijkheid was alleen dat de film in september klaar moet zijn en dat de Dordtse raad pas een besluit over het buurthuis kan nemen als er een verbouwingsplan op tafel ligt. Men loste dit probleem op door een raadscommissie te vragen een vorig jaar gehouden vergadering „over te spelen" en de gemeenteraad zo ver te krijgen dat hij in zijn vergadering van msterdams Stadsjournaal opdracht van het ministerie een documentaire over het ultureel werk in Nederland, zal zijn getiteld „Welzijn aan De makers willen onder n indruk geven van de be ring die aan de totstandko- i een buurthuis vooraf gaat. i het oog op de Vogelbuurt mdat daar een mooi voor- te vinden van een uitgedien- (eentelijke voorziening die 24 april een nep-besluit over het buurthuis gaat nemen. Dit is het buurtcomité, dat zich toch al zit te verbijten omdat het allemaal zo lang duurt, net even te gortig. In een brief aan het gemeentebestuur heeft het laten weten geen medewer king aan de opnamen te verlenen. „Wij voelen er niets voor als komedi anten te figureren bij het nemen van een namaak-raadsbesluit over een zaak die toch al op de lange baan dreigt te worden geschoven." Aldus schrijven de secretaris Adrie Schal- ker en de buurtwerker Fred Berg- werff, die kennelijk pessimistisch zijn over de snelheid waarmee het ge meentebestuur de door hen broodno dig geachte voorziening van de grond wil laten komen. Hun redenering is: erg mooi. zo'n film, maar wel boter bij de vis. Als we blij moeten zijn en de raad dankbaar moeten toeklappen. moeten de fil mers van het Amsterdams Stadsjour naal geen schertsvertoning opnemen, maar dan moet er echt een besluit over het buurthuis vallen. Dan pas wordt de film geloofwaardig. Gemeentelijke welzijnsambtenaar Jan Comijs is ontstemd over deze. toch wel pincipiële opstelling, omdat zijns inziens het buurtcomité wéét dat het met het buurthuis wel goed zit. Maar Keulen en Aken zijn nu eenmaal ook niet op één dag ge bouwd. Hij kan echter praten wat hij wil en het Amsterdams Stadsjour naal mag. zoals hij veronderstelt, ook al nijdig zijn, het buurtcomité komt pas applaudisseren als de Dordtse raad spijkers met koppen slaat in- plaats van voor de film te spelen. ADVERTENTIES Ier, vindt nu in kockhandel twee re boeken van hief. In zijn ge enbundel Stilleven 10) zijn dingen |en, op zijn manier, n toneelstuk trif (f 17,50) is een entrale het mid- int van conflicten lenbaringen. |>p ze. Lees ze. Nu, Van een onzer verslaggevers WAGENINGEN Op de Landbouw Hogeschool te Wagenin- gen wordt binnenkort een begin gemaakt met een kringloop papierexperiment. Voor de vijftig kopieertoestellen, die per jaar meer dan vier miljoen velletjes spuwen, zal dan het bekende grijze en milieuvriendelijke kringlooppapier ge bruikt worden. ":t. lej vén ut, ;end Querido, van 1262 Een functionaris van de eigen offset drukkerij van de Landbouw Hoge school heeft overigens verklaard, al dus het Wageningse Hogeschoolblad MIDDELSTUM (ANP) Bij een ver keersongeval bij Toornweerd (ge meente Middelstum) in noord-Gro- ningen zijn drie mensen omgekomen. Een personenauto, bestuurd door de 24-jarige J van Dijken uit Bedum. botste tegen een bruglegger Daarna kwam de auto in het Boterdiep te recht. De bestuurder en de twee inzit tenden verdronken. De andere twee slachtoffers waren de 21-jarige G. E. Doornbos en de 20-jarige C. R. Vrieze- ma, beiden uit Bedum. derlijfboek lische en volledige lever. iedereen die kinderen iedereen die ónderen omgaat. |(jfnd tekeningen en jammen. verschenen: ^pwenlijfboek van deze week, niet zo erg in die milieuvriendelijkheid te geloven. Er zouden nogal wat technische proble men aan vast zitten. Bij een proefneming in Wageningen bleek dat als gevolg van verstuiving van het papier de machines zo snel vervuilden dat er per week meer dan een dag werk zit in het schoonmaken ervan. Een woordvoerder van het mi nisterie van volksgezondheid, waar voor een groot deel van het drukwerk al van kringlooppapier gebruikt