Het CDA op z'n Europees
Tekening van een lezer
Argumentatie Pais
verrast commissie
Trouw
Commentaar
'shows' waarvan je niets ziet
0'
oor de keuze
pussen Castricum en Straatsburg
flauwe lever vaak besmet
De veranderaars en de verdoezelaars
HET LEVEN VAN EEN MINISTER VAN FiNANCiËN TÜDENS DE
BEGR.0TÏN6SDEBATTEN
POLITIEK
Afwijzing middenschool Amsterdam
stuur 'n brief
bloedgeld
prullaria
kïERDAG 24 FEBRUARI 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
niet gemakkelijk op dit
trnblik precies te voorspellen
de structuur van het CDA zich
ontwikkelen. Eén ding is niet-
lin zeker: het zal niet helemaal
rden zoals de optimistische op-
- llers van het draaiboek het zich
i het begin af hadden voorge-
Id.
jdj beslissing die de partij- of unie-
je en van KVP, ARP en CHU
gende week zaterdag moeten
;s. rien, vloeit na alles wat er, met
pie de afgelopen weken is ge-
en geschreven niet meer lo-
pls :h voort uit voorgaande beslis-
»en. CDA-vice-voorzitter Jans-
vai van Raay stelt het zo wel voor
de orde is slechts of de
11 kken juridisch en organisato-
ten:h zo goed doortimmerd zijn,
stu ze met een gerust hart naar de
/er terban kunnen worden ge-
ïrd"), maar het is de vraag of
r niet sprake is van de visie van
door juridische en organisato-
zorgen bedrijfsblind gewor-
api bestuurder.
^et politieke werkelijkheid en de
ie°' ïoudingen binnen het CDA
di te gecompliceerd om tot zulk
ze| juridische en organisatorische
voud te kunnen worden her-
"£g Er zijn grote verschillen in
Jtaliteit en visie aan de dag
das
keuze moet vooral gemaakt'
:n door mensen uit de afde-
„j, van de basis van de partij-
zoals dat heet. De moeilijkheid
>ij is dat een groot deel van
loor de praktijk van alle dag
huidige discussie de geschet-
larigheden echter niet of nau-
jks zal herkennen,
is te begrijpen uit de voorge-
;denis. Het CDA is op twee
lus ontstaan het dichtbij
de, kleinschalige van de ge-
iteraden en de provinciale sta
in het heel ver verwijderde,
laUtschalige van het Europese
'eitment en op beide niveaus
ia in andere verhoudingen ge
toet en met andere bevoegdhe
en problemen rekening wor-
igehouden dan in Den Haag.
net kras te zeggen: het CDA is
aan tussen Castricum en
tsburg en tussen Drente en
pa en van die tegengestelde
i is de grootste organisatori-
geestdrift voor het CDA uit-
geestdrift heeft het gevaar
kkkelijk te leiden tot een on-
Iche beoordeling. Daarom is
trij
Van onze redacteur weten-
hiKh
jhappen
fonjUTRECHT Wie in slagerij of
,ra] supermarkt (rauwe) varkensle-
led^er koopt, kan die het beste
iet neteen in de koelkast leggen
en dezelfde dag nog bereiden,
vaipat lijkt voor de consument de
■efflconclusie uit het onderzoek
naar de bacteriologische kwali
teit van varkenslever, waarop
sp< lierenarts J. M. de Kruijf
en promoveerde,
nd.
!fd 5» die bereiding is het zaak
ioe dat de rauwe lever niet, direct
len of langs een omweg, in contact
iagkomt met andere levensmidde-
Ue len. Want in ongeveer tien pro-
kjcent van de lever in de winkel
ui trof dr. De Kruijf salmonelle-
geslbacteriën aan, die darmstoor
nissen kunnen veroorzaken,
iir Voor de veiligheid van de lever
zelf levert dat geen problemen
op, omdat het produkt niet
rauw wordt gegeten. En bij ko
ken of bakken legt de salmo
nella gegarandeerd het loodje.
Maar „kruisbesmetting" van
rauwe lever haar voedingsmid
delen die niet worden verhit,
vindt De Kruijf geen denkbeel
dig gevaar.
