Wiegel is de ARP te erg Tekening van een lezer WITBOEK FRIESLAND FEBRUARI'79 röuw Commentaar POLITIEK M o-0-" >°V' .V- v" zo wordt tucht een lachertje Het benoemingenbeleid van het kabinet-Van Agt holtens rookgordijn (1) a-ioltens rookgordijn (2) ta9 ommentaar van anderen v J Plaats spokentrip stuur 'n brief andere strijd ERDAG 10 MAART 1979 BINNENLAND TROUW/KWARTET Scholten van defensie i-zich gemengd in het gesprek to ien de hervormde synode over 't ernwapens. Hij heeft het ge- t van deze besprekingen daar- benadrukt. Het debat was al ovjerkelijk, omdat de gebruike- tegenstellingen tussen links /e! :chts met het oog op het ernsti- nj espreksthema weggevallen wa- En nu kwam de minister via ,wijkpredikant met enkele op- ac tingen de serene stemming oren. I mi s het er nu uitziet zal de Ne- ndse Hervormde Kerk zich s"' een jaar officieel uitspreken 30[het bezit van kernwapens on- ;igl is. De kerk zal dan een stapje afi :r doen dan zij in 1962 reeds toen zij het gebruik van 1 wapens afkeurde. De stap die ier rordt voorbereid is een logisch 1 Dig. want een „neen" tegen 1111 lezit alleen is maar een halve n raak tra ras in 1962 nog niet zo duide- Jt< omdat toen bij sommigen de :hte leefde dat we de kernwa- slechts hadden om er van af te ie n. Hoe duidelijk blijkt deze :hte toen onjuist te zijn ge- Want sindsdien is er een rkelijk snelle en brede ont- tling op het gebied van de papens gekomen. Een raket H nu meer dan een kernkop die richtbaar zijn op derlijke doelen. De richtpre- taai cisie is verbeterd doordat de richt en geleidingssystemen steeds doel matiger worden. De kwestsbaar- heid van de raketten is vergroot. De reactiesnelheid is verkort. De vijandelijke doelen worden met satellieten in de gaten gehouden. En nu spreken we nog niet eens van het toegenomen aantal kern wapens en van de wapens, die nog op de tekentafel liggen. Er zijn sinds 1945 minstens zesdui zend officiële besprekingen ge weest over ontwapening en wapen beheersing. De resultaten zijn tot dusverre bedroevend. Het verdrag tegen de verspreiding van kernwa pens heeft niet gewerkt en de over-' eenkomst over de beperking van kernwapens heeft slechts geleid tot beperking van de vermeerdering en tot dusver ongekende verfijning van de wapens. Er zijn nu meer dan veertigdui zend kernwapens in de wereld. Men zegt wel eens dat er sinds 1945, dank zij de kernwapens geen grote oorlogen meer geweest zijn. Maar wat te denken van de vijftig miljoen doden, die sindsdien bij kleinere oorlogen in de randgebie den van de grote machtsblokken zijn gevoerd? Het afschrikkings systeem werkt niet buiten het ge bied van Navo en Warschau-Pact en als het ooit eens zou falen binnen dat gebied is het aantal doden niet meer in miljoenen uit te drukken. DEN HAAG Dezer dagen heeft minister Wiegel (binnenlandse zaken) met de voor dracht van mr. Ph. J. I. M. Houben tot voorzit ter van de Gewestraad Twente een pakket benoemingen afgesloten, dat de toenmalige fractievoorzitter mr. Willem Aantjes vorig jaar juli al in verhoogde staat van alarm had gebracht. Hij voorzag toen een benoemingen reeks, die sterk ten nadele van het CDA zou uitpakken. Gezien een zekere overbedeling van deze partij kon hij daar nog wel vrede mee hebben. Wat hem echter het meest stak, was dat dit nadeel vrijwel uitsluitend zou worden afgewenteld op het protestantse deel van het CDA, ARP en CHU. De nacht vóór hij met vakantie ging dicteerde hij daarom een boze brief aan alle CDA-ministers waarin hij vroeg met dit feit rekening te willen houden. De balans die nu aan het eind van de benoe mingenreeks opgemaakt kan worden, blijkt Aantjes inderdaad grotendeels in het gelijk te stellen. De ARP moest achtereenvolgens prijsgeven de