Beeld verkrachting te stereotyp
Tekening van een lezer
m
Davitamon 10
Trouw
fy
Commentaar
Winterweerstand
voor het hele gezin
Militairen
naar
Libanon
unieke verzameling miskleunen
Cao-overleg: rollenspel met risico's (1)
Meer onderzoek bepleit in justitiële sfeer
Cao-overleg: rollenspel met risico's (2)
DENNENHEUVEL
ÓOJAAR
V
~4 DONDERDAG 1 FEBRUARI 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
HS 5
Werkgevers en vakbeweging schij
nen niet meer te kunnen leven
zonder regelmatig ten overstaan
van de onderscheiden achterban
nen te demonstreren hoe oneens
men het over en weer wel niet is.
In de herfst werd, in het loonover-
leg onder leiding van minister Al-
beda van sociale zaken, nauwelijks
serieus geprobeerd tot een ak
koord te komen. Nu was dat ook
niet zo dringend nodig, want beide
partijen hebben hun eigen niet
onbegrijpelijke redenen om de
loongeschillen liever op niveau van
de bedrijfstak uit te vechten.
Nieuwe gewoontes worden soms
gemakkelijk overgenomen. Zo ge
beurde het deze week dat in de
belangrijkste bedrijfstakken, de
metaal en de bouw, vakbonden en
ondernemers het zonder veel
moeite eens werden over één punt:
een akkoord over een nieuwe cao
is niet mogelijk.
Ook nu weer kunnen wij ons niet
onttrekken aan de indruk dat de
partijen uit zijn op vertoon tegeno
ver de achterban. Wie de geschil
punten verneemt, kan nauwelijks
anders dan vaststellen dat zaken
lang niet tot op de bodem zijn
uitgepraat. De bekende oorlogs
taal van vakbondszijde het
woord „acties" prijkt al weer in
alle krantekoppen is voorbarig
en daarom niet erg geloofwaardig.
Het hoort allemaal bij het rollen
spel.
De vakbonden gaan nu hun leden
vragen zich uit te spreken. Maar
waarover eigenlijk? Twee jaar ge
leden werden de leden geconfron
teerd met een duidelijke situatie.
Toen wilden de werkgevers de au
tomatische prijscompensatie af
schaffen. Maar thans zijn de ge
schilpunten allesbehalve helder af
gebakend. In de bouw willen de
werkgevers best praten over ver
vroegde uittreding van oudere
werknemers, mits alle werknemers
meebetalen aan de financiering
daarvan. Over uitbreiding van va
kanties bleken ook afspraken mo
gelijk. De bouwwerkgevers willen
wel de beslissing over verdere ver
werking van toeslagen in de basis-
lonen uitstellen. Maar als wel af
spraken mogelijk zouden blijken
over termijn en voorwaarden voor
zo'n uitstel, dan kan dit geschil op
zichzelf toch niet voldoende zijn
om via stakingsacties tot oplossing
te willen brengen.
Blijft over, wat de bouw betreft,
de eis van de FNV-bonden voor 20
gulden bruto loonsverhoging. De
vakbeweging ook de FNV-in-
tern is zeer verdeeld over deze
eis. De argumenten ervoor zijn
notoir zwak. De bouwbonden
FNV hebben bovendien al aange
boden de eis in te ruilen voor
inwilliging van andere eisen, zoals
vervroegde uittreding en meer va
kantie. Wij begrijpen niet waarom
de bouwwerkgevers langs deze
weg niet verder wilden praten. De
leden van de FNV-bonden doen er
nu maar verstandig aan die 20
gulden te laten schieten en des
noods daarvoor in de plaats hun
overige eisen te verharden. Dan
kan het cao-gesprek in de bouw
snel worden hervat.
In de metaal zijn de werkgevers
traditioneel het cao-overleg begon
nen met een notitie waarin wordt
voorgerekend dat de werknemers
eigenlijk een paar procent loon
moeten inleveren, wil de bedrijfs
tak nog enige toekomst hebben. In
voorgaande jaren kwam men na
zulke notities niettemin tot vrucht
bare afspraken met de vakbonden.
