Groeiende oppositie in Iran
Verandering in
Chinese leiding
Carter wil Iran voor het Westen behouden
Castro haalt uit
naar China en VS
Touwtrekken om de
macht in Algerije
Cambodja vraagt om
hulp tegen Vietnam
Tegen kandidaat-premier Bakhtiar
Half februari nieuwe president
Rhodesië-Zimbabwe:
naam is compromis
Opnieuw doden
in Baskenland
Washington bereid sjah te laten vallen
WOENSDAG 3 JANUARI 1979
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
HAVANA (Reuter, UPI) De
Cubaanse president Fidel
Castro haalde gisteren onge
woon fel uit naar China en de
Verenigde Staten. Hij deed
dit in een toespraak ter gele
genheid van het twintigjarige
bestaan van de revolutie op
Cuba. Als reactie op de woor
den van de president verlie
ten Amerikaanse, Chinese en
Egyptische diplomaten de
vergaderzaal.
Castro verweet in zijn toespraak voor
de nationale vergadering Peking de
revolutionaire idealen te verhandelen
voor economisch profijt. Ook Egypte
had zich aan het Westen verkocht, zei
hij. „Cuba kan niet gekocht worden.
Cuba is Egypte of China niet," aldus
Castro.
De president beschuldigde de Vere
nigde Staten van „grenzeloze schijn
heiligheid ln zijn holle rethoriek over
mensenrechten". Ook stelde hij Ame
rika verantwoordelijk voor de dood
van tienduizenden Latijns-Amerika
nen, door steun te verlenen aan de
dictaturen ln dit werelddeel. Castro
wees daarbij op de vele slachtoffers
in Chili en Nicaragua.
De onverwacht felle aanval komt ln
een tijd, dat de relaties tussen Cuba
en de VS langzaam leken te verbete
ren. President Carter liet twee Jaar
geleden al weten de ln 1961 opgelegde
economische blokkade wel te willen
Intrekken. Maar nog ln 1977 bepaalde
het Huls van Afgevaardigden ln Was
hington dat het embargo moest blij
ven. Carter liet doorschemeren de
blokkade op te zullen heffen, als
Cuba zijn legers terug trekt uit Afri
ka. In zijn toespraak zei Castro dat
hiervan geen sprake kon zijn.
Over de toekomst zei Castro: „On
danks het hoogverraad van China, zal
de wereld zich meer en meer ln com
munistische richting ontwikkelen. Ie
dere desertie zal het aantal revolutio
naire overwinningen alleen maar ver
groten."
door James Dorsey
TEHERAN De nieuwe kandidaat-premier in Iran Schahpoer Bakhtiar gelooft in de
geleidelijke terugkeer van zijn land naar de democratie. In een boodschap via radio Iran
beloofde Bakhtiar de democratische rechten van Iran te herstellen.
Bakhtiar verwees naar het feit, dat
2ljn vader een bekende Iraanse vrij
heidsstrijder Is en beloofde te streven
naar de verwezenlijking van de doel
stellingen van het Nationale Front,
Irans grootste politieke beweging en
van alle andere die het „onderdruk
kende bewind uit het verleden" be
strijden. De kandidaat-premier bena
drukte dat hij part noch deel had aan
de successievelijke corrupte Iraanse
regeringen en dat hij ln het verleden
er de voorkeur aan gal om ln de
gevangenis te zitten of werkloos te
zijn.
In zijn boodschap beloofde Bakhtiar
politieke partijen weer toe te laten,
de persvrijheid te respecteren en de
genen die zich aan corruptie en on
derdrukking schuldig hebben ge
maakt ter verantwoording te roepen.
door Jan Keulen
Algerije zal medio februari een nieuwe president hebben. Dit
valt op te maken uit diverse verklaringen, onder andere van
de legertop, waarin gezegd wordt dat men zich strikt zal
houden aan de grondwet. De grondwet schrijft een overgangs
periode voor van 45 dagen vanaf de dag waarop president
Boumedienne overleed.
Ook een gezamenlijke verklaring van
de Raad van de Revolutie en de tijde
lijke president Rabah Bitat, waarin
aangekondigd wordt dat een commis
sie is gevormd om het congres van de
FLN voor te bereiden, wijst in deze
richting. De FLN, het nationale be
vrijdingsfront. is de enig toegestane
partij in Algerije en volgens het nati
onaal handvest, het Algerijnse Rode
Boekje, de politieke motor van het
land. Het merkwaardige is echter dat
de FLN niet echt bestaat. Het laatste
congres werd ln 1964 gehouden, een
jaar voordat Boumedienne de toen
malige president Ben Bella ten val
bracht. Daarna stortte de partij ln en
wat overbleef waren een aantal com
missies. die ln feite deel uitmaken
van het staatsapparaat. Een bestuur,
voorzitter en ledenbestand heeft de
FLN op dit moment niet, daarvoor
moet een congres gehouden worden.