burgemeestersposten van Vel- sen en Rijswijk, alsmede het voorzitterschap van Rijnmond. De CHU verloor Amstelveen. De KVP behield, zeer tegen de zin van de minister van Binnenlandse Zaken, Nijmegen en uiteraard Den Bosch. Weliswaar leverde deze partij Nieuwegein in, maar daar staat het voorzitterschap van de gewestraad Twen te tegenover. Wanneer deze post inderdaad moet worden beschouwd als de voorloper van een nieuwe provincie, zou deze benoeming' bovendien wel eens kunnen betekenen dat het CDA. in casu de ARP, volgend jaar ook zijn commissaris van de koningin in de provincie Utrecht de huidige commissaris mr Ver dam gaat dan met pensioen zal moeten offeren. Hieronder een beschouwing over het benoemingenbeleid van het kabinet Van Agt. door Willem Breedveld een toenemend aantal politici loet toegeven dat zij de greep t kernwapen hebben verloren enen dat kernwapens eigen- en wapens in de ware zin zin, t zij niet bruikbaar zijn om e verdedigen. De schets, die xvormde synode deze week besproken, noemt de situatie htloos en hopeloos. Een vér kwalificatie, die echter uist is. |we van deze „on"-wapens en is de volgende vraag, die niet onmiddellijk te beant- !n is. Minsister Scholten Ch et ai "Sn uit de provincie in een wonderlijke ervaring tin n een buitenlandse krant iets te lezen over de Neder- toestanden en gebeurtenis- o NHoor journalisten soms een was me en tot bezinning nopen- rijplzigheid: als dit het elders ersfpen beeld van ons land is, dan het hier ontworpen van andere landen waard? üeli tan ucc heeft van de hervormde schets ge zegd dat deze afkomstig is uit een vooringenomen hoek. In plaats van de nota met argumenten te bestrijden, heeft hij die verdacht gemaakt. Dat is niet de taak van een minister van defensie. Als hij het met de schets oneens is, dan kan hij daarvoor de bewijzen over leggen. Is hij het met de inhoud eens, maar bevallen de boodschap pers hem niet, dan legt hij in de beste militaire traditie een rook gordijn. Hij zou zich dan beter kunnen beraden op de vraag hoe we van die dingen afkomen en daar stappen toe ondernemen. DEN HAAG Een minister van binnenlandse zaken staat voor de onmogelijke opgave het onverenigbare te verenigen. Hij moet enerzijds tegemoet komen aan de locale democrati sche wens een burgemeester te benoemen, die zoveel mogelijk past bij de politieke kleur van de gemeente. Anderzijds moet hij rekening houden met de landelijke politieke krachtsver houdingen. Een burgemeestersbenoeming (tenminste die van grotere gemeenten) vereist een kabinetsbeslissing en daarmee zijn de landelijke verhoudingen onvermijdelijk mede in het geding. Een vluchtige blik op de Nederlandse politieke kaart leert al snel, dat beide beginselen elkaar tot op zekere hoog te uitsluiten. Een minister van bin nenlandse zaken die de plaatselijke democratie vooropstelt, zal al gauw tot de ontdekking komen dat dan met name de kleinere partijen in de verdrukking komen. Want waar vind je een gemeenteraad die in meerder heid de voorkeur zal geven aan een D'66-, een WD- of een ARP-burge- meester? Het is duidelijk, de minister zal krachtig moeten bijsturen om eniger mate recht te kunnen doen aan de landelijke politieke krachtsverhou dingen. En zo is het in het verleden mogelijk gebleken een ARP'er (Fib- be) te benoemen tot voorzitter van de Rijnmondraad, een KVP'er (Schols) tot burgemeester van Den Haag, of een WD'er (Vonhof!) tot burgemees ter van Utrecht. Het is een benoemingenpysteem van telkens weer moeizaam de eindjes aan elkaar knopen, dat bovendien nogal eens mank gaat aan een onuit roeibaar euvel. Politieke partijen ge bruiken namelijk al naar gelang het in hun kraam te pas komt, twee be ginselen door elkaar heen. De KVP bij voorbeeld stelde