)gent-provocateur zet
e zaak op zijn kop
Leger Iran blijft
Bakhtiar steunen
Ontdek 't verrassend
lekkere verschil tussen
gisteren en vandaag.
Verrassend vernieuwd.
gJlokken crimineel gedrag roept vragen op
erheid werkt
&<t aan
%cot Israël
Korte staking bij
Perscombinatie
Menten in maart
voor Hoge Raad
Wedden dat ook
u verrast 'Hé... is dat
Nescafé?!' zult zeg
gen. En dan zeggen
wij, een beetje trots:
Ja, dat is onze nieuwe
Nescafé Extra'
Die hebben we extra lekker
weten te maken. U proeft 't
meteen bij uw eerste
slokje. Dat is lekkere
koffie. Met 'n verruk
kelijk vollere smaak.
Met 'n rijker aroma 11
Nieuwe Nescafé U f
Extra zit voortaan ook V\
in onze vierkante pot. V.
De pot met het smaak-
bewakende klikdeksel.
Alles bij elkaar 'n heel
verschil met gisteren. Een
verrassend lekkerder
verschil.
;RDAG 8 FEBRUARI 1979
TROUW/KWARTET P 6 - RHS 23
IW^
'S
!t Amsterdamse gerechtshof heeft vorige week arrest gewezen in een zaak waarin het ging
de vraag of ten behoeve van de opsporing van strafbare feiten gebruik gemaakt mag
jen van een zogenaamde agent-provocateur. Dat is een functionaris die, belast met de
joring van strafbare feiten, meewerkt aan het tot stand komen van een strafbaar feit.
een onschuldig voorbeeld te ge
in een lokaliteit waarin alleen
lolvrije dranken mogen worden
echt, komt deze controleur bin-
►n bestelt een glaasje bier. Wei
de kastelein, dan is er geen vuil-
an de lucht. Serveert hij daaren-
i het biertje wel, dan pakken de
ere wolken zich boven de waard
n en raakt hij. buiten een moge-
onze juridische medewerker mr. N. D. Jörg
|g veroordeling door de strafrech-
•wellicht ook zijn vergunning
Wat is het nut van dit optre-
T Het nut is dat blijkt dat deze
J lein bereid is de drank- en hore-
t te overtreden, en dit vermoede-
>ok niet nalaat, als anderen bier
llen.
Blijk
20" is de kwalijke kant van zulk
olerend optreden? Dat een over-
functionaris op actieve wijze
lagt aan de totstandkoming van
elict. Men kan erover twisten of
controleur zich schuldig maakt
strafbare uitlokking, strafbaar
plegen of strafbare medeplich-
eid; één van deze vormen van
ansjfcaamde strafbare deelneming is
isselijk
het op zich zelf niet nieuw dat
leidsfunctionarissen in de sfeer
de strafwet handelen. Wanneer
irrestant niet goedschiks mee wil
het bureau, wordt hij er wel eens
ifaadschiks heengebracht, dat
m burgers gesproken van mis-
leling gesproken kan worden,
er, wanneer de arresterende poli-
ent handelt op grond van een
elijk bevel of wettelijk voor-
ift, bij voorbeeld een op heter-
betrapte dief aanhoudt, en zich
jn handelwijze niet aan ongepas-
ïlen te buiten gaat, wordt zijn
gerechtvaardigd en is de straf-
Merder niet toe te passen. Hij
hier een ambtelijjc bevel of wet-
;tri voorschrift uit.
is echter niet het geval bij het
emde voorbeeld van uitlokken
en strafbaar feit. Er is geen wet
n opsporingsfunctionarissen de
k igdheid is verleend de burger
zetten tot het plegen van straf-
liten. Zoiets zou ook de zaak op
cop zetten zijn: de politie is er
i/n
Eerder deze week werd
nd. dat volgens hetzelfde on-
'k Nederlandse bedrijven
larf dikwijls aan boycotbepalingen
it, amercommissie heeft minister
it d der Klaauw (buitenlandse zaken)
rijejpt op tegenstrijdige informatie,
een jaar geleden had hij een
i Kamercommissie laten we-
at „het bestaan van een boycot
itkend kan worden". Verschil-
-bedrijven hadden hierover con-
net het ministerie opgenomen.
