Andersdenkenden over de vloer De titel had best wat minder rooms mogen zijn Veel rumoer om sabbatsrust l£l y 1 I I: 1 Trouw -.■2= magazine Bon VANDAAL voorlopig )z =H V Vóórdat u honderden guldens wèggooit fysici en kernbewapening ft P VOORBUGANi boekennieuw april-nummei - ZATERDAG 7 APRIL 1979 KERK TROUW/KWARTET door A. J. Klei Laatst had ik een rooms iemand over de vloer. Kijk. daar ben ik. al zeg ik 't zeil, altijd erg makkelijk in, ik zal bij de deur nooit vragen: ben Je voor of tegen transsubstantiatie? Om mijn gast op z'n gemak te stellen, benaderde ik hem opzijn eigen terrein en sprak: ...Nou. dat was toen ook vlug bekeken met die paus Johannes Paulus de Eerste, hè"? ..Jaja."zei de ander vaagjes. Ik hield vol: „In elk geval heeft hij het record van paus Stephanus de Tweede niet gebroken. Nu had ik succes. Mijn bezoeker keek verrast op en vroeg wat ik bedoelde. Vriendelijk legde ik uit dat Stephanus de Tweede op 24 maart 752 gekozen werd en twee dagen later al stierf. ..Je bent meestal niet Jong meer als je paus wordt." verklaarde de zoon der moederkerk. Ik lachte vrolijk. „Zeg dat niet te gauw! Benedictus de Negende was nog geen dertien toen hij paus werd." ..Dat zal toch wel een uitzondering geweest zijn, in de middeleeuwen of zo." opperde mijn gesprekspartner. ..Inderdaad," hernam ik, ..het kan ook heel anders Laten we niet vergeten dat Sint Agatho 103 jaar was toen hij tot paus gekozen werd in wanneer was het ook weer? O ja in 678. De man heeft het nog drie Jaar volgehouden ook. Tenminste „Wèt informeerde de ander ademloos. „Nou Ja," antwoordde ik losjes, ..moderne onderzoekers hebben op dit punt hun twijfels." Tot zover uit de door mij gevoerde conversatie. Het zal duidelijk zijn dat mijn bezoeker volledig door de knieën ging voor mijn uitgebreide kennis van hetgeen zich in zijn kerk afspeelde en ik heb dan ook een voldoeninggevende verhouding met deze andersdenkende kunnen opbouwen. Ik vertelde hem natuurlijk niet dat ik mijn wijsheid kort voor zijn komst had gehaald uit de pas verschenen tweede en geheel herziene druk van de Nederlandse uitgave van Het Groot Guinness Record Book, een fors en overvloedig geïllustreerd boek van 336 pagina's, dat de firma Luitingh in het Noordhollandse Laren voor 36,50 aan de man brengt. Biedt, zo vraagt thans een katholieke lezer, Het Groot Guinness Record Book ook mogelijkheden om op goede voet te geraken met een protestants persoon? Voorzeker! Daartoe zoeken wij wederom bij de P in het register, een heel eind voorbij de paus postzegelvereamellng, poule piramide (wat zou dat wezen?) praten, preek. Stop, we zijn er: preek. Merkwaardigerwijs treffen we de preek niet aan onder de rubriek ..godsdienst", doch bij.menselijke prestaties". En daar vinden wij: „De langste bekende preek werd gehouden door de eerwaarde heer Tony Leyva uit West Palm Beach, Florida, op 10-13 februari 1977,72 uur lang". Welnu, je vraagt zondags uit de kerk enige protestanten op visite. Ze komen aan de late kant en verontschuldigen zich, dat de dominee het zo lang maakte. „Oh", zeg je dan. „dat is nog niets vergeleken bij Tony Leyva enzovoort. Het ijs is terstond gebroken en de rest is kinderspel. Geloof me, voor het huidige