wordt gemaakt, heeft echter meege deeld, dat zich daar die problemen ook voordeden, maar dat die voorbij zijn sinds men een verbeterd soort papier gebruikt. Volksgezondheid vertelde voorts dat bij gebruik van kringlooppapier 61 procent minder water nodig is en 70 procent minder energie dan bij gewoon papier, terwijl er aanmerkelijk minder water- en luchtverontreiniging optreedt. Omdat het gebruik van kringlooppa pier in Wageningen maar langzaam op gang komt. heeft de vakgroep Na tuurbeheer van de Landbouw Hoge school zich tot alle andere vakgroe pen gewend met het verzoek in ge bruikneming van dit papier te over wegen. Dit heeft inmiddels tot een vrij groot aantal positieve reacties geleid. U, lezer, vindt nu in elke boekhandel de herziene herdruk van Gerrit Krols De ziekte van Middleton, 'één reeks van spotternijen ten aanzien van de vrouw' (Krol). Lees de roman. Koop hem voor f 26,50. Nu, lezer. Sprekend Querido, van Singel 262 PARAMARIBO (ANP) - Minister De Koning van ontwikkelingssamenwer king heeft tijdens zijn bezoek aan de binnenlanden van Suriname nauwe lijks de kans gekregen de werkelijke problemen van de plaatselijke bosne gers te leren kennen. Districts-com- missaris Mungro van Brokopondo kwam de avond tevoren vertellen, dat het ministeriële bezoek uit Nederland niet de gelegenheid mag zijn die pro blemen aan te roeren, zo zei zijn kleinzoon Freddie Aboikoni. „We zouden voorlopig geen brandstof meer toegeleverd krijgen voor onze buitenboordmotoren, als we onze werkelijke problemen wel zouden aanroeren." Hij legde uit. dat de bosnegers van Brokopondo voor de aanleg van het stuwmeer gewoon waren hout te kap- Den en dat in vlotten over de Surina- me-rivier naar Paramaribo te bren gen. Tegenwoordig moeten die vlot ten over het meer worden gesleept en dan met draglines over de stuwdam getrokken. Die extra kosten zouden opgevangen kunnen worden door voortaan verwerkt hout te vervoeren. „Het boomschors en de slechte plek ken in de stammen leveren momen teel veertig procent ballast op." aldus Aboikoni. Over de planen voor een eigen houtverwerkingsbedrijf zegt hij, dat een kredietaanvraag bij de Landbouwbank in Paramaribo is af gewezen. omdat de bosnegers geen deugdelijk onderpand hebben „Onze gronden zijn niet ons privé-bezit, we mogen er alleen op leven Hij kon digde aan binnenkort zelf naar Ne derland te komen om met minister De Koning over al deze problemen te kunnen praten Door muskusratten aangetaste oeverbescherming van riet. Midas Dekkers noemt het ménselijke hoogmoed om met rattenvangers te proberen de muskusrat terug te drin gen. Dekkers: „De muskusrat hoort tot de 'onuitroeibare' diersoorten en dat weten de mensen die die beestjes vangen ook wel. Ze planten zich zo snel voort dat er geen beginnen aan is. De enigen die het bestand van de muskusrat onder controle zouden kunnen houden, zijn andere dieren. Op de hogere gronden zou de vos een uitstekende vijand van de muskusrat kunnen zijn; op de lagere gronden zouden kleinere roofdieren als bun zingen. marters en wezels de muskus rat effectief kunnen beperken. Ook roofvogels en uilen kunnen bijdragen aan de bestrijding van de mus kusrat." De meeste natuurlijke vijanden wor den in Nederland echter met een min stens even groot fanatisme als de muskusrat vervolgd. Midas Dekkers: „De enige mogelijkheid de muskus rat te beperken, is een gezond roof dierenbestand, dat er voor kan zor gen dat de dichtheid van de muskus rat niet te groot wordt. Maar met de roofdieren is het uiterst hopeloos ge steld; de vos wordt als een gek ver volgd en bunzings en marterachtigen worden automatisch doodgeknup peld hoe dat erbij de jagers zit ingegoten, kun je bij voorbeeld lezen in een onder auspiciën van de jagers vereniging uitgegeven boek. waarin opmerkingen staan als: 'wil men een goede wildstand opbouwen, dan moet men het vleesbeluste volkje be slist dunnen', en: 'geklemde wezels en dergelijke doodt men het beste met een stevige tik met