assaal 'ja9 voor president Algerije ichandaal knaagt aan positie Vorster Israël en Egypte gaan praten Spanning in Bonn om nieuwe raketten 'Parlementsleden betrokken bij moord op Moro" nnen twee weken in Camp David Veertien doden bij ontploffing Wehnèr: Eerst onderhandelen Start campagne in stakend Spanje Premier Deng dreigt Vietnam Nieuw offensief van Polisario Lang wachten voor „bootjesmensen" npj reden nderdag 8 februari 1979 BUFTENLAND trouw/kwartet enj idei p» t Jan Keulen ion nieï nin jiERS Meer dan zes miljoen Algerijnen hebben gisteren hun ja-stem uitgebracht op llni dli Benjedid als nieuwe president van Algerije. In de loop van de namiddag meldde het (rijnse persbureau APS al opkomstpercentages van 70 tot 90 procent. de t u het eens dat de kandidaat inl festeld door het FLN-congres jnd dent van de republiek wordt?", der gd door respectievelijk een „ja" k en „nee", was de tekst van de het biljetten die de Algerijnen In de t l bussen konden deponeren. Een voo reldigende meerderheid stemde enl stig WOi ilrakuleus hoge cijfers waarmee ?nd üi als opvolger werd gekozen van hed verleden predsident Boemedien- Bei ftekende niet dat het Algerijnse ege unaniem is in zijn enthousiasme, e h<denkt u van Chadli?" „Ja, we in en hem niet hè. We weten niet Dit üj is. Als het nu Boeteflika was latiast Yahiaui, die kennen we jf e Maar Chadli hij is een hoge (ihe air in Oran en bezit een casino, ijdt geen armoede, dat is zeker, ha". „Gaat u op Chadli stem- „Ja we hebben geen andere hè. Er is maar één kandidaat." 66-r valken este re h rekjes als deze kon je bij tiental- e be 'oeren in Algiers. Ondanks alle pre, e leuzen en het revolutionaire g van Algerije, staat de „grote" akk ek ver van de meeste Algerijnen jegi 'at er precies gebeurd is op het op i :es van de FLN, de enig toege- i en partij in het land, blijft onzicht- ebn 1 in aatspers heeft alleen de kant-en- dat resolutie gepubliceerd en met yen woord gerept over de inhoud Ukk e discussies. Buitenlandse kran- uiS lie veel gelezen worden in Alge- ote oals Le Monde en Le Matin zijn an {gelopen dagen niet verspreid: tn igehouden door de censuur De dsvi op Chadli is in de Algerijnse r n voorgesteld, als een patriottische n e Met leuzen als „zeven februa- n n et volk bevestigt zijn waakzaam- ing"en vastberadenheid" of „zeven ari, eed van trouw aan de marte- werden de Algerijnen opgeroe- gjj e stemmen. ^ra<te afwezige nko t J( an erkiezmgscampagne heeft maar vo<.dagen geduurd. Maandag en idel ag werden in veel Algerijnse ste- massabijeenkomsten gehouden, afwezige was kolonel Chadli 'as dinsdag, één dag voor de :ingen, is zijn portret op grote maar meer met een algehele goedkeu ring door de Algerijnse bevolking van een politiek systeem dat de laatste jaren een relatieve welvaart heeft ge bracht. De enorme sociale controle en twee betaalde dagen vrij zullen ook hun steentje bijgedragen hebben aan het grote aantal „Ja"-stemmers. Beëdigd rtal" i.ik ;st< pre ben n n ijst eor n- i ééT sch<Isi Tl/Vii President Chadli. schaal verspreid in Algerije. De step pe- en woestijnbewoners die maan dag en dinsdag al opgezocht werden door het leger om hun stem uit te brengen, hebben dat dus gedaan zon der misschien te weten hoe de man waar ze op stemden eruit zag. Kran ten en televisie zijn in deze contreien dun gezaaid. Belangrijker dan Chadli's gelaats trekken zijn zijn meningen. „Laten we samen liet Algerije van morgen opbouwen door veel te werken en weinig te praten" was één van de meest markante uitspraken van de nieuwe president, in een kort inter view dat gisterochtend door twee Al gerijnse dagbladen werd gepubli ceerd. Chadli is zich niet te buiten gegaan aan gepraat. Behalve dit interview zijn van Chadli slechts enkele woorden bekend, uit gesproken bij het eind van het FLN- congres. Strekking van