Hij keek niet alleen naar sal
monella, maar ook naar alle
meer onschuldige bacteriën die
zich tijdens de produktieketen
op en in lever ontwikkelen. Het
onderzoek toonde aan dat de
voorgeschreven bewaartempe-
ratuur, lager dan drie graden,
geen overbodige luxe is. De le
ver blijft dan een dag of vier
goed. Bewaren bij tien graden
levert dan al een onaanvaard
baar produkt op.
getreden en d^èr moet volgende
week zaterdag over gesproken
worden; niet over de kwaliteit van
de uit te wisselen stukken.
En omdat mentaliteit en visie door
mensen gedragen en voortgestuwd
worden, moet ieder lid van de
partij- of unieraden op dit ogenblik
bij zijn/haar politieke intuïtie te
rade gaan en de mogelijkheid on
der ogen zien wat een definitieve
keuze voor de fusie kan beteke
nen. Al staat het niet zo in de
stukken omschreven, het gaat ook
om de vraag of ieder die keuze zal
overleven; of anderen onder
wie niet de minsten en geringsten
van het CDA-kader, de mensen
die twee jaar geleden nog blij be
groet werden omdat zij met hun
program en hun visie voor een
nieuw élan zorgden niet ge
dwongen zullen worden af te ha
ken of tenminste tot politieke let
hargie veroordeeld zullen worden.
In die analyse staat onze keuze
vast: het is inderdaad beter om,
zoals Aren Jan Vermaat dat vorige
week in onze krant formuleerde,
pas op de plaats te maken om
brokken te voorkomen en de poli
tieke geloofwaardigheid op ter
mijn niet in twijfel te trekken.
BRUSSEL Het heeft chris
ten-democraten nooit ontbro
ken aan rustgevende idealen
zoals harmonie, evenwicht,
vercoening der tegenstellin
gen en eenheid in verschei
denheid. Premier Van Agt zag
deze week zelfs kans er nog
een origineler aan toe te voe
gen, namelijk het streven
naar een synthese van de on
stuimigheid en het elan van
de jeugd met de rijpheid der
ervarenen en de wijsheid der
ouderen.
het misschien aardig zich even
door een ander de spiegel te laten
voorhouden, in dit geval een GPV-
waarnemer die deze week in het
Nederlands Dagblad schreef:
„Naar onze indruk hebben raads-
en statenfracties van het CDA er
weinig moeite mee zich één te
voelen, al gaat dat maar al te vaak
ten koste van de principiële be-
lijndheid. Een betoog dat herken
baar wortelt in de grondslag, hoor
je daar nauwelijks meer; zakelijke
overwegingen met een afkeer van
eenzijdigheid naar de ene of de
andere kant overheersen."
En al is dat dan misschien (net als
het Nederlands Dagblad zelf ook
opmerkte) een wat generaliserend
beeld de discussie over de lan
delijke verhoudingen kan natuur
lijk ook voor de basis een aanlei
ding vormen om op eigen niveau
nog eens te bekijken wat er onder
eigen handen is gegroeid, hoe dat
alles in zijn werk is gegaan en of de
resultaten misschien niet wat al te
gemakkelijk zelfgenoegzaamheid
in de hand hebben gewerkt. Een
„pas op de plaats" zou ook die
bezinning ten goede komen.
Geen zinnig mens zal op grond van
deze idealen de christen-democraten
er van kunnen verdenken de revolu
tie na te willen streven. Toch is de
realiteit er een van onevenwichtig
heid, van grote werkloosheid, van ar
moede in de Derde Wereld en een
gebrekkige medezeggenschapsstruc
tuur in het bedrijfsleven.
Op zichzelf zouden de idealen van
harmonie en evenwicht daarmee
evenzovele aansporingen moeten zijn
tot grote veranderingen van de maat
schappij. Tenzij men de ogen sluit
voor deze onevenwichtigheden. Dan
liggen de idealen van harmonie en
evenwicht bij wijze van spreken bin
nen handbereik. Weliswaar zijn dan
de tegenstellingen verdoezeld in-
plaats van verzoend, maar een knies
oor die daarop let.
