Arabische order verspeeld
ioor anti-Israël houding
KLM schaft tien
luchtbussen aan
)efensie-l
Christelijke
politiek
.iamer tegen uitbreiding
li jksinkoopbureau
A
Spit: FNV heeft
eigen identiteit
Europees consortium wint concurrentieslag
Vliegen duurder
'Baby-trapezen'
soms gevaarlijk
Verkoop schepen
bespaart Meneba
aanzienlijke kosten
Hj
--fOENSDAG 4 APRIL 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
9
fan den Bergh kritiseert bedrijf in Rijnmond
i onze sociaal-economische redactie
DTTERDAM Een groot bedrijf uit de Rijnmond heeft een Arabische order verspeeld door
bij de eerste onderhandelingen te benadrukken, dat het geen Joodse werknemers zou
izetten bij het karwei en dat alle zakelijke betrekkingen met Israël zouden worden
•rbroken.
zei het Tweede Kamerlid Harrie
den Bergh (PvdA) tijdens een
ing op de Erasmus Universiteit in
Van den Bergh is voorzit-
W x van de bijzondere Kamercommis-
die een onderzoek heeft ingesteld
iar de reacties van het bedrijfsleven
m\ de anti-Israël-eisen. die de Arabi-
rwie opdrachtgevers aan buitenland-
bedrijven s tellen-
in den Bergh verwijt het bedrijfsle-
h, dat het stelselmatig relaties met
faël verbreekt of uit de weg gaat,
(dra er zaken moeten worden ge-
tan in de Arabische wereld. „Er zijn
pr cynische gevallen bij", aldus het
*merlid, die geen namen en geval-
ti wil noemen.
jscussie
(et bedrijfsleven gaat elke openba-
discussie over de Arabische boycot
t de weg", aldus het Kamerlid. De
jerheid heeft volgens Van den
irgh altijd een „dubbelhartig en on-
jorzichtig" beleid gevoerd. Zo werkt
(t ministerie van buitenlandse za-
m mee aan de legalisatie van han-
Isdocumenten, die in feite dienen
h de Arabische handelspartners te
tanderen, dat ze met bedrijven in
fe gaan die geen zaken doen met
Israël. De Nederlandse banken tre
den op als intermediair bij het verza
melen van dergelijke documenten.
Een bijzondere rol speelt ook de Ne
derlandse Credietverzekeringsmaat-
schappij (NCM), die volgens de Ka
mercommissie in haar polisvoorwaar
den stelt dat bedrijven moeten vol
doen aan Anti-Israël-eisen van Arabi
sche handelspartners. De NCM kan
haar contracten herverzekeren bij
het ministerie van financiën, die indi
rect ook meewerkt, aldus het PvdA-
Kamerlid.
Anti-boycotwet
Van den Bergh gelooft, dat een anti-
boycotwetgevlng niet effectief is om
een einde te maken aan de discrimi
natie van Joodse werknemers bij gro
te bedrijven. Het zal volgens hem te
lang duren voor een dergelijke wet
tot stand komt en het effect is moei
lijk te meten. Het Kamerlid ziet meer
in een meldingsplicht voor bedrijven,
die op boycotmaatregelen stuiten.
Verder moet het ondernemingen ver
boden worden informatie te verstrek
ken over de religieuze overtuiging
van hun werknemers.
Andere maatregelen zijn; aldus Van
den Bergh, dat het ministerie van
n onze soc.-econ. redactie
:n HAAG De Tweede Kamer
ift zich gisteren uitgesproken te-
verdere uitbreiding van het werk-
rein van het RIJksinkoopbureau
B). Een PvdA-motie, die in zo'n
breiding een mogelijkheid zag om
suinigingen te bereiken, kreeg al
ii van de linkse partijen steun; en
rd daardoor verworpen.
kslnstellingen zijn verplicht bij
ïkopen het RIB in te schakelen,
gere overheden en gesubsidieerde
tellingen zijn daartoe niet ver-
:ht, maar mogen het wel. het RIB
ibeert de laatste jaren zijn werk-
imheden voor gesubsideerde in-
v llingen uit te breiden. De WD wil
on, de RIB-bemiddeling niet wordt
,"ht (gedrongen". Het CDA wil sprei-
er g van macht, en is daarom tegen
;el n inkoopgigant, een moloch." Mi
en ter Andriessen (financiën), onder
acj het RIB valt, had over de PvdA-
h tie liever nader overlegd met de
ge rokken Kamercommissie. De mo-
is nu echter van de baan.
