an Kemenade en de
ers van de tanker
i&791979
QDJAAR
ELEKTRISC1
evoluon
Kazerne genoemd
naar korporaal
nva
De betwistbare datum van
de geboorte van de ARP
Koningin onthult borstbeeld
Donner: problemen
zijn staten over
het hoofd gegroeid
Corso (21 april)
wellicht met
Franse hyacinten
Frontale botsing
eist twee levens
Zeker acht miljoen
schade bij brand
in textiel
Inkrimpen treinen
in Zuid-Limburg
roept bezwaren op
AG 11 APRIL 1979
TROUW/KWABTET
HS11
"j-minister van onderwijs teleurgesteld
bi Piel Hagen
dr. J A. van Kemenade nog minister van onderwijs was beleefden wij onderwijs-
alisten soms drukke tijden. De ene nota stond nog niet in de krant of de volgende
»«l we r op je bureau. Vooral dank zij de Contourennota's woedde er in brede kring
leftige discussie. Na de schoolstrijd had de onderwijspolitiek niet meer zoveel stof
opwaaien als in die woelige periode van 1973 tot 1977.
i nog altijd mensen die een
treurig voor zich uit kijken
naam Van Kemenade valt.
en er nooit aan wennen dat
>erste na-oorlogse PvdA-mi-
op onderwijs werd opge-
door een volbloed liberaal
lis. Hun enige hoop is dat na
r 1 gere jaren die we nu door-
i opnieuw vette jaren zullen
eken, waarin Van Kemena-
n oogsten wat hij tijdens het
et-Den Uyl heeft gezaaid.
die hierop het vurigste zit
ien is waarschijnlijk Jos van
nade zelf. Die indruk krijg je
nste als je zijn nieuwste
,Als de smalle weegbree
leest.
t>ek wordt vandaag ten doop
iden op de onderwijsten-
elling in Utrecht. Het be-
bijna helemaal uit redevoe-
i en beleidsstukken die Van
wade tijdens zijn minister-
heeft geschreven. Alleen
latste hoofdstuk is nieuw,
uit dat naschrift blijkt zon
ar dat de auteur niets liever
oen dan het stuur van Pais
men.
bestuurt de mammoettan-
heet dat laatste hoofdstuk.
is een verwijzing naar een
iew uit 1972, waarin de toen-
minister-in-spe het onder-
ergeleek met een mammoet
waarvan de koers niet
t kan worden veranderd,
wel gebleken, zegt Van Ke-
de nu. Het onderwijs is niet
een log gevaarte dat weinig
iaar is. maar bovendien
de besturing ervan bemoei-
door de aanwezigheid van
loten die het schip alle kan-
trekken.
twijfel of Van Kemenade's
se helemaal juist is. als hij
dat het onderwijs trager
dert dan andere maatschap
instellingen. Hij noemt bij
eeld de gezondheidszorg en
rvoer. Ik zou hem bijna gun-
at hij eens een poosje minis-
an volksgezondheid of van
er was. Misschien zou hij ge-
van alle nieuwigheden die
maceutische industrie of de
abrikanten elk jaar op de
brengen. Maar als hij bij
eeld zou proberen de hiërar-
verhoudingen in zieken-
i, de kostenstijging in de ge-
leidszorg of het verkeersge-
van automobilisten te beïn-
zou hij waarschijnlijk
ook stuiten op de geringe veran
derbaarheid van het systeem.
Echt. dat is niet alleen in het on
derwijs zo.
Vernieuwingen
Er is nog een punt waarop ik het
betoog wantrouw. Is het wel waar
dat er in het onderwijs zo weinig
verandert? Denk eens aan de ver
nieuwing van het wiskunde-onder-
wijs. Of aan de veranderingen in
het moderne talenonderwijs. Wat
is er in tien, vijftien jaar niet ge
beurd in de verhouding tussen le
raar en leerling? Wie ziet niet de
verschillen tussen de gemiddelde
lagere school van nu en vlak na de
oorlog? Zo kan ik nog wel even
doorgaan.
Van Kemenade heeft natuurlijk
gelijk als hij vaststelt dat hij niet
alles wat hij in 1973 in zijn hoofd
had heeft kunnen doorvoeren.
Maar waaraan ligt dat? Had hij
teveel hooi op zijn vork? Heeft hij
teveel gevraagd van de mensen
voor de klas? Heeft hij niet teveel
energie gestoken in het schrijven
van nota's en te weinig tijd be
steed aan wetgeving? Waren al
zijn plannen wel even doordacht?