lover de speciale commissie zei
inister later niet op de hoogte te
r^an zulke contacten. De commis-
beschikt echter over een brief
a Nederlands bedrijf, dat het
sncjterie op maatregelen attent
I op helling
ervolg van pagina l
ninisterie van buitenlandse za
an* Tin de praktijk: één ambtenaar)
Iseert jaarlijks duizenden docu-
ten, waarvan een deel een niet-
in<jJ-verklaring bevat. Zo'n verkla-
geeft aan, dat een transactie
betrekking heeft op goederen
K sraël. Minister Vdn der Klaauw
G^Jgeen kans om het legalisatie-
op de helling te zetten. Om de
I van handelsdocumenten
jrtJwerkelijk te toetsen zou „diep
ste politieke deskundigheid en
mankracht op het ministerie"
t zijn. De minister vreest ook
o'n toetsing „ernstige conse-
ies" heeft voor de internationa
ls) ndel van ons land
^TPTOMcommissie toont aan. dat
)taris Beijen (economische
belast met exportbevordering)
waar spreekt over „internatio-
actie" tegen de Arabische boy-
nar zelf geen initiatieven heeft
m. Beijen is voor zover de
aissie heeft kunnen nagaan
niet ingegaan'op een uitnodi-
van de Engelse regering om de
3* tot te bespreken.
kamercommissie legt „een bij-
we verantwoordelijkheid" bij de
liter van financiën. Het ministe-
vjberverzekert" politieke en finan-
transacties, die bedrijven eerst
keren bij de Nederlandse Cre-
l(j eizekeringsmij. Deze particulie-
stelling „hanteert speciale verze-
igsvoorwaarden voor Nederland-
tporteurs naar de Arabische we-
aldus de Kamercommissie,
ommissie is met minister De Rui-
- üustltie) in discussie gegaan over
l^aag of niet-Jood-verklaringen
uninerend zijn. Arabische lan-
U eisen vaak van bedrijven, waar-
zaken doen. zulke verklarin-
ix( wtrent de werknemers. De com-
is het met de minister eens.
q doopbewijzen in beginsel geen
«ninerende inhoud hebben. Zij
échter, „dat dit discrimineren-
fcrakter onmiskenbaar is wan-
aeze bewijzen geëist worden in
met visumaanvragen voor
Arabische landen".
toch juist onder meer voor om men
sen te weerhouden van het plegen
van strafbaren feiten?
Rechtsstaat
Verandert deze opinie wanneer wij
het hebben over de dood-en-verderf-
zaaiende handelaren in heroïne en
andere harddrugs? Handelaren die
meer menselijk leed op hun conto
kunnen hebben dan een beul gedu
rende zijn leven teweeg kan brengen;
mensen wier inborst weinig hoeft te
verschillen van een doorsnee oorlogs
misdadiger?
Het eigene van een rechtsstaat is, dat
de criminaliteit in een samenleving
bestreden wordt op een gereglemen
teerde manier, door middel van be
voegdheden die door de volksverte
genwoordiging en het staatshoofd te
zamen aan de criminaliteitsbestrij-
ders worden verleend.
Daarmee is onvermijdelijk dat de cri
minaliteit bestrijdende taak van de
politie moeilijker is te vervullen, dan
wanneer aan de politie alles wat dien
stig is voor de criminaliteitsbestrij
ding, geoorloofd zou zijn. Met een
voorbeeld: hoe nuttig het ook zou
kunnen zijn dat iedereen die zich
mogelijkerwijs aan een strafbaar feit
schuldig zou hebben gemaakt, kan
worden opgesloten ten behoeve van
de opheldering van delicten; wij han
gen er toch aan dat zoiets in ons land
niet gebeurd. Daarvoor is ons de vrij
heid te lief.
De politietaak is zo dus moeilijker
dan zonder regels, maar niet onmoge
lijk. Daarin, in de regels die het optre
den van de overheidsfunctionarissen
begrenzen en controleerbaar houden,
ligt uiteindelijk een vorm van garan
tie van de vrijheid van iedereen, cri
mineel of niet.
TEHERAN (Reuter, UPI, AP) Het leger van Iran zal de door de sjah benoemde regering van
Bakhtiar blijven steunen. De legerleiding, die dit gisteren meedeelde, waarschuwde de
soldaten zich niet in politieke aangelegenheden te mengen.
Vervolg van pagina 1
Uitspelen
Rechter
Wat is de rol van de rechter hier? De
rechterlijke macht is onder meer in
het leven geroepen om te waken te
gen overschrijding van bevoegdhe
den door overheidsfunctionarissen.
Dit ter bescherming van de burgerlij
ke vrijheid. Mij dunkt dat het daarom
niet de taak van die rechterlijke
macht is. goedkeuring te hechten aan
opsporingsmethoden waartoe geen
onbetwiste bevoegdheden staan, ook
niet als deze methoden worden ge
controleerd door hogere functiona
rissen.
