inks verzet tegen homeini stelt eisen hobbels op de weg naar vrede in het Midden-Oosten Israël zwijgt na Egyptisch verzoek aan VS om wapens grits kabinet boos yer onverwachte ambtenaren Vietnam lith valt Zambia weer aan Thailand in april naar de stembus Stralend verleden achtervolgt VS ^andpunten Israël en Egypte niet muurvast ERDAG 24 FEBRUARI 1979 BUITENLAND TROUW/KWARTET lef hERAN (Reuter. UPI. AFP, AP) Enkele tienduizenden demonstranten hebben gisteren leelneming van linkse groeperingen aan de voorlopige regering van premier Bazargan ,p„ st. Ze demonstreerden tegen de wil van ayatollah Khomeini op het terrein van de ;de rersiteit van Teheran. he ver lijeenkomst die gisteren gehou- werd. kwam in de plaats van een afgelopen donderdag geplande estmars. die door het revolutio ns volksleger van Khomeini was me Dden. Khomeini heeft de actie hej het marxistische Fedayeen ei q afgedaan als een daad van q stische communisten, waaraan ,iic volk geen aandacht zou zoj^en •n van de linkse beweging zijn: iiiedige ontbinding van de strijd- t iten en vervanging daarvan door 'at /olksleger. 'en. ilkstribunalen om de leden van ,ro< >ude regime te berechten. Deze fsr^tribunalen moeten komen in de s van de door Khomeini opge- islamitische rechtbanken. vei ruggave van het grondbezit aan oor >eren met kosteloos gebruik van riciteit en water alsmede ver- king van gratis leningen. we itionalisatie van banken en bui- e nds kapitaal. t< vr dvoerders van de linkse Feday- iven toe dat Khomeini gesteund wordt door de rote meerderheid van de bevolking, maar wij zijzen er ver der op dat hun doelstellingen onder steund worden door de „werkende klasse". Ze deelden verder mee dat hun beweging geen relaties heeft met de nog steeds illegale Toedeh-partij, de communistische partij van Iran. Arbeidersraden De linkse beweging eist voorts een volledige vertegenwoordiging van alle groeperingen die een rol hebben gespeeld in het verzet tegen de sjah in de revolutionaire islamitische raad, een geheim lichaam waarin alleen de voornaamste medewerkers van aya tollah Khomeini zouden zitten. Op spandoeken werden gisteren voorts arbeidersraden in fabrieken geëist. Buiten het terrein van de universiteit werd ondertussen een demonstratie gehouden door ongeveer 500 mede standers van ayatollah Khomeini. Tot een botsing tussen de aanhan gers van de linkse beweging en de medestanders van Khomeini kwam het echter niet. SBURY (Reuter, UPI) Rhodesische gevechtsvliegtuigen hebben ren een zware nationalistisch guerrillakamp aangevallen op 30 kilometer pesten van de Zambiaanse hoofdstad Lusaka, zo heeft het militair jrbevel in Salisbury bekendgemaakt. Het is de tweede aanval binnen een i opeen basis van troepen van de nationalistische leider Joshua Nkomo. tallen ambulances reden na de aanval in Lusaka aan en af om gewonden ziekenhuizen over te brengen. mhuizen in de Zambiaanse hoofdstad vroegen ombloeddonors en een dvoerder van het Rode Kruis zei dat het internationale Rode Kruis iagd is om verbandmateriaal en andere benodigdheden. Hieruit kan opgemaakt dat het aantal slachtoffers groot moet zijn. aka is gezegd dat bij de Rhodesische luchtaanval honderden doden zijn len. Een woordvoerder van de Zambiaanse regering heeft verklaard dat Vluchtelingenkamp is getroffen door de aanvallen. De nieuwe regering in Teheran begint toenemende tegenwerking te onder vinden van de Koerden in het noord westen van het land. Dit blijkt uit berichten van het hoofdkwartier van het Iraanse leger. „Contra-revoiutio- naire elementen hebben met pamflet ten de mensen opgeroepen ten strijde te trekken tegen de legerposten in dit gebied", aldus een verklaring van de Iraanse radio, die waarschuwde waakzaam te zijn. Twee weken gele den deden zich in Koerdlstan ongere geldheden voor na aanvallen op poli tieposten in deze streek. De regering in Teheran reageerde hierop toen met de mededeling