Toch denk ik dat van Kemenade
veel gedaan heeft voor het Neder
landse onderwijs. Denk slechts
aan het stimuleringsbeleid voor
kinderen met sociale achterstan
den, de start van de experimenten
met de nieuwe basisschool en de
middenschool, de proef met de
Open School of de verbetering van
de verzorgingsstructuur (leerplan-
instituut en dergelijke). Wie de
verschillende redevoeringen in de
nu verschenen bundel nog eens
naleest komt opnieuw onder de
indruk van zowel de werkkracht
als het inzicht van de auteur.
Bij zijn afscheid van het departe
ment op 19 december 1977 heeft
Van Kemenade zelf toegegeven
dat hij ook wel eens kon door-
drammen. Dat is ook niet zo erg,
vergoelijkte hij, want de zaak
waarvoor ik vocht was het waard.
Die zaak was dan, dat hij zich
wilde inzetten voor het onderwijs
van de kinderen in de Haagse
Schildersbuurt, wier kansen zo
veel minder waren dan die van
hun leeftijdgeftoten in de villa's
van Wassenaar (waar de familie
Van Kemenade woont).
In zekere zin zou men Van Keme
nade (en met hem de kinderen in
de Schilderswijken van Neder
land) gegund hebben dat er op dit
punt in de periode die achter ons
ligt. meer bereikt was. Maar we
moeten ons ook weer niet te ver
laten meevoeren op de golf van
teleurstelling waarop de oud-mi
nister ons meesleept. Want met
het vertrek van Van Kemenade is
nog niet alle hoop op vernieuwing
vervlogen. Daarvoor vertoont de
koers van de mammoettanker
toch iets teveel continuïteit, alle
wisselingen op de stuurmansbrug
ten spijt.
Daarom vind ik het iets te gemak
kelijk, als Van Kemenade nu in
zijn apologetisch geschreven laat
ste hoofdstuk alle schuld legt bij
conservatieve onderwijsbonden
als het NGL of bij de organisatie
elites die ons verzuilde onderwijs
in hun greep hebben. Hij over
schat zowel de macht als de be
houdzucht van dergelijke instan
ties.
Het zal best lastig zijn voor een
minister als hij elk voorstel met
honderdeneen organisaties moet
bespreken voordat hij een vin kan
verroeren. Ik geloof ook wel dat er
op dit gebied iets te saneren valt.
Maar ik weiger vooralsnog te gelo
ven dat organisaties van ouders
schoolbestuurders en leerkrach
ten het ideaal van gelijke kansen
niet zouden delen. Misschien zit
ten ze te wachten op het moment
dat iemand hun de weg wijst hoe
dat in de praktijk moet.
J. A. van Kemenade: „Als de
smalle weegbree groeit". Uitgave
van Bert Bakker BV in samen
werking met Schoolpers BV, 122
bis.
HILVERSUM (ANP) Koningin Juliana heelt gisteren in
Hilversum een borstbeeld onthuld ter nagedachtenis aan de
korporaal-ziekenverzorger J. M. P. van Oudheusden.
regimentscommandant
igt van koningin Julia-
vaandel.
Dit gebeurde in de tot nu toe naamlo
ze kazerne van het opleidingscen
trum van de militair-geneeskundige
dienst, die nu is vernoemd naar kor
poraal Van Oudheusden, die zich in
1940 bijzonder dapper heeft gedra
gen. De Koningin reikte tevens het
vaandel uit aan het nu 110 jaar be
staande regiment geneeskundige
troepen.
ADVERTENTIE
Het Evoluon boeit keer op keer opnieuw. Nu weer met de
tijdelijke tentoonstelling "100 jaar elektrisch licht".
Philips maakte die tot een historisch avontuur. Opwindend.
Leerzaam. Wat veroorzaakte Edisons vondst allemaal,
na eeuwen en eeuwen van flakkerende vlammetjes?
Via de ene na de andere verrassing wandelt u door de onstui
mige ontwikkelingen sinds de eerste elektrische vonk!
Direkt aan de Rondweg in Eindhoven Open maandag t/m vri|dag van
930- 17 30u. zaterdag 10 00-17.00 u. zon-en feestdagen 12.00- 17.00u:
1e kerstdag en nieuwjaarsdag gesloten
Hoogleraar staatsrecht
GRONINGEN (ANP) „Staatsrecht
moet de bestendigheid in de samenle
ving bevorderen en de betrekkingen
tussen staat en bevolking bevesti
gen." Dit zei professor mr A. M. Don
ner (61) toen hij gisteren als hoogle
raar in het staatsrecht aan de rijksu
niversiteit te Groningen intrede deed.