,Om een of andere duistere reden is de
neiging tot verdoezeling binnen de
christen-democraten altijd groot ge
weest. Tegelijkertijd zijn er echter
ook telkens weer krachten werkzaam
die het streven naar harmonie wel
opvatten als een aansporing om de
onevenwichtigheden in de samenle
ving te slechten. De veranderaar te
genover de verdoezelaar.
Spanningsveld
Dit spanningsveld, dat in de Neder
landse christen-democratie altijd
aanwezig is geweest, blijkt zich ook
heel duidelijk op Europees niveau af
te tekenen. Anders dan bij voorbeeld
de socialisten of de liberalen bleken
de christen-democraten makkelijker
over de tegenstellingen van land tot
land heen te kunnen stappen. Dat
Hans de Boer, voorzitter van de ARP, op de EVP-vergade-
ring in Brussel
leverde een heuse Europese partij op,
de EVP (de Europese Volks Partij),
waarin christen-democraten uit
Frankrijk, Italië, Duitsland, Dene
marken, Nederland en Ierland broe
derlijk met elkaar optrekken.
De christen-democraten zijn met
recht van spreken trots op dit resul
taat en deze week, op het verkiezings
congres van de EVP in Brussel aan de
vooravond van de Europese verkie
zingen, was geen moeite te veel dat te
onderstrepen. Donderdag bij voor
beeld was zo wat het halve kabinet
Van Agt naar Brussel getogen om
met zijn aanwezigheid het gewicht
van het EVP-congres nog eens extra
aan te zetten. Maar ook de andere
landen hadden hun zwaarste geschut
in stelling gebracht. De EVP, de
macht van de christen-democratie in
Europa, was zichtbaar verenigd en
tientallen toespraakjes, meestal met
donderend stemgeluid uitgesproken
alsof men zich tot de ganse wereld
richtte, bevestigde dit nog eens.
Wie na afloop van die dag nog niet
geheel moegebeukt was. ontdekte
échter al spoedig dat achter deze fa
cade van harmonie ook heel wat te
genstellingen schuilgaan. Ook op Eu
ropees niveau is er een spanningsveld
tussen de veranderaars en de verdoe
zelaars. Zo willen de veranderaars
Europa geheel concreet gaan gebrui
ken om tekortkomingen in de samen
leving op te heffen. Dat betekent bij
voorbeeld dat niet alleen gezegd
maar ook Ingevuld moet worden hoe
de werkloosheid moet worden aange
pakt, hoe de zeggenschap in onderne
mingen moet worden geregeld enz.
Het is die veranderaars niet meege
vallen voor deze ideën een willig oor
te vinden. De Duitse christen-demo
craten bij voorbeeld hielden hardnek
kig vast aan de heilige koe van de
vrije markteconomie, maar uiteinde
lijk stemden zij toch ln met de formu
le die met wat goede wil als een begin
van indicatieve planning kan worden
uitgelegd. Een erkenning dus dat de
overheid bij de oplossing van sociaal-
economische problemen het voor
touw moet nemen.
De veranderaars hebben ook kans
gezien de economische groei te kop
pelen aan zaken als een goed leefmi
lieu en spaarzaamheid met schaarse
energie. Er zijn aanknopingspunten
geformuleerd om de Duitse Berufs-
verbote aan te pakken en zelfs is er de
gemeenschappelijke wens de bewa
pening te verminderen en de greep
van de overheid op de multinationals
te versterken.
Niet te juichend
Al met al hebben de christen-demo
craten een programma op tafel ge
legd waarmee ze redelijk voor de dag
kunnen komen. Toch is er alle reden
niet al te juichend te zijn. In de eerste
plaats is er de vraag of de wil Inder
daad aanwezig ls dit progrmma geza
menlijk uit te voeren. De Duitse
christen-democraten zijn met de
grootste moeite akkoord gegaan en
het is nog maar de vraag of ze straks
in het Europese Parlement van harte
zullen meedoen. Een afgevaardigde
uit dit land beklaagde zich erover
slechts met hun vieren een linker
vleugel te vormen van de dertig Duit
se kandidaten voor het Europese par
lement.