dat iedere poging van het gebied om zich af te scheiden zou worden neergeslagen. Inmiddels heeft koning Hassan van Marokko de sjah laten weten dat deze zolang als hij wil in dat land mag blijven. Koning Hassan, die de nieu we regering van premier Bazargan wel heeft erkend, verbindt daaraan echter wel de voorwaarde dat de sjah geen politieke activiteiten onder neemt. De vorst heeft overigens kou gevat bij het golf spelen en kon daar door gisteren geen verslaggevers ont vangen. Aanvankelijk lag het in de bedoeling dat de sjah een persconfe rentie zou geven. De sjah. die eerst van plan zou zijn geweest naar Zwit serland te gaan, blijft voorlopig in Marokko, waar hij wordt bewaakt door vijftien persoonlijke lijfwach ten, terwijl het paleis in de hoofdstad Rabat, waar hij momenteel verblijft, nog eens bewaakt wordt door 200 Marokkaanse militairen. Na de massale evacuatie die de Vere nigde Staten vorige week op touw zetten, zijn er nu nog maar 2500 Ame rikanen in Iran achtergebleven. En kele maanden geleden waren er nog Enkele tienduizenden leden en aanhangers van linkse bewegingen in Iran hielden gisteren een tegen Khomeini gerichte demonstratie op het universiteitsterrein van Teheran. De hamer met de sikkel en het geweer vormen het embleem van de marxistische Fedayeen. zo'n 50.000 Amerikanen in dat land. De afgelopen dagen hebben de Vere nigde Staten niet alleen gebruik ge maakt van vliegtuigen maar ook van schepen om de evacuatie te bespoedi gen. Schepen van de Amerikaanse en de Britse marine hebben buitenlan ders opgehaald uit twee zuidelijke havens in Iran. De buitenlanders zul len naar Bahrein worden overge bracht. Ministers Inmiddels heeft premier Bazargan zijn regering aangevuld met vijf nieu we ministers. Oeneraal Achmed Ma- dani is benoemd op de belangrijkste post van minister van defensie, Cho- lam Hossin Chokoehi als minister van onderwijs en de belangrijke gees telijke leider ayatollah SJariat-Mada- ri tot minister van wetenschap, cul tuur en kunst. TEL AVTV, CAIRO (Reuter, UPI) Israël heeft gisteren met een gepast zwijgen gereageerd op de vraag van president Sadat van Egypte aan de Verenigde Staten om modem wapentuig. Israëlische functionarissen zeiden aan te nemen dat ze wel wat van Washington zullen horen voordat er daadwerkelijk wapens aan Egypte geleverd worden. TDEN (Reuter, UPI) Britse ambtenaren hebben gisteren een 24-uursstaking het leven ontregeld. Het vliegverkeer h chaos geworden, rechtzaken gingen niet door, belasting- ■bujoren waren gesloten en zelfs de diplomatieke diensten Jpten met problemen. le 300.000 ambtenaren heeft vol- twee bonden, waarin ze zijn ;rd, 95 procent het sta- >1 opgevolgd maar de rege- ;gt dat slechts iets meer dan 50 it is gaan staken. De regering de actie van de ambtenaren ren onverantwoord" ge- Bij na alle ministers moesten gistermorgen hun kantoren betreden postende stakers 0f!ts) voorbijgaan. Minister David i van buitenlandse zaken zei: „Ik bli«e stakers met het grootste ple- »rbij want deze staking is één onverantwoordelijkste die ik ;b meegemaakt." van de ambtenaren komt jnverwacht, want de loononder- jen zijn nog in volle gang Labourregering op een zeer egen ogenblik. Zij had gister- mmm al een ernstige tegenslag te ian rken gekregen doordat de hoop ngele voor zeer veel ongemakken öde staking van het laagstbe- overheidspersoneel voorbij het allerlaatste moment ver- Eén van de bonden, de NUPE, tegen een compromisvoorstel van zijn eigen leiding. Er was een loonsverhoging van 11 procent voor gesteld. De NUPE vindt dit onvol doende. De regering, die zeer verbol gen is over de houding van de bond heeft gezegd dat zij niet bereid is tot verdergaande compromissen. Hoe ge spannen de verhouding tussen het overheidspersoneel en de regering is bewijst wel het incident gisteren toen minister David Ennals van gezond heidszorg een door stakingen getrof fen ziekenhuis