Regels van procesrecht moeten geïn
terpreteerd worden, zo luidt een juri
disch gezegde. Welnu: opsporingsbe
voegdheden behoren tot het proces
recht. Dus meer bevoegdheden dan
opsporingsfunctionarissen zijn ver
leend in de wet, hebben zij n i e t.
Op Schiphol arriveerde giste
ren de nieuwe Chinese am
bassadrice in ons land, de 61-
jarige mevrouw Dinx Xue
Song. Zij is de eerste vrouwe
lijke ambassadeur van
China.
Dit alles wordt geschreven ondanks
een gevoel van woede dat hoezeer
men ook in het algemeen van mening
kan verschillen over de woorden mis
bruik en gebruik hier toch gezegd
mag worden dat herïonehandelaren
geen gebruik, maar misbruik maken
van de vrijheid die ons lief is.
Niettemin: de vraag of de overheid bij
de bestrijding van een bepaalde vorm
van crimineel gedrag zelfs dat crimi
nele gedrag mag uitlokken, lijkt op
zijn minst bediscusleerd te moeten
worden bulten de raadkamer van een
rechterlijk college. Want de discussie
of de overheid zichzelf in criminele
affaires mag begeven omvat meer
dan alleen het' herïoneprobleem be
treft niet alleen opsporing van straf
bare feiten, maar ook participeren
aan criminaliteit.
Het leger maakte duidelijk dat ver
wikkelingen rond de toekomstige lei
ding van het land op politiek niveau
moeten worden opgelost, en dat een
militaire coup niet wordt verwacht.
De soldaten dienen de bevelen op te
volgen en zich bulten de demonstra
ties te houden. Algemeen wordt ech
ter verwacht dat toch soldaten van
daag mee zullen doen aan massale
betoningen ten gunste van de scha-
duw-regering van Bazargan. Deze
werd maandag door Khomeini be
noemd tot premier van die regering.
De druk op Bakhtiar om af te treden
ten gunste van de door Khomeini
benoemde regering neemt sterk toe
In Isfahan, na Teheran de grootste
stad van Iran, hebben aanhangers
van Khomeini zonder moeilijkheden
het stadsbestuur en de politieleiding
overgenomen. Ook in een aantal klei
nere plaatsen zou dat zijn gebeurd.
De regering van Bakhtiar functio
neert steeds moeilijker, omdat amb
tenaren openlijk de andere zijde kie
zen. De ministeries van buitenlandse
zaken, economie en financiën lagen
gisteren vrijwel stil als gevolg van
bezettingen en stakingen door amb
tenaren. In het hele land trokken
honderdduizenden betogers de straat
op om steun te betuigen aan scha-
duw-premier Bazargan. Deze zal mor
gen het programma van zijn regering
bekendmaken in een toespraak op de
universiteit van Teheran. Woordvoer
ders van Bazargan én van Bakhtiar
ontkenden dat er besprekingen tus
sen de twee premiers aan de gang
zijn.
De Lybische leider kolonel Khadaffi
betuigde gisteren morele steun aan
Khomeini en Bazargan. „Laat de
overwinning van het Iraanse volk een
symbool zijn voor andere naties", al
dus Khadaffi, de eerste moslimleider
die Khomeini openlijk steunt
Pro-sjah
In een sporthal in Teheran kwamen
gisteren achtduizend Iraniërs bijeen
om hun steun te betuigen aan de
regering van Bakhtlar en aan de sjah.
De bijeenkomst van voornamelijk
Iraniërs uit de midden- en hogere
klassen was georganiseerd door een
nieuwe beweging, het Nationaal Ver
enigingsfront. De aanwezigen riepen
pro-sjah-leuzen, maar een woordvoer
der van het Nationaal Verenigings
front benadrukte dat de terugkeer
van de sjah, die gedwongen werd met
vakantie naar het buitenland te gaan,
niet het streven van de vereniging is.
In verband met de voor vandaag ver
wachte massademonstraties ten gun
ste van Bazargan en Khomeini heb
ben de meeste luchtvaartmaatschap
pijen hun vluchten op Teheran voor
vandaag geannuleerd. Het leger heeft
bekend gemaakt de demonstraties
niet te zullen belemmeren.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Op de zetterij van
de Perscombinatie, uitgever van de
Volkskrant, Het Parool en Trouw, is
een korte staking uitgebroken. Daar-,
door is de stadseditie van Het Parool-
gistermiddag niet verschenen. In.
plaats daarvan kregen Amsterdamse
abonnees een vroegere uitgave in de
bus.
Het personeel van de teletypekamer
(30 man) wil de functies herwaar
deerd zien. Een herindeling zou kun
nen resulteren in een loonsverhoging
tot twaalf cent per uur. maar ook in
een loonsverlaging. Personeel, grafi
sche bonden en hoofddirectie bereik
ten gistermiddag overeenstemming
over de instelling van een commissie
die zich over de herindeling van de
functies gaat buigen.
