Antiekbeurs op hoog niveau
Werkgevers,
u kunt nu al
solliciteren naar
schoolverlaters*
Kogelronde reggae
van Inner Circle
Theatraal plezier in
kritisch beestenspel
Mattheus Passie van
Bach blijft uitdaging
Yoav TalmL
dirigeert
Kamerorkei
IJl
'Koffie complet' als gratis toegift in Breda
Amsteltoneel met nieuw kinderstuk
Uitvoerders belangrijker dan compositie Je moet er geld verdienen om in leven
Boek over de
Nederlanders
en hun kerken
Rechtbank stelt!
34 toneelspeler^
in het ongelijk
Vraag
>olvenat
schoolverlaters
vóór ze de school
verlaten.
Biihet
Nieuwe boeken
Arbeidsbureau. JU
MAANDAG 9 APRIL 1979
KUNST/RADIO/TELEVISIE
TROUW/KWARTET
door R. N. Degens
BREDA Ze weten voor de Nederlandse Kunst en Antiekbeurs Breda de laatste ]aren toen
steeds wat aardigs te verzinnen dat de bezoekers als een soort toegift gratis wordt aangebo
den. Twee jaar geleden was er een expositie van „net echte" vervalsingen van antiquiteiten,
vorig jaar kon je de „Sier en pracht bij klederdracht" bewonderen, en nu is er een uitstalling
van bijna alles wat met koffiedrinken te maken heeft.
.Koffie complet" heet die uitstalling,
zoals gebruikelijk in de Oranjezaal
van ..Het Turfschip" wordt gehou
den. en die, ook zoals gebruikelijk,
door een lid van het koninklijk huis
werd geopend. Door prinses Beatrix
ditmaal, en een beetje erg vroegrvrij-
dagavond om 10 uur) want ze had nog
meer te doen die dag Na die opening
sloot de bewakingsdienst de deuren
weer zorgvuldig voor een hele tijd.
want 's avonds om acht uur mochten
de genodigden pas op de voorbezich-
tlging van tentoonstelling en beurs
komen; en de dag daarop, zaterdag
dus. was het hek pas van de dam voor
het gewone pubhek. dat zich voor vijf
gulden entree mocht vergapen aan de
ook nu weer ongekend uitgebreide m
fraaie collectie antiek die er tot en
met 16 april te zien is.
Koopbeurs
Dat de Bredase antiekbeurs geen
showbeurs. maar een koopbeurs is
zoals de organisatoren beweren wil
niet zeggen dat de 56 nu deelnemende
antiquairs na afloop bij wijze van
spreken zonder retourvracht naar
huis kunnen gaan. Maar dat er on
danks de zeer fikse prijzen gretig
wordt gekocht is een ervaringsfeit uit
vorige Jaren. En tijdens de voorbe
zichtiging. waarbij vanwege het ge
drang nauweüjks iets rustig te be
zichtigen viel. bleek er alweer veel te
zijn gekocht, onder meer door Neder
landse musea. Wat. zo dat nog nodig
mocht zijn, een bewijs voor de hoge
kwaliteit van het aangeboden spui
mag heten.
Die kwaliteit wordt overigens gega
randeerd door een zeer serieuze ballo
tage waarvoor een keuringscommis
sie van zo n twintig man druk in de
weer is geweest. Voor stukken boven
de 2500 gulden stempelt deze com
missie een certificaat van echtheid af.
Wie goedkoper koopt doet dat op
eigen risico, maar dan toch altijd met
de garantie van de deelnemende anti
quairs die stuk voor stuk een naam te
verliezen hebben. En die zoals gebrui
kelijk hier met het beste voor den dag
komen dat zij in het afgelopen jaar
hebben weten te bemachtigen. ..Top
stukken". zoals men dat geliefd te
noemen, die angstvallig verborgen
zijn gehouden om ze hier voor ken
ners en Uefhebbers te kijk en te koop
te zetten. Voor zeer stevige prijzen
(waarin soms een bruto winst van
honderd procent is ingecalculeerd)
maar waarmee ook behalve de erva
ring, het vakmanschap en het speur
werk. de niet geringe kosten die aan
het vak inherent zijn moeten worden
betaald.