Kamer verwierp ook een D'66-
njiie die wilde dat de overheid haar
,r'oopbeleid beter gebruikt om de
^ustriële vernieuwing te stimule-
R,Het CDA vond dat de regering al
voldoende voornemens in deze rich
ting uitbroedt, en de WD vreest eer
ondoorzichtig beleid als er vermen
ging van nieuwe taken plaatsvindl
bij het RIB. PvdA, PPR, CPN er
DS'70 steunden de D'66-motie,
De Kamer nam wel met algemem
stemmen twee CDA-moties aan
Daarin wordt gevraagd om bij hel
plaatsen van orders van de overheid
ook te letten op werkgelegenheid, in
dustriële vernieuwing en „behoud
van een strategisch industrieel mini
mum", en in dit verband het gunner
van de order aan een bepaald bedrijl
eventueel gepaard te laten gaan mei
overheidssteun. Voorts willen de
CDA-moties dat het RIB zijn kennis
ter beschikking stelt aan Nederland
se bedrijven wanneer het erom gaat
mee te dingen naar orders van bui
tenlandse overheden.
Met stemmen van D'66, CPN en PSP
tegen werd een andere CDA-motie
aanvaard, waarin de regering wordt
gevraagd te onderzoeken of de kosten
van het RIB-apparaat kunnen wor
den doorberekend in de prijzen voor
de afnemers (overheidsdiensten, ge
subsidieerde instellingen). Nu druk
ken die kosten nog op de begroting
van het ministerie van financiën.
buitenlandse zaken geen documen
ten meer legaliseert waardoor meege
werkt wordt aan discriminatie. Bo
vendien zou de Nederlandse Crediet-
verzekeringsmaatschappij anti-Israë
lische bepalingen moeten schrappen.
Van den Bergh gelooft niet dat daar
door veel economische schade zal
ontstaan. De Arabische handelspart
ners zijn goede zakenlieden, zegt hij.
die vaak te onzuiver worden voorge
steld. „En ook al zouden er orders
verloren gaan. de prijs van onze
rechtsorde is dat waard", aldus Van
den Bergh.
BEEKBERGEN „De FNV
vertegenwoordigt een maat
schappelijk idee, het is een
sociale stroming in ons land,
kortom de FNV heeft een ei
gen identiteit", aldus vice-
voorzitter Spit van de FNV
gisteren op het congres van
de Federatieraad Bouw- en
Houtbonden FNV.
Op de tweede dag van het congres
blikte Spit terug op de ontwikkelin
gen binnen het federatieproces NW/
NKV waarvan de bouwbonden de
koplopers waren. De ontwikkeling,
binnen de federatie, is er, aldus Spit.
op gericht de doelmatigheid te ver
groten, de dienstverlening te verdie
pen en een geestelijk klimaat te creë
ren, waarin de verscheidenheid van
inspiratie en levensovertuiging niet
alleen gerespecteerd worden, maar
ook nadrukkelijk bij de beleidsvor
ming worden betrokken.
Over de vorige week gepresenteerde
voortgangsnota over Bestek '81 van
het kabinet-Van Agt zei Spit: „Wie de
resultaten ziet, kan beter over een
achteruitgangsnota spreken. Het
heilsplan werpt, gezien de slechte
economische ontwikkelingen, zijn
wrange vruchten af. Wij hebben nooit
geloofd, in tegenstelling tot de reken
meesters van het CPB, ln de tovena
rijen van dit kabinet."
Volgens Spit is er wanneer er onvol
doende werk is voor iedereen, maar
één rechtvaardige oplossing: de be
schikbare arbeid moet herverdeeld
worden/gepaard gaande met éen her
verdeling van inkomens.