Die hebben zich dan ook, even
eens traditioneel, niet zo erg veel
aangetrokken van de notitie.
Geen der vakbonden heeft in de
metaal een eis van 20 gulden ge
steld. Wel willen ze alle verkorting
van werktijd, zodat het beschikba
re werk beter zou worden ver
deeld. De FNV-bonden willen een
vrije vrijdagmiddag. Dat heeft
naast voordelen ook duidelijke na
delen, zeker nu de zusterbonden in
Duitsland een staking over dit punt
hebben verloren en er weinig uit
zicht is dat concurrerende landen
dezelfde weg zullen inslaan. De
FNV-bonden staan dus niet zo
sterk in hun schoenen. De werkge
vers hadden hierop moeten inspe
len door openingen te bieden voor
vervroegde uittreding en eventueel
meer vakanties. Maar juist ook op
deze punten hebben de metaal
werkgevers hun zuinigste gezicht
opgezet.
ADVERTENTIE
door Hanneke Wijgh
GRONINGEN Niet elke verkrachter loopt het risico van
een veroordeling. Of hij wel of niet door de rechter een
gevangenisstraf krijgt opgelegd, hangt af van een aantal
factoren. Doorslaggevend voor een veroordeling zijn de socia
le klasse van de dader, de mate waarin hij het slachtoffer kent,
de mate van het geweld en de plaats waar de verkrachting
plaatsvindt. Wie in de buitenlucht een vrouw verkracht of
haar huis binnendringt maakt een grotere kans op veroorde
ling.
Natuurlijk hebben zij gelijk dat
vervroegd uittredende oudere
werknemers vacatures achterlaten
terwijl nu al de open plaatsen niet
bezet te krijgen zijn. Maar de
vakbonden willen graag meewer
ken aan oplossingen voor het vaca
tureprobleem. Dan hadden de
werkgevers toch best kunnen pra
ten over uitbreiding van de ver
vroegde uittreding op enige ter
mijn. Dat had het gesprek gaande
kunnen houden.
Hoe dan ook, partijen zullen het,
met of zonder voorafgaande acties,
toch ooit eens moeten worden.
Het was verstandiger geweest wan
neer men het niet had laten aanko
men op het polsen van de vak
bondsleden. De rustige stemming
is uit het overleg. De werkgevers
speculeren er kennelijk op dat de
werknemers niet zo happig zijn om
acties te gaan voeren. Maar zoiets
kun je tevoren nooit met zekerheid
voorspellen. Het inschakelen van
de vakbondsleden in de loop van
het cao-overleg heeft duidelijke
risico's voor verharding van stand
punten. Partijen hadden beter hun
best moeten doen in hun rollenspel
geen onnodige risico's te nemen.
De veroordelingen door de rechter
stemmen aardig overeen met het ste
reotype beeld dat veel mensen van
een verkrachting hebben. De dader is
volgens dat beeld een onbekende. Hij
overweldigt het slachtoffer ergens
buiten en gebruikt daarbij geweld.
Klopt dit beeld ook met de werkelijk
heid? Nee. zeggen Gerry Metz en
Hermke Rijpkema. twee Groningse
andragogen. Zij hebben samen een
onderzoek gedaan naar de mythen en
de feiten over verkrachting. Hun con
clusies zullen begin maart officieel
worden gepubliceerd.
Gerry Metz en Hermke Rijpkema
hebben de dagrapporten van de poli
tie in Groningen over de jaren 1971
tot en met 1976 onderzocht. Zij licht
ten de 111 meldingen van een zeden
delict uit de rapporten en bekeken
wat er uiteindelijk met de aanklacht
was gebeurd. Het resultaat is weinig
bemoedigend. Slechts in 32 van de
111 aangiften volgde een veroorde
ling. De rest werd of door de politie of
door de officier van justitie terzijde
geschoven. In zestig gevallen maakte
de politie geen proces-verbaal op.