een stok op de neus, katten en vossen schiet men het beste dood'. Beter dan de aanstelling van rattenvangers is de bescherming van de vos en kleine roofdieren, die ook zouden kunnen worden uit gezet." Faunavervalsing De muskusrat hoort in Nederland niet thuis; zijn aanwezigheid is een typisch voorbeeld van faunaverval sing, een even oude als geliefde men selijke activiteit. Zwervend over de aarde worden nieuwe dieren ontdekt, die dan mee naar huis worden geno men. vrijwel altijd vanwege hun mooie vacht of omdat ze leuk zijn te bejagen. Om beide redenen is aan het begin van deze eeuw de muskusrat vanuit Amerika naar Europa ge haald. Faunavervalsing kan tot ern stige verstoringen leiden, omdat na tuurlijke vijanden ontbreken, of om dat de mens de natuurlijke vijanden heeft verjaagd. Midas Dekkers: „Het fanatisme waar mee we in het wilde weg willen probe ren bepaalde dieren uit te roeien, en dan op een wijze die overigens ge doemd is te mislukken, lijkt wel voort te komen uit iets als een oerangst. Dat geldt voor de muskusrat, maar ook voor dieren als ratten, muizen, spreeuwen, mollen en konijnen. Het konijn is in de middeleeuwen als jachtwild naar Nederland gehaald, maar toen het dier lastig werd, wer den de weerzinwekkendste methoden bedacht om het te bestrijden Geen middel blijft dan onbeproefd, on danks het feit dat uitroeien onmoge lijk is." Symtomatisch is wel de invoer van een ziekte, myxomatose, om konij nen te bestrijden. In 1953 maakte deze in Zuid-Amerika ontdekte virus ziekte in Nederland het eerste slacht offer. Talloze konijnen zijn aan deze afschuwelijke ziekte gestorven, zon der emg effect overigens, terwijl er aanwijzingen zijn dat de dieren resis- tenter tegen de ziekte worden. Bot weg vervolgen, in het wilde weg gaan staan paffen, lost niets op Het is tijd wat zinniger over deze zaken na te denken en de kwaal met natuurlijke vijanden te bestrijden. Maar dan moeten we wel stoppen met de ver volging van die natuurlijke vij anden." ADVERTENTIE Stappestappestep Lifsbcüi va» Lcnnep Ho< gaat brt met jou? «ui gaat het goed Mcf teMningenvar ri-wW Querido ittóx MarioJVo Micp Dickmanns cn The Tjong khings Wide uiele stap (Gouden Griffel cn Gouden Penseel, acht ste druk, f 5,90), waarvan 70.000 exemplaren verkocht zijn, is nu gevolgd door hun Slappe slappe step (f 6,90), weer juwelen van versjes en plaatjes voor kleintjes wie u nog moet voorlezen. Het eerste kinderhoek van L icsbcih van Lcnnep gaat over Maartjc en Maarten, allebei negen, die in een ziekenhuis bevriend en zo ook thuis raken. Hoe gaat het met jou? Met mij gaat het goed(f 15,2 5) met plaatjes van The Tjong Khing toont dat kinderen van dokters en patiënten cn elkaar kunnen houden. Mario Puzo is op zo'n kolossale manier wereldberoemd dat je Na elke bocht ontdek je wat (f 15,50), een ander soort mees terwerk, niet van hem zou ver wachten. Op zijn tocht van Californië naar New York komt Davie Shaw de Malia niet tegen, wel een heleboel gekke en aardige mensen - en ten slotte zijn ouders weer. In elke boekhandel te koop. Sprekend Querido, van Singel 262 Bij uitgeverij De Kern in Bussum zijn de volgende boeken verschenen: Dui velse metamorfose, roman van een angstaanjagend experiment door P. Chayefsky (168 blz - 19.50) de 14e druk van Zuster Luc, roman van K. Hulme (294 blz - 25.90); Gods linker Hand, 9e druk van de roman van W Barrat (247 blz - ƒ24.90); Nog niet gelukkig verliefd, verloofd, ge trouwd, gescheiden, geschreven door M. Carton (171 blz - 16.50); De dood kent geen grenzen, van B. Nicolaysen (212 blz - 24.90). Bij uitgeverij Meulenhoff te Amster dam is de derde druk verschenen van het boek De Kelten, door G. Herm. 351 blz. 36.75. Landendocumentatie 1978 nr 2: Pa kistan, door A. C. Zuidervliet. Uitga ve van Koninklijk Instituut voor de Tropen te Amsterdm en Staatsuitge verij, Den Haag. 76 blz. Jaarabonne ment 65.- Prijs per deeltje 11.-. Uitgeverij Veen te Wageningen stuur de de volgende boeken: De Badplaats Mont-Oriol van Guy de Maupassant (Amstel paperback. 