irnraket NAVO
4 antwoord op
ipen Sowjets
si
Kampala gebombardeerd
inderzoek in Mali: voor u, over u, zonder u
Rhodesiërs vallen
weer kampen aan
Regering van Iran
in moeilijkheden
Britse liberalen willen
nog steeds anders kiezen
^gestie in Brussel:
ic in
i 3 juni
lir stembus
Strijd verhevigt
in Nicaragua
Rus en Bulgaar
de ruimte in
Smith: Russen in Zambia
Minderheden en werklozen in opstand
AG 11 APRIL 1979
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
7
ÈL (Reuter, UPI) De NAVO zou een nieuwe kernra-
jten ontwikkelen als antwoord op de Russische SS-20
lit werd gisteren vernomen in diplomatieke kringen in
De nieuwe raket zou uit vliegtuigen moeten kunnen
elanceerd.
kader van een nieuw
ird kan de Sowjet-Unie
doorgaan met de aanmaak
raketten, wapens voor de
ge afstand, bij afstand, bij
schikt om doelen in West-
raken en die niet onder het
\LT-verdrag vallen aange-
ien intercontinentale reik-
jben.
land heeft te verstaan ge-
I het wel bereid is de nieuw
1| Aftelen raket op zijn grondge-
tationeren op voorwaarde
e NAVO-landen hetzelfde
ddels zijn de Scandinavi-
van de NAVO, Noorwegen
narken weinig geneigd de
eet op te stellen terwijl ook
bind de afkeer van nieuwe
&ns toeneemt. In dat geval
wapen alleen in België,
31 rg en Noord-Italië kunnen \j BpCÜS
jgesteld.
Üf
luel
buitenlandse zaken Vance en de Rus
sische ambassadeur in de Verenigde
Staten, Dobrinin, twee maal met el
kaar gesproken over de laate details
van het akkoord.
De ziekte van de Sowjet-lelder Brezn-
jew lijkt de onderhandelaars tot
spoed te manen. Breznjew zou nog
graag voor een mogelijk aftreden een
SALT-akkoord ondertekenen.
Tot dusver werd aangenomen dat de
ondertekening ervan in de Verenigde
Staten zou plaatsvinden. De ziekte
van Breznjew zou echter wel eens
aanleiding kunnen zijn tot de ver
plaatsing van de ondertekeningscere
monie. Daarbij denkt men momen
teel aan een neutrale plaats als Genè-
ve. Dat zou een minder lange reis
voor de Russische leider betekenen.
igei van het nieuwe wapen zou
^Jiet gemakkelijker aan het
te verkopen aangezien het
basis nodig heeft, die met
ianval door de Sovjet-Unie
Jen bedreigd. Het hele pro-
de herziening van de tacti-
n,1iwapens van de NAVO zal
esproken op de eerstvolgen-
Eomst van de defensieminis-
e NAVO in het kader van de
planninggroep, die op 24 en
Florida bijeenkomt.
'esproken
lkaanse ministerie van bui
zaken sprak gisteren be
igen als zouden de Verenig-
tegelijk met de afsluiting
eede SALT-akkoord willen
een akkoord tot stand te
>ver de beperking van het
naar de zogeheten satellle-
i. De besprekingen hierover
ige tijd aan de gang. Woord-
op het Amerikaanse minis-
buitenlandse zaken lieten
(lijk doorschemeren dat
•ndertekening van SALT-II
gelegenheid zou vinden om
itste hand te leggen aan de
jen over een beperking van
die satellieten van de tegen-
len vernietigen. Maar later
werden deze berichten ech-
;elijk tegengesproken.
worden bij de besprekin-
een tweede SALT-akkoord
goede vorderingen ge-
afgelopen drie dagen heb-
1 Amerikaanse minister van
IReuter) Italië gaat op 3 en
lar de stembus om een nieuw
t te kiezen. Dit heeft een
(rder van de waarnemende
Giulio Andreotti verklaard
zitting.van het kabinet. Het
inaire kabinet-Andreotti, een
van christen-democraten, re
en sociaal-democraten
>r een motie van wantrouwen
t. Aanvankelijk dacht men
ene verkiezingen op 10 juni
;n tegelijk met de verkiezing-
het Europese parlement. De
ten hebben tegen het split-
de verkiezingsdata geprotes-
ndat in het buiteland werken-
anen nu een week in Italië
blijven.