zich op grond van het beginsel van de plaatselijke democratie krachtig teweer tegen de benoeming van een PvdA-burge- meester in Eindhoven (Van der Lee). Maar diezelfde partij hanteerde ech ter de landelijke krachtsverhoudin gen om het burgemeesterschap in Den Haag te kunnen handhaven. De PvdA gedraagt zich in dit opzicht al niet anders. KVP'er Schols, Den Haag WD'er Vonhoff, Utrecht KVP'er Hermsen, Nijmegen Minister Wiegel Minister Wiegel heeft van meet af aan met veel verve een beleid uitgestip peld om enigermate aan dit dilemma te ontsnappen. Vooreerst stelde hij vast dat het CDA, gegeven de lande lijke krachtsverhoudingen, overbe- deeld is en kondigde meteen ook maar aan die verhoudingen ten gun ste van PvdA en WD recht te zullen trekken. Er kwam wel wat weerwerk uit CDA-hoek, maar erg overtuigend was dit ook weer niet. Wiegel had dus zijn eerste punt gescoord. Het bleek minder eenvoudig dit voor nemen ook met succes in praktijk te kunnen brengen. Om zichzelf wat meer kans te geven probeerde hij eerst een streep te zetten onder de speculaties over niet te benoemen burgemeesters. Die speculatievor ming zou immers te veel slapende honden wakker maken. Vandaar dat Wiegel „uit hoffelijkheid" Jegens de vorstin brak met de gewoonte een voordracht van het kabinet bekend te maken, nog voor de feitelijke be noeming door de Koningin. Hoe vaak kwam het immers niet voor dat een voordracht vrijdagmiddag al als agendapunt van de ministerraad werd meegedeeld en dat achteraf dan weer bleek dat de raad er toch weer niet uitgekomen was. Het „kwaad" van de speculatie was dan al wel in gang gezet. En dat wilde Wiegel voor komen. Een tweede poging van Wiegel om de teugels wat krachtiger in handen te krijgen, was zo mogelijk nog ingrij pender. Hij maakte een einde aan de onmiskenbare grotere greep, die de lokale democratie op het benoe mingsbeleid kreeg. Zo verbood hij de sommiss arissen der koningin nog langer te werken met zogenaamde vertrouwenscommissies uit de raad. Deze commissies beperken zich niet alleen tot het uitbrengen van een profielschets van de nieuw te benoe men kandidaat, zij horen ook zelf kandidaten en dat werd Wiegel wat al te gortig. De derde pijl op zijn boog was de Introductie van het begrip promotie. Burgemeesters moeten promotie kunnen maken, vindt Wiegel en dat wordt onmogelijk gemaakt als aller lei landelijke politici wegens hun-ver dienste voor de partij zonodig met een burgemeesterschap moeten wor den beloond. Op zichzelf is het niet onredelijk enigszins tegemoet te komen aan de promotie-wensen van burgemeesters. Het spreekt echter vanzelf dat de beoordeling daarover op centraal ni veau moet geschieden. In de opzet van Wiegel is het daarmee tevens een instrument om meer greep op het benoemingenbeleid te krijgen. De mi nister heeft alles bij elkaar opgeteld de ontwikkeling naar meer plaatselij ke zeggenschap over de te benoemen burgemeester krachtig een halt toe geroepen. Ten einde het ook met succes op te kunnen nemen tegen de landelijke politici nam Wiegel zijn toevlucht tot de zogenaamde pakket-benoeming. Je spaart gewoon een aantal vacatu res op en Je hakt vervolgens de knoop door. Alleen op die manier is een partij er toe te brengen wat water in de wijn" te doen, bijvoorbeeld omdat zij overbedeeld zou zijn. Zo'n pakket vormden ook de posten van Nijme gen, Den Bosch, Velsen, Rijswijk, Ede, Amstelveen, Nieuwegein en de voorzitterspos ten van de gewestraad Twente, en het openbaar lichaam Rijnmond. Offers Vaststond dat het CDA in dit pakket de nodige offers zou moeten brengen. Velsen (kandidaat, ARP-voorzitter Hans de Boer) ging op basis van deze afspraak daarom vlot over naar de PvdA. Minder succes had Wiegel ech ter met