Kijkbeurs
Vandaar dat ook Breda voor de mees
te bezoekers (vorig jaar kwamen er
meer dan 29.000) toch een kijkbeurs
blijft. Ondanks het doorlopend geo
pende bankfiliaal bij de ingang.
Opmerkelijk is dat ook de Jugendstil
„Christus op de koude steen"
Gepolychromeerd eiken (58
cm) Vlaams ong. 1500.
op deze (dertiende) beurs zo royaal
vertegenwoordigd is, niet alleen met
porselein en aardewerk maar ook met
meubels, plastieken, glas en affiches.
Dat valt dan minder onder het antiek
dan onder de kunst, evenals de Victo
riaanse sieraden en de weinige (meest
19e eeuwse) schilderijen. Het accent
ligt ook nu weer bij de meubels en
gebruiksvoorwerpen. Tot de kost
baarste stukken onder de meubels
behoort een 17e eeuwse eiken beel-
denkast met zes in de stijlen gesne
den beelden en met in de zes deurpa
nelen snijwerk dat de geschiedenis
van de kuise Susanne voorstelt. (Jac
ques Fijnout. Amsterdam).
Duurste stuk
Het waarschijnlijk duurste stuk is
een complete serie Nederlandse mun
ten van Willem I tot Juliana die om
streeks tweehonderdduizend gulden
moet opbrengen. (Coin Investment,
Den Haag) kwaliteit en zeldzaamheid
zijn hier in hoofdzaak prijsbepalend.
Dat geldt uiteraard ook voor zeldza
me stukken als de pendule met speel
werk die Napoleon cadeau kreeg bij
zijn kroning (Oeerd Wijnen, Amster
dam). voor een magnifiek besneden
eiken papierpersje uit de 17e eeuw
(Jan d'Hond, Dordrecht), voor de set
van vier 18e eeuwse Schotse tinnen
avondmaalskannen (De Tinkamer,
Heemstede), voor het gepolichro-
meerde houten Christusbeeld (Chris
tus op de koude steen) Vlaams, date
rend van omstreeks 1500 (Drie Kro
nen, Luttik Oudorp) en voor het 17e
eeuwse octaafspinet (breed 65 cm)
van Italiaanse herkomst (René Süss,
Amsterdam). En voor nog oneindig
veel meer dat daar in Breda allemaal
te bewonderen valt.
Je moet er eigenlijk een paar volle
dagen voor nemen en dan liefst direct
bij openstelling (doordeweeks om
twee uur 's middags) al beginnen. Je
kunt er dan tot tien uur 's avonds
blijven. Op zondag, Goede Vrijdag en'
met de Paasdagen is de openstelling
van 10.00 tot 18.00 uur. En wie niets
kan of wil kopen, kan toch de bijzon
der mooie catalogus (met meer dan
tweehonderd kleurenfoto's) voor vijf
tien gulden als herinnering mee naar
huis nemen.
Italiaans octaafspinet (1664) een
kast. (Breed 65 cm).
.ottavino", in originele
door Stan Rijven
AMSTERDAM De popmuziek uit de tweede helft van de
jaren zeventig wordt vooral gekenmerkt door twee invloeden,
namelijk de punk en de disco. Sinds kort kan daar een derde
aan worden toegevoegd en wel de reggaemuziek uit Jamaica.
door Dirkje Houtman
AMSTERDAM Voordat de voorstelling begint moeten de
bezoekertjes al heel stil zijn. Op het toneel staan drie kooien
waarin Lisa de aap, Lodewijk de leeuw en Berend de beer
slapen. De dag is daar in de dierentuin nog niet begonnen. In
jeugdtheater De Krakeling was dat duidelijk wel het geval.
Dit theater bestond zaterdag één jaar en om dit te vieren ging
er het gloednieuwe stuk „Beesten-spel" van Jan Staal in
première. Het Amstel Toneel speelt het hier tijdens de paasva
kantie tot en met 16 april iedere middag om twee uur.
