Volchaos gaat verder dan Sigmacon
Geen toeslag op ruwe
olie uit Saoedi-Arabië
Het gaat weer slecht met de economie
uropese richtlijn
or energielabel
Geen bezwaar tegen
noemen rentekosten
iet 50 maar 150 miljoen in bodemloze putten
Hypotheekrente per 27- maart
1
Topman Lardinois (Rabo-Bank):
iral Electric
uitbreiden
Sombere verhalen brengen weinig nieuws
Broodverbruik
kilo's gedaald
Nederland dronk
minder champagne
-(iOERDAG 29 MAART 1979
FINANCIEN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET P 13 - RHS 25'
Peter van Lakerveld
ci JURG Het onlangs uitgelekte concept-rapport van de
>jj mene Rekenkamer over de mislukte herstructurering in
<t olindustrie gaat voornamelijk over Sigmacon. Dat is de
Riddels sterk ingekrompen combinatie van de wollenstof-
J ibrieken AaBe, A&N Mutsaerts en Janssens de Horion.
^Irama kostte de overheid 65 miljoen gulden. De vergeefse
ingsoperaties hebben in totaal echter zeker 150 miljoen
en gevergd. Geld dat in vele bodemloze putten verdween,
buiten Sigmacon.
in de wolspinnerijen ongeveer
ill j oen gestopt, in Goirle Textiel
miljoen en in de combinatie
iz/Vaalser Textielfabriek ook
niljoen. Verder werden leegge-
fabrieksgebouwen met rijks
door gemeentebesturen ge-
Kosten: ƒ25 miljoen. Daarbij
nog eens afvloeiingsregelin-
Dor personeel want Juridisch ge
varen vele wolbedrijven gedu-
de sanering staatseigendom ge-
alle overheidsuitgaven ten
de bij de sanering betrokken
9-frven (niet de gehele bedrijfstak)
aan het begin van de herstruc-
ig. eind 1974, 2000 werknemers
dit ogenblik nog vierhonderd,
verheidsgelden werden als kre-
jjjerstrekt, als deelneming in het
al of ten bate van investerin-
Jirecte uitgaven in de loonsec-
rmden een minderheid.
het mogelijk dat de wolbran-
flJndanks overheidssteun groten-
j. is verdwenen? Zeker heeft de
3l^situatie daarmee te maken. Op
iment dat de overheid ingreep
toestand al zeer precair. Een
^ide verklaring geeft de marktsl-
echter niet. Hoe is het te ver
dat ondanks het feit dat de
;id 150 miljoen in de wolbran-
impte, 1600 arbeidsplaatsen
len?
p°m
enei
«te
con
in de redenen is de opzet van de
i. de stichting die de herstruc-
ïg namens de overheid moest
iden. In die opzet nam vooreit-
i van der Lande een ijzersterke
in. Van der Lande had zich
projectleider van de NEHEM
wol beziggehouden en deze
stelde Hem in staat drie van
bestuursleden in de Wolcon te
nen onder wie een vertegen-
iger van de vakbonden. In feite
t hele bestuur zijn voorzitter
er tegenspel en gaven de leden
er Lande de kans van de Wol-
Ïi one manshow te maken. Hij
ivendien een ruime volmacht
t ministerie van economische
en is bij waarschuwingen dat
it liep niet door het ministerie
Igeerd. Economische zaken liet
er Lande eigenlijk zijn gang
ilconvoorzitter had veel macht,
eeg een commissarisplaats in
alle bedrijven waar de Wolcon
ee bemoeide en verkreeg zo een
nformatievoorsprong. Hij werd
functie eerder gevreesd dan
rdeerd. „Als Van der Lande
gaat de poort dicht", zeiden de
emers van de wolfabrieken wel.
was zijn optreden inderdaad
rlijk. Zo veegde hij bij wolspin-
iwabo een rapport van het bu-
lerenschot van tafel om er een
af gezien minder juiste beoor-
van het bureau Kewill voor in
lts te zetten. Over Kewill horen
ma meer. Van der Lande wekte
trbazing door zijn plannen het
Leidse bedrijf Krantz samen te voe
gen met het vrijwel failliete Goirle
Textiel. De directie van Krantz wist
dit te voorkomen.