Prof Donner: „Zonder bestendigheid
valt niet goed samen te werken en
samen te leven. Maar doordat om
standigheden doorlopend verande
ren, wordt de bestendigheid aange
tast. Maar de wisselwerking tussen
staat en bevolking loopt nog wel eens
gevaar. Perfect recht is daarom nooit
te verwezenlijken, evenmin als een
harmonieuze staat."
De hoogleraar, die vorig jaar in Gro
ningen werd benoemd, zei dat het
recht steeds moet inspelen op tegen
strijdige behoeftes en verlangens.
Dat kost tijd, waardoor recht en staat
meestal achter de feiten aanlopen.
Prof Donner zei ook dat op deze ma
nier de problemen de nationale sta
ten boven het hoofd zijn gegroeid.
Dat heeft geleid tot een verstikkende
opeenstapeling van regels, verboden
en voorzieningen. Er moet in groter
verband worden gewerkt om tot toe
reikende maatregelen te komen, al
dus prof Donner. „Staten zullen ove
rigens niet verdwijnen, maar nieuwe
functies vinden. Het staatsrecht blijft
daarbij van wezenlijk belang."
Donner werd in 1975 aan de VU in
Amsterdam hoogleraar staatsrecht.
In 1958 werd hij lid van het hof van
justitie van de Europese gemeen
schappen. Hij was onder meer voor
zitter van de staatscommissie tot her
ziening van de grondwet en lid van de
commissie van drie die de Lockheed-
affaire onderzocht.
ADVERTENTIE
Zeker is
Zeker is. dat échte zekerheid meer vraagt dan
een stapeltje polissen.
Assurantiekantoren, die lid zijn van de N VA.
maken daarom eerst een risico-analyse en
passen dan in hun advies
de verzekeringen aan bij andere
regelingen en voorzieningen.
Dat is een nieuwe kijk
op zekerheid!
Vakkennis, ervaring en een onafhankelijke
opstelling vormen de garantie voor een ver
trouwensrelatie met een NVA-assurantie-
adviseur. En wat belangrijk is: hij blijft letten op
uw belangen, ook later bij schade en
uitkeringen. Het enige waar op hoeft te
letten is, of uwadviseur lid is van de NVA.
U herkent hem aan het NVA-vignet.
een nieuwe kijk
op zekerheid... f
De NVA is ccn organisatie van makelaars in assurantiën
cn andere onafhankelijke assurantie-tussenpersonen.
Secretariaat Utrechtscweg 135. Amersfoort.
LISSE (ANP) Het bloemencorso
van Haarlem naar Noordwijk gaat
door op zaterdag 21 april. Uitstel van
een week. zoals aanvankelijk de be
doeling was omdat door de strenge
winter de hyacinten later bloeien, is
niet mogelijk wegens de grote hoe
veelheid activiteiten rondom het
corso.
Omdat hyacinten de basis van dit
corso vormen zal de organisatie pro
beren om deze te importeren uit
Frankrijk. Verder zal meer met zijde
worden gewerkt en met vervangende
bloemen zoals narcissen. De hogere
kosten zullen volgens de vooreitter
van de stichting bloembollencorso, S.
Bonkenburg, door toeristische orga
nisaties worden gecompenseerd. Aan
het corso nemen deel twintig praal
wagens. negentien luxe wagens en 23
muziekkorpsen, waaronder de Ameri
can highschool band.
BUDEL (ANP) Een frontale bot
sing tussen twee auto's bij Budel
heeft twee mensen het leven gekost.
Om het leven kwamen de 36-jarige M.
H. J. Bergmans uit Valkenswaard en
de 25-jarige H. J. H. de Graaf uit
Weert. De politie vermoedt dat een
van de twee met te hoge snelheid
heeft gereden en in een bocht op de
verkeerde weghelft kwam.
door dr A. J. Rasker
Je hebt van die honderdjarige
bomen, waarvan niemand de
leeftijd precies weet. Met de
Anti-Revolutionaire Partij is
dat ook het geval. Henry C.