oecumenische verkeer is Het Groot Guinness Record Book onmisbaar. Er staat trouwens ook heel veel verrukkelijks in over de dikste mens. de langst gegroeide nagels, de verste kersepittenspuger, de grootste zee en het kleinste dier, plus een heleboel sport, en wie handig weet om te gaan met de kuyperiaanse leer der algemene genade, kan overal nog wel een stichtelijke draai aan geven. Een hartelijke aanbeveling van dit boek is op deze pagina dan ook alleszins op haarplaats. Nu in deze nieuwe druk ook vaderlandse en Belgische records zijn opgenomen, heb ik een aanvulling voor de volgende druk. Daarin zou de kortste preek (voorzover bekend) vermeld kunnen worden. Dominee Buskes heeft eens geschreven over de Groningse professor Aalders. die een sjieke trouwdienstzou leiden. Vlak voor 't begin kwam de bruidegom de consistorie binnen: of de professor een korte preek wou houden, ze waren nogal gehaast en eerlijk gezegd, deden ze er eigenlijk ook niet veel aan. aan 't geloof wel te verstaan. Tot verbazing van de dienstdoende ouderling zei professor Aalders, dat hij aan 't verzoek zou voldoen. Zonder votum en zegen begon professor Aalders: „Bruid en bruidegom, u hebt mij zojuist meegedeeld, dat u aan de kerkelijke huwelijksbevestiging niet zo heel veel waarde hecht en mij verzocht het daarom kort te houden. Gaarne voldoe ik aan uw verzoek. Laat ik daarom volstaan met het uitspreken van de wens, dat God u zegent en het met u lang maakt. Ik heb gezegd." Hierna keerde professor Aalders naar de predikantskamer terug. Het publiek kon zonder bruidskoor vertrekken, de gedrukte liturgieën waren overbodig en de dure beroepsorganist hoefde geen toets aan te raken. Dit haal ik uit „Zoetzuur" van dominee Buskes en 't kan naar mijn smaak zó in Het Groot Guinness Record Book. door Noortje van Oostveen „Hoe komt het nu eigenlijk dat het zo mis is gelopen met de betekenis van Maria voor ons; dat ze althans voor hele lagen van de geloofsgemeenschap de mist ingegaan en allerlei ongemakkelijke gevoelens veroorzaakt als haar naam maar valt, bij vrouwen gevoelens van boosheid en frustratie, bij mannen van afkeer, van sentimentaliteit, bij jongelui van verbazing dat zij au serieux genomen zou kunnen worden." Dat vraagt de rooms-katholleke theo loge Catharina Halkes zich af in haar bijdrage aan de bundel „Beeld van genade". De ondertitel van deze ver zamelbundel is: feestgave voor de Zoete Lieve Vrouwe van Den Bosch bij gelegenheid van het 125e herden kingsjaar van de terugkeer van het genadebeeld. Het gaat om het beeld in de Mariakapel van de Sint-Jan, waar nog iedere dag mensen komen bidden. „Beeld van genade" vindt volgens de samenstellers zijn recht vaardiging in de vraag: wat betekent dat Mariabeeld voor die duizenden die komen bidden? Het resultaat van het stellen van die vraag is een dertig tal reflecties van nogal uiteenlopende auteurs theologen, zowel van room- katholieke als protestantse huize, mannen en vrouwen, bisschoppen en feministen, Inwoners van 's Hertogen bosch. Misbruikt Het is met Maria wonderlijk gesteld. In het citaat waarmee ik dit artikel begon, wordt de vraag gesteld hoe het komt dat het zo mis is gelopen met haar. Voor het antwoord dat de au teur op deze