Wil men, aldus Spit, tot volledige
werkgelegenheid komen dan zal dit
tot een complete reorganisatie van de
economie moeten leiden. De reorga
nisatie moet gericht zijn op maat
schappelijke prioriteiten waarbij met
name vorm en inhoud moet worden
gegeven aan de gelijkwaardigheid
van mannen en vrouwen in de arbeid.
De door de KLM gekochte Airbus.
Van een onzer verslaggevers
AMSTELVEEN Met de aankoop van tien Europese luchtbussen heeft de KLM gisteren het
duurste contract uit haar geschiedenis gesloten. Eén miljard gulden is met de order gemoeid
en als de optie op nog eens tien toestellen ten uitvoer wordt gebracht, zal het bedrag meer dan
verdubbeld worden.
De luchtbussen (Airbus A-310) moe
ten met ingang van 1983 de DC 8 en
DC 9-machines van de KLM-vloot
gaan vervangen. Deze zijn dan bijna
twintig jaar in dienst en technisch
verouderd.
De ondertekening van het contract
betekende het einde van een felle
concurrentieslag tussen de Ameri
kaanse vliegtuigfabriek Boeing met
zijn 767 en het Europese consortium
Airbus Industries in Toulouse, waar
in Frankrijk, de Bondsrepubliek en
Engeland de dienst uitmaken.
Belangrijkste argument voor KLM
om het Europese produkt te kiezen,
was volgens het hoofd planning van
de maatschappij, A. Kruytser, het
feit dat de luchtbus voor de vrachtaf
handeling cp Schiphol technisch be
ter aansluit op de bij de KLM in
dienst zijnde Jumbo's Boeing 747 en
DC 10. Overlading van vracht van het
ene naar het andere vliegtuig kan nu
volledig mechanisch geschieden. Bij
het Boelng-prödukt zou daarvoor nog
handwerk moeten worden verricht.
Bijkomende voordelen van de lucht
bus zijn, dat dit toestel een paar
procent zuiniger vliegt en het feit, dat
vrijwel alle Europese luchtvaart
maatschappijen met de Airbus in zee
gaan. waardoor het gezamenlijk ver
richten van onderhoud wordt verge
makkelijkt.
de tweede generatie, wat inhoudt, dat
het veel economischer in exploitatie
is, minder brandstof verbruikt en bo
vendien geluidsarmer is dan de huidi
ge toestellen. Economisch gezien is
het veertien procent per ton kilome
ter en 25 procent per stoel kilometer
goedkoper dan de DC 9 en verbruikt
met 21 procent per stoel kilometer
minder brandstof (ten opzichte van
de DC 8 15 procent minder). En wat
het geluid betreft: de Airbus is vijf
kilometer van de startplaats niet
meer te horen, terwijl de DC 9 en de
DC 8 hiervoor zeventien resp. 27 kilo
meter laten noteren. Voor de KLM
heeft dit het voordeel dat toestellen
op veel meer luchthavens nu ook 's
nachts kunnen landen.
De Airbus kan zowel met een drie
mans als met een tweemans cockpit
worden uitgerust. Over de vraag wel
ke versie het uiteindelijk zal worden,
zal de maatschappij gaan praten met
de Nederlandse Vereniging voor Ver
keersvliegers, die op het onlangs ge
houden IFALPA-congres (de interna
tionale vliegersclub), liet weten sterk
voor een driekoppige bemanning zijn.
schijnlijk dat daarvoor te zijner tijd
de nog op de tekentafel liggende Fok
ker super-Fellowship 29 wordt geko
zen. KLM zou daarvan in de jaren 80
twintig toestellen kunnen gebruiken.
Of Fokker veel beter wordt met de
KLM-order, is op dit moment nog
onzeker. Er is nogal wat wrijving tus
sen Airbus industries en de Neder
landse overheid. In Toulouse neemt
men het Den Haag kwalijk niet als
risicodragende partner te willen op
treden in het luchtbusproject, met als
gevolg dat Fokker nauwelijks werd
ingeschakeld bij de ontwikkeling van
de A-310. (Aan de bouw van de grote
re broer A-300 neemt Fokker als on
deraannemer wel voor zeven procent
deel).