Het Amerikaanse ministerie van de
fensie heeft het programma voor
Amerikaanse wapenverkopen aan
acht landen aan het congres voorge
legd. De leveranties zullen in totaal
322,6 miljoen dollar bedragen (645,2
miljoen gulden) en betreffen met
name voertuigen voor troepentran
sport, artilleriegeschut, anti-tankra
ketten, vliegtuigen en luchtafweer-
materieeL
Sinds de revolutie in Iran is Saoedie-
Arabië het land dat de grootste hoe
veelheid wapens van de Verenigde
Staten afneemt. Voor een bedrag van
156,1 miljoen dollar krijgt het met
name Harpoon-raketten, die op ka
nonneerboten en patrouillevaartui
gen worden geplaatst, luchtafweerka-
nonnen van het type Vulcan en pant
serwagens M-60al, waarop luchtaf
weergeschut kan worden bevestigd.
Na Saoedie-Arabië komen als voor
naamste kopers Thailand, Engeland,
Jordanië, Maleisië. Zuid-Korea,
Spanje en Koeweit. Thailand heeft n>
verzocht om drie transportvliegtui- TrSnilOpig
gen voor 47,7 miljoen dollar, terwijl
Engeland behoefte heeft aan 150.000
artilleriegranaten van 155 mm voor
28,7 miljoen dollar.
De Tanzanianen raakten gisteren tij
dens de beschietingen een missie
school, waarin op dat moment een
groot aantal kinderen aanwezig was.
Er vielen echter geen slachtoffers.
Het was gisteren wel duidelijk dat de
beschietingen bedoeld waren als
voorbereiding voor een laatste, al en
kele dagen verwachte, aanval op de
stad door de Tanzanianen en de Oe-
gandezen die zich verzetten tegen het
bewind van Amin.
Ook het centrale ziekenhuis van
Kampala en de gebouwen van de
Makarere-universiteit, waar Amlns
soldaten zich het afgelopen weekein
de nog hergroepeerden voor een té-
genaanval, werden door granaten ge
troffen. In het ziekenhuis werd een
arts gedood en werden enkele men
sen gewond. Over het algemeen was
de indruk dat er, ondanks de intensi
teit van de beschietingen, er naar
verhouding toch weinig schade werd
aangericht.
delingen en de Tanzanianen. Khadaf-
fi zou zich tegenover Ceaucescu ove
rigens wel negatief hebben uitgelaten
over de Tanzaniaanse Inval in Oegan
da. Hij sprak van een gevaarlijk pre
cedent. Khaddaffi hekelde het feit
dat noch de Verenigde Naties noch de
Organisatie van Afrikaanse Eenheid
iets hadden ondernomen tegen de
actie van Tanzania.
MANAGUA (Reuter, UPI) De be
volking van de in het noorden van
Nicaragua gelegen stad Esteli pro
beert, uit angst voor bombardemen
ten van de Nationale Garde, de stad
te verlaten. Volgens doktoren wordt
de situatie in de ziekenhuizen kritiek.
Er is een groot tekort aan personeel
en er zijn te weinig medicamenten,
door de nog steeds voortdurende ge
vechten.
De Sandinistische bezetters van de
stad hebben aangekondigd dat de
komende week opnieuw een offensief
tegen de regering Somoza wordt on
dernomen op vier fronten.
LONDEN. MOSKOU (Reuter) De
Sowjet-Unie lanceerde gisteren een
bemande capsule naar het ruimtela
boratorium Saljoet 6. Dit werd giste
ren, vóór de Russische bekendma
king, meegedeeld door de Britse le
raar Geoffrey Perry, die op de Kette
ring Grammar School met leerlingen
sinds jaar en dag een luister- en meet
post voor ruimtevaartactiviteiten in
bedrijf heeft.
Een diplomaat in Kampala noemde
de situatie in de hoofdstad gisteren
wanhopig. In de wijk waar hij woonde
was geen water en elektriciteit meer.
Ook voedsel was niet meer te krijgen.
Enkele ruiten van zijn huis waren
verbrijzeld door het Inslaan van een
mortiergranaat in zijn tuin.
Hoeveel verzet de troepen van Amin
nog bieden was gisteren onduidelijk.