Het stuk speelt zich af in een sprook
jesachtige werkelijkheid. De dieren
kunnen er spreken, de koning draagt
een hermelijnen mantel en hangt lan
derig op zijn suikerzoete troon en
professor Worteltrekker wil een raket
lanceren om te kijken of het met
sinterklaas volle maan wordt. In deze
mensenwereld komen de drie dieren
terecht als ze uitbreken om hun ont
slagen oppasser Daan te zoeken.
Daan vertegenwoordigt vooral voor
het levendige aapje Lisa het geluk:
..wonen met hem in een stenen huisje
met potten, pannen en een ijskast" is
haar ideaal. Om dit te bereiken moet
ze zoveel mogelijk op de mensen lij
ken en ze leert daarvoor uit.het grote
mensen manierenboek".
Mislukt
te blijven en dat mislukt nogal eens.
Lodewijk. de naïeve leeuw die ieder
een in zijn omgeving onderdaan
noemt, wordt als compagnon van de
koning ontslagen omdat hij vrijheid
van alle dieren gebiedt. De lome beer
Berend voldoet ook al niet als
knechtje van de bakkersweduwe. Uit
eindelijk mogen de drie als proefko
nijn dienen voor Worteltrekker'r
maanraket. Gelukkig komt Daan ne»,
op tijd om dit te voorkomen en loopt
alles nog goed af als de directeur van
de dierentuin belooft dat de beesten
vrij rond mogen lopen.
flict komen. In tegenstelling tot de
dieren zijn de mensen karikaturaal.
Hun drijfveren zijn veelal onduidelijk
waardoor ze vaak niet organisch op
hun omgeving reageren. Een romme
lige mise-en-scène leidt op zo'n mo
ment tot het wegvallen van de span
ning. Afgezien hiervan blijft er ge
noeg theatraal vertier over om er eens
een middag in de paasvakantie voor
vrij te maken.
Recente hits van Peter Tosh (met
Mick Jagger) met „Don't look back".
Bob Marley met „Stirr it up" en „Now
that we found love" van Third World
geven duidelijk aan, dat deze muziek
soort bij een groot publiek aanslaat.
Toch bestaat de reggae al enige jaren
en vooral sinds 1962, toen Jamaica
onafhankelijk van Engeland werd,
ontstond uit de behoefte naar een
eigen muzikale identiteit dit genre
onder invloed van de rhytm blues
uit New Orleans, die gekenmerkt
wordt door een constante „back
beat; dat wil zeggen het benadrukken
van de tweede en vierde tel van een
vierkwarts maat, ontwikkelde zich de
„ska". De drummer en gitarist accen
tueren de back-beat, terwijl de bas
sist als tegenpartij hier doorheen
walst. Aangevuld met toetsen en bla
zers ontstaat een dwingend ritme, dat
door zijn herhaling de toehoorder tot
dansen aanzet. Later werd met be
hulp van elektronica een gecompli
ceerder geluid ontwikkeld, dat wat
trager van ritme tot de huidige reg
gae is geworden.
De stroom van immigranten, die En
geland in de loop der jaren „ontving",
zorgde er voor. dat deze muzikale tro
pische verrassing bekendheid kreeg.
Het was Bob Marley met de Wailers,
die voor een doorbraak van de reggae
zorgde, (vorig jaar kreeg hij 20.000
bezoekers in Sittard op de been).
Maar ook de punkbeweging bracht de
reggae-muziek in een stroomver
snelling aangezien deze muziek voor
al partij kiest voor de onderdrukte,
werkloze massa.
ner Circle aan de beurt ln een afgela
den Paradiso. De groep is een repre
sentant van de nieuwste ontwikke
ling in de reggaemuziek, namelijk een
vermenging met rock-, funk- en disco
invloeden.