Intussen willen de actievoerders, dat
de hoofddirectie morgenochtend laat
weten, dat tot welke slotsom de
ingestelde commissie ook komt de
herwaardering van de functies niet
zal leiden tot loonsverlaging. Vorige
maand legde de pagina-opmaak afde
ling het werk stil. Het ging toen even
eens om de herwaardering van func
ties.
Vooral de weigering van de
werkgevers om over de extra looneis
van twintig gulden te praten viel
slecht bij de FNV bonden omdat ze
zich bereid toonden dat geld te ge
bruiken voor verbetering van de rege
ling om de vervroegde uittreding tot
62-jarige bouwvakkers uit te breiden.
Ook over de weigering van de werkge
vers om te praten over verwerking
van prestatie toeslagen in het basis-
loon toonden de bonden zich ver
baasd, omdat een dergelijke verwer
king de werkgevers geen geld kost.
pet eindloon blijft namelijk geljk.
Metaal-CAO
Wat de metaal-CAO betreft heeft ook
de Industriebond CNV gisteren per
brief een dringend beroep gedaan op
de FME (metaal-werkgevers) om se
rieus te willen onderhandedelen over
de wensen van de vakbonden. Giste
ren vergaderden de beleidsorganen
van de CNV-bond over het afgebro
ken CAO-gesprek in de metaal. Die
hebben de onderhandelaars opgedra
gen ervoor te zorgen dat de bonds-
wensen „duidelijk herkenbaar" in het
CAO-resultaat zullen worden ver
werkt.
De CNV-bond noemt het in de brief
aan de FME „absoluut noodzakelijk"
dat afspraken worden gemaakt over
drie zaken: vervroegde uittreding
voor oudere werknemers vanaf op
den duur 60 jaar, uitbreiding basisva
kantie tot 25 dagen, en „op termijn
realiseren van een effectieve verkor
ting van de werktijd". Bij dat laatste
denkt de CNV-bond niet aan de ver
vroegde uittreding, maar aan korter
werken per week, zo deelde voorzitter
Ester desgevraagd mee.
„De CNV-bond zit dus op dezelfde lijn
als wij, ook al probeert. FME-voorzit-
ter Ter Hart ons uit elkaar te spelen",
zo concludeerde gisteravond Wim
Wamsteeker, leider van de onderan-
delaars van de Industriebonden FNV
bij de metaal-CAO. De FNV-bonden
hadden eergisteren al de werkgevers
per telegram gevraagd om reëel te
willen onderhandelen. De FNV-bon
den houden volgende week leden-ver
gaderingen in de metaalsector. De
bondsleiding adviseert daarbij de le
den tot het standpunt, de CAO-eisen
handhaven maar wel bereid zijn tot
fasering van de werktijdverkorting
per week.
Ook de Industriebond CNV houdt
nog ledenvergaderingen. De werkge
vers zijn deze week al bezig met per
regio de FME-leden te polsen. Het
ziet er ny naar uit, dat over anderhal
ve week, als de vergaderingen van de
FNV-bonden zijn geweest, de CAO-
onderhandelingen zullen worden her
vat. Als dan naar het oordeel van de
bonden het standpunt van de FME
nog even negatief is, zullen afhan
kelijk van de sfeer op de komende
ledenvergaderngen de draaiboe
ken ter voorbereiding van acties uit
de kast worden gehaald.
DEN HAAG (ANP) De zaak tegen
Pieter Menten zal op 20 maart in
cassatie dienen voor de Hoge Raad.
Daarbij is de vraag aan de orde of de
officier van justitie al dan niet ge
rechtvaardigd is Menten te vervolgen
wegens oorlogsmisdrijven, die in 1941
in het toenmalige Polen zouden zijn
gepleegd
Op 4 december werd de officier van
justitie in Den Haag. mr. R A Schim
mel, niet ontvankelijk verklaard door
de bijzondere strafkamer van de
Haagse rechtbank Menten. die bijna
twee jaar in voorarrest had gezeten,
werd op vrije voeten gesteld. De offi
cier ging van dat vonnis An cassatie.
Nieuwe Nescafé Extra
zit voortaan ook
in de vierkante pot.
Methetsmaak-
bewakende klikdeksel
Uw nieuwe Nescafé
jj Extra blijft lekker,
tot 't laatste schepje.
U proeft 't meteen
bij uw eerste slokje.
Wat 'n heerlijk volle smaak.
Wat een rijk aroma. Verrassend
lekkere koffie, die nieuwe Nescafé Extra.
Nescafé Extra.