Het optreden van Van der Lande
werd de overheid eerst op een laat
tijdstip düidelijk. Pas na een verslag
van het in de arm genon en organisa
tiebureau Krekel, Van der Woerd
Wouterse gaf het ministerie toe dat
de Wolconformule een onafgebroken
mislukking was gebleken en dat ze
ker ook in de persoonlijke sfeer te
beginnen bij voorzitter Van der Lan
de ingegrepen zou moeten worden.
Verstrengeling
Het tweede punt dat genoemd kan
worden is de verstrengeling van be
langen bij de directeur van Sigma
con, J. O. Feenstra. Hij was tevens
grootaandeelhouder van het boven al
genoeiide organisatiebureau Kewill
Systems. Op aandringen van de wol
con verbrak Feenstra de banden met
Kewill in de loop van 1975 maar toen
had het bureau al onderzoeken ver
richt bij vrijwel alle bedrijven waaro
ver de ben oeienis van de Wolcon zich
uitstrekte, zodat Feenstra vermoede
lijk over infornatie beschikte, die
zonder de banden met Kewill niet
voor hem beschikbaar was.
Niettemin zei Feenstra vorige week in
een interview met het Financieele
Dagblad niet van de deplorabele situ
atie bij Mutsaerts EN Janssens de
Horion geweten te hebben toen deze
bedrijven tot Sigmacon toetraden.
Een opnerkelijke uitspraak, gezien
Feenstra's relatie met Kewill, dat ge-
noen de bedrijven niet zo lang tevo
ren had onderzocht. Bij lezing van-
Een derde reden waarom de Wolcoö
peratie een mislukking werd, is de
opbouw van de wolindustrie. Niet ie
der bedrijf doet aan spinnen, weven,
wassen en veredelen. Fabrieken rich
ten zich vaak op een enkele deelbe
werking. een patroon dat we ook ken
nen in de katoenindustrie. Sluit nu
een weverij, dan mist de spinnerij een
afnemer en op die manier kan een
kettingreactie optreden.
Interessant is de verschillende deel
bewerkingen binnen één concern sa
men te brengen. Die poging is gedaan
met de bedoeling „Sigmacon II" op te
richten, waarvan onder meer deel van
zouden uitmaken Vaalser/Krantz, de
Ned. Kamgarenweverij, Koningshoe
ve en de herenkledingdelen van Mut
saerts en Janssens de Horizon. De
laatste twee bedrijven houden zich
bezig met veredeling.Toen Feenstra
ze sloot viel plotseling een belangrij
ke poot weg onder Sigmacon II en
mogelijk was het de hoofdreden
waarom Sigmacon n nooit gevormd
is.
De in die mislukte combinatie ge
noemde bedrijven moesten in hun
eentje voortmodderen en dat heeft
zeker bij de Vaalser Textielfabriek
het einde verhaast, zo niet bewerk
stelligd. De Vaalser was een bedrijf
dat al in 1971 uitstel van betaling had
gekregen maar sindsdien aan de bete
rende hand was. In 1975 zou de Vaal
ser onderdeel worden van Sigmacon I
en was de kruisspoelerij op aanraden
van Kewill alvast verkocht. Kruis-
spoelen waren er namelijk binnen
Sigmacon genoeg. Feenstra weigerde
de Vaalser echter („de fabriek lag te
excentrisch") en de Limburgers
moesten alleen verder. Het krulsges-
poelde produkt moest bij derden wor
den gekocht (25 procent duurder) en
de fabriek kwam opnieuw in moeilijk
heden.
Een samenvoeging met Krantz dat
toch uit Leiden wegwilde, leek nieu
we kansen te bieden. De overheid
sprong met 10 miljoen bij maar de
fusie werd zo klungelig uitgevoerd
dat alle hoop verdween. Soms kwa
men er onverwacht machines uit Lei-
Burgemeester Bevers van Hengelo heeft namens een delegatie van de met sluiting bedreigde Stork-gieterij een
rapport aangeboden aan minister Van Aardenne. Het rapport pleit voor verdere steunverlening aan de gieterij.
bank en Krekel c.s. rijzen trouwens Kritiek op internationale concerns
twijfels over de beweerde verliezen
bij Mutsaerts.