Bovendien is er de verleiding tot
blokvorming. De christen-democra
ten hebben zich tot nu toe afzijdig
gehouden van welke samenwerking
Tekeningen, bij voorkeur in liggend for
maat, sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 859, 1000 AW Amster
dam. Naam en adres aan de achterzijde
vermelden. Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon.
ANoeiEssEN
De Nederlandse minister-
president Van Agt aan het
woord in Brussel
door
Willem Breedveld
dan ook met de Engelse conservatie
ven en de Franse Gaullisten. Onder
geen beding wil de EVP onder één
noemer gebracht worden met rechts.
Dat neemt echter niet weg dat de
Duitse CSU die blokvorming wel de
gelijk nastreeft om aldus een Euro
pees front te vormen tegen het socia
lisme. Afgewacht moet dan ook wor
den wat er na de verkiezingen gaat
gebeuren.
Gelijkenis
Ondertussen lijkt de Europese chris
ten-democratie sprekend op het Ne
derlandse CDA. Ook de EVP zal
straks ln het Europese parlement een
sterke middenpositie Innemen. Nu
eens naar links opererend, dan weer
eens naar rechts. Onder geen beding
zal de EVP een bondgenootschap vor
men met hetzij de conservatieven
hetzij de socialisten, verzekerde Leo
Tindemans, voorzitter van de EVP.
Het kan zijn dat hij dit gezegd heeft
uit puur tactische overwegingen. Het
kan echter ook betekenen dat hij het
spanningsveld tussen de verande
raars en de verdoezelaars wil handha
ven. Dat laatste zou belangrijk zijn,
want zoals het CDA zou de EVP zon
der dat spanningsveld een ramp zijn.
Van onze onderwijsredactie
AMSTERDAM De commis
sie-middenschool is „pijnlijk
verrast" door de afwijzing van
het middenschool-experi
ment in Amsterdam-West
door minister Pais en staats
secretaris De Jong.
De commissie maakt geen bezwaar
tegen het besluit om het begin van
het experiment dit jaar nog niet te
laten doorgaan. Maar het is voorbarig
om nu al te zeggen dat zo'n midden
school er nooit mag komen, zegt de
commissie in een brief aan de be
windslieden.
Vooral de argumentatie van het be
sluit heeft de commissie-midden
school verontrust. Volgens de minis
ter zou een middenschool in Amster
dam-West ongewenst zijn, omdat zo'n
school wordt opgebouwd uit een aan
tal reeds bestaande scholen en de
fusie die daarvoor nodig is problemen
oplevert. De minister en zijn staatsse
cretaris vinden daarom, dat de kinde
ren in Amsterdam-west meer gebaat
zijn bij een scholengemeenschap van
lager beroepsonderwijs en mavo. Ook
zou de school een soort proefproject
voor het stimuleringsbeleid kunnen
worden.
De commissie-middenschool heeft er
bezwaar tegen dat het gemeentebe
stuur van Amsterdam (dat als be
voegd gezag optreedt) min of meer
gedwongen wordt in een richting die
het 2elf niet uit wil. Een midden
school is volgens de commissie nog
steeds een goede mogelijkheid om
kinderen in deze buurt meer kansen
te bieden. Ook als dat op dit moment
nog niet te realiseren zou zijn, mag de
minister niet concluderen dat een
middenschool ln deze wijk nooit mo
gelijk ls. Het ziet er naar uit dat de
gerezen moeilijkheden nog dit Jaar
zijn op te lossen.
De commissie-middenschool is voor
al op de ketting gesprongen omdat ze
vreest dat de argumentatie die nu
gebruikt is een precedent kan schep
pen. Als de minister ln dit geval van
mening is dat een scholengemeen
schap van lager beroepsonderwijs en
mavo betere onderwijskansen geeft,
zou die redenering straks ook op an
dere aanvragen kunnen worden toe
gepast. Uitbreiding van het aantal
experimenten (nu zijn er vijf, een
zesde ln Groningen begint in augus
tus) zou dan twijfelachtig worden.