Eenheden van zijn regering zouden
zich nog handhaven bij een koffie
plantage in de buurt van het vlieg
veld van Entebbe. President Amin
zou zich in Jinja bevinden. Een be
langrijk deel van zijn strijdkrachten
zou inmiddels op weg zijn naar deze
stad.
De Libische kolonel Khaddaffi heeft
gezegd dat zijn land geen aandeel
heeft gehad in de strijd in Oeganda.
De Libische leider zou dit verklaard
hebben tijdens een diner ter ere van
de Roemeense president Ceaucescu,
die momentcel een bezoek aan dat
land brengt. Het officiële Marokkaan
se persbureau meldde eerder deze
week dat de Libische leider Tanaza-
nia twintig miljoen dollar had be
taald in ruil voor een vrije aftocht van
de Libische militairen. Tan2aniaanse
soldaten verklaarden gisteren niet
erg onder de indruk geweest te zijn
van de gevechtskracht van de Libi
sche eenheden die streden aan de
zijde van de strijdkrachten van
Amin.
De laatste Libische militairen zouden
vorige week uit Oeganda zijn vertrok
ken na 600 man te hebben verloren ln
de strijd tegen de Oegandese opstan-
Amin
Khadaffi
1
Bij de presentatie van het partijpro
gramma benadrukte de leiding van
de liberalen nog eens dat het Britse
politieke systeem dreigt vast te lopen
in de rivaliteit tussen de grote La-
bourpartij en de vrijwel even grote
Tories. Een wijziging van het distric
tenstelsel zou in de verhoudingen in
grijpende wijzigingen kunnen aan
brengen. De liberalen haalden bij de
verkiezingen van oktober 1974
slechts 13 van de 635 lagerhuiszetels,
terwijl ze eenvijfde van het totale
aantal stemmen hadden.
John Pardoe, de plaatsvervangend
leider van de partij zei op een pers
conferentie dat het de liberalen niet
zo veel uitmaakt welke van de twee
groten de meeste zetels krijgt en
daarom is zowel een pact met Labour,
zoals er tot vorig Jaar zomer heeft
SALISBURY (Reuter, UPI) Rhodesische gevechtsvliegtui
gen hebben gisteren aanvallen uitgevoerd op twee kampen
van zwarte nationalisten bij de Zambiaanse hoofdstad Lusa
ka. Volgens president Kaunda van Zambia is één persoon
omgekomen en zijn zes gewond geraakt. Hij deed de medede
ling op het openingscongres van de Organisatie voor Afri
kaans-Aziatische solidariteit.
Een jongedame zwaait de Nautilus-onderzeeër na wanneer deze voor de laatste maal het
ruime sop kiest. De Nautilus was een van de eerste Amerikaanse onderzeeërs met
kernaaifdrijving. Het schip wordt nu ontmanteld.
NAIROBI (Reuter, UPI) De strijd om de Oegandese hoofdstad Kampala duurde gisteren in
alle hevigheid voort. Tanzaniaanse vliegtuigen en artillerie namen gisteren de stad onder
vuur. Het was onduidelijk hoe sterk de tegenstand van de aanhang van president Amin nog
was.
Radio Oeganda zweeg gisteren vrij
wel de gehele dag. Toen een van de
zenders later op de dag alsnog in de
lucht kwam werd meegedeeld dat de
zender geen nieuws kon meldden en
dat men daarom maar muziek zou
uitzenden. Lange Ujd is radio Oegan
da de enige bron van informatie over
de gebeurtenissen in Oeganda
geweest.
De Rhodesische blanke premier Ian
Smith heeft verklaard dat hoge Rus
sische officieren nu aan het hoofd
staan van de organisatie van de zwar
te nationalistische guerrillagroepe
ringen, die vanuit Zambia opereren.
Smith sprak tot verslaggevers, kort
na de nieuwe luchtaanval op de kam
pen in Zambia. Smith zei al enige
maanden op de hoogte te zijn van de
Russische aanwezigheid in Zambia.
„Andere mensen zijn er voor op zij
geschoven."
Op de vraag of de Russische betrok
kenheid de nu zes jaar durende bur
geroorlog kan verhevigen zei de pre
mier: „Dat denk ik niet. Maar mis
schien worden de terroristen hierdoor
een beetje beter georganiseerd."