Faas schreef in Trouw van 6
april, dat er althans in buiten
landse bladen van 1879 niets
over de geboorte van de AR te
vinden is. Nu zegt dit niet
alles, omdat de geboorte ook
van belangrijke mensen
meestal in stilte plaats vindt;
zo is het ook met het ontstaan
van een partij. Maar voor de
ARP geldt zeker, dat 1879 niet
het jaar is, dat het meest in
aanmerking komt.
Er was tevoren nogal wat gebeurd,
dat even goed of beter als het geboor
tejaar van deze partij kan gelden, al
is dan ook Kuyper in 1879 bijzonder
actief geweest in het stimuleren van
de partijorganisatie. Tevoren be
stond al een „Centraal Comité", dat
bij kamerverkiezingen adviezen
placht te geven in antirevolutionaire
zin. Dit Comité publiceerde op 1 Janu
ari 1878 het Program van de partij.
Een oudere vorm daarvan had Kuy
per al in 1874 opgesteld toen hij zich
met succes kandidaat stelde
voor het lidmaatschap van de Twee
de Kamer. Hij legde er de nadruk op,
dat Groen van Prinsterer, van wie hij
in dat jaar de leiding van de partij
overnam, zijn instemming met dat
program had betuigd.
Er was dus een ononderbroken lijn
naar Kuypers eigen woorden met
Groen, „de Veldheer, die eens zijn
Gideonsbende leidde". Die leiding
had Groen al op zich genomen, toen
hij als tegenstander van Thorbecke
zijn intrede deed in de Staten-Gene-
raal. „Ons aantal in de Staten-Gene-
raal was zeer gering", schreef Groen
daarover in 1860. „Van 1850 tot 1853
waren wij met ons drieën. In 1853
brachten wij het door de anti-Room
se beweging tot het fabelachtige ge
tal zeven"Tegen ons hadden wij
de Rooms-Katholieken, de politieke
liberalen en de liberalen op godsdien
stig gebied"In 1853 en 1856
bracht het verzet tegen, wat men het
Rooms-liberale Verbond noemde, ons
door de invloed der openbare mening,
in de voorhoede der Protestantse na
tionale beweging."
Verloren
Het is bekend, dat Groens bestrijding
van het liberalisme zich toespitste op
de strijd tegen de neutrale staatsge-
dachte en voor een christelijke over-
heidsschool, gesplitst naar gezindten.
Deze strijd heeft hij verloren, en deze
idealen heeft Kuyper, toen hij in 1874
de partijleiding overnam, dan ook
laten vallen. Niettemin was Kuyper
overtuigd, in het wezen van de zaak
op de politieke lijn van Groen voort
te gaan, zoals hij bij de publicatie van
„Ons Program" in 1879 dan ook uit
drukkelijk verklaarde. Men kan onge
twijfeld van mening verschillen over
de vraag, of de afwijkingen zo gering
waren als Kuyper stelde. Hoe dat ook
zij, de AR-partij is zich in navol-
ADVERTENTIE
„Dit is het regiment van de helpende
handen voor de kameraden. Velen
danken hun leven, hun gezondheid,,
ook in vredestijd, aan hun zorg." al
dus de koningin. Het is nog maar
zelden voorgekomen dat de vorstin
zelf een vaandel overdroeg.
Nooit eerder is in ons land een kazer
ne genoemd naar een zo laag in rang
zijnde militair, die bovendien nog
dienstplichtige was. „Het is een be
wijs voor het feit, dat alle categorieën
personeel van ons regiment zich we
ten in te zetten als dat nodig is", zei
de regimentscommandant, luitenant
kolonel J. Kruik.
Van Oudheusden, de enige ridder van
de Militaire Willemsorde uit dit regi
ment. heeft zich in de meidagen 1940
bij het vliegveld Ypenburg onder
scheiden door met zeer veel zelfopof
fering gewonden te verzorgen onder,
hevig vijandelijk vuur. Hij ging daar
mee door ook nadat hij ernstig mis
handeld was door een Duitser. Aan de
gevolgen van die mishandeling is hij
enkele jaren daarna overleden. Het
borstbeeld van de korporaal is ver
vaardigd door de beeldhouwster Ma
rian Gobius uit Voorburg.
NEEDE (ANP) Een snel om zich
heen grijpende brand heeft magazij
nen en expeditie van het bedrijf „Eli-
as-Jolentex Textielindustrie" aan de
Wheemerstraat in Neede verwoest.
Een voorraad huishoudtextiel ter
waarde van ongeveer vijf miljoen gul
den ging in vlammen op.