Economische zaken had kennelijk
groot vertrouwen in Kewill want een
onderzoek door dit bureau werd in
ieder geval bij de wolspinnerij Swabo
als voorwaarde gesteld voor geldelij
ke steun. Vraag is of het grote ver
trouwen van het ministerie in Kewill
wel terecht was. Ervaring ahd het
bureau nauwelijks toen het bij aller
lei reorganisaties betrokken werd.
Enig wapenfeit was in feite een reor
ganisatie bij AaBe, Feenstra's eigen
bedrijf.
Ingewijden zetten vraagtekens bij de
aanbevolen maatregelen voor de wol-
ververij Koningshoeve, waar werd
aangeraden van de twee afdelingen
de best lopende te sluiten. Merkwaar
dig was ook het advies aan spinnerij
Swabo. Er werkten 170 man, wat te
weinig was om op voldoende capaci
teit te draaien. Toch moesten er 40
mensen uit. Alle belanghebbenden
hopen nu maar dat het optreden van
Kewill eindelijk eens boven water
komt, want ook het rapport van de
Rekenkamer is op dit punt zeer sum
mier. Zoals ook de achtereenvolgen
de ministers van economische zaken
terughoudend zijn geweest. In ant
woorden op Kamervragen is de rela
tie Kewill-Feenstra nooit toegegeven.
GENEVE (Reuter, AP, UPI) Saoedi-Arabië, de grootste olie-exporteur ter wereld, heelt
besloten geen toeslag te heffen op de officiële prijs van ruwe olie, die op 1 april van kracht
wordt. Dit heeft zijn minister van oliezaken, sjeik Jamani, verklaard na afloop van de OPEC-
bijeenkomst in Genève.
3SEL (ANP) De Europese ministerraad voor energie-
i is akkoord gegaan met een Europese richtlijn, waarbij
ten worden voorgeschreven voor elektrische huishoude-
apparaten. Daarop wordt meegedeeld, wat het energie-
aik is.
nd hiervan moeten in de Euro-
emeenschap de producenten
ktrische huishoudelijke appa-
en oranje etiket (van negen bij
ntimeter) op die apparatuur
ïgen.
Jamani zei, dat zijn land niet blij is
met het besluit, dat de afzonderlijke
OPEC-landen naar eigen believen
toeslagen mogen leggen op de officië
le prijzen. Dit naar gelang van de
marktomstandigheden.
Dë meeste andere OPEC-landen zul
len, naar het zich laat aanzien, deze
toeslagen wél instellen. In het meren
deel van de gevallen zal het hierbij
gaan om een toeslag van 1,20 dollar
per vat van 159 liter, wat de olieprijs
dicht bij de 16 dollar per vat zal
brengen. Zo hebben Algerije, Iran,
Koeweit, Venezuela en Libië al aan
gekondigd, dat zij de extra heffingen
op de basisprijs voor de ruwe olie
onmiddellijk willen doen ingaan. Ter
wijl Iran het op 1,20 dollar houdt, wil
Algerije in elk geval een toeslag van 4
dollar per vat ruwe olie invoeren.
Misbruik schaarste
De Iraakse minister van olie heeft
gezegd, dat zowel de olieproduceren
de als de olieverbruikende landen te
lijden hebben onder de hoge prijzen,
die de internationale oiieconcers voor
ruwe olie vragen. Al tijdens de oliecri
sis van 1973/74, aldus de olieminister
van Irak, is gebleken, dat de multina
tionale oliemaatschappijen de
schaarste aan olie misbruikten om
een groot deel van hun voorraden op
de vrije markt aan te bieden tegen
buitensporig hoge prijzen.
Een dergelijke prijsbeleid kan alleen
worden doorkruist, zo meende hij,
door de prijzen van olieprodukten in
de afzonderlijke verbruikslanden on
der overheidstoezicht te stellen. Vol
gens de minister was de chaos op de
markt" de laatste tijd al zo ver voort
geschreden, dat er prijzen van 25 dol
lar en meer voor een vat olie werden
betaald.
De OPEC zal in de loop van juni weer
in Genève bijeenkomen voor de nor
male half jaarlijkse vergadering. De
olieministers willen dan opnieuw be
kijken hoe de zaken ervoor staan.