Nijmegen. Hier stuitte hij op een krachtige KVP-lobby, die kosten noch moeite spaarde deze stad voor de eigen partij te behouden. Het re sultaat van de actie was, dat Wiegel in het kabinet het onderspit moest delven. Het werd niet de PvdA-er Borrie, (ook door de commissaris van de koningin Geertsema nummer 1 op de lijst gezet) maar de KVP-er Herm sen. De minister realiseerde zich toen onvoldoende dat de KVP later ook weer met 's Hertogenbosch aan het langste eind zou trekken. De hoofd stad van Brabant, tevens zetel van de bisschop, kon onmogelijk met een PvdA-burgemeester worden opgeza deld. En aldus werd ook hier een KVP-er benoemd. Om toch enigermate de onderbede ling van PvdA. en WD op te heffen restte Wiegel niet veel anders de ARP en CHU de offers te laten brengen. Op die manier gingen Rijnmond en Rijs wijk voor de ARP verloren en moest de CHU Amstelveen prijsgeven. De minister rondde het pakket af met de benoeming van de KVP'er Houben tot voorzitter van de gewestraad Twente. Weer tot on genoegen van de PvdA, die zich an dermaal de voet dwars gezet zag door de KVP. maar al evenzeer tot groot ongenoegen van de ARP. In AR-kring vreest men dat de ge-- westraad als een opstapje moet wor den gezien naar een nieuwe provincie. En ook in de sector commissarissen der koningin gevoelen PvdA en WD zich onderbedeeld. Dat zou dan wel eens kunnen betekenen dat bij de eerstvolgende benoeming het CDA andermaal een offer moet brengen en het zou weer de ARP zijn die aan het kortste eind zou trekken, namelijk als de vraag aan de orde komt wie de ARP'er Verdam volgend Jaar moet opvolgen als commissaris van de pro vincie Utrecht. Wellicht is het tegen deze achter grond van politiek getouwtrek zo gek nog niet de plaatselijke democratie toch maar belangrijk meer inspraak te geven bij de benoeming van burge meester. Ongetwijfeld zal die ontwik keling ook ten koste gaan van de kleinere partijen, zoals de ARP. Maar dat gebeurt nu ook. Tekeningen, bij voorkeur in liggend for maat. sturen aan Trouw, jury politieke prent, postbus 859, 1000 AW Amster dam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbon. ADVERTENTIE hoe moet je reageren als de toch zeer Hollandse sto arder Courant schrijft over i waar je dagelijks werkt en traat loopt en in de eerste die beschouwing al gecon- erg rd wordt dat deze stad rijp voor een regering scommis- Laten ingezetenen en bui- inders, kenners en niet-in- che en maar even meelezen. steking van Amsterdam ook uit de staking van hel ipersoneel op het Centraal waar eveneens verslaaf- iin wanhoopstereur uitoef e- nen Een vakbondsman zei over het Centraal Station: „Wat de mensen hier hoog zit is het, dat zij minder beschermd worden door politie en justitie dan de criminelen die het hun zo moeilijk maken." De vrouw van burge meester Polak, op straat omringd door woedende bewoners van de Kloveniersburgwal, die over de verloedering klaagden en over de aanbieding van drugs aan hun kinderen zei: „Toen ze hier nog aan de overkant in het Sosage- bouw zaten, boden ze mij ook drugs aan." Amsterdam, big city. Men moet er zich niet over verba zen als de bewoners van de bin nenstad zelf nog eens in actie ko men. Zij zullen zich dan wel keren tegen die beklagenswaardige ver slaafden, terwijl de eigenlijke boosdoeners de handenwassers van gemeente, politie en regering zijn. De hoofdstad des lands wordt als een melaats oord door mensen van elders steeds meer gemeden. POSTMA ~1 1 Verschijnt eind maart Friesland zoals u het nog niet kende. Door vliegende sneeuwstormen bijna een week volledig van de buitenwereld afgesneden Geïsoleerde steden en dorpea Wanhopige boeren. Huizenhoge sneeuwduinea Foto grafisch verslag van de ijzingwekkende J februari-winter 1979.140 unieke foto's onder extreme omstandigheden gemaakt door Frans Andringa. Tekst van Klaas Jansma en Lütsen Kooistra. Ca 100 pagina's. 15.90 Rechtstreeks bestellen kan. H Bel 05100-51135.Of gebruik de boa U Lfi Zend hem in een open envelop aan De Tille, Antwoordnummer 105, Leeuwardea Géén postzegel plakken. tuurt u mij rechtstreeks/via boekhandel .ex. van Witboek van Friesland Ik betaal na ontvangst via acceptgirokaart (15.90 verzendkosten). Naamj Straati ^Randtekening.