zijn schaarse uitlatingen is dat hij voort zal gaan op de weg van Boumedienne en trouw zal blijven aan de beginselen van de Algerijnse revolutie. Het hoge percentage „ja"-stemmers op Chadli kan dus weinig te maken hebben met enthousiasme over de persoon van de nieuwe president, Chadli. die op 10 februari zal worden beédigd, zal niet de sterke man zijn die Boumedienne was. Het is zelfs niet onmogelijk dat hij overscha duwd zal worden door Salah Yahiaui, die de post van eerste vice-president krijgt in het kabinet, dat eind volgen de week wordt geïnstalleerd. De radi cale Yahiaui zal adjunct-secretaris- generaal worden van de eenheidspar tij FLN en als zodanig het machtige partijapparaat blijven beheersen. Ook in het politbureau van de FLN zijn de Yaaui-aanhangers in de meer derheid. De verkiezing van Chadli op het FLNrcongres is, zo blijkt hoe lan ger hoe meer, het gevolg geweest van de scheidsrechtersrol die het leger voor zich opeiste om het niet tot een definitieve breuk te laten komen tus sen de gematigden, onder leiding van minister van buitenlandse zaken Boeteflika en de radicalen onder lei ding van Yahiaui. Naar nu gebleken is heeft de groep rond Boeteflika geprobeerd eind vo rig jaar een conferentie te organise ren van de „kaders" van het land. Een meer op het westen georiënteerde re gering onder leiding van Boeteflika moest het resultaat zijn van deze conferentie. Het leger heeft toen inge grepen en geëist dat de toekomstige regering in de geest zal werken van het „nationaal handvest" van Boe- medienne en dat een militair staats hoofd moest worden benoemd om deze lijn te garanderen. De toekomstige Algerijnse regering zal de „eenheid in verscheidenheid" gedachte van het leger weerspiege len. De aanhangers van Yahiaui, on der andere Mohamed Abdelghani als eerste minister, zullen in de meerder heid zijn. De vleugel Boeteflika zal wel vertegenwordigd blijven in de nieuwe regering, maar in een minder heidspositie. De rechtse islamieten, die zich veel krachtiger openbaarden op het congres dan werd verwacht, zullen ook een ministerspost toege wezen krijgen. Die niet misse beschuldiging staat deze week in het Italiaanse blad l'Es- t AVIV/CAIRO (Reuter, UPI, AP) Egypte en Israël lÜffin binnen twee weken de vastgelopen vredesbesprekingen tten. President Carter heeft beide landen persoonlijk temfenodigd voor een topconferentie in Camp David bij Was- ist. ton. jk c L5 alle waarschijnlijkheid zullen nhe, raëlische minister van buiten- Wi e zaken Mosje Dayan en de 'inn tische premier Mustafa Khalil Ir op 21 februari ontmoeten in loging de resterende verschillen vatting over een vredesverdrag e weg te ruimen. Het is niet isse£d welke ro1 de regering van de t ïigde Staten in de onderhande- ;rij jn gaat spelen. Volgens een ^pl( ivoerder van de regering in Je- en em, die de genoemde datum „zo is a, als zeker" noemde, zullen de n i ïigde Staten een actieve rol in 'Sp rredesproces blijven spelen. Hij 55in at bij een goed verloop van het aneg Carter, Begin en Sadat per- lijk naar Camp David zullen sraëlische kabinet zal zondag vergaderen over het nieuwe vredeso verleg. Leden van de Knesset willen dat het overleg dichter bij huis plaats vindt, zodat overleg met de achter ban makkelijker wordt. Verwacht wordt echter dat minister Dayan juist aan zal dringen op meer vrij heid, om zelf op de plaats van de onderhandelingen beslissingen te ne me.