bezocht. Een Jonge verpleegster schreeuwde: „Hij is een verrader, sla hem op zijn smerige tronie." De ambtenarenstaking van gisteren had onder meer tot gevolg dat veel vluchten van en naar Groot-Brittan- nië moesten worden afgelast omdat de vluchtleiders staakten. Smokke laars hadden de dag van hun leven omdat ook het douanepersoneel niet werkte. De stakers hadden wel een pamflet opgehangen, waarbij de bin nenkomende passagiers werd ge vraagd op een formulier in te vullen of ze goederen hadden moeten aange ven maar er was nauwelijks iemand, die een formulier in de „eerlijkheids- bus" deed. Postende ambtenaren voor hun kantoren in Downing Street in het Londense regeringscentrum Whitehall. De Amerikaanse president Carter heeft in reactie op de Egyptische ver langlijst voor wapentuig laten weten dat die veel groter is dar. de Verenig de Staten momenteel kunnen leve ren. Egypte zou maar liefst 300 F-16 toestellen willen kopen, waardoor het in plaats van Iran zou kunnen optre den als polltie-agent van het Westen in het Midden-Oosten. Het feit dat Israël zo terughoudend heeft gerea geerd op de Egyptische wensen, staat in scherp contrast met eerdere reac ties op beslissingen van de Ameri kaanse regering om Egypte 50 North rop F-5 toestellen te leveren, die nota bene veel minder gevaarlijk zijn dan de F-16 toestellen die Egypte nu vraagt. President Carter heeft wel laten blij ken dat hij Egypte beschouwt als een „bewaker van de vrede" in het Mid den-Oosten. Carter had lof voor presi dent Sadat die „op zeer dramatische wijze de laatste jaren had getoond dat zijn bedoelingen jegens Israël BANGKOK (AP) In Thailand zul len op 22 april algemene verkiezingen worden gehouden en in verband daar mee is gisteren het verbod op het houden van politieke bijeenkomsten ingetrokken. De verkiezingen zullen Thailand een min of meer democra tisch bewind moeten geven, zoals dat bestond voor de bloedige staatsgreep van oktober 1976. Vrijwel alle grote politieke partijen van het land heb ben verleden week laten weten aan de verkiezingen te zullen deelnemen. In bepaalde delen van het land waar zogeheten communisten actief zijn zal de staat van beleg gehandhaafd blijven. De huidige president van Thailand, de 60-jarige generaal Kri- angsak Cham an and greep in oktober 1977, eveneens via een staatsgreep, de macht. vreedzaam zijn". Carter wilde nog niet vooruitlopen op eventuele beslis singen ten aanzien van wapenleve ranties. In april gaat een grote groep Amerikaanse specialisten van het mi nisterie van defensie naar Cairo om na te gaan welke wapens Egypte no dig heeft, nu Iran geen betrouwbare bondgenoot in het Midden-Oosten meer is. WASHINGTON (UPI) De angst voor radioactieve straling groeit in drie staten in het Westen van de VS na een rapport over neerslag van oude kemproeven en berichten over de afvalbergen van de uranium win ning. Volgens een studie van de universi teit van Utah was het aantal kinderen met leukemie tweemaal zo groot als normaal in de zone waar destijds de meeste neerslag van de in Nevada gehouden kemproeven viel. Na beëin diging van de bovengrondse proeven waren de cijfers weer gezakt. Maar er zijn nog steeds gebieden in Utah waar de stralingsniveaus in bodem, plan ten en dieren nog niet geheel veilig zijn. Een ander probleem vormen de afval bergen die, soms bij of zelfs in steden, achterbleven. Het meeste uranium is er uiteraard uitgehaald, maar de res ten wasemen, zeer langzaam maar meetbaar, het radioactieve gas radon uit. Zo liet een ertsverwerkingsbedrijf in een buitenwijk van Salt Lake Val ley 1.6 miljoen ton mijnafval achter. Congresleden uit het westen kregen onlangs een wet aangenomen die de federale regering de rekening toe schuift voor het opruimen van 22 oude afvalhopen in zeventien steden. De gezondheidsdienst van Denver vond deze week in twee dagen veer tien radioactieve plekken. Vervolg van pagina 1 De