^j Gezamenlijke ritgave van Friesch Dagblad en De Tille te Leeuwarden. nen j| 2. 1 Een zich uitslovende Germaan maakt toch een groter kans om begrijpelijk „Nederlands" te schrijven dan een behulpzame Francofoon, contsteert Dick te Winkel uit Amstelveen na het le zen van de Duitse „boerderei"- reclame. Hij kreeg het in het „Ne derlands" gestelde „binnenregle- ment" van de Camping de la Dune in het Franse Pyla-sur-Mer aan de Golf van Biscaye in han den. De dertien geboden van de camping, die met dit hartelijke zinnetje beginnen: „Wij wensen u een zeer goede verblijf hier in onze camping. Wat de tucht be treft, beschouwen we dat uw in gang betekent het aannemen van dit reglement". En dan volgen de dertien tuchtregels: 1. Vóór het inplaatsen, presen teert u bij de receptie om het geven van u identiteitspapieren dat we u teruggeven na uw in schrijving. Maar u moet een cam- peurlicentie of een attest van burgerlijke verantwoordigheid aan geven. 2. U zult niet toegelaat worden als u een besmettelijke ziekte hebt. U verklaart onmiddelijk de verschillende ziekten u kunt oplopen. 3. De bezoekers zijn onder uw verantwoordigheid toegelaten. Bij hun aankomst wordt u ver plicht dit aan de receptie zeggen; een som te betalen wordt ge vraagd op meer dan 2 uur bezoek. 4. U zult de hygiënische regelen respecteren (ook die van wegver keer). 5. De toiletten en waslnstallaties zullen, na verbruik, altijd net worden gelaten, papieren en vuil nissen worden geworpen in vuil nisbakken. 6. De houtvuren en het gebruik van barbecues zijn streng ver boden. 7. De translstoren worden ge bruikt zonder lawaai. 8. Totale stilte is gevraagd vanaK 22 tot 7 uur. 's Nachts is het wa- genverkeer verboden. Een par king is voorbehouden aan de in gang van de camping daarvoor. 9. Wees voorzichtig met uw hon den; u bent verantwoordiger van hun daden. 10. U bent ook verplicht de bo men te respecteren: daarom ver mijdt u koorden op te hangen en strekt u bescheiden uw linnen; een beschuttende verdroger wordt voorgezien. 11. Uw vertrek zal na het ver dwijn van uw verblijfsresten kalm gedaan worden. Als u ver trekt 's morgens is het betalen verplicht de vorige dag vóór 19 uur. 12. Ieder overtreding dit regle ment wordt vervolgd door het verjagen van de camping. 13. We zijn niet verantwoordig van de stelen en beschadigen in onze installaties en materiaal. Wij bedanken u voor uw begrip van die regelen. Hun toepassen zal uw verblijf nog verbeteren!" Op deze manier wordt tucht wel een lachertje. In het oude Engelse stadje Ches ter kun je als toerist 's nachts de plaatselijke spoken bespieden. Er moet er een met een rode mantel bij zijn, verder een Ro meinse centurion uit de tijd dat de stad gesticht werd. en nog zo'n stelletje. De spokentrips zijn al leen in groepsverband te doen en worden georganiseerd door een plaatselijk reisbureau. „De gas ten klaagden er over dat het hier 's avonds en 's nachts maar een dooie boel was", zegt directeur Peter Beighton. „Nu kunnen ze met eigen ogen zien hoe levendig die dooie boel kan zijn". Biegh- ton kan evenwel niet garanderen dat de geesten van Chester zich voor elke groep toeristen zullen manifesteren. Ook een spook heeft een vrije wil, zegt hij. De baasjes willen wel, de honden