Dit congres nu werd al lange tijd
voorbereid door een aantal congres
sen van de z.g. massaorganisaties zo
als de vakbond, de boerenbond en de
vrouwenorganisatie.
Het congres van de nationale unie
van de Algerijnse Jeugd, dat aange
kondigd was voor de 27ste december,
werd uitgesteld omdat precies op die
datum president Boumedienne over
leed. Dit congres zou de laatste scha
kel zijn in de voorbereidende ket°n
van congressen voor het FLN-con-
gres. Uit een verklaring dinsdag in
het staatsblad El Moudjahld van de
jeugdunle, de meest radicale Alge
rijnse massaorganisatie, valt op te
maken dat dit Jeugdcongres over een
paar dagen gehouden zal worden.
Daarna is de weg vrij voor het FLN-
congres en daarna voor het buitenge
wone FLN-congres dat de presidents
kandidaat moet aanwijzen.
Deze serie van congressen zal de ko
mende dagen misschien duidelijk
maken welk lid van de Raad van de
Revolutie de meeste kans zal maken
als sterke man naar voren te komen.
De jeugd zal de radicale Yalaoul
waarschijnlijk steunen. Waarnemers
in Algiers twijfelen er echter aan of
zijn positie sterk genoeg Is en of hij er
ln slaagt de andere leden van de
Raad van de Revolutie voor zich te
winnen. Een andere mogelijke kandi
daat. minister van buitenlandse za
ken Bouteflika, heeft weer minder
invloed ln de massaorganisaties. De
zwakte van de FLN maakt nog veel
manipulaties mogelijk.
Ondertussen duurt de rouw ln Alge
rije voort. Tienduizenden Algerijnen
hebben de afgelopen dagen het graf
van Boumedienne bezocht. De kran
ten verschenen gisteren voor de zesde
achtereenvolgende dag met een zwar
te rouwrand. De meeste pagina's wer
den aan de overleden president
besteed.
Verder wil Bakhtiar de politieke ge
vangenen vrij laten en een sociaal
democratisch stelsel ln Iran opbou
wen. De noodtoestand zal volgens
een tijdschema worden opgeheven.
Volgens medewerkers van Bakhtiar
ls Irans nieuwe kandidaat-premier
van mening dat de vete tussen de
sjah en de ln Parijs ln ballingschap
levende Ayatollah Khomeini Iran ln
de afgrond zal storten.Bakhtiar
meent, dat de religieuze leiders niet
over de Intellectuele capaciteiten be
schikken om Iran te besturen en ver
zet zich tegen de Inmenging van de
geestelijken ln de politieke gang van
zaken ln het land.
Muurkrantencampagne
Het Nationale Front, dat Bakhtiar ln
de afgelopen weken royeerde als lid
omdat hij bereis ls onder de paraplu
van de sjah een regering te vormen, ls
gisteren begonnen met een muur-
krantencampagne tegen Bakhtiar. In
de muurkranten wordt Bakhtiar ver
weten, dat hij premier wordt nog vóór
de sjah het land verlaat en wordt
verwezen naar de afspraak tussen het
Nationale Front en Khomeini om
geen regeringsverantwoordelijkheid
te aanvaarden zolang niet ls afgere
kend met de „onwettige monarchie"
ln Iran. In delen van de stad Teheran
werd op de muren „Dood aan Bakhti
ar!" gekalkt.
Vannacht waren van de daken ge
schreeuwde kreten tegen Bakhtiar na
het Ingaan van het uitgaansverbod te
horen. Vandaag, op het moment dat
Bakhtiar ln een besloten zitting van
het Iraanse parlement zal nagaan of
zijn kabinet een vertrouwensvotum
zal krijgen, worden massale betogin
gen in Teheran tegen zijn Installatie
verwacht.
ken de straten van de stad hebben
bedekt. Tanks zouden als bulldozers
op de menigte zijn Ingereden, terwijl
de demonstranten vanuit helikopters
werden beschoten. De botsingen ln
Masjad zouden zijn veroorzaakt door
een boodschap op een geluidsband,
waarin Khomeini liet weten dat het
nu toegestaan ls. functionarissen van
het huidige bewind te doden. Radio
Iran maakte gisteren melding van 106
doden ln Masjad.