Een gezamenlijke oudercommissie
voor de middenschool in de betrok
ken Amsterdamse stadswijk hebben
gisteren een delegatie van een man of
veertig naar Den Haag gestuurd. Ze
demonstreerden eerst bij het Cats-
huis waar de ministerraad vergader
de. Daarbij werd duidelijk gemaakt,
dat wat minister Pais Amsterdam
had geboden, voor de buurt onge
schikt en onaanvaardbaar is. De de
monstranten trokken later naar hel
ministerie van onderwijs en weten
schappen.
mmm
Een tentoonstelling, uitstalling
of vertoning. Dat is volgens de
dikke Van Dale gewoon Neder
lands voor het hier te pas en te
onpas gebruikte, maar nog altijd
puur Engelse woord „show". Iets
wat je kunt zien dus. Showen,
voegt Van Dale daar aan toe, is
dan ook „in een show vertonen",
en een show-manager is een „lei
der van een show, o.a. van hon
den en katten".
Afgaande op Van Dale zou je dus
praktisch alles wat op de televi
sie wordt vertoond („vertonin
gen", zie het voorafgaande)
„show" kunnen noemen: van
Vara Visie. Tros-cabaret en
NCRV-natuurquiz tot EO-koor-
zang. Allemaal programma's die
„vertoond" worden.
De omroepen denken daar blijk
baar anders over. In één week
vinden we in totaal maar vier t.v -
programma's die volgens de om
roepen de naam show verdienen:
de Mike Burstyn show, Sonja's
goed nieuws show, de Muppet-
show en de Alles is anders show.
Dan heb je nog de „showblzz-
quiz", maar die telt eigenlijk al
niet meer mee. Er zijn wel veel
meer duidelijke showprogram
ma's, maar die hebben allemaal
andere namen gekregen: amuse
mentsprogramma, muziekpro
gramma, popprogramma, of ge
woon „voorstelling" bijvoor
beeld.
Nee, dan de radioprogramma's,
waar je niet naar kunt kijken en
die dus in feite niets met het kijk-
woord „show" te maken hebben.
Ook van één week noteren we
deze programma's: ZO zaterdag
ochtendshow, de tien om kin
dershow, sportshow, Ko de bos
wachtershow, de radioshow, de
Beukers show, de tien uur jazz
show, de zandbakshow, de Theo
Stokkink show, de Kilima Ha-
waiians show, de Hugo van Gel
deren show, Ferry Maats soul
show en de taaishow. Dertien
shows diis, waarvan je niks kimt
zien.
De Duitse t.v.-stations hebben er
maar een paar. maar daar heb
ben ze er tenminste een eigen,
verduitst woord van gemaakt (de
Tagesschau en de Sportschau
bijvoorbeeld). België heeft één
(ook als zodanig aangekondigde)
praatshow, maar die heet Signa
lement. Het gekke is dat Enge
land waar het woord vandaan
komt, de kijkers en luisteraars
lang niet zo vaak met het woord
om de oren slaat als onze omroe
pen. Het Britse televisieprogram
ma maakt in één week melding
van de Antiques Road Show (die
misschien wel elke week terug
komt) en verder van de eenmali
ge Crufts Dog Show, een verslag
van een beroemde hondenten
toonstelling. Eerlijkheidshalve
moet daaraan toegevoegd wor
den dat de BBC-radio in één
week zes shows biedt, maar die
zitten dan wel over drie zenders
verspreid. Show of niet, het is
allemaal show.
Dit ls Mis ja Voichansky die zon
dag dertien Jaar wordt. Hij woont
In Leningrad, bij zijn grootmoe
der, mevrouw Friedlender. maar
zou dolgraag naar zijn moeder in
Londen gaan die hij 3'/j jaar niet
meer gezien heeft. Dat kan niet,
zolang de Sowjet-autoriteiten en
zijn vader geen toestemming ge
ven om Misja te laten emigreren.
Voordat zijn moeder, dr. Marina
Voichanskaja (43) in 1975 naar
Engeland vertrok, werkte ze der
tien Jaar lang als psychiater ln
psychiatrische ziekenhuizen in
Leningrad. In 1973 merkte ze dat
gezonde (politieke) dissidenten in
haar inrichting met gevaarlijke
drugs werden behandeld om te
„genezen" van hun „ziekte".