Van de 52 processen-verbaal, die wer
den doorgestuurd naar de officier van
justitie, raakten er nog eens drie op
onverklaarbare wijze zoek. Dertien
keer werd de aanklacht door het
openbaar mlnisterié geseponeerd.
Van de vijfendertig aangiften, die uit
eindelijk bij de rechter op tafel kwa
men, werd in drie zaken vrijspraak
verleend. De daders, die werden ver
oordeeld, zaten gemiddeld twee
maanden en drie dagen in de gevan
genis.
Geen gering aantal
111 aangiften van verkrachting en/of
aanranding, het lijkt een gering aan
tal. Maar dat is niet zo, stellen de
twee onderzoeksters. De vrouwen die
wel aangifte doen, vormen het topje
van de ijsberg. Slechts één op de
veertig gaat naar de politie of laat een
ander voor haar aangifte doen. Het
aantal werkelijk verkrachtingen ligt
vele malen hoger. Per jaar zijn ver
moedelijk 25.000 vrouwen het slacht
offer van een seksueel delict.
Bijna een kwart van de vrouwen,
blijkt uit het Groningse onderzoek,
doet pas na drie dagen of nog later
aangifte. Ze durven niet eerder uit
angst voor de dader of voor de ou
ders. Ook zijn ze bang een slechte
naam te krijgen. Pas nadat ze er met
iemand over is gepraat of als ze ont
dekken dat ze zwanger zijn. stappen
ze naar de politie. Van alle aangiften
in Groningen bleek er slechts één vals
te zijn.
De gemiddelde leeftijd van het
slachtoffer ligt rond de twintig, die
van de dader rond de achtentwintig.
Het Jongste slachtoffer was negen
jaar, het oudste vierenzestig. De leef
tijd van de dader varieeerde van veer
tien tot 52 jaar. Slechts eenderde van
de aanranders en verkrachters kwam
uit een lagere sociale klasse. Een
kwart hoorde tot een etnische min
derheid.
Eenenveertig procent van de slacht
offers en de daders kenden elkaar. In
zestien procent van de aangiften be
trof het zelfs een familielid, een
vriend, of een ex-echtgenoot. Het
tijdstip van de verkrachting lag in de
helft van de gevallen tussen acht uur
's avonds en vier uur 's morgens. Een
kwart vond overdag plaats. In de
maanden juni en november werd een
piek geconstateerd, terwijl in septem
ber het aantal verkrachtingen, alt
hans volgens de aangiften, een diep
tepunt vertoonde.
Beperkte rol
Alcohol en drugs spelen een beperkte
rol. Van de daders had slechts dertig
procent een borrel op. Veertig pro-
illustratie uit de Middeleeuwen
cent van de verkrachtingen vond in
huis plaats, dertig procent in een
schuur of ergens buiten. In zeventien
procent van de gevallen had de dader
zich toegang verschaft tot het huis
van het slachtoffer.
Slechts zestien procent van de vrou
wen heeft zich actief tegen de ver
krachting verzet. Dat lijkt weinig,
maar de meeste vrouwen durfden
zich niet te verdedigen uit angst voor
geweld. In een kwart van de gevallen
konden de vrouwen ook geen vin ver
roeren, omdat ze vastgebonden wa
ren of bewusteloos geslagen. De
Tekeningen, bij voorkeur in liggend for
maat, sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 859, 1000 AW Amster
dam. Naam en adres aan de achterzijde
vermelden. Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon
Lees eerst de gebruiksvoorschriften
NEE HOOR, NiET DOOR
DE WINTERSPORT
Ik Liep nio6 dp krukken
VAN DE VORi6E KEER
EN LAAT NOU n'N ENE
KRUK BEE KEN...1
BOEM, PAAP 6INE IKWÉEK...