Dwangmiddel
Financiering
Tweede generatie
De Airbus A-310, die overigens in
ontwikkeling is en nog niet vliegt, is
bestemd voor de korte en middellan
ge afstanden. (Europa en de Middel
landse zeelanden) en biedt plaats aan
210 passagiers. Het toestel behoort
tot de vliegtuigen van de zogenaam
Voor de financiering van de order zal
Airbus industries voor ruim de helft
kredieten geven. De rest wil KLM
betalen uit leningen binnen en bulten
Europa. Eigen vermogen wordt er
niet voor aangesproken.
Hoewel de Airbus op de meeste korte
en middellange afstanden kan wor
den ingezet, blijft er bij de KLM be
hoefte aan een kleiner vliegtuig voor
minder zwaar bezette Europese lijn
diensten. De maatschappij denkt
daarbij aan een toestel met rond 120
stoelen en acht het niet onwaar
Dat de KLM-order niet als dwang
middel werd gebruikt voor meer
werkgelegenheid bij Fokker, heeft in
de luchtvaartwereld nogal wat verba
zing gewekt. Temeer daar het Fok
ker-aandeel zo'n belangrijke rol
speelde bij de beslissing van de Nep
tune van de Marine Luchtvaart
dienst. Juist doordat de Fransen toen
weigerden in te gaan op de Neder
landse eis dat zij zouden meebetalen
aan de ontwikkeling van de super-
Fellowship in ruil voor de aankoop
van de Brequet Atlantlque, werd uit
eindelijk besloten tot de Amerikaan
se Orion.
Volgens een woordvoerder van het
ministerie van economische zaken
wordt over compensatie voor de
KLM-order nog steeds onderhandeld:
Fokker wil nog steeds een graantje
meepikken in de bouw van de kleine
luchtbus en volgens de laatste berich
ten lijkt dat er wel in te zitten.
GENÊVE (Reuter) De luchtvaart
maatschappijen zullen de tarieven
voor reizigers- en vrachtvervoer op
de meeste routes met vijf tot zeven
procent verhogen. Dit werd in Gene
ve. tijdens een bijeenkomst van de
International Air Transport Associ
ation (IATA) besloten. De tariefsver
hoging is het gévolg van de gestegen
brandstofkosten.
'Frankrijk moet
zoutverdrag snel
bekrachtigen'
Van een onzer verslaggevers
AKEN De Westduitae staatssecre
taris van binnenlandse zaken, G.
Hartkopf, heeft gisteren op het con
gres van de Raad van Europa in Aken
over grensoverschrijdende vervuiling
een beroep gedaan op de Franse ver
tegenwoordigers zich met alle macht
in te zetten voor een spoedige be
krachtiging van het verdrag tegen de
lozing van zout op de Rijn.
Op het driedaagse congres in Aken
zullen de Europese autoriteiten onder
meer van gedachten wisselen over de
vervuling van de Rijn, het meer van
Konstanz en Genève, de Noordzee,
het Kanaal, de Maas, de Donau en de
Middellandse Zee.
De stichting Reinwater heeft gisteren
bekend gemaakt dat de zoutvracht
van de Rijn het eerste kwartaal van
1979 hoger dan ooit is geweest. De
eerste drie maanden voerde de Rijn
bijna zes miljoen ton zout Nederland
binnen, waarvan volgens Reinwater
ongeveer 2.5 miljoen ton is geloosd
door de Franse kalimijnen. Reinwa
ter acht het niet onmogelijk dat de
kalimijnen de achterstand in de pro-
duktie inlopen die vorig jaar herfst
tijdens een staking is ontstaan. Ook
is het mogelijk dat misbruik is ge
maakt van de hoge waterafvoer van
de Rijn in de afgelopen maanden,
aldus de stichting Reinwater.
DEN HAAG Spiraalveren van zo
genaamde baby-trapezen, die vaak ln
kinderwagens en -bedjes worden ge
bruikt, omdat kinderen zich daaraan
kunnen optrekken, kunnen gevaar
lijk zijn. Wanneer kinderen een ket
tinkje of een koordje om de hals
dragen, kunnen ze daarmee verstrikt
raken ln de spiralen en stikken.