Toen ze protesteerde en sommige
patiënten probeerde te helpen,
begon de KGB haar te schadu
wen. gingen haar collega's haar
negeren en werd ze ten slotte
gedegradeerd. Een Jaar later
scheidde ze van Misja's vader.
Yevgeni Voichansky; het echt
paar was toen al twee jaar uit
elkaar. Nog een Jaar later, ln 1975,
besloot ze te emigreren naar het
Westen; haar ex-man beloofde
dat hij Misja zou sturen zodra zij
een baan en een huis gevonden
had. Dat liep anders. Toen dr.
Voichanskaja in het Westen be
gon te vertellen over het mis
bruik van de psychiatrie ln haar
land, gingen de Russische autori
teiten Misja als chantagemiddel
gebruiken om haar het zwijgen
op te leggen. De vader toch al
kwetsbaar omdat hij Jood is en
als militair technicus op een fa
briek werkt die uiterst belangrijk
ls voor de veiligheid moest zijn
permissie om de jongen te laten
emigreren, intrekken. Maar de
moeder laat zich niet bang ma
ken en heeft op verscheidene
congressen over psychiatrie toch
over het onderwerp gesproken.
zondag demonstreren in Londen
kinderen van Misja's leeftijd voor
de Russische ambassade. Wie
van hieruit wil helpen, kan ln een
brief aan de ambassadeur van de
Sowjet-Unie ln Den Haag (de
heer V. Tolstikov), Andrles Bic-
kerweg 2 (of via hem aan Mr. L. L
Brezhnev, General Secretary of
the Central Committee of the
Communist Party The Krem
lin Moscow, USSR) vragen om
toestemming voor Misja Voi
chansky uit Leningrad om zich
bij zijn moeder te mogen voegen.
U kunt daarbij herinneren aan
het hoofdstuk „hereniging van
families" uit de akkoorden van
Helsinki, waarvan de tekst in het
Engels luidt: „The participating
States will deal in a positive and
humanitarian spirit with the ap
plication of persons who wish to
be reunited with members of
their families
„Leven en liefde" heet het boek
dat de Italiaanse filmster Sophia
Loren hier ln handen heeft Een
boek over haarzelf, en zeker niet
het eerste: sinds haar twintigste
Jaar is er minstens een dozijn
boeken over haar geschreven.
Waarom dan nu weer deze blo
grafie van de Amerikaan A
Hotchner? Heel eenvoudig, zegt
La Loren: die vorige waren alle
maal prullaria, dus het werd
hoogtijd dat iemand nu eens de
waarheid over mij schreef.
Ook al zou Je al Je bloed wegge
ven, je mag van de belasting geen
druppel aftrekken. Dat zou ln ons
land geen punt zijn, maar in
WestrDuitsland zat zo'n aftrek er
tot nu toe misschien nog wel ln.
Daar geef Je als donor Je bloed óf
gratis aan het Rode Kruis, óf Je
kunt het bij een universiteit voor
een kleine vijftig gulden van de
hand doen. Een bloeddonor uit
Hessen schreef het ministerie
van financiën van die deelstaat,
dat hij meende recht op
belastingaftrek te hebben. Kijk,
schreef die man volgens West-
duitse kranten, als ik mijn bloed
aan de universiteit verkoop en
het geld dan aan het Rode Kruis
geef, mag ik dat als gift van de
belasting aftrekken. Dat is eigen
lijk een omweg, dus als ik recht
streeks bloed aan het Rode Kruis
geef moet ik daar net zo goed
aftrek voor kunnen krijgenDat
had je gedacht, antwoordde het
ministerie (maar dan in andere
bewoordingen) „Ook een gift ln
natura moet tot het vermogen
van de belastingplichtige beho
ren, wil die voor aftrek ln aan
merking komen Bestand- idelen
van het menselijk lichaam die
door medische ingrepen wegge
nomen worden, worden niet tot
dat vermogen gerekend".