vraag geeft verwijs ik u naar pagina 53. Zelf denk ik dat het vooral komt omdat Maria speciaal in de 19e en 20e eeuw door theologen en kerkvorsten is misbruikt om de plaats van de vrouw in de cultuur te rechtvaardigen. Maria, maagd en moeder. Maria, symbool van dienstr baarheid en volmaaktheid. Interessant is dat moderne theolo gen. en met name feministische theo logen, Maria aan het herontdekken zijn. Zij wordt dan symbool van be vrijding en zusterschap. Dr. Anton Houtepen refereert in zijn opstel aan het Magnificat, de Lofzang van Maria (Lucas): „Hoog acht ik de Heer en ik juich vol vreugde om God die mij redt: omdat hij zijn eenvoudige die nares genadig gezind is geweest. Het Godsverlangen, zoals het spreekt uit haar lied. moet Inderdaad bepalend zijn voor alle geslachten. Het is voor alle tijden, tevens een pleidooi voor een niet seksistische theologie." Symbool De positie van Maria is door de eeu wen heen natuurlijk nogal eens ver anderd. Aanvankelijk was er maar weinig aandacht voor haar, maar op het concilie van Ephese in 471 werd zij uitgeroepen tot Godsmoeder. Na wisselende beelden van haar in mid deleeuwen en renaissance wordt Ma ria in de 19e eeuw vooral moeder en beschermster van het gezin, d.w.z. de plaats waar de vrouw geborgenheid Vindt. Maar het beeld dat de kerk aan de vrouw gaf is niet alleen terug te vin den in de wisselende gedaanten van Maria. Steeds was daar de tegenstel ling met Eva, symbool van zonde en verleiding. Het is met symbolen toch een beetje: voor elk wat wils. En de tijd waarin mensen staan is dan be palend. Tine Halkes schrijft: Daarom kies ik voor haar als symbool van de profetische kracht tot bevrij ding en zusterschap; als symbool van gelovige overgave aan God die de volmaaktheid is en de geborgenheid tevens; als symbool van actieve, zelf verantwoordelijke betrokkenheid om vruchtbaar te leven, ontvankelijk en scheppend; barend en voedend; lief devol nabij en kritisch; in het binnen vertrek van meditatie én naar buiten op weg naar mijn zusters." Hoewel het gevoel voor symbolen bij de ene mens ongetwijfeld sterker is ontwikkeld dan bij de anderen, en Een voorbeeld van Maria-devotie vormt het voor de vrede „huilende" Maria- kerk te Damascus. Is hier sprake van een wonder of van een geheimenis? hoewel rooms-katholieken er méér burgers aan het Huis van Oranje in mee zullen leven dan protestanten, meer dan één opzicht vergelijkbaar zal wel niemand zonder zijn. „Beeld zou zijn met de gehechtheid van met van genade" heeft dan ook best inte- name katholiek Nederland aan Ma- ressante bijdragen, óók voor protes- ria, ontgaat mij toch. tanten. Maar de gedachte van P. A. van Gennip dat de bijna sacrale bin- In het kader van de oecumene kan ding van sommige reformatorische een herbezinning op de Mariavere- ■beeld in de Onze Vrouwe van Fatima- Dat moet nog worden uitgemaakt. ring, die eerder opleeft dan afneemt, geen kwaad. De titel had dan ook best wat minder rooms mogen zijn. Noortje van Oostveen, verbonden aan NCRV-radio, bespreekt: Beeld van genade, uitg. Gooi en Sticht, Hilversum, prijs/ 27.50. waarin opgenomen: De Rotter dammer. met Dordts Dagblad. Nieuwe Haagse Courant met Nieuwe Leidse Courant Uitgave: Trouw/Kwartet BV Hoofdredacteur Jenze Tamminga Directeur mg O Postma HOOFDKANTOOR Posttiu«. 