-. Het is bekend dat Dayan zich tijdens vorige bijeenkomsten te veel aan handen en voeten gebonden voelde. Volgens zegslieden, in Israël hebben de Verenigde Staten de laatste maan den een mildere houding getoond dan voorheen ten opzichte van het Israëli sche standpunt in het vastgelopen overleg. Dit zou gebleken zijn tijdens de vredesmissie van de Amerikaanse gezant Atherton. Verondersteld werd dat het vertrek van de sjah uit Iran voor Washington aanleiding is ge weest het standpunt ten aanzien van Israël te versoepelen om voldoende invloed in het Midden Oosten te be houden. Mensenrechten Volgens een rapport van het Ameri kaanse ministerie van buitenlandse zaken hebben militaire autoriteiten in Israël Palestijnse gevangen mis handeld en gemarteld. Het Ameri kaanse dagblad Washington Post pu bliceerde gisteren uit een nog niet eerder openbaar gemaakt rapport over mensenrechten in de wereld. Het rapport citeert aantijgingen van Pa- lestijnen, die zeggen dat mishande ling van gevangenen in Israël syste matisch in praktijk wordt gebracht. In een verklaring ontkende de Israëli sche regering de beschuldigingen en zei dat het internationale Rode Kruis vrije toegang tot de gevangenissen krijgt om met de gevangenen te spreken. presso. De zaak wordt zo hoog opge nomen dat morgen de commissies voor binnenlandse zaken en justitie van het huis van afgevaardigden in spoedzitting bijeen komen. Volgens l'Espresso heeft de christen democratische senator Vittorio Cer- vone een ontmoeting gehad met de ontvoerders van Moro. Daarbij heeft een verder ongekende man hem laten weten dat twee parlementsleden en iemand die nauwe banden onder houdt met het Vaticaan bij de ont voering en de moord op Moro betrok ken waren. De ontvoerder zou Cervo- ne hebben voorgesteld een hinder laag te leggen om de ontvoerders van Moro in te rekenen Ernesto Viglione, een Journalist van Radio Monte Carlo, zou de parle mentsleden met de Rode Brigade, die Moro ontvoerde, in contact hebben begracht met Cervone. Die heeft dat bevestigd maar zei ook dat bijzonder heden daarover meteen aan de politie zijn doorgespeeld. BREMEN (AFP) Bij een ontplof fing, die zich gisteravond laat tijdens de wisseling van de ploegen in een meelfabriek in de Duitse plaats Bre men voordeed, zijn vermoedelijk veertien menSen om het leven geko men. De oorzaak van he ongeluk is onbekend, het fabriekscomplex ziet er over een oppervlakte van 150 bij 50 meter uit alsof het was gebombar deerd. Rond één kilometer om de plaats van het onheil sprongen alle ruiten. De mogelijkheid dat zich een meelstofexplosie heeft voorgedaan wordt niet uitgesloten geacht. Van een onzer rédacteuren AMSTERDAM In Bonn is de vraag opeens actueel gewor-, den of de Westduitse regering (voorlopig) zal afzien van modernisering van de op haar grondgebied aanwezige takti- sche atoomwapens, om eerst de mogelijkheden van ontwape ningsonderhandelingen te kunnen onderzoeken. Terwijl bankbedienden in staking gingen en een groot aantal bedrijven in de metaalsector na dagenlange stakingen weer op gang kwamen, is gisteren 'in Spanje de campagne begonnen voor de algemene verkiezingen van 1 maart. De meeste partijen hebben na vier verkiezingen in iets meer dan twee jaar niet veel geld meer over voor een campagne en het volk lijkt weinig geïnteresseerd. Volgens recente opiniepeilingen maakt de socialisti sche partij PSOE de meeste kans de grootste partij te worden. Op 5 april volgen verkiezingen voor de gemeenteraad. ROME (AP, Reuter, UPI) De Italiaanse parlementsleden zijn betrokken geweest bij de moord op oud-premier Aldo Moro. Dit laatste wordt bepleit door de 72- Jarige fractie-voorzitter van de Soci aal-Democratische Partij (SPD) in de Bondsdag. Herbert Wehner. Enkele weken geleden vroeg hij zich in het SPD-maandblad „Neue Gesell- schaft" al af. waarom niet wordt ge broken met de oude gewoonte om eerst wapens aan te schaffen en pas daarna over afschaffing ervan te on derhandelen. Enkele dagen geleden herhaalde hij zijn vraag in enkele interviews en zette hij uiteen wat zijn beweegredenen zijn Wehner meent dat de met zoveel moeite verwezenlijkte West-duitse „Ostpolltik" (met name ten opzichte van de Sowjet-Unie, Polen, Tsjechos- lowakije en