De groep is het levende bewijs dat het
goed gaat met de reggae, tenminste
wanneer je de lijfelijke omvang van
de bandleden als maatstaf neemt. De
voortdurend bewegende zanger Ja
cob „killer" Miller werd nog overtrof
fen door de twee kogelronde gitaris
ten Roger en Ian Lewis, die gedrieen
letterlijk en figuurlijk de blikvangers
vormden. De rijke ritmepatronen van
percussionist David Jahson en drum
mer Calvin McKenzie werden aange
vuld met het piano- en synthesizerge
luid van Bernard Harvey en Charles
Farquhason. Te zamen zorgden ze
voor een anderhalf uur durend con
cert. dat je middenrif deed trillen en
je benen in beweging hield. Ondanks
hun commerciëlere benadering van
de reggae werd het een boeiende
avond, die bewees dat deze muziek
veel te bieden heeft voor de. toe
komst.
door Jac. Kort
AMSTERDAM Yoav Talir
raëlische dirigent die reeds
ren de leiding heeft van het C
Orkest, had zaterdagavond
geruild voor Amsterdam,
hier een concert te geven i
Nederlands Kamerorkest, daf
steeds geen eigen vaste dirigenf
na het vertrek van Goldb
Zinman.
Het programma dat hij voor dep
in de Grote Zaal uitvoerde,
twee Franse composities: „Pa(
d'été van Arthur Honegger
nuits d'été" van Hector Berli(
mer-pastorale en zomer-nacht|
dat op een gure avond in april
Honegger schreef zijn impress ei
een zomerochtend toen hij in l 4
de Zwitserse Alpen vertoefdi et
charmante werkje draagt duid ei
sporen van zijn bewondering vo ij
bussy en diens manier van vers
van zijn natuur-impressies.
0
Berlioz schreef zijn „Les Nuits y
eveneens op jonge leeftijd, ma 1
had toen wel reeds zijn Sympu
Fantastique voltooid. Al het i 'r
traal raffinement van laatstgen i
werk paste hij, maar nu in I a
bezetting, toe bij de compositi r
de zes liederen van Théophile n
tier. De alt-mezzo Elisabeth a
mans vervulde deze avond de li
partij. Zij deed zulks fraai van
maar niet voldoende indringei 1
expressief van voordracht om t 1
ven boeien, hetgeen deze liej<
echt nodig hebben. d
Welk een voortreffelijk koor wij
ten in het Nederlands Vocaal Ei
ble van Marinus Voorberg kon b
na de pauze horen in het Kyrie s
341) en de Vesperae solennes de c
fessore (K.V. 339) van Mozart, w
de volgende leden van dit ense il
een aantal korte soli voor hun e
ning namen: Greetje Kolven ijl
praan, Corry van Looyengoedisj
Rudolf Grasman, tenor en Frit
Erven Dorens, bas. ia
e
Deze werken klonken op en top ei
Mozart-stijl: helder, doorzii
maar toch vol uitdrukking. Yoai n
mi leidde zowel voor als na de 5
het Kamerorkest met grote
kwaamheid en muzikaliteit,hef
volledig beantwoord werd doi
paraat musicerende orkest. Vai
wordt dit concert gegeven in I
Haag en donderdag in Rotterda
Blikvangers
Sinds het begin van dit jaar heeft
Nederland bezoek gehad van enkele
groten uit Jamaica, zoals Desmond
Dekker, Jimmy Cliff. Creation Rebel
en Culture. Vrijdagavond was de In-
ADVERTENTIE
De drie dieren met hun oppasser (Jos Manche) in „Beesten
spel" van Jan Staal.
door Jac. Kort
AMSTERDAM In de twintiger jaren van deze eeuw. toen
het twee eeuwen geleden was. dat Johann Sebastian Bach in
Leipzig zijn Mattheus Passie in eerste lezing uitvoerde, kon
men mensen elkaar de vraag horen stellen, of zij „de-Mat-
theus-van-Mengelberg" hadden gehoord. Mengelberg, diri
gent van het Concertgebouworkest, gaf ieder jaar een uitvoe
ring van dit werk. die gold als het ..nonplus ultra"
Veel is er sindsdien veranderd De
koren, die destijds drie ft vierhonderd
leden telden, zijn verdwenen en daar
voor een tachtig koppen tellend or
kest. dat voor zulke mammoet-koren
nodig was. De concertvleugel maakte
plaats voor de klavecimbel en later
voor een of twee orgels en het rode
potlood, waarmede grote stukken uit
de passie muziek werden geschrapt,
werd terzijde gelegd.