Onder wereldmarkt
Het Internationale Energiebureau
(IEA) van de Organisatie voor Econo
mische Samenwerking en Ontwikke
ling (OESO) in Parijs hoopt, dat de
besluiten die de OPEC dinsdag heeft
genomen voor een herstel van het
evenwicht op de wereldmarkt voor
olie zullen zorgen, ook al wordt het
besluit de prijzen te verhogen be
treurd. De deskundigen van het bu
reau wezen er overigens op dat de
officiële prijzen na de verhoging, die
zondag ingaat, nog onder de werkelij
ke prijzen op de wereldmarkt zullen
liggen.
De Verenigde Staten betreuren het
besluit van de OPEC ernstig, zo heeft
een woordvoerder van het Ameri
kaanse ministerie van buitenlandse
zaken meegedeeld. Hij noemde het
besluit „profiteren van de schaarste
op de oliemarkt".
De president van de Iraanse nationa
le oliemaatschappij NIOC, Hassan
Nazih, heeft meegedeeld dan Saoedi-
Arabië, Irak en Koeweit ermee heb
ben ingestemd hun olie-export te ver
minderen naarmate de Iraanse uit
voer toeneemt. Op vragen over de
toekomstige omvang van de Iraanse
olieproduktie wilde Nazih alleen ant
woorden dat er zoveel zal worden
geproduceerd als nodig is in verband
met de nationale ontwikkelings
plannen.
In de voornaamste financiële centra
in de geïndustrialiseerde wereld is de
prijsverhoging van ruwe olie, waartoe
de OPEC heeft besloten, meegeval
len. Algemeen laat men zich echter
bezorgd uit over de gevolgen die het
duurder worden van de olie voor de
inflatie zou kunnen hebben. Ook
wordt erop gewezen dat de derde we
reld het meest van de prijsstijging
van olie te lijden zal hebben.
den in Vaals aan, om een voorbeeld te
noemen. Een plan was er niet.
De rij mislukte operaties is lang.
Overheidssteun aan de spinnerijen
en ook de wasserijen haalde niets uit.
En dan is er nog het geval van het
Artexconcern, onder welke paraplu
in het begin van de jaren zeventig nog
450 mensen werkten bij de produktle-
bedrijven Hollandse Textiel Indus
trie (HTI), Lakenfabrieken Ellas W1J-
nand Janssens, beide te Tilburg.
Schuiven van gebouwen en machines
tussen de drie bedrijven veroorzaak
ten bij HTI zodanige verliezen dat het
bedrijf failliet ging. De aandeelhou
ders sprongen er goed uit want de
gebouwen en een deel van de machi
nes bleven buiten het faillissement.
Op de puinhopen van HTI werd Goir
le Textiel opgericht maar deze nieuw
komer hield het met een overheids
bijdrage van 10 miljoen slechts
negen maanden uit.
De Tweede Kamer houdt deie week
een debat over de mislukte wolsane
ring.
Naam
bank
Rente
vast
gedurende
(in jaren)
Afslultprov.
(procenten)
Rentepercentage
met zonder
gemeentegarantie
Opg
bank
werke
lijk
Opg.
bank
werke
lijk
ABN
1 Jaar
5 jaar
1.5
1.5
9.0
9.25
949
976
9.0
9.25
9.49
976
AMRO-Bank
variabel
5 jaar
1.5/2
1.5/2
9.0
9.25
9.57/9.63
9849.90
9.0
925
9.57/9.63
9.84/9.90
Bouwfonds
2 jaar
5 jaar
30 jaar
1.5
1.5
1.5
8.9
8.9
94
955
9.55
101 0
8.9
89
94
9.55
955
10.10
Centraal Beheer
5 Jaar
9.0
9.31
9.0
9.31
Ennla
10 jaar
-
8.9
9.2
8.9
9.2
NVL
5/10 Jaar
8.9
9.2
8.9
9.2
NMB
3 Jaar
5 jaar
1.5
1.5
9.0
9.25
9.76
10.04
9.0
925
9.76
10.04
Rabobank
(adviesrente)
variabel
1.25
9.0
9.35
9.0
9.35
Rabo-Hyp. Bank
5 Jaar
1.5
9.0
9.57
9.0
9.57
RPS
5 jaar
1
9.0
9.32
9.0
9.32
Spaarbank R'dam
1 jaar
3/5 jaar
2
1
8.0
9.0
8.38
932
8.0
9.0
8.38
9.32
Centrumbank
5 jaar
1
9.0
9.32
90
9.32
Westland/Utrecht
standaard
no risk
5/10 Jaar
5/10 jaar
9.0
9.4
982
10.27
92
9.6
10.05
10.50
De rentepercentages van deze week zijn gelijk aan di» vin vorige week.