de DDR), gevaar loopt, als West-Duitsland (als enige in Euro pa) nieuwe raketten voor de middel lange afstand zou aanschaffen. Hij meent dat eerst met de Sowjet-Unie moet worden onderhandeld, om te beginnen in Wenen, waar al zes jaar ang zonder succes wordt gesproken over een wederzijdse evenwichtige beperking van strijdkrachten (MBFR) in Europa. Helsinki Leveren deze onderhandelingen niets op, dan moeten volgens Wehner de westelijke landen met de Sowjet- Unie aan tafel gaan zitten in het kader van een vervolgconferentie over het in 1975 getekende Helsinki - akkoord. Wehner is van mening dat het Westen tot dusver veel te weinig heeft gedaan om met de Sowjet-Unie tot overeenstemming te komen. Wehner maakt er geen geheim van dat naar zijn mening de militaire in spanningen van de Sowjet-Unie de fensief zijn en dat de Sowjet-strijd- kachten in Oost-Europa zijn gelegerd om die landen binnen de invloeds- Eenheid sfeer van de Sowjet-Unie te houden. zijn interventie succes zal hebben, moet worden afgewacht, omdat kan selier Helmut Schmidt ook rekening moet houden met zijn liberale rege ringspartner TOKIO. BANGKOK (AP, AFP. UPI) De Chinese pre mier Deng Xiaoping heeft Vietnam gedreigd, vanwege de inval van dat land in Cam bodja. Tijdens zijn bezoek aan Japan zei Deng dat Vietnam wegens de invasie „gestraft" moet worden. HIJ vergroot te daarmee de vrees dat China actie wil ondernemen tegen de zuiderbuur. Westerse inlichtingendiensten heb ben in Tokio laten weten dat China versneld verder gaat met de opbouw van een troepenmacht aan de grens met Vietnam. Hanoi en Peking hebben elkaar de laatste maanden herhaaldelijk be schuldigd van grensoverschrijdingen. Japan is uiterst terughoudend om verwikkeld te raken in het Indo-Chi nese conflict. Wel werd gisteren de vrees uitgesproken dat een Chinese vergeldingsactie tegen de door Rus sen gesteunde Vietnamezen het risico van een grote oorlog met zich mee kan brengen. Japan heeft de Vietna mese inval ln Cambodja veroordeeld, en de ontwikkelingshulp voor Hanoi stopgezet Viglione is inmiddels gearresteerd op beschuldiging van het aanmoedigen van misdadige activiteit, en het afleg gen van een valse getuigenverklaring. De schrijver van het artikel in r Espresso is ondervraagd door de offi cier van jüstitie die het onderzoek in de zaak Moro leidt. Hij oefende kritiek op de (liberale) minister van buitenlandse zaken Hans-Dietrich Genscher en zei ter verduidelijking, dat de delegaties van andere landen West-Duitsland bij de MBFR-bespreklngen in Wenen als een remmende factor beschouwen. Wehners verleden. Wehners tegenstanders zijn ook nu geneigd om aan diens verleden te herinneren. De SPD-voorman was vroeger communist en vertoefde in de Hitler-periode geruime tijd in de Sow jet-Unie. Na de oorlog bewees Wehner echter een goede (sociaal-)democraat te zijn en ook nu is er geen enkele reden om aan zijn gezindheid te twij felen. Wehners demonstratieve optreden heeft dit keer ook veel te maken met de grote onenigheid die binnen de SPD bestaat over het al dan niet aanschaffen van nieuwe raketten voor de middellange afstand. De frac tie-leider heeft zich tot woordvoerder gemaakt van de „dissidenten" onder de SPD-afgevaardigden om ernstige moeilijkheden te voorkomen, zoals die zich in het debat rondom de „neu tronenbom" hebben voorgedaan. Of ALGIERS (AFP) De bevrijdings beweging voor de WestrSahara, Poli sario, heeft de afgelopen maand zeker 2100 Marokkaanse militairen buiten gevecht gesteld en twee F 5-vliegtui- gen neergehaald. Daarnaast vernie tigde het vier helikopters van het Marokkaanse leger en verscheidene honderden vliegtuigen. Dit staat in een communique van de minister van defensie van de in 1976 door het Poli- sano uitgeroepen Democratische Re publiek van de Sahara. Onderwijl heeft Cambodja laten we