Maar één ding bleef: dat de uitvoer
ders belangrijker schenen dan de
compositie zelf. Zoals je een halve
eeuw geleden hoorde spreken over
de-Mattheus-van-Mengelberg, hoor je
nu over de-Mattheus-van Harnon-
court
De positieve kant aan deze zaak is.
dat je nu al kunt voorspellen, dat je
over dertig of veertig Jaar zult horen
spreken over de Mattheus-van-(vult u
maar ln). Zo groots is dit werk. dat
iedere generatie er na zoveel jaar zijn
tanden weer inzet en er er steeds
mensen zullen zijn. die de nieuwste
versie het „non plus uitrad' vinden.
Bach moet toch wel een universeel
genie zijn geweest, want dat gaat nu
al zo'n anderhalve eeuw door, sinds
Mendelssohn de Mattheus Passie her
ontdekte.
Speciaal vandaag
In de Amerikaanse sciencefiction
film Fantastic Voyage maakt een ver-
kletnlngsuitvlnding het mogelijk, een
reis te maken door het menselijk li
chaam om een bloedstolsel te verwij
deren.
Ned 119.55
Ad Zonneveld maakte een docu
mentaire over de geschiedenis van
homofielen ln de rooms-katholieke
kerk
Ned 1/21.55
Hier en Nu
Ned 2/22.10
Hebben de religieuzen nog toe
komst0 is een programma over de
vergrijzing in de kloosters en de ge
ringe aanwas
Ned 132.45
Snel tempo
Over de uivoering, zoals die vrijdag
avond en gistermiddag werd gege
ven. alle solisten van vorig jaar waren
weer present Kurt Equiluz. evange
list. Peter van der Bilt, Jezus. Arleen
Auger en Nelly van der Spek, sopraan
1 en 2. Ortun Wenkel en Sylvia Schlü-
ter. als 1 en 2 Philippe Huttenlocher
en Ruud van der Meer. bas 1 en 2.
Alexander Oliver, tenor, heeft vorig
jaar niet meegedaan, maar het jaar
daarvoor wel Voorts het Nederlands
Kamerkoor. Collegium Vocale en het
Jongenskoor van de Sint Bavo. teza
men het Concertgebouworkest. Met
uitzondering van Collegium Vocale
allen eerste rangs executanten, die
hun beste krachten hebben gegeven
voor de uitvoering van Bach's mees
terwerk in de trant, die Nikolaus Har-
noncourt ais de meest juiste voor
ogen staat: licht, vloeiend en in een
vrij snel tempo, maar niettemin met
veel aandacht voor de dramatische
kanten van Bach s meesterwerk.
Door het sprookjesachtige omhulsel
van het stuk schemert de kritiek op
de mensenwereld waarin beesten
achter tralies verdwijnen, mensen
ontslagen worden en de wetenschap
ook niet altijd even zinvol bezig is.
Dat wordt niet expliciet getoond
maar in een vorm die bij kinderen tot
de verbeelding spreekt.
De beesten dragen prachtige wollige
pakken. Elk dierenkarakter wordt in
overeenstemming met zijn tempera
ment uitgebeeld in het ritme van
spreken en bewegen. En de manier
waarop ze met z'n drieën door de
wereld sjokken is vaak heel aandoen
lijk. De drie acteurs (Marijke Jaburg,
Ad van Gessel en Ed Bauer) zijn goed
op elkaar ingespeeld en dat ont
breekt vaak in scènes waar mensen
en dierenwereld met elkaar in con-
AMSTERDAM (ANP) In aanwezig
heid van vertegenwoordigers van eni
ge kerkgenootschappen en van het
humanistisch verbond is ln Amster
dam het boek '58 miljoen Nederlan
ders en hun kerken' gepresenteerd.
Dit boek is gebaseerd op de NOS-
televisieserie: 58 miljoen Nederlan
ders. De eerste uitzending over de
kerken in deze serie is op 17 april. Het
royaal geïllustreerde werk van 125
(grote) pagina's is een uitgave van
Amsterdam Boek en kost 19,90.