Chinezen aangehouden
EINDHOVEN (ANP) De politie
heeft acht Chinezen aangehouden,
van wie niet duidelijk was of ze over
een verblijfsvergunning beschikken
De aanhouding gebeurde na verto
ning van een Chinese film in een
Eindhovense bioscoop. Twee mannen
werden op straat aangehouden. In de
bioscoop werden nog eens zes ver
dachten gevonden, die zich verstopt
hadden onder meer in een rommelka-
mertje.
ging van Kuyper In elk geval altijd
op Groen blijven beroepen.
Hoe oud is de honderdjarige nu eigen
lijk? Werd ze niet al geboren, toen het
Centraal Comité op 1 januari 1878
haar Program publiceerde? Of nog
eerder, toen Kuyper zich in 1874 met
het eerste ontwerp tot de toen al
bestaande kiesverenigingen richtte?
Het nieuwe, dat Kuyper bracht, was
het bijeenbrengen van die kiesvereni
gingen in een efficiënt landelijk ver
band; dit was nodig en mogelijk ge
worden door de aanmerkelijke uit
breiding van het algemeen stem
recht, welke nog steeds verder zou
gaan. Maar. nog eens, uitdrukkelijk
stelde Kuyper, dat er wel vernieu
wing en aanpassing, geen wezenlijke
verandering was sinds Groen van
1849 tot 1866 zijn „Gideonsbende" in
de Kamer leidde. Zo gerekend zou de
partij nu 130 jaar oud zijn. Zelfs zou
1829 in aanmerking komen als ge
boortejaar, toen Groen begon met de
publikatie van zijn „Nederlandse Ge
dachten", haar niet zonder enige
langdurige onderbrekingen nog al
tijd verschijnende gezaghebbende
orgaan.
Veranderingen
Er is in de loop der tijden veel veran
derd. Ook daardoor is de overgang
van Groen naar Kuyper Ingrijpender
geweest dan Kuyper toegaf; de latere
overgangen van Kuyper naar Colijn
en dan nog eens van Colijn naar de
tegenwoordige leiding waren niet
minder groot. De partij heeft, on
danks haar titel, heel wat van het
vrijheid-gelijkheid-en-broe-
derschapsdenken van de Franse re
volutie overgenomen. Nieuwe tegen
standers, nieuwe medestanders, de
gevolgen van twee wereldoorlogen en
van twee nieuwe wereldschokkende
revoluties (ik doel op de Russische
revolutie van 1917 en die van de deko
lonisatie sedert de Tweede Wereld
oorlog). de groeiende tegenstelling
van rijk en arm op wereldniveau, en
de verloochening van de armen door
de verkwistende bewapening van de
rijken, stellen hen, die zich voor chris
telijke politiek inzetten voor nieuwe
en steeds ontstellender vragen.
Nieuwe tijden, nieuwe confrontaties,
eisen het geven van nieuwe antwoor
den. Of de bazuin van de AR. binnen
kort opgaande in een CDA, daarin
een zeker geluid zal vermogen te ge
ven? Zo inspirerend ais eenmaal het
geluid van Groen was, en later dat
van Kuyper? Zal de nu meer dan
honderdjarige binnen die omarming
even overtuigend, aanmoedigend,
evangelisch, kunnen werken? Zal zij,
de Heer verwachtend, werkelijke
nieuwe kracht putten volgens de be
lofte van Jesaja 40? Ik help het haar
hopen, omdat het alternatief een
zachte dood zou zijn.
Prof. Rasker is emeritus-hoogleraar
in de theologie aan de rijksuniversi
teit te Leiden.
DEN HAAG «ANP» De stichting
„reizigers openbaar vervoer" (Rover)
vindt inkrimping van de treindien
sten in Zuid-Limburg onaanvaard
baar Dit zegt de stichting in een
rapport „na de mijnen ook de trei
nen?", waarmee zij reageert op het
plan van de NS tot sluiting van een
deel van de ringspoorlljn Zuid-Lim
burg.
De spoorwegen willen alle treinver
keer tussen Kerkrade-Centrum en
Simpelveld opheffen en tussen Sim-
pelveld en Valkenburg aanmerkelijk
minder treinen laten rijden Als dat
doorgaat betekent het volgens Rover
een verlies van ongeveer 35 arbeids
plaatsen. De stichting vindt dat het
openbaar vervoer in Zuid-Limburg
niet achteruit moet gaan, maar juist
tnoet worden verbeterd