ten dat het een nauwere eenheid wil tussen Cambodja. Laos en Vietnam. De voorzitter van de revolutionaire volksraad. Heng Samrin, sprak van de "militante solidariteit van de drie Indochinese volken". De oproep viel samen met de 49e verjaardag van de oprichting van de al lang ter ziele gegane Indo-chinese communistische partij, door wijlen Ho Tsjl-minh. Tus sen Laos en Vietnam bestaat, met name wat betreft defensie, al een nauwe samenwerking. In Laos bevin den zich naar schatting zo'n 30.000 Vietnamese soldaten. Heng Samrin zei verder dat zijn rege ring geen plannen heeft voor een snel le terugkeer van de bevolking naar de Cambodjaanse steden. Het verdreven bewind in Cambodja had alle stede lingen naar het platteland overge bracht, omdat daar volgens het regi me de toekomst van het land lag Pas als de omstandigheden het toestaan zullen Cambodjanen mogen terugke ren naar de steden, zo zei Heng Samrin. HONGKONG (Reuter) De onge veer 3000 nieuwe Vietnamese boot vluchtelingen die op het vrachtschip Sky Luck in de wateren van Hong kong arriveerden gaan een lange wachttijd tegemoet. Het schip, dat zonder toestemming te vragen de ter ritoriale wateren binnenstoomde. zal niet gedwongen worden te vertrek ken, maar de autoriteiten hebben la ten weten dat de Britse kolonie nu echt vol zit met vluchtelingen en dat er geen enkele meer bij kan. Vorige maand liet Hongkong 3.400 vluchtelingen, die vier weken op het vrachtschip Huey Fong hadden geze ten. ten slotte uit humanitaire over wegingen toch toe. r Hennie Serfontein n ANNESBURG Het Zuidafrikaanse informatieschandaal, ook wel lergate genoemd, brengt de regering steeds meer in verlegenheid nu andacht toeneemt voor de rol van president Vorster. die destijds enstiier was. der Den ijn ïetj de positie van de vroegere leider van 'rag uidafrikaanse inlichtingendienst Boss, e de raai Hendrik van den Bergh, zijn de isti| ngen sterk verdeeld. De procureur-ge en s ii weigert hem te vervolgen voor zijn rlie gschattende opmerkingen over de me nissie. volgens de Zuidafrikaanse wet «lediging. lopen maandag nam de Progressieve •ale Partij (PFP) de ongebruikelijke ïm zich te verzetten tegen het tradltio- eerbewijs van het parlement voor de lent, aangezien er nog teveel vragen de rol van ex-premier Vorster in het matieschandaal onbeantwoord zijn. naar het ministerie van informatie, zonder dat het parlement er iets van af wist. Basson noemde het oneerlijk dat de minis ter van informatie, Connie Mulder, en ande ren wel zijn ontslagen, terwijl mensen als president Vorster en premier Botha nog hoge posities bekleden. De Zuidafrikaanse grondwet maakt het echter vrijwel onmoge lijk kritiek uit te oefenen op de president vanwege politieke handelingen in het verle den. omdat niets gezegd of gedaan mag» worden dat de „waardigheid" van het presi dentschap aantast. De PFP nam vorige week nog een ongebrui kelijke beslissing. Volgende week namelijk zullen de gemeenteraadsleden en parle mentsleden van de PFP in Johannesburg de plechtigheid van de gemeenteraad boy cotten. waarbij president Vorster ereburger wordt van de stad. Dit betekent dat Vorster de versierselen uitgereikt zal krijgen in een zaal. waar slechts 21 van de 47 gemeente raadsleden aanwezig zullen zijn. van het ministerie van defensie Welingelichte kringen houden er rekening de wijl w t daaropvolgende debat, dat overigens voortduurt, zinspeelde Japie Basson. «langrijk parlementslid van de PFP. sta *nll)k °P dat Vorster maar beter kon den als president. Basson stelde Vor- V( verantwoordelijk voor het informatie- t 'daal en voor de overdracht van gehei- aak Connie Mulder, afgetreden door het informatieschandaal. mee dat president Vorster op een later tijdstip dit jaar vanwege zijn „slechte ge zondheid" zal aftreden. Ook het regerings gezinde dagblad Hoofstad