Smith sprak bij een stembureau:
Rhodesische blanken stemmen voor
het laatst in een verkiezing waarin zij
het voor het zeggen hebben. Het gaat
nu om vier, blanke zetels.
Verwacht wordt dat het Rhodesisch
Front, de partij van Smith, alle 28
voor de blanken bestemde zetels in
de nieuwe volksvertegenwoordiging
zal krijgen. Voor zestien van deze
zetels zijn geen tegenkandidaten. On
der die zetels zijn die van leiders als
Smith, diens minister van buiten
landse zaken Van der Byl en de be
windsman voor de gecombineerde
operaties Hilary Squires. De resteren
de acht zetels voor de blanken in het
100 zetels tellende parlement zullen
door nieuwe parlementsleden worden
toegewezen op basis van een lijst,
opgesteld door het Rhodesische
Front.
Zwarte zetels
Volgende week wordt er gestemd
over de 72 zwarte zetels. Van 17 tot 21
april kunnen zwarten en blanken
stemmen. De hoeveelheid kiezers die
bij deze eerste verkiezingen volgens
algemeen kiesrecht opkomt, is van
groot belang voor het huidige over-
gansbewind. Dit hoopt dat een goede
opkomst zal leiden tot Internationale
erkenning van het nieuwe regime. „Ik
geloof dat onder deze omstandighe
den van terrorisme, intimidatie en
het beschieten van stembureaus zelfs
een opkomst van 20 procent moet
worden aanvaard. Ons doel moet dui
delijk 50 procent zijn, omdat als wij
dat percentage bereiken, niemand
hoe destructief hij ook maar wil zijn,
meer een been zal hebben om op te
staan." aldus de premier.
Het Patriottisch Front waarin de
ZAPU van Nkomo en de „Afrikaanse
Nationale Unie van Zimbabwe"
(ZANU) van Robert Mugabe in Mo
zambique verenigd zijn, heeft ge
dreigd de verkiezingen onmogelijk te
maken. Nkomo verklaarde gisteren in
Lusaka dat het Patriottisch Front
over twee maanden zal optrekken
naar Salisbury en Bulawayo en dat
Zimbabwe (Rhodesië) dan werkelijk
vrij zal zijn.
TEHERAN (Reuter, UPI) De regering van Iran geeft toe dat
zij steeds verder in moeilijkheden raakt. Vice-premier Ente-
zam maakte gisteren melding van toenemende onrust van
etnische minderheden en werklozen. De islamitische recht
banken, die de afgelopen dagen weer een groot deel doodvon
nissen uitspraken, lijken op aandringen van de religieuze
leider Khomelny zich wat minder streng op te stellen.
LONDEN (Reuter, UPI) De Britse liberale partij zal alleen
een pact met een van de twee grote partijen sluiten als die
bereidheid is toezeggingen te doen op het vlak van het
kiesstelsel van evenredige vertegenwoordiging.
Vice-premier Entezam beschuldigde
buitenlandse agenten ervan onrust te
stoken onder de Koerden en de Ba-
loechi's in Iran. Hij zei dat er een
aantal buitenlanders gearresteerd
was. Entezam gaf toe dat bij recente
betogingen in Koerdistan aanhan
gers van de sjah actief waren ge
weest, die de terugkeer van de monar
chie eisten.
De vice-premier liet zich gisteren
voor het eerst openlijk uit over de
enorme werkloosheid in het land.
Meer dan drie miljoen Iranezen, ne
gen procent van de bevolking, zou
zonder werk zitten. In verschillende
fabrieken zijn arbeiders zitstaklngen
begonnen om de regering te dwingen
hen werk te verschaffen.
passen. Gisteren werden voor het
eerst een aantal medewerkers van het
vorige regime tot een minder zware
straf dan de doodstraf veroordeeld.
Het officiële persbureau van Iran
meldde dat zestien mensen op vrije
voeten waren gesteld na storting van
een borgsom en de belofte zich voort
aan netjes te gedragen. Een vermeen
de folteraar van de geheime dienst
SAVAK, Mohammed Ilkhain, werd
gisteren tot drie Jaar veroordeeld,
omdat hij berouw had. Wel werden elf
andere personen gisteren na een pro
ces terechtgesteld.