Chinese pers heeft gisteren voor het eerst gewag gemaakt van de aan wezigheid van Chinese troepen in Vietnam. De nadruk werd gelegd op de Vietnamese weigering onderhan delingen te beginnen Het persbureau „Nieuw China" gaf een overzicht van „het front van Guangxi (de Zuidchi- nese provincie Kwangsi) en zei daar bij dat de burgers in de Vietnamese, grensgebieden de Chinese troepen steun hadden toegezegd, in het bij zonder in een aantal dorpen van de provincie Cao Bang. Over het verloop van de oorlog werd niets gezegd. In de Chinese grensprovincies wor den campagnes gevoerd om mannen tussen de 18 en 35 Jaar in te lijven bij militie-eenheden. De manschappen worden Ingezet bij het transport van militair materieel en bij het vervoer van gewonden en het „opruimen van mijnen". Generaal Giap De Vietnamese radio liet gisteren nog weten dat Vietnam gereed ls om de „grootscheepse Chinese invasie" het hoofd te bieden. In de radlo-ultzen- dlng werd verder gezegd dat de Viet namese minister van defensie Vo Ngoejen Olap een boodschap heeft gezonden naar zijn Russische collega, maarschalk Oestlnow en de Sowjet- Unie heeft bedankt voor „de enorme steun en hulp" aan het Vietnamese volk in hun strijd tegen de agressie van de ractlonairen in Peking. De boodschap werd verzonden ter gele genheid van de 61-ste verjaardag van het Sowjet-leger. (Een receptie in de Russische ambassade in Peking ter gelegenheid van hetzelfde gebeuren werd gisteren afgezegd). Giap, die naam maakte toen hij destijds de Franse troepen bij Dien Blen Phoe versloeg, drong er bij Japan op aan onderscheid te maken tussen „agres sors" en „slachtoffers" in het huidige conflict. Verder verzekerde hij dat het Vietnamese leger nog in sterkere mate zou gaan samenwerken met de strijdkrachten van de 8owjet-Unle. Nadat Hanoi eerder deze week al der tigduizend van de honderdduizend - man aan Vietnamese troepen in Cam bodja heeft teruggetrokken, werd gis teren bekend gemaakt dat ook uit het naburige Laos een regiment wordt teruggehaald dat zal worden Ingezet ter bescherming van de hoofdstad Zorgen in VS In de Verenigde 8taten neemt de be zorgdheid over de oorlog in Zuidoost- Azië toe. Washington heeft al om een spoedzitting van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties gevraagd en president Jimmy Carter heeft zijn minister van financiën, Michael Blu- menthal, die gisteren is vertrokken voor een elfdaags bezoek aan China en Japan, een persoonlijke bood schap voor de Chinese leiders meege geven. Blumenthal zal „waarschijn lijk" een ontmoeting hebben met vi ce-premier Deng Xiaoping (Teng Hsi ao-ping) en partijvoorzitter en pre mier Huaguofeng (Hoe Kwo-feng). Ook over de Sowjet-Russische opstel ling in het conflict maakt Washing ton zich zorgen. Russische oorlogsbo dems stomen volgens Japanse inllch- tingendlensten op naar de Zuidchine- se Zee en sommige waarnemers zijn bang dat de Russen Chinese havens onder vuur zouden kunnen nemen. De Franse president Valéry Qlscard d'Estaing en de Westdultse bonds kanselier Helmut 8chmidt hebben gisteren aan het einde van hun twee daagse bijeenkomst een beroep ge* daan op China zich terug te trekken uit Vietnam. Zij vinden dat de territo riale integriteit van alle landen in - acht genomen dient te worden en beiden zijn voorstanders van behan deling van het conflict in de Veilig heidsraad. Herman Amelink (redesproces tussen Egypte en Israël verloopt met horten en stoten, nu il om vrede te sluiten is er wel, maar telkens zijn er weer drempels "k, de partijen achter blijven steken. Telkens is het de regering van de nigde Staten weer die zich tot het uiterste inspant om de beide si jen over zo'n drempel heen te trekken. io president Sadat in november 1977 een acht bezoek aan Jeruzalem bracht. ^et algemene gevoelen dat vrede niet meer kon zijn. Wanneer Egypte en tot een vredesakkoord zouden komen llwfcuden Jordanië en