859 1000 AW Amsterdam tel 020-913456 'Mi 13006 fosigto 66 00 00 Bark Ned Cred-erban. Reken,ngnr 23 00 12 574 Gemeerteg.ro Am$terdarr XII000 REGIO ROTTEROAM DORDRECHT Postbos 948 3000 AX Rotterdam tel 010-115588 (abonnementen en berorqmg) tel 010-115588 (redactie) tel 115700 (uitsluitend voor advertenties) Westbtaah 4 Rotterdam REGIO OEN HAAG 1EI0EN Postbus 101 2501 CC Den Haag tel 070-469445 Parkstraat 22 Oen Haag REGIO NOORD OOST-NEDERLAND lu-tsArtend ar^rwkstrat e' 6000 AA Z«rO"e te» 05200-17030 Me«kmarM 56 Abonnementsprijzen: Per maand I 15 90 Pe» kwartaal 47.70 Per ha« iaar I 95 «0 Per taar 188 60 Adverfenrerar-even co aanvraag Tetelonsche abonnemenrenopdraebten Ifie ."3fessen boven) Opgave lam.keber<chten 9-19 30 van m.urdag I'm vr-|dag Op zondag van 10- 20 uur tetel 020-9134S6 Opgave m.r\-advertent<es Ie' 020-936868 of schr-fe'-k aan M<n.-Adv atör ng postbus 433 1000 AK AMSTERDAM Ad'esw'iz-g-ngen u iskidend sCwrfle'i* .tan onzv Ar>sterdams»*ö'essen door M. Kopult Cartoon van Shemuel Katz (uit zijn bundel .Jerusalem, holy business as usual"). Israël en Egypte mogen er na maanden van onderhandelin gen in zijn geslaagd een vre desakkoord tot stand te bren gen, in Jeruzalem de stad van de vrede vechten iede re sabbat, de dag van de rust, Joden tegen Joden. De strijd gaat om een weg van twee- en-een-halve kilometer die Jeruzalem verbindt met Ramot, een nieuwe ne derzetting ten noorden van de Israëli sche hoofdstad. De weg naar Ramot loop op twintig tot tweehonderd me ter afstand langs wijken waar zich orthodoxe Joden hebben gevestigd. Ze zijn daar juist gaan wonen om afgesloten te zijn van de wereldse wereld. Tot hiA grote ergernis razen nu iede re zaterdag de auto's over de weg naar Ramot. De orthodoxe Joden ze speen pnesiers en predikanten heer telle Mek met vraagt vrouwen ouden de kerk om waarom het evangel* zo ongek»h*aar»g rs H gaal m op de vraag ol het tenvmsme een (s)knkse mamer .s om het (vertnigbaar in de boekhandel) - UITGEVERIJ «|Jmw -tiwr Postbus 84176. 2508 AD 's-Gravenhage. ADVERTENTIES besteed eerst eens enkele duppies aan een briefkaart om bij ons te informeren naar wat wt| u kunnen bieden aan ISRAËL TURKIJE GRIEKENLAND en ROME! N B. Vanaf 1980 óók al naar EGYPTE! EUROPALAAN 14, 3644 AV HARDERWIJK 1 M AU IH Telefoon: 03410-21989 THeo logisch verantwoorde Archeologisch interessante Cultureel belangwekkende U mag ons ook na 5 uur en op zaterdag bellen Wi| zijn maar klem: daarom moeten we beter ons best doen! Waarom maken fysici zich druk over kernbewapening? In het nieuwe nummer van VU-magazi- ne komen aan het woord prof. E. Boeker en prof. dr. Joh. Blok. Dit ter gelegenheid van de grote stu diedag die zaterdag 7 april over kernbewapening aan de VU wordt gehouden. Verder in het aprilnummer onder meer: Groeiende onzekerheid over anti-kraakwet Computergebruik in de theo logie Vil magazine Kv 4j :&f- - x.i' i« dewereSêl een opinieblad waar studie achter zit Noteer ook mij als abonnee op VU-magazine voor 20— per jaar Naam Adres WoonplaatsT datum handtekening Te verzenden in open enveloppe zonder postzegel aan Vrije Universiteit, Antwoordnummer 1771. 