HET ZOVEELSTE ITALi/MltóE
Gerry Metz
angst voor meer geweld klopt met de
werkelijkheid. Het geweld nam toe
bij heviger verzet.
Moreel geweld
In de helft van alle aangegeven geval
len werd moreel geweld gebruikt.
Daaronder verstaan de onderzoek
sters chantage, dwang of bedreiging
met geweld. De vrouwen werden in
meer dan de helft van alle gevallen
gedwongen tot het plegen en toe
staan van verschillende seksuele han
delingen en werden vaak meerdere
malen door dezelfde man of door ver
schillende mannen verkracht.
In welke gevallen maakt de politie
een proces-verbaal op en in welke
niet? Uit het Groningse onderzoek
blijkt dat de politie van de 111 aangif
ten er zestig terzijde heeft geschoven.
In achtendertig gevallen was de da
der niet bekend Maar ook al is de
dader wel een bekende, dan nog
maakt de politie niet altijd een pro
ces-verbaal op. Het hangt veel af van
de vooroordelen die de politieman er
op na houdt, of de aanklacht wordt
doorgestuurd naar het openbaar mi
nisterie.
Doorslaggevend
Een klein onderzoek van Evert ter
Mors, een rechercheur die vijfentwin
tig collega's van de zedenpolitie heeft
ondervraagd naar hun denkbeelden
over verkrachting, bevestigt het ver
moeden van de twee Groningse on
derzoeksters dat de ideeén van de
politie een doorslaggevende rol spe
len. Opmerkelijk is dat velen een
kijkje gaan nemen in de wachtkamer
als ze van de portier horen dat er een
vrouw zit, die verklacht is.
De politie is eerder geneigd proces
verbaal op te maken naar mate het
slachtoffer jonger is of de dader ou
der. Ook of de dader dronken was of
geweld heeft gebruikt is van Invloed,
evenals de vraag of de dader en het
slachtoffer elkaar kenden. Van bete
kenis is ook de sociale status van de
dader, hoe lager de status hoe eerder
de politie een proces-ver baal
opmaakt.
Eenzelfde soort selectie wordt nog
maals door de officier van justitie
toegepast. De zaken die naar de rech
ter worden doorgestuurd passen na
genoeg in het beeld, dat de goege
meente van verkrachting heeft. Wie
uiteindelijk veroordeeld wordt door
de rechter, voldoet aan de eisen die in
het begin zijn opgesomd. De cirkel is
gesloten.
Gerry Metz en Hermke Rijpkema
noemen dit in hun rapport de fuik
werking. Ook al blijken er veel ver
krachtingen plaats te vinden, die niet
in het stereotype beeld passen, dan
nog worden alleen die verkrachters
veroordeeld, die niet al te veel bulten
het patroon vallen. Onderzoek naar
verkrachtingen, naar de slachtoffers
en naar de reactie van politie, het
openbaar ministerie en de rechtbank
is dan ook dringend gewenst, zeggen
de twee onderzoeksters.
Vervolg van pagina 1
De precieze data van het vervoer zijn:
rond 1 maart verscheping van het
materieel van de hoofdmacht. Het
charterschip wordt rond 10 maart in
Haifa verwacht Rond 10 maart ver
volgens het vertrek van de militairen
zelf per vliegtuig naar Beiroet. Rond
15 maart moeten Nederlandse mili
tairen en hun materieel operationeel
zijn in Zuid-Libanon. omdat dan de
Franse troepen ter plaatse zullen ver
trekken. Nederlandse kwartierma
kers zullen 1 maart naar Libanon
gaan om de legering van het Neder
landse detachement voor te bereiden.
Ook in dit geval zullen de militairen
zelf via Beiroet gaan en hun voertui
gen via Haifa.