Saoedi-Arabië ze- ilgen. zo waren de optimistische voor- r£ igen Het ging allemaal veel minder m men gedacht had. Eerst in septem- •ma n het afgelopen jaar slaagde de Ame- u Jise president na een dagenlang be- ie. oop Camp David erin de Israëlische A- er Begin en de Egyptische president op één noemer te krijgen. Begin en spraken af hun uiterste best te zullen >8.1 uim voor 17 december een definitief ,s pakkoord te tekenen. Hdeswil laal rentiende december verstreek echter j dat er een akkoord werd bereikt. De ef. telling daarover was algemeen. Toch de betrokken partijen hun vredeswil en De Amerikaanse president Carter e vorige maand Alfred Atherton als >eciale gezant naar het Midden-Oos- !n 1 n met de regeringen van Israël en e verder te praten. Maar ondanks een Voor Israël is het tweede document veruit het belangrijkst. De regering staat erop dat de ondertekening van het vredesverdrag met Egypte onmiddellijk gevolgd wordt door het uitwisselen van ambassadeurs. In het kader van zo'n vredesverdrag zal Israël het bezette deel van de Sinaï ontruimen. langdurig pogen, slaagde ook hij er niet in beide partijen dichter bij elkaar te brengen Daarop nodigde de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Cyrus Vance Egyp te en Israël uit elk een delegatie te sturen naar de Verenigde Staten om daar onder zijn leiding verder te praten over een vredesakkoord. Voor de vierde achtereen volgende dag spreken de Amerikaanse mi nister Vance, de Israëlische minister van buitenlandse zaken Dajan en de Egyptische premier Khalil nu al met elkaar. Dat ge sprek wordt gehouden op Camp David, een buitenverblijf waarvan de naam sedert het akkoord van september vorig jaar een voortdurend appèl op de betrokkenen is om ook daadwerkelijk tot een vredesakkoord te komen. De moeilijkheden tussen Israël en Egypte zitten vast op de concrete uitwerking van de akkoorden van Camp David, zoals die in september werden overeengekomen. Camp David leverde toen twee documenten op: één betreffende de algehele vredesregeling in het Midden-Oosten en één over het con crete vredesverdrag tussen Egypte en Israël. Egypte hecht echter veel meer aan het eerste document. Voor Cairo is vrede met Israël een eerste stap op weg naar een totale WIJZIQIflQ vredesregeling in het Midden-Oosten. mm Reeds in zijn gedenkwaardige toespraak tot het Israëlische parlement verklaarde presi dent Sadat: „Ik wil u in alle oprechtheid waarschuwen, dat ik niet gekomen ben om een gedeeltelijke vrede te sluiten Ik zeg u dat er geen vrede mogelijk is zonder de Palestijnen." autonomie als een bewijs van wantrouwen waardoor er een hypotheek komt te rusten op de werkelijke vredeswil. Juist de afgelo pen weken heeft de Israëlische regering er meer dan ooit blijk van gegeven dat ze niet van plan is afstand te doen van de bezette westelijke Jordaanoever. door de aanhan gers van de premier Judea en Samaria genoemd. Palestijnen De onderhandelingen die nu aan de gang zijn in Camp David spitsen zich toe op de relatie tussen deze twee delen van het eer der daar tot stand gekomen akkoord. Alvo rens een gedeeltelijk vredesakkoord te on dertekenen wil president Sadat de garantie dat de Palestijnen in de door Israël bezette gebieden zelfbestuur zullen krijgen. Als be wijs van die garantie wil Cairo van Jeruza lem de datum horen waarop in de bezette gebieden verkiezingen zullen worden ge houden, waarna men zal kunnen overgaan tot de installatie van een Palestijnse Raad Israël voelt er echter helemaal niets voor om dergelijke garanties te geven. Premier Begin ziet het inbrengen in een vredesver drag van een termijn voor de Palestijnse Een ander moeilijk punt in de onderbande lingen is de relatie tussen het nog te onder tekenen Israëlisch-Egyptisch vredesver drag en de Arabische verplichtingen die Egypte nog altijd heeft. Cairo wil op dit punt een wijziging aanbrengen in het con cept-vredesverdrag. In