Het ministerie van volksgezondheid
heeft besloten het speelgoedbesluit
van de warenwet zodanig te wijzigen
dat deze spiraalveren voortaan deug
delijk afgeschermd moeten worden.
DEN HAAG De Meneba heeft on
langs twee van de drie vuilverbran
dingsschepen verkocht, namelijk de
Mattias I en de Matthias III. Beide
schepen waren niet meer in bedrijf.
Wat de opbrengst van deze schepen is
geweest wil de directie van Meneba
niet mededelen. Volstaan wordt met
de mededeling, dat de verkoop een
„aanzienlijke" kostenbesparing bete
kent.
2
Er is waarschijnlijk geen beleidsterrein waarop de
nieuwe CDA-fractie 2ich zo krachtig heeft laten gelden
als dat van de kernwapens. Vanuit de kerken is er
steeds een sterke belangstelling geweest voor de
moderne bewapeningsproblematiek. De opkomst van
wapens voor massale vernietiging kon mensen die
ernst maken met een christelijke ethiek niet onver
schillig laten. Toch verschilde het defensie-beleid van
de christelijke partijen in hoofdlijnen niet zoveel van
dat van andere partijen. Maar m de nieuwe CDA-
fractie is een duidelijk andere visie over kernbewape
ning naar voren gekomen. Een handige parti|-politieke
manoeuvre of een principiële koerswijzinging'' Daar
over gaan de twee volgende afleveringen in deze
serie
br Ferry Mingelen
?t leek allemaal te mooi om waar te zijn:
nieuwe kernwapen-koers van het CDA.
Se zich rond de afgelopen Jaarwisseling
indiende. Op dat moment bestond er al
landen onrust in het christen-democra-
sch kamp. De politieke koers van het
ibinet-Van Agt vermocht weinig enthou-
sme te wekken. Het élan van het CDA-
jgram „Niet bij brood alleen", leek in de
gesmoord. De rijke oogst die Goud-
/aard en de zijnen hadden verwacht,
lutyeek verdord in het barre klimaat van de
uinigings-operaties.
ik de CDA-fractie in de Tweede Kamer
k niet opgewassen tegen deze ontwik-
'ling. De verwarring na het vertrek van
intjes, de willige taal van Lubbers, de
;t. de onduidelijke rekeningen van poli-
Jke winst en verlies, nee. het ging het
IDA allerminst voorspoedig. De fractie,
b was het woord van die dagen, moet zich
irofileren". duidelijke maken wat het
itekent. als je de politiek echt vanuit
ibelse beginselen probeert te voeren.
D
pr
Jh zie. in deze sombere tijden ontluikt
een bloemke van behoorlijk eth-
sch gehalte, gevoed door een nieuw kri-
sch-militair denken, en het groeit, zon-
ie r dat de buitenwacht het aanvankelijk
n de gaten heeft.
in
ei t voedingsbodem daarvoor lag eigenlijk
tit in de debatten over de neutronenbom.
bruari 1978 De CDA-fractie is zonder
eer tegen dit omstreden wapen. Men
I eft, na veel geharrewar, de regering ech-
r de ruimte zich niet bij voorbaat tegen
invoering uit te spreken, maar eerst te
an oberen van het Warschau-Pact conces-
ai s los te krijgen voor het afzien van de
ne m door de NAVO
er
"Jiet eenmalig
11 >en nog kon de Indruk bestaan dat het
er slechts om een éénmalige CDA-actie
ïg. ingegeven door de grote weerstan-
n die de N-bom algemeen opriep De al
E it verder gaande kritische benadering
-h n de tactische kernwapens in het alge-
1 en. door CDA-woordvoerder J. de Boer.
'g lakte bij deze gelegenheid geen bijzon-
re indruk. De door hem bepleitte terug-
it nging van de rol van de tactische kern-
pens in de NAVO-verdedlglng, was al
v kend uit de tijd van het kabinet Den
1. zonder dat dit werkelijke verandering
teweeg had gebracht. Papier is doorgaans
geduldig.