1000 SN AMSTERDAM proberen daar wat aan te doen. Ze werpen barricades op en gooien met stenen. En dat leidt dan vaak weer tot lange rijen toeterende auto's. Ver draagzaamheid is aan beide kanten niet de grootste deugd. Iedere zater dag is de politie paraat. Ze maakt overuren op de rustdag. Woedend De orthodoxe bewoners zijn zo woe dend omdat ze zich genomen voelen. Voor de zesdaagse oorlog, toen Jeru zalem nog een gedeelde grensstad was en het Arabische Legioen van de Jordaanse koning Hoessein een halve maan om de stad vormde, had de Klausenberger Rebbe, een chassidi sche dynastie uit Oost-Europa, al het oog laten vallen op een stuk grond dat tegen de grens aanlag. De nieuwe nederzetting zou Kiriat Stanz heten. De grond was goedkoop en vierhon derd families vestigden zich er. Maar het werden er steeds meer, zodat de orthodox-Joodse groeperingen uit eindelijk een hele keten om de rand van Jeruzalem vormden. Na de zesdaagse oorlog, toen geheel Jeruzalem in handen van Israël kwam en het Arabische Legioen zich moest terugtrekken, kwam het steeds meer voor, dat vooral chassidische groeperingen zich met hun leerscho len aan de rand van Jeruzalem gingen vestigen. Het werden staatjes in de staat, met eigen leefregels. Onmiddellijk nadat de plannen voor de aanleg van een weg van Jeruzalem naar Ramot bekend werden, teken den de orthodox-Joodse groeperin gen protest aan. Ze wilden dat de weg een ander tracé zou krijgen. Maar de planologen zeiden dat er geen andere mogelijkheden waren. Maar volgens de orthodoxie wilde men geen ander tracé om te voorkomen dat hun ne derzettingen zich verder zouden uit breiden. Rabbijnen Iedere week raast het verkeer op sab bat van Jeruzalem naar Ranot. Het is dan even druk als op door-de-weekse- dagen. En iedere week zijn er op sabbat vechtpartijen. De bewoners van de orthodoxe nederzettingen krijgen steeds meer steun van ortho doxe Joodse jongeren uit Jeruzalem zelf. De gemeente Jeruzalem weigert de weg op sabbat echter af te sluiten zoals ze wel straten in Jeruzalem af sluit. De rabbijnen weigeren zich in het conflict te mengen, dat een steeds politieker karakter begint te krijgen. Sommige politici wijzen erop, dat wat nu gebeurt op de weg van Jeruzalem naar Ramot duidelijk maakt, wat er in Israël gaat gebeuren als de ortho doxie het voor het zeggen krijgt. De regering bekijkt de strijd met ge mengde gevoelens. Nu de vrede met Egypte een feit is, is er tijd over om de interne verschillen van mening uit te spitten. De weg naar Ramot is daar van alleen maar een voorspel. inink^ DE VREUGDE VAN DE PAU De mensen die Hem omstuwt jubelden: Hosanna; gezegend de Komende in de naam des Heren; geprezen het komende koi van onze vader David! Hosanna in den hoge! (uit Markus 11,1-10) Morgen is het Palmzondag. Eét* de weinige zondagsnamen die onder ons voortleven. Hoewel Protestantisme er nooit sterk geweest om de zondagen eigenj en kleur te geven, blijft het ja dat ook de nu algemener aan' drie-jaarlijks leesorde die nai meer heeft en ook geen nieuwe' bedacht heeft. De eerst zondag) de lijdensweek! Intussen staatr verhaal enerzijds in het teken vreugde. Weliswaar wordt die vreugde overschaduwd door omslag van het roepen van het enkele