Dr A. H van den Heuvel, secretaris
generaal van de Nederlandse Her
vormde Kerk, sprak de verwachting
uit dat de kerken kleine groepen van
de tegenbeweging zullen worden.
Straks komen ze van school.
Duizenden jonge mensen met een diplo
ma van het voortgezet onderwijs op zak.
Na de vakantie willen ze graag zo snel
mogelijk werk.
De overheid start op dit moment een
speciale publiciteitscampagne in
weekbladen en op de televisie. Daarin
wordt schoolverlaters gevraagd zo snel
mogelijk in kontakt te treden met het
Arbeidsbureau, nog vóór ze op vakantie
gaan.
Maar nu de andere kant van de zaak.
Ook werkgevers die straks
schoolverlaters in dienst willen nemen,
kunnen hun vakatures nü al vast aan het
Arbeidsbureau opgeven. Des te eerder
wordt die aanvraag dan opgenomen in de
Vakaturebank die op bijna elk
Arbeidsbureau aanwezig is. En waaruit
iedereen zélf een baan kan zoeken.
Hoe eerder u kontakt opneemt met
het Arbeidsbureau, des te snelleren
effektiever kan er bemiddeld worden.
Met als resultaat dat uw vakatures op het
juiste moment door de juiste mensen
vervuld worden.
Inner Circl
bestaat uit
(vlnr) Roge j!
Lewis, Ber-1,
nardHarve
Jacob Mille ej
Calvin j
McKenzie e
Ian Lewis.
li
"8
LEEUWARDEN (ANP) De p
dent van de rechtbank in Leeu
den heeft de 34 spelers van de N
der Compagnie in het ongelijk
steld in het kort geding dat zij
den aangespannen tegen de -bestu
leden van het gezelschap. Volgen
president moeten de spelers hun
scherming zoeken in het arbeidsri
en niet in een wetsartikel over d
stichtingsbeheer. ja
De spelers van de Noorder Comjl€
nie spanden vorige week een e
geding aan tegen het bestuur vai e
stichting in verband met him ont
op staande voet, eind 1978. Ze efa
het aftreden van de bestuursledei lt
het intrekken van de aanvraag!
collectief ontslag.
Volgens de president van de re
bank, mr. W. van den Berg, heeftn
bestuur van de Noorder Compai
zich niet schuldig gemaakt aan v
beheer. Schorsing van de bestuui
den op grond van wanbeheer is f
ook, aldus de uitspraak, niet 1
lijk. Verder is de president van 1
ning dat het arbeidsrecht de ont
gen spelers voldoende bescherm
biedt. Hij achtte zich niet gerecht
de normale procedure na ontslag u
de directeur van het arbeidsbureai
via de kantonrechter in dit
geding te doorkruisen.
Aanleiding tot het kort geding
het conflict tussen de spelers en n
bestuur over het niet verlengen 1
het contract met de artistieke leitei
Zdenek Kraus. Volgens de presid[
van de Leeuwarder rechtbank 11
dat een wettig besluit van het
stuur van de Noorder Compagnie. Q
vond dat er voldoende inspraak
spelers is geweest naar aanleid
van het niet-verlengen van het cf1
tract. r!
Een publikatie van hel ministerie van Sociale Zaken.
Natuurgids voor bos en hei, wat d£
leeft en groeit, door dr J. Graf en9a
Wehner. Uitg. Zomer en Keuning,
geningen, 4e druk, 240 blz. 22.5ftto
Landendocumentatie 1978 nr. 1:
nya door drs S. T. Blankhart, uitgelie
ven door Staatsuitgeverij, Den Ha e
Koninklijk Instituut voor de Trop p
Amsterdam. 69 blz. Prijs van een e
nummer is 11. Voor een jaarabontel
ment betaalt men 65 (omvat 1I1
landen-documentaties). 1
AO-boekje nr 1758: Weersverwa
ting en weervoorspelling, door J. L
Pelleboer. Uitg. Stichting IVIO, Ld1'
stad. 20 blz. 1,75. Duizend j)
Brussel, door J. H. Kruizinga is A
boekje nr 2759.