Intussen heeft de Israëlische legertop
laten weten niet zo erg enthousiast te
zijn over de Nederlandse deelname
aan de VN-vredesmacht. In een tele
visie-interview verklaarde generaal
Levran gisteren, dat het voor Israël
een grote opluchting zou zijn als de
Nederlanders thuisbleven
De WDM heeft gisteravond een pro
testmars gehouden van Maarssen
naar Nieuwersluis om te demonstre
ren tegen het zwaar arrest, dat drie
militairen kregen omdat zij hebben
geweigerd mee naar Libanon te gaan
De mededeling van de auditeur-mili
tair, dat de drie in Nieuwersluis zullen
moeten blijven totdat hun zaak be
handeld is. noemt de soldatenbond
intimidatie.
Ben je strafbaar als je keer op
keer de oplettendheid van de
posterijen op de proef stelt door
enveloppen met onechte, dus on
geldige, postzegels aan jezelf te
sturen? „De kans zit er in dat een
ambtenaar zoiets doorgeeft aan
Justitie en die kan dan een straf
vervolging instellen", zegt een
PTT-voorlichtster. En dus ont
hullen we slechts dat het een
lezer uit het noorden des lands is
die in de loop van enkele jaren
een heel album heeft aangelegd
van namaak-postzegels, die alle
maal netjes door de post zijn
afgestempeld. Een unieke verza
meling miskleunen dus, alle tot
stand gekomen dankzij de on-
k- icftintiï mJtrt
i
De twee benzinetijgers.
Een slnitzegel van het jubileren
de herstellingsoord Dennen
heuvel.
nauwkeurigheid van postbe
ambten.
Een paar voorbeelden: in 1967
plakte deze lezer uit het noorden
des lands een kwartje aan postze
gels op een aan zichzelf geadres
seerde envelop. Eentje van een
dubbeltje en eentje van vijftien
cent. allebei met een koninginne-
hoofd er op. Alleen: het ene hoofd
was van koningin Wilhelmina.
het andere van koningin Juliana.
Toch werd de envelop keurig
thuisbezorgd en zo verwierf de
lezer moeder en dochter onder
één stempel in zijn verzameling
Prinses Irene heeft bij ons weten
nooit op een postzegel gestaan,
maar desondanks bezit onze ver
zamelaar er een exemplaar van
hij knipte een fotootje op het
juiste formaat, plakte er een kar
telrandje van een echte zegel om
heen en de post zorgde voor de
rest. Zo heeft hij ook Beatrix en
Claus (uit de krant geknipt) op
één „zegel" gezet.
Tot hier is het nog wel goed te
praten dat de man op het post
kantoor er in trapt: een konink
lijk hoofd in het model van een
postzegel, zoiets stempel je ver
moedelijk automatisch en kri
tiekloos af. Maar wat te denken
van het hoofd van John F. Ken
nedy of Ludwig Erhard, afkom
stig van sigarenbandjes, gepre
senteerd èn geaccepteerd als
„Nederlandse postzegel?" Of de
envelop waarop naast een geldi
ge frankeerzegel van vijf cent een
exemplaar van de Deutsche Bun-
despost (20 Pfennig) is geplakt?
Een „gratis deurzegel", door de
post voor een frankeerzegel aan
gezien.
John F. Kennedy, versiering van
een sigarenbandje, nu als Neder
landse postzegel.
Sluit- en plakzegels heeft de ver
zamelaar veelvuldig gebruikt.
Sommige zien er tamelijk echt
uit („school-slag", tbc-sluitze-
gels), maar over andere creaties
zou een kind al gevallen zijn, ook
al zijn er een paar op echt*, of
nep-eerstedag-enveloppen ge
plakt: een plaatje van een luci
fersdoosje bij voorbeeld, een ze
geltje met daaronder „heitje kar
weitje" en eentje waarop met
koeien van letters staat „gratis
deurzegel". Misschien is de mooi
ste wel die met twee stoere tijgers
naast elkaar, een bekende benzi
ne-reclame die niets aan duide
lijkheid te wensen overlaat;
„schone motor" en „geen risico",
staat er bij.