(Publicatie samengesteld door de Vereniging Eigen Huis Amersfoort.)
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De Rabo-Bank zou er geen bezwaar tegen
hebben, als de regering zou voorschrijven dat het rente- of
kostenpercentage op comsumptieve kredieten moet worden
vermeld. Dit zei de heer ir P. J. Lardinois gisteren in Amster
dam, tijdens een persconferentie van financieringsmaat
schappij De Lage Landen.
Hij zei dit in antwoord op een vraag
over het plan van de regering, de
groei van de consumptieve credieten
te gaan remmen. Hij zei niet te weten,
welke plannen de regering precies
heeft. Vooruitlopende op nadere me
dedelingen daarover zei hij begrip te
kunnen hebben voor pogingen, „meer
orde op zaken te stellen". Dit met
name, omdat niet ontkend kan wor
den, dat door het consumptief kre
diet méér wordt uitgegeven dan
wordt verdiend.
De heer Lardinois zei zich te ergeren,
aan de reclame voor consumptief kre
diet voor bemiddelingsbureaus. De
banken hebben voor zover ze onder
toezicht staan van De Nederlandse he
Bank afspraken over kredietbeper
kingen en beperken, in samenhang
daarmee, het adverteren met con
sumptief krediet.
Vol
„Desondanks", zo zei hij, „staan de
krantekolommen vol met adverten
ties van kredietbemiddelaars, waarin
de een de ander overtroeft met het
aanbieden van kredieten." Deze ad
vertentiecampagnes bestrijden, zou
een van de maatregelen van de rege
ring kunnen zijn, om de groei van het
consumptief krediet af te remmen.
Het probleem hierbij is echter, dat
daartoe een wetswijziging noodzake
lijk is die omdat er drie ministeries
bij zijn betrokken geruime tijd kan
vergen.
De heer Lardinois blijkt geen voor
stander van, wat hij noemde, kwalita
tieve kredietbeperking. Hij motiveer
de dit door op te merken, doorlopend
krediet of ander consumptief krediet
geen slechte zaak te vinden, „omdat
mensen daarmee heel goed geholpen
kunnen worden."
Doordat de banken zich matigden
met reclame voor consumptieve kre
dieten, maar bemiddelaars driftig
bleven adverteren, is er een verschui
ving in de markt opgetreden, die ten
koste van de groei van de banken is
gegaan. Niettemin hebben de finan
cieringsinstituten en kredietbemid
delaars zichzelf met de gevoerde
agressieve reclame geen dienst bewe
zen, aldus de heer Lardinois.
Tegen
Een andere mogelijkheid zag hij in
het optrekken van de grens van het
afbetallngskrediet. Volgens hem is
het vrij eenvoudig de grens van
10.000 „op te hogen", zodat er meer
financieringen onder de wettelijke
normen (beperkingen) zouden gaan
vallen.
oeling is dat op den duur alle
ten zoals boilers, elektrische
koelkasten, vrieskasten, was-
es, vaatwasmachines, centri-
tofzuigers enz. zo'n etiket krij-
at zal het „energiebewuste"
lenten vergemakkelijken een
Sdoen. Begonnen wordt elek-
vens van zo'n etiket te voor-
thoudelijke elektrische appa-
de ruim 84 miljoen Europese
dens gebruiken per jaar
gigawatt/uur. Een gigawatt/
miljoen kilowatt/uur. In elk
s gezin verbruiken deze appa-
er jaar gemiddeld 2.300 kwat/
)SCH (ANP) Een meerder-
provinciale staten van
rabant heeft gisteren beslo-
het chemisch bedrijf General
Plastics (GEP) in Bergen op
alsteren onder stringente
rden mag uitbreiden.
lantse staten liggen daarmee
ijn met een meerderheid van
ige van gedeputeerde staten,
progressief gedeputeerden
en Brugman wijzen uitbr i-
gezien de onveiligheid van
ie". Om diezelfde reden
k de voltallige PvdA-PPR-
een lid van de D'66 Iractie
ireiding.
door Johan van Workum
Het gaat weer slecht met
onze economie. Het kabi
net heeft het ons deze week
in de „Voortgangsnota Be
stek '81" goed duidelijk ge
maakt. De inflatie trekt
weer aan, tot 4V» procent
per jaar. De mensen kopen
teveel op de pof, zodat de
invoer oploopt en de beta
lingsbalans een groot gat
laat zien.