Protesten
bestaan, mogelijk als met de conser
vatieven. Pardoe verdedigde met
pact van Lib en Lab met de opmer
king dat het socialisme nog nooit zo
aan banden heeft gelegen als tijdens
die periode.
Naast de wijziging van het kiesstelsel
pleiten de liberalen voor een decen
tralisatie van bestuur en een vermin
dering van de inkomstenbelasting.
De conservatieven komen vandaag
met hun programma voor de nieuwe
parlementaire periode. Labourleider
Jim Callaghan heeft op een bijeen
komst in Manchester voorspelt dat
als de conservatieven aan de macht
komen de werkloosheid met honderd
duizenden zal stijgen. De Tories heb
ben daarop geantwoord dat Callag
han de kiezers bang probeert te
maken.
Nog een jaar
Entezam veronderstelde gisteren dat
de islamitische rechtbanken waar
schijnlijk nog een Jaar werk hebben
om alle medestanders van het vorige
bewind te berechten. Hij benadrukte
echter dat de verantwoordelijkheid
van de regering een andere is dan die
van de revolutionaire raad. De rege
ring zou geen verantwoordelijkheid
dragen voor de processen, die onder
toezicht zouden staan van de door
Khomelny benoemde Islamitische
Revolutionaire Raad. waarvan de sa
menstelling overigens nog altijd niet
bekend is.
Het zag er gisteren overigens wel naar
uit dat de Islamitische rechtbanken
iets minder harde straffen zullen toe-
Inmiddels houdt de golf van protes
ten tegen de rechtsgang in het revolu
tionaire Iran aan. Gisteren veroor
deelde de Internationale Commissie
van juristen de processen in Iran als
een schending van de fundamentele
rechten van iedere burger, zoals die
zijn vastgelegd in het Handvest van
de Verenigde Naties, die ook door
Iran is ondertekend. De regering van
de Verenigde Staten liet zich in de
zelfde geest uit.
Iran sprak gisteren berichten tegen
als zou het zich Inlaten met de strijd
in Afghanistan. Eerder beschuldigde
de regering in de Afghaanse hoofd
stad Kaboel de regering in Teheran
ervan de strijd van moslemrebellen
tegen het pro-Sowjet bewind van pre
sident Taraki te ondersteunen. Iran
zal bij Afghanistan een fel diploma
tiek protest indienen naar aanleiding
van de geuite beschuldigingen.
Ico Kussendrager
ars in het noorden van Mali maken regelmatig regenmeters kapot
ar door Nederlandse onderzoekers zijn neergezet. De Malinese
'eur van de Nederlanders kan zich daar erg boos over maken. De
idigen zijn er toch voor verbetering van de levensomstandigheden
Ie plaatselijke bevolking?
Iers denken daar anders over. Hun
log immer hoe de Amerikaanse hulp-
itie USAID onderzoek deed, waarna
ïmesterij werd opgezet die vlees pro-
Ie voor de steden Bamako en Ségou.
»le veehouders werden er geen Mali-
inc wijzer van.
bij het Nederlandse onderzoek naar
'oonten in Mali (krant van afgelo-
iterdag) is voor de deskundigen die
^ighouden met plantengroei en vee-
Ij het contact met de bevolking een
em.
erg
m de Nederlandse experts, dr. Henk
n, vindt dat niet zó erg. Volgens hem
de verhouding met de veehouders in
ïlangrijker als er met de uitkomsten
t onderzoek moet worden gewerkt,
aat nu in de eerste plaats om proces-
s we onderzoeken. We dragen bouw-
aan waar de mensen hier mee verder
a".
de Nederlandse experts is wel een
sie gaande, hoe de opgedane kennis
st kan worden doorgegeven aan de
dng. Is dat de taak van de experts die
Mali aan het werk zijn, of moet er een
nieuw project worden opgezet? Het lopende
onderzoek vindt plaats op verzoek van dc
Malinese regering, en gaat uit van de Land
bouwhogeschool in Wagenlngen.
Dr. Breman nam onlangs deel aan studie
bijeenkomst van de Raad van advies voor
onderzoek ten behoeve van ontwikkelings
landen over de Sahel. Daar draaide het
vooral om de vraag of onderzoek in de
Derde Wereld nu van bovenaf moet plaats
vinden. of juist van onderop, samen met de
kleine boeren op het platteland, de sloppen-
bewoners van de steden.