heeft al op deze mogelijkheid gezinspeeld en in Kaapstad is het in diplomatieke kringen al een belang rijk onderwerp van gesprek Boss De controverse rondom BOSS-lelder gene raal Hendrik van den Bergh krijgt iets van een tragi-komedie Het Zuidafrikaanse pu bliek was geschokt, toen Van den Bergh niet vervolgd werd voor zijn minachtende opmerkingen over de commissie-Erasmus op een persconferentie, begih december. De procureur-generaal van Transvaal vond vervolging „niet in het landsbelang". Maar drie maanden geleden werd de Engelstalige Rand Daily Mail, het nlet-regeringsgezlnde ochtendblad uit Johannesburg, wel ver volgd omdat het alleen maar rapporten openbaarde die tegen de bevindingen van de commissie ingingen De Zuidafrikaanse bond van advocaten en de dagbladen (zelfs regeringsgezinde) had den kritiek op het besluit om de BOSS- leider niet te vervolgen. In Pretoria werd een comité voor rechtsgelijkheid opgericht, bestaande uit leden van de vier oppositie partijen en belangrijke advocaten, dat ver volging van Van den Bergh eiste Overal in het land kreeg het comité steun en vorige week zaterdag tekenden duizen den mensen een petitie. Van hen was negen tig procent Afrikaans-sprekend en vaak re geringsgezind. Het drama werd compleet, toen generaal Van den Bergh zelf de petitie tekende, die om zijn vervolging vroeg. Generaal Van den Bergh. eens de op één na machtigste man in Zuid-Afrika, is verbit terd door de verklaring van de commissie- Erasmus dat hij premier Vorster flink ge manipuleerd had. en dat hij ten dele verant woordelijk was voor het informatieschan daal. Hij wil nu vervolgd worden, omdat hij zich dan voor een rechtbank kan verde digen. Niet openbaar Het publiek tast volledig ln het duister over het hoe en waarom van de conclusies van de commissie-Erasmus. Het kabinet had beslo ten de getuigenissen van Van den Bergh, Vorster, Mulder en de vroegere staatssecre taris voor informatie, Eschel Rhoodie, niet openbaar te maken. Van den Bergh had er juist op aangedrongen dat zijn verklaringen gepubliceerd zouden worden Zelfs in rege ringskringen suggereert men nu, dat de regering-Botha bang ls dat de uitspraken van generaal Van den Bergh en Connie Mulder president Vorster en premier Pieter Botha kwaad kunnen doen Dat is ook de reden waarom Van den Bergh de mond is gesnoerd door hem niet te vervolgen, en waarom Connie Mulder door de kiesvereni ging van de partij vorige week gedwongen werd uit het parlement te stappen. Eschel Rhoodie. de derde man in het schan daal. ls nog niet in Zuid-Afrika terugge keerd. nadat twee maanden geleden zijn paspoort was Ingetrokken. Vermoedelijk houdt hij zich ergens in Europa schuil Sensatie Afgelopen zondag werd Zuid-Afrika al weer opgeschrikt door nieuwe sensationele ont hullingen van de Sunday Express in Johan nesburg. Dit blad speelde een belangrijke rol bij de openbaring van het schandaal De Express publiceerde een zin die ln het uit eindelijke Erasmus-rapport was geschrapt, doordat die niet in het landsbelang zou zijn. Volgens de Sunday Express luidde die zin „Als iemand vermoord moest worden, zei hij (generaal Van den Bergh) .kill*. ZIJ (ver moedelijk de agenten) deden dit dan, zon der er op te letten of de slachtoffers belang rijk waren." De Sunday Express berichtte ook dat pre mier Botha op 6 december een partijverga dering had verteld dat er een zin was ge schrapt uit het Erasmus-rapport HIJ zou toen gezegd hebben dat generaal Van den Bergh zelfs moord niet uit de weg zou zijn gegaan Als de premier dit inder daad heeft gezegd, zou dit betekenen dat hij zijn partijgenoten informatie heeft gegeven die hij voor de oppositie verzwijgt. Premier Botha en generaal Van den Bergh hebben beide berichten van de 8unday Express echter ontkend.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 7