Nou kan zo'n stempelmachine
die ze tegenwoordig gebruiken,
zich natuurlijk makkelijk op een
zegel verkijken. Maar het aardige
is, dat negen van de tien post-
blunders nog uit de tijd van het
goede oude handwerk stammen
en zodoende ook met de hand
door een heuse meneer zijn afge
stempeld. Toen de lezer een paar
jaar geleden naar het noorden
des lands verhuisde en een PTT-
beambte in zijn geheimen inwijd
de, kreeg hij deze reactie: „In
onze provincie zou zoiets nooit
kunnen gebeuren!" Het gebeurde
wél: de envelop die de verzame
laar met een sluitzegel van de
tbc-bestrijdlng naar zijn nieuwe
adres stuurde, kwam zelfs met
een dubbel stempel in de bus.
Mocht iemand onze man en zijn
collectie in het noorden des lands
willen benaderen: via „Dichtbij
Verder" gestuurde brieven zul
len we onverwijld doorzenden
tips
Een door het ijs gezakte drenke
ling is binnen een paar minuten
te verkleumd om zichzelf te red
den. 8nelle hulp is daarom ge
wenst. Niet dat het zeker is dat
het ijs nog lang ijs blijft, maar
voor het geval dat heeft de Ko
ninklijke Nederlandse Bond tot
het redden van Drenkelingen
toch nog maar wat tips opge
steld begin nooit zonder hulp
middelen aan een schaatstocht,
een ijsstok die steun kan geven of
eventueel het draagvlak van de
redder vergroten, is heel ge
schikt. Wie zo'n tocht maakt doet
er verstandig aan om wollen
handschoenen aan te doen en een
reddingsklos mee te nemen. En
voor de redders: ga nooit lopend
over het ijs naar een drenkeling
toe. Veel beter is het om plat op
dc bulk naar de plaats des on-
heils te kruipen en vla een lijn in
verbinding te blijven met iemand
op de kant. Iemand die door het
ijs gezakt is moet. zegt de
KNBRD. altijd even naar de dok
ter of het ziekenhuis, omdat zich
zelfs een paar dagen later nog
complicaties kunnen voordoen.
de engste
De Engelsen vinden oppositie-
leidster Margaret Thatcher maar
een eng mens. Enger zelfs dan
Dracula en Jack the Ripper. Ten
minste, die Engelsen die door het
wassenbeeldenmuseum van Ma
dame Tussaud in Londen gedren
teld zijn en een lijst voorgelegd
kregen met vragen als wie ze de
mooiste vonden en aan wie ze de
grootste hekel hebben of voor wie
ze het bangst zijn. In die laatste
categorie scoorde mevrouw That
cher de derde plaats, achter Hit-
Ier en Idi Amin; Dracula moest
een plaats voor haar opschuiven
Misschien is ze alleen in was niet
te pruimen, en dan nog maar
voor een deel van het volk, want
een ander deel van de bezoekers
zette haar als tweede op de lijst
van de meest populaire politici,
achter Jlmy Carter
vogel getuigt
Voor het eerst in de geschiedenis
heeft de Deense politie de hulp
van een vogel gehad bij het ont
rafelen van een misdaad Op een
vroege morgen werd een laveloze
Fin in Kopenhagen op straat ge
vonden; bovenop de man zat een
papegaai, die hem kennelijk „be
waakte" en van geen wijken wist.
Man en papegaai gingen mee
naar het bureau. De man kon
geen pap zeggen, maar de pape
gaai kwebbelde er lustig op los.
Veel kon de politie er niet uit
opmaken, maar wel dat het dier
Jr.cob heette en dat Hertha
een naam die de vogel herhaalde
malen noemde na enig zoeken
de eigenares van een dierenwin
kel bleek te zijn. Jacob was haar
papegaai, die met nog zo'n veer
tig andere vogels uit de winkel
was gestolen. Wie de dief was kon
Jacob niet duidelijk maken,
maar de politie wacht geduldig af
tot de opgepakte Fin zijn mond
open wil doen.