dagen later: Kruisig Hi maar de kerk heeft toch meer aangeknoopt bij de jubel en zoiu. bekende „Hosianna, Davids zo£ denk dat dat goed is. Een weekvt gedenken ligt voor ons. Een ör gedenken van het lijden waarini door onze handen en door ons voornemens gekomen is. Daarii». verootmoediging. „Ik ben 't, o If die U dit heb gedaan" (Revius). e niet zonder hoop. Integendeel. %e weten waarheen Hij op weg is. de man van het komende koning en Hij op weg is. Hij is de man vgn komende koninkrijk en Hij gaatrd verhoogd worden om ze allen tc i te trekken (Johannes). Met die zijn wij bezig. Met dit gebeuren|Si ons leven veranderd heeft. Dat leven een goed spoor heeft geweid en ons heeft teruggebracht bij bedoelingen van God. Daar hoa vreugde van de palmen bij NED. HERV. KERK Beroepen te Bruchem en Kerft< F. van Roest, kand. te Wagen te Apeldoorn (buitengew. wijk W. C. Hovius te Katwijk aan Driebergen: T. Poot te Lsdrecht. GEREF. KERKEN Beroepen te Apptngedam (ev. kant in de classis Appingeds dienst van de prov. synode vat ningen): W. J. van de Kerk te I (verb. ber.). Aangenomen naar Drachl Reitsma te Dokkum. GEREF. GEMEENTEN Beroepen te Amsterdam Centnt Karens te Opheusden. ADVERTENTIES Prof. dr. W. H. Velema GEBEDEN IN DE BUBEL 3e druk, 88 bl9,50 Een bespreking van enkele gebeden de Bi|bel staan om aan ons gebed diepte en inhoud te geven: De lei zichzelf in deze gebeden herkennen de mensen van toen blijken in hun ge niet anders te zijn dan de mensen va Dr. H, M. Matter WAT MOETEN WE NOG GELOVEN? 116 blz., ƒ13,90 De indringende wijze waarop de au| dit boek bezig is met de vragen rori christelijk geloot aan de hand vai apostolicum deed dr. Buskes in zijn i vooral opmerken, dat dit boekje de l dwingt tot een zeer persoonli|ke bezt op hun eigen geloot. Dr. J. M. van Mlnnan GESPREKKEN OVER HET GELOOF 4e druk, 116 btz., ƒ8,60 Oil boekje wil stimuleren tot een voT rende bezinning over het christelijke f ook in zijn controntatie met andere J i diensten 1 Mr. H. Schelhaas DE KERK-WINKEL k van weinigen of L SUPERMARKT voor velan? 84 blz-, 12,50 1 Gedachten over een kerk. die boeit. I en herkenbaar is. De auteur dod kritische uitspraken niet om de kritieM maar omdat de kerk hem na aan hei ligt. Positief en urt bewogenheid geèr auteur een aantal gedachten voor hetL- zijn vandaag. Verkri/gbaar in de boekhandel IC liii«iiil!J.I!IU.I.i,IJL: w Drie bijdragen over: 'IKZELF'. Wie bèn ik eigenlijk? Over zelf- Prof. «rerkelijldng en zelfverlc f. dr. H. R. Wijngaarden waliteit. Prof. dz. Intensiteit C. H. Lindijer Alleen met mijn dochter. Eenzamer en ook gelukkiger. Janne Bilstra Verder: chassidisch verhaal; vers voo^ de paasnacht (Niek Schaman); Toos Suurmond over de tandenborstel in dwntl snoepreklarae; politiek in kaïikatnar; weerwerk van lezers en artikelen ovs Zo doen we het ia onze gemeente. Over leven in de eredienst. Harvey Cox Progressieve politiek is konservatief. Zijn onze verlangens elementair of elitair? Dr. G. Dekki Karl Barth, toen an na. Jaap Gt waar alka maand wat o vraagt proefnr./wil abonnement 8 f30 per jaar (stad. f21,75). ne Opzenden aan Maandblad VOORLOPI Antw.no. 101, 2600 VC Delft. Geen post»

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 2