Tot verrassing, zeker van CDA-minister-
van-defensie Scholten bleek dat geduld
bij „zijn" fractie, in het najaar van 1978
ineens op te raken. Scholtens kernwapen-
nota werd slecht ontvangen, omdat de
ook daarin zo bezongen „terugdringing",
niet uit de verf kwam. In tegendeel, het
CDA kreeg eerder de indruk dat Scholten
door middel van een studie over mogelijke
nuclearisering van meer 155-milimeter ka
nonnen, de rol van tactische kernwapens
wilde gaan uitbreiden. Met de linkse oppo
sitie, haalde het CDA daarom fel uit tegen
de nota in het algemeen, en de 155 milime-
ter-kwestie in het bijzonder. Dat gebeurde
op 15 december, toen de vaste Kamercom
missies van Buitenlandse Zaken en De
fensie Scholtens beleidsstuk voor de eer
ste keer bespraken. De minister wekte nog
de indruk de opstelling van de fractie niet
zo serieus te nemen. „Ik heb nog geen
motie gezien", zei hij laconiek.
Menens
Intern wordt hem echter snel duidelijk
gemaakt dat het wel degelijk menens is.
Fractieleider Lubbers en premier Van Agt
moeten 'eraan te pas komen om Scholten
een. in tweede instantie door het CDA
ingediende motie tegen de 155-milimeter,
te doen slikken. Hij mag het „onaanvaard
baar" niet uitspreken. De defensie-des
kundigen in de fractie zijn enthousiast:
„We moesten wel doorzetten, anders was
ons beleid ongeloofwaardig geworden,"
reageert men. Het CDA h id zijn draai in
de kernwapen-problematiek nu ook open
lijk genomen.
„Het is allemaal tè toevallig", zeggen cyni
ci in politiek Den Haag. „Precies op het
moment, dat er veel kritiek is op het
beleid, de linker-vleugel onrustig is, de AR
nog over de fusie moet besluiten, komt de
fractie ineens met een mooi politiek hand
standje, dat geen cent extra kost. Plots
klaps zijn er nieuwe militaire inzichten,
die de tactische kernwapens vrijwel over
bodig maken. Dat levert mooie schone
handen op en is ook goed naar de kerken
toe. En dit fraais wordt ons voorgescho
teld door twee kersverse defensiedeskun
digen. die elkaar „links voorbij snellen,
om eerste defensie-woordvoerder van de
CDA-fractie te worden", zo zeggen deze
politieke zwartkijkers spottend.
Kolonels
Daarmee zijn we dan aangeland bij de
beiden uit het leger en de KVP afkomstige
nieuwe Kamerleden Joep de Boer (kapi
tein ter zee b.d.) en Ton Frinking (overste
b.d.), in CDA-kring recent ook wel aange
duid als „de kolonels".
Zij hebben de ethische bezwaren tegen
kernwapens, die altijd al vanuit de AR.
onder anderen door dr. Willem de Kwaad-
steniet. werden geuit, militair-strategisch
van handen en voeten voorzien. Zij vulden
het beleids-vacuiim, dat na het vertrek
van oude defensie-deskundigen als me
vrouw van Leeuwen en Van Eisen ont
stond. Zij wisten de fractie voor hun bena
dering mee te krijgen, en werken nu met
anderen, de nieuwe lijn ook voor de lange
re termijn uit. Zij hebben kortom, volgens
de beste militaire tradities „een coup" in
de CDA-fractie gepleegd, en „consolide
ren nu het gewonnen terrein dat na deze
snelle opmars ontstond", zoals De Kwaad-
steniet het uitdrukt Alhoewel dit alles
voor sommige fractieleden wat erg snel is
gegaan, is van georganiseerde oppositie
tot nu toe geen sprake. Ook Lubbers heeft
zich bij deze „nieuwlichters" geschaard en
spreekt, naar Aantjes. over de noodzaak
tekens op te richten om de juiste weg niet
uit het oog te verliezen".
Oefeningen
Dat deze hele ontwikkeling door partij
politieke gelegenheidsargumenten zou
zijn ingegeven, ontkennen de kolonels na
drukkelijk. Frinking: „Voor mij persoon
lijk is deze kritische benadering van de
tactische kernwapens helemaal niet
nieuw. Als militair ergerde ik mij al aan
het gemak, waarmee collega's bij theoreti
sche oefeningen atoomwapens inzetten.