moeten nog even wennen aan dit super-de-luxe, mobiele honden toilet, compleet met schep en bezem voor algemeen bazengebruik, waarvan er een stuk of wat in het centrum van Düsseldorf geplaatst zijn. Eén herdershond is er terwille van een vrolijk plaatje in geduwd, een andere kijkt zijn vrouwtje angstig aan of hij soms ook in dat malle hok moet. En inderdaad: hij moet, als hij tenminste moet. De journalist Boris Evdokimov is volgens de jongste berichten ver oordeeld tot opsluiting in een bij zondere psychiatrische inrich ting, waar hij in elk geval tot voor kort voortdurend werd „behan deld" met sterke verdovende middelen. De nu 55-jarige Evdo kimov werd in oktober 1972 in Leningrad gearresteerd op be schuldiging van „antl-Sowjet- agitatle en -propaganda", omdat hij artikelen met kritiek op de sowjet-autorltelten naar het bui tenland zond. Hij werd veroor deeld tot een verblijf in de bijzon dere psychiatrische inrichting van Dnepropetrovsk in de Oekraïne. Daar kwam hij in con tact met Leonid Plioetsj, even eens een gewetensgevangene, die inmiddels de Sowjet-Unie verla ten heeft en Evdoklmov's situa tie in de openbaarheid bracht. Vier Jaar later werd Evdokimov overgebracht naar het bijzonder psychiatrisch hospitaal van Ka zan, waar hij volgens herhaalde berichten behandeld is met ster ke verdovende middelen, waar door zijn gezondheid ernstig ge schaad is; volgens de laatste be richten kan hij zelfs moeilijk meer lopen, waarschijnlijk een symptoom dat aan zijn behande ling toegeschreven dient te wor den. Amnesty International heeft Evdokimov als gewetensgevan gene geadopteerd op grond van het feit dat hij opgesloten zit wegens het op geweldloze wijze gebruik maken van zijn rechten als mens en niet op medische indicatie. In beleefde termen gestelde brie ven (Russisch. Engels of Frans), waarin u uw verontrusting ken baar maakt over het feit dat Bo ris Evdokimov een medische be handeling ondergaat die zijn ge zondheid schaadt, en waarin u er op aandringt dat al het mogelijke in het werk wordt gesteld voor zijn vrijlating, kunnen gestuurd worden naar: SSSR, RSFSR Tatarskaya ASSR g. Kazan 420082, ul. Ershova 49. uchr UE 146 - Nachalniku. Polkovniku. K.L. Sveshnikovu. David Simpson, die zich sinds vier jaar als leider van de Britse afdeling van Amnesty Internatio nal bezighoudt met de strijd te gen marteling van politieke ge vangenen in de hele wereld, stapt in mei over naar een heel ander soort strijd: die tegen het roken. Hij wordt dan directeur van de ASH, de Engelse beweging tegen het roken. Sommige mensen vin den het een gekke overstap en begrijpen er niets van. zegt hij In het Engelse dagblad The Guar dian: „Ik heb er lang over nage dacht en ben tot de conclusie Eekomen dat deze nieuwe baan sommige opzichten nog veel meer een uitdaging voor me bete kent dan die bij Amnesty. Kijk, marteling is iets dat de gewone mensen zelf niet in de hand heb ben. Roken wel. Het lijden dat door roken kan ontstaan, kun je vermijden; de mensen doen het zichzelf aan. Als Je ziet hoeveel levens die ongezonde gewoonte kost en hoeveel ellende en ziekte de mensen zich op de hals halen, dan vind ik roken echt een nog groter probleem dan waar ik me tot nu toe mee bezighoudt". Da vid Simpson is nu 33. Als school jongen heeft hij wel eens stiekem een paar sigaretten gerookt, maar hij vond het niet lekker. Toen hij begin twintig was. pro beerde hij vol enthousiasme di verse pijpen en sigaren uit, maar die bevielen hem evenmin. Sinds dien staat hij geen mens toe in zijn omgeving een sigaret op te steken, zelfs niet na urenlang ver gaderen. Iedereen heeft zich aan het bordje- „niet roken" in zijn kantoor te houden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 5