De Peulh, een volk in de Sahel, zijn uitste
kende veehouders met eeuwen ervaring ln
het zo kwetsbare gebied tussen savanne en
woestijn. Van die „boerenwijsheid" wordt
echter geen gebruik gemaakt, en de Peulh
zijn nauwelijks bij het onderzoek be
trokken.
De door Nederland ln Mali gefinancierde
projecten voor beter gebruik van wild, en
naar mogelijkheden van plantengroei en
veehouderij zijn voorbeelden van de „van-
boven-af-benadering" Er wordt uitgegaan
van de mogelijkheden die er in het gebied
zijn, en onderzocht wordt hoe die mogelijk
heden het beste kunnen worden gebruikt
Als dat bekend is moeten de rondtrekkende
herders ln de Sahel kennelijk doen wat
volgens buitenlandse onderzoekers goed
voor hen is.
Het ls niet vreemd dat ze daar weinig zin ln
hebben, door de geringe betrokkenheid bij
de hele gang van zaken, en wantrouwen
tegenover de experts het kapot maken
van de regenmeters. Ontwikkeling komt na
afloop van het onderzoek niet op gang: die
twee staan te veel los van elkaar en gaan te
weinig samen.
Werkelijkheid
Het onderzoek van dr Breman en de andere
Nederlandse deskundigen staat buiten de
werkelijkheid. Op een „ranche" van een
paar honderd vierkante kilometer is het
kappen van hout. het grazen van vee en het
branden van gras aan banden gelegd. De
natuur krijgt de kans „natuur" te zijn, zo
dat kan worden onderzocht wat er in de
Sahel groeit en bloeit bij uiteenlopende
menselijke activiteit. Mensen laten zich
echter niet dwingen. Altijd zijn de Sahelbe-
woners hun gang gegaan, en het zit er dik ln
dat zij zich niet door buitenlandse onder
zoekers de wet laten voorschrijven. Zeker
niet als zo'n onderzoek plaatsvindt voor u,
over u, maar zonder u.
Overal zie je ln de 8ahel vrouwen lopen met
grote takkenbossen op het hoofd. Het
sprokkelen van hout kan mensen niet wor
den verboden, zolang ze geen andere moge
lijkheden hebben om te koken
^let zo min als aan de veehouders kan
worden verboden het dorre gras af te bran
den. Juist daardoor schieten jonge groene
loten op waarin voor het vee veel meer
voeding zit.
Dr Henk Breman is de eerste om toe te
geven dat niet alleen kan worden uitgegaan
van theoretische mogelijkheden. Het mag
leuk zijn om te weten na hoeveel jaar een
gebied in de Sahel zich kan herstellen als
het helemaal is afgesloten voor mens en
dier, Je schiet weinig op met die kennis. Wel,
meent hij, kun Je door het onderzoek de
trek van het vee en het afbranden van het
dorre gras beter regelen.
Regen
De Nederlandse onderzoekers zitten in Nio-
no, precies op de grens van savanne en
woestijn. De regenval is er zo'n 600 mm per
jaar. maar verder naar het noorden neemt
dat snel af. Aan de noordrand van de Sahel,
tegen de Sahara, valt niet meer -dan 200
mm. Volgens Breman is echter de regenval
niet de beperkende factor in het gebied,
maar de kwaliteit van de bodem. Als die
kan worden verbeterd, bijvoorbeeld door
het gebruik van wat hij noemt „vlinderbloe
migen", ls een veel grotere grasproduktle
mogelijk.
Vee ls de grote boosdoener bij het oprukken
van de woestijn, maar vreemd genoeg niet
vlak ten zuiden van de Sahara. Wegens
watergebrek trekken de herders steeds weer
op tijd weg uit die gevaarlijke zone. waar
door bodem en begroeiing niet al te veel te
lijden hebben. Veel kritieker ls de situatie
verder naar het zuiden in het Sahel gebied.
Breman spreekt dan ook niet over „het
oprukken van de woestijn, maar het ont
staan van een nieuwe Sahara".
Dit het vierde van een serie artikelen over
ontwikkelingsprojecten ln Mali. De vorige
stonden 31 maart, 4 en 7 april in de krant.