Als het gevecht niet goed gaat. trek je je
troepen in een halve cirkel terug en laat je
in de zo ontstane ruimte een paar atoom
wapens ontploffen. Dat was haast een
automatisme. Over de werkelijke gevol
gen daarvan maakte niemand zich echt
druk'!
Vraag: „Vanwaar die grote steun ineens
van de fractie?" Frinking: „Het kan best
zijn dat sommigen daar andere redenen
voor hebben dan ik. dat kan ik niet na
gaan. De druk vanuit de kerken heeft
natuurlijk veel invloed, dat hoort ook zo.
in een democratische organisatie. Het be
langrijkste is echter het grote aantal nieu
we Kamerleden bij ons. Mensen die zich
minder gebonden voelen aan de oude op
vattingen van hun partijen, meer vanuit
hun eigen levensbeschouwing en vanuit
het CDA-program reageren
Zijn collega Joep de Boer wordt vaak een
al te snelle wisseling van eigen standpunt
verweten. Hij ontkent niet dat met name
de neutronenbom hem aan het denken
heeft gezet. „Ik heb van die debatten veel
geleerd", zegt hij. De koerswending van
het CDA als zodanig schrijft hij toe aan de
combinatie van AR en KVP-denken „De
AR heeft de wat ongenuanceerde stelling-
name tegen kernwapens mgebracht. Vroe
ger zei men daar altijd bij: „Eerst de
gewone (conventionele) bewapening op
peppen voordat Je wat aan kernwapens
kan doen. Dat was een doel tot in het
oneindige".
De KVP had al eerder de mogelijkheid
van een massale aanval door het War
schau-Pact uitgesloten. De conventionele
defensie kon daardoor meer gericht wor
den op beheersing van ongewilde conflic
ten van beperktere omvang. De bewering
dat het Warschau Pact conventioneel veel
sterker was. werd minder relevant, er ont
stond ruimte om wat aan de tactifche
kernwapens te gaan doen. Die waren al
tijd voorgesteld om de zwakkere NAVO
verdediging op te krikken. Wij redeneren
nu vanuit de overtuiging dat veiligheid
ondeelbaar is. Als mensen kernwapens als
bedreigend ervaren, dan is dat een veilig
heidsprobleem. Als de mensen bang zijn
voor de Russen, is dat ook een veiligheids
probleem. Wij zoeken een verantwoord
midden tussen twee extremen, enerzijds
de mensen die met hun veiligheidssys
teem de veiligheid bedreigen, cn ander
zijds de mensen die alle wapens maar
direct willen afschaffen, zoals het IKV",
aldus De Boer.
Minister oneens
Frinking: „Het is Jammer dat 8cholten
het niet met ons eens is. De vraag is
daardoor of Je ln deze kabinetsperiode iets
kan bereiken. Met de N-bom en de 155-
millimeter, hebben we nu twee duidelijke
signalen gegeven. De minister zou er wijs
aan doen. iedere volgende stap wel tien
maal te overwegen. Als Kamerlid heb je
natuurlijk een iets gemakkelijker positie,
omdat Je niet direct met de NAVO-
bondgenoten te maken hebt. Minister, zie
maar dat Je het klaarspeelt," kan je zeg
gen. maar hij staat er echt voor. Dat vergt
dus geduld, maar de minister moet in
principe niet meer geduld laten blijken
voor de NAVO, dan voor zijn eigen partij".
De Boer Scholten zegt steeds; „ik doe
niets eenzijdig" Nou. hij zou kunnen be
ginnen eenzijdig onze opvattingen echt
aan de NAVO door te geven En je poot
stijgfhouden als je Je ergens tegen hebt uit
gesproken en de anderen het toch willen
doorzetten. Je hoeft de regering niet di
rect af te straffen, als het niet lukt de
invoering van de neutronenbom door de
NAVO tegen te houden, maar Iets anders
is de regering dan toestemming te geven
die rotzooi alsnog in Nederland ln te voe
ren". aldus Joep De Boer
Het eerste-artikel in deze stond in de
krant van zaterdag.