artikel zes van dit concept staat, dat de andere verdragsver plichtingen van Egypte het akkoord met Israël niet ongeldig maken. Een dergelijke bepaling ontneemt Cairo echter de moge lijkheid om in geval van een oorlog tussen Israël en een Arabisch buurland dat laatste te hulp te komen. Egypte heeft momenteel zeker niet het plan om zulke steun te bie den. maar wil zich tegenover de Arabische wereld zeker niet binden aan een onvoor waardelijke loyaliteit Jegens Israël. Presi dent Sadat zou echter wel bereid zijn genoe gen te nemen met de huidige tekst als daaraan een wettige verklaring van Wash ington werd verbonden waarin staat dat Cairo „ieder Arabisch land kan helpen in geval van niet uitgelokte Israëlische agressie Uitweg zoeken Het is nu aan de Amerikaanse minister Vance en zijn baas, president Carter, om een uitweg te zoeken in deze vastgelopen situatie. Gemakkelijk is dat bepaald niet. omdat de ontwikkelingen in Iran belde par tijen weer nieuwe argumenten in handen hebben gegeven om zich sterk te maken tegenover elkaar en vooral tegenover de Verenigde Staten. Israël beklemtoont tegenover Washington steeds dat het eigenlijk het enige bastion van democratie en vrijheid in het Midden- Oosten is, waarmee de Verenigde Staten eigenlijk blij moeten zijn. Er is in Israël al regelmatig gespeculeerd op een mogelijke toetreding van dat land tot de NAVO Met Turkije en op den duur Egypte zou Israël dan een van de centrale steunpilaren van het Westen in het Midden-Oosten kunnen worden. Maar ook Egypte heeft nieuwe argumenten geput uit de ontwikkelingen in Iran Cairo heeft zich evenzeer bereid verklaard ais steunpilaar van het Westen te fungeren en heeft de wens te kennen gegeven in ruil daarvoor meer wapens en openlijke Ameri kaanse steun bij de onderhandelingen te ontvangen. Via Egypte zouden de Verenig de Staten zo een flinke vinger in de Arabi sche pap kunnen houden. Een definitieve vredesregeling zal toch het karakter moeten krijgen van een compro mis tussen de wensen van Egypte en Israël De eerste tekenen van een dergelijke com promis zijn er al wel. Amerikaanse functio narissen hebben al laten doorschemeren dat president Sadat genoegen wil nemen met een indirecte verbinding tussen een algemeen vredesverdrag en een Egyptisch- Israëlisch akkoord Die indirecte verbin ding zou dan tot uitdrukking moeten wor den gebracht door een briefwisseling die als aanhangsel bij het verdrag komt. In die brieven zou moeten komen te staan dat het akkoord tussen Israël en Egypte niet ongel dig wordt wanneer de houding van de Pales tijnen het onmogelijk zou maken een auto nome status aan de Palestijnen in de bezet te gebieden te geven Door een dergelijke formulering zou tegemoet gekomen zijn aan de bezwaren van Begin dat op het deelak koord een hypotheek zou liggen, maar zou tegelijkertijd wel uitgedrukt zijn dat er een rechtstreeks verband bestaat tussen het deelakkoord en een omvattende vredesre geling. Compromis Een andere aanwijzing voor een compromis ls een recente uitlating van minister Dajan. Hij verklaarde onlangs in een toespraak tot oorlogsveteranen dat men op den duur niet om de Palestijnse Bevrijdingsbeweging PLO heen zou kunnen voor een definitieve vrede Weliswaar werd na deze uitlating ijlings tegengesproken dat het hier om een verandering in de Israëlische politiek ging Dajan wees er later ter toelichting op dat hij met name de invloed van de PLO op landen als Egypte. Saoedi-Arabië en Jordanië be doelde. maar hij voegde er tegelijk aan toe dat hij het nooit met Oolda Meir eens was geweest, toen zij verklaarde dat er helemaal geen Palestijns volk bestaat Dat Dajan dergelijke opmerkingen maakte nauwelijks een week voor hij naar Camp David vertrok, mag als een aanwijzing worden beschouwd dat er ook in het Israëlische standpunt nog wel degelijk beweging zit

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 7