De particuliere consumptie stijgt
wel 3,5 procent in omvang. Van
daar dat minister Andriessen van
Financiën de credietmogelijkhe-
den voor particulieren gaat beper
ken. Daarbij wil de werkloosheid
tegen de 220.000 ook maar
niet dalen. En bovendien valt de
opbrengst van de belastingen
tegen.
Het gaat dus heel slecht met onze
economie. En daarom moet het
kabinet minsntens zo hard bezui
nigen als al in Bestek '81 was
aangekondigd. Er is eigenlijk
maar een lichtpuntje. Dat is dat
het altijd slecht gaat met de eco
nomie. Geen nieuws dus, al die
sombere verhalen.
Begin 1977 bijvoorbeeld ging het
ook al slecht. Toen viel de belas
tingopbrengst niet tegen, maar
juist mee. Dat was echter ook al
verkeerd, want het kwam doordat
in 1976 meer „incidenteel loon"
was betaald, en dat was kennelijk
zo iets slechts, dat de werkgevers
woedende brieven schreven naar
premier Den Uyl toen die de werk
gevers de schuld had gegeven van
dat hogere „incidenteel loon".
Inflatie
De inflatie is ook zoiets waar het
altijd slecht mee gaat. In 1975
stegen de prijzen met bijna 11
procent, en dat was erg slecht.
Voor 1979 is de nieuwste verwach
ting een prijsstijging van 4,5 pro
cent, en nu meldt ons het kabinet
dat ook dit cijfer dus slecht is.
Cijfertjes
Moeten we dus maar aannemen
dat het eigenlijk altijd nog wel
meevalt met die economie? Neen.
Soms gaat het wel degelijk hele
maal niet goed. Een een werkloos
heid van 220.000 is ook al geens
zins een goede zaak. Maar hoe erg
het nu werkelijk is dat kom je
niet te weten van politici en ook
niet van de krantekoppen. Daar
voor is het nodig zelf je verstand
te gebruiken en wat dieper in de
cijfers te duiken.
Dan blijkt dat het laatste jaar dat
het echt slecht ging, 1975 was. De
werkloosheid was toen in ruim
twee jaar bijna verdubbeld, en
overschreed het cijfer 200.000. De
inflatie bereikte met elf procent
een na-oorlogs record. Maar het
meest veelzeggend was het cijfer
„volumen bruto nationaal pro
dukt" (bnp), ofwel de totale hoe
veelheid die we in Nederland met
z'n allen produceren. Dit BNP-cij-
fer was in 1975 minus twee pro
cent. Het nationaal produkt was
dus wat gedaald, en een dergelijke
negatieve economische groei was
sinds de jaren dertig niet voorge
komen. Gelukkig heeft dit zich
niet in de jaren na 1975 herhaald,
zodat niet kan worden gesproken
van een economische depressie
zoals in die Jaren dertig.
In het tabelletje staan drie belang
rijke cijfers over de laatste zes
jaren. Ze komen uit de „Macro
Economische Verkenning" die het
Centraal Planbureau elk jaar in
september uitbrengt. Aan de hand
van deze kerncijfers kan iedereen
zelf uitmaken hoe slecht het gaat
met de eeonomie.
Morgen wordt het „Centraal Eco
nomisch Plan 1979" van het Cen
traal planbureau bekendgemaakt,
de periodieke grote voorjaarspu-
blikatie van het planbureau. Di
recteur Van den Beid van het
planbureau zal daarbij zoals ge
bruikelijk een pérsconferentie ge-.
ven. Twee dingen kunnen wij ech
ter nu al verklappen. Ten eerste
gaat het erg slecht met onze eco
nomie, en ten tweede is dat niets
nieuws.
De particuliere consumptie
schijnt ook niets goeds te kunnen
doen. Andriessen moet nu de kre
dieten intomen om die consump
tie af te remmen. Drie jaar geleden
zat het ook al fout met die con
sumptie. Toen waren er geleerde
heren prof Van der Zwan uit
Rotterdam en dr Post van de ABN
die ons in lange artikelen vol
cijfers, grafieken en wiskundige
formules, voorrekenden dat er ver
zadigingsverschijnselen waren in
de economie.