2e druk. 278 blz. 13.50) en in dezelfde serie Woutertje ininenlijfboek lip door Hanneke Wijgh Het was in de zomer van 1975 dat binnen de Stichting Praemium Eras- mianum grote heibel ontstond over de toekenning van de Erasmusprijs voor 1976. Over een kandidaat was het bestuur het snel eens: de Franse jurist professor René David. Hij zou onderscheiden worden voor zijn bij dragen aan de wetenschap van het recht. Over de andere kandidaat, die zich verdienstelijk rnoest hebben ge maakt voor de handhaving van het recht, hadden de bestuursleden in eerste instantie de keuze uit twee kandidaten: de Russische schrijver Alexandr Sclzjenitsin en Simon Wie senthal. Binnen de culturele commissie van het bestuur van de Stichting Prae mium Erasmianum toonde men grote voorkeur voor Simon Wiesenthal, de directeur van het Joods Documenta tiecentrum in Wenen. Deze voorkeur werd echter niet gedeeld door de res terende leden van het algemene be stuur. onder wie mr Y. Scholten. oud minister van justitie. Scholten verzet te zich heftig tegen deze kandidaat stelling. Als de culturele commissie in april 1975 bijna unaniem besluit dat de Erasmusprijzen voor 1976 moeten worden uitgereikt aan David èn Wie senthal pleegt dr G. van der Wal, voorzitter van het algemeen bestuur, nogmaals overleg met Scholten. Bei den zijn tegen de kandidatuur van Wiesenthal gekant. Scholten heeft in middels op eigen houtje advies inge wonnen bij twee strafrechtgeleerden: prof. mr. Ch. J. Enschedé en prof. mr. Chr. F. Rüter. Enschedé had zich afgevraagd of „een persoonlijkheid als Wiesenthal voor een Erasmusprijs in aanmerking diende te komen, daar deze zijns in ziens de specifiek Erasmiaanse eigen schappen: tolerantie, vermogen tot relativeren en humor mist". Ensche dé zag Wiesenthal voornamelijk als opspoorder van getuigen." In het Duitse rechtssysteem heeft Wiesent hal zeker een taak verricht, maar niet van zodanig gehalte, dat dit een Eras musprijs rechtvaardigt De slotconclusie van Enschedés. commentaar aan Scholten luidde al dus: „Ik zie, kortom, in de heer Wie senthal iemand wiens persoon en werk. zoals we dat uit publikaties kunnen kennen, groot respect verdie nen. maar niet een cultuurdrager van groot formaat, geen bouwer, geen grote geest, geen vormende hand. wél een begaafde, geïnspireerde uitvoer der in de beginfase van het recht- handhavingsproces. of liever de handha vingsprocessen De hoogleraren dr L. de Jong en Ben Sijes. beide expert op het terrein van de tweede wereldoorlog, hebben op hun beurt de commentaren van zowel Enschedé als Rüter de grond inge boord. „Het ontbreekt collega En schedé." meenden zij. „volledig aan begrip voor hetgeen ir Wiesenthal heeft nagestreefd en bereikt." De feiten zijn bekend. Wiesenthal werd van de kandidatenlijst afge voerd en Amnesty International kreeg uiteindelijk de Erasmusprijs voor de handhaving van het recht, al waren ook voor Amnesty Internatio nal de gevoelens binnen het bestuur gemengd. Als Enschedé schrijft (in Trouw van dinsdag 10 april, pagina 5) dat hij nimmer het bestuur van de stichting Praemium Erasmianum heeft geadvi seerd over de kandidatuur van Wie senthal. heeft hij daarin formeel ge lijk. Pieterse, van Multatuli (589 blz - 19.50. Miniaturen in gedichten en kleurenfoto's: Het paard (2e druk) en Kinderen (2e druk). Prijs per deeltje van 78 pagina's ƒ12.90. Houdt uw paard gezond, door F. Sevellus, H. Petterson, L. Olsson. Het voorkomen en genezen van ziekten. 175 blz - ƒ31.90 AO-boekje nr 1760: Holocaust, door W. Zuidema. Uitg. IVIO, Lelystad. 20 blz - 1.75. ADVERTENTIE U, lezer, vindt nu in elke bockhandel de nieuwe gedichtenbun del van Willem van Toorn. Een kraai bij Siena wil bewaren wat geweest is of had kunnen zijn cn doet dit onvergetelijk. Lees de bundel. Koop hem met Toto's cn al voor Tl 7,50. Nu, lezer. Sprekend Querido, van Singel 262

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 25