In de jaren zestig waren uit fusies
grote concerns ontstaan, die enor
me investeringen deden. Maar er
bleek geen afzet voor zulke grote
hoeveelheden produkt. Belangrij
ke basisindustrieën staal
(Hoogovens), kunstvezels (AKZO),
chemie (D8M) kampten met
overcapaciteit en moesten inkrim
pen. De markt was verzadigd voor
een aantal produkten. De mensen
hadden alles al, en kochten alleen
nog ter vervanging. Genoemde
voorbeelden: auto's (DAF en
Volkswagen zaten in die tijd in de
grootste problemen), koelkasten,
geluidsapparatuur, en zelfs wonin
gen (er was enige leegstand, wat
toen iets geheel nieuws was). Kort
om, de particuliere consumptie
liet het afweten en het ging dus
heel slecht met onze economie.
De werkloosheid is ook al iets
waar het nog nooit goed mee is
gegaan, tenminste wanneer je
door de jaren heen de kranten
leest en de politici beluistert. Het
gaat slecht als de werkloosheid
stijgt, en het gaat slecht als de
werkloosheid zoals nu niet
stijgt maar ook niet daalt. Het
gaat slecht als er 220.000 werklo
zen zijn, maar het gaat ook slecht
als er 120.000 zijn. Zoals in septem
ber 1973, toen Den Uyl, een half
Jaar premier, op zijn vrijdagse
persconferentie met een strak ge
zicht en op sombere toon het eer
ste werkgelegenheidsprogramma
van het kabinet-Den Uyl afkon
digde, omdat de werkloosheid het
akelige cijfer van de 124.000 al was
gepasseerd Het ging toen dus ook
al &eel slecht met de economie.
bruto nat. prod. (0/0)
inflatie (0/0)
werkloosheid (z 1000)
1974 1975 1976 1977 1978 1979
-2 +5 *2,5 +Z -fl
10 10,5 9 7 4,5 4,5
143 195 211 204 205 215
APELDOORN Het brood-
verbruik is de afgelopen tien
jaar met negen kilo gedaald,
namelijk van 67 kilo tot 58 kilo
per hoofd van de bevolking.
Daarmee is de broodconsump
tie op een dermate laag peil
gekomen, dat voedingsdeskun
digen zich zorgen maken over
het huidig bestedingspatroon
van de bevolking. Het is overi
gens niet een nationaal, maar
ook internationaal probleem.
Dit zei directeur P. van Zuilen
van bakkerij Saba, bij de hero
pening van de geheel vernieuw
de broodfabriek „De Halm" in
Apeldoorn.
Ondanks het verminderde
broodverbruik per inwoner,
bleek het toch nodig de capaci
teit van de „De Halm" te ver
groten. Het in gebruik nemen
van een geautomatiseerde na-
rijskast en een oven met rote
rende bakplaat van ruim 100
vierkante meter, mag een lan
delijke primeur worden ge
noemd. De 36 meter lange
mammoetoven kan een half
miljoen 800-grams broden per
maand produceren, waardoor
het gemoderniseerde bedrijf
tot de belangrijkste bakkerijen
in het oosten van het land is
gaan behoren en de grootste
van de Veluwe is.
Ruim honderd mensen produ
ceren in dit bedrijf zestig ver
schillende broodsoorten.
AMSTERDAM Nederland impor
teerde in het afgelopen jaar ruin 1.3
miljoen flessen champagne. Dat is 8
procent minder dan in 1977, toen 1,4
miljoen flessen door ons land werden
ingevoerd.
Met de Import van 1978. die een waar
de vertegenwoordigde van 30 miljoen
Franse francs (zo'n 14 miljoen gul
den) nam Nederland de achtste
plaats in op de ranglijst van cham
pagne-importerende landen. Koplo
pers bij die landen waren Italië en
Engeland met elk een import van
meer dan 8 miljoen flessen champag
ne België voerde ruim 7 miljoen fles
sen in. evenals de Verenigde Staten.
In totaal exporteerde Frankrijk vorig
Jaar 54,0 miljoen flessen champagne.
'Dat is 18 procent -neer dan in 1977,
toen 45.7 miljoen flessen werden
geëxporteerd.