Stakende olie-arbeiders ln het zuiden
van Iran hebben gisteren een oproep
van Khomeini om voldoende olie
voor binnenlandse consumptie te
produceren, verworpen. Volgens poli
tieke kringen ln Teheran ls dit een
bewijs voor het feit, dat de olle-arbel-
ders nog veel minder dan Khomeini
tot een compromis met de sjah bereid
zijn. De arbeiders zouden volgens
Iraanse regeringsfunctionarissen
door Libië en Palesüjnen worden ge
stuurd.
Oliestaking
'Volksgerechten'
Uit de duizend kilometer ten oosten
van Teheran gelegen heilige stad
Masjad worden nieuwe demonstra
ties gemeld. Tegenstanders van de
sjah zouden de feitelijke controle van
de stad ln handen hebben en „volks
gerechten" ln de traditie van de Fran
se revolutie hebben Ingesteld. In bot
singen met het Iraanse leger dat het
bolwerk van de invloedrijke religieu
ze leider, ayatollah Sjlrazi, aanviel
zouden gisteren ruim zevenhonderd
mensen gedood en nog eens tweehon
derd gewond zijn. Een groot hotel ln
Masjad werd ln het „Khomeinl-zie-
kenhuis" omgedoopt.
Volgens een publikatie van het Natio
nale Front zouden na de botsingen
van zondag ln Masjad honderden lij-
In Teheran zelf groeien de files voor
de pompstations. Gevreesd wordt dat
het wachten voor de pompen tot
nieuwe uitbarstingen van geweld zal
leiden.
De stakende verkeersleiders zijn gis
teren weer aan het werk gegaan om
het buitenlanders mogelijk te maken
het land te verlaten. ZIJ eisen echter
van de luchtvaartmaatschappijen
dat zij geen mensen meer naar Iran
zullen vervoeren. De verkeersleiders
beloofden ervoor te zorgen dat de
Israëlische luchtvaartmaatschappij
El Al gisteren voor de laatste keer ln
Iran zou landen. Een toestel van de
Lufthansa zag zich genoodzaakt zon
der toestemming te landen. Eerder-
deze week was ook al een toestel van
El Al geland.
Chaos
Iraanse gevechtsvliegtuigen dwon
gen gisteren een Iers chartervliegtulg
en een door de Amerikaanse televisie
gehuurd prlvévllegtulg, dat op weg
naar Teheran van zijn koers zou zijn
afgedwaald, te landen op de luchtha
ven van de Iraanse hoofdstad. Daar
heerst thans een chaotische situatie
omdat honderden mensen op vervoer
naar het buitenland wachten.
Aan boord van een Belgisch militair
vliegtuig dat vandaag uit Teheran
vertrekt, zijn plaatsen voor dertig Ne
derlanders. Slechts vijftien van hen
zullen vandaag echter naar Brussel
vertrekken. Aangenomen wordt dat
velen afgeschrikt werden door het
feit dat men zijn eigen voedsel en
drank moest meenemen en dat er
geen sanitaire voorzieningen aan
boord zijn tijdens de vijftien uur du
rende vlucht naar de Belgische
hoofdstad.
De KLM ls van plan vandaag een
extra vlucht Teheran-Amsterdam ln
te lassen. Een lege DC-8 ls daarvoor
gisteren naar Teheran vertrokken.
De komende Chinese ambassadeur in Washington, Tsjai Gse-
min hief op nieuwjaarsdag het glas met de Amerikaanse
vice-president Walter Mondaie.
PEKING, WASHINGTON (Reuter, UPI, AP) Tijdens een
zitting van het centrale comité van de Chinese communisti
sche partij zijn er belangrijke veranderingen binnen het
centrale comité aan de dag getreden. Volgens het Joegoslavi
sche persbureau Tanjug, dat dit gisteren bekend maakte,
zullen deze wijzigingen aanzienlijke gevolgen hebben voor de
machtsverhoudingen binnen de leiding van de partij.
Tanjug meldde een herverdeling van
bepaalde functies over de verschillen
de partijleiders. Zo heeft een der vice-
voorzitters van de partij, Wang Toeng
Hslng, een aantal van zijn uitvoeren
de taken, waaronder die van hoofd
van het velllgheldscomlté en stafchef
van speciale velllgheldseenheden,
neergelegd. Volgens Tanjug heeft
Wang, die vorige maand ln de muur
kranten ln Peking fel werd aangeval
len, kritiek uitgeoefend op zijn eigen
activiteiten, een ln China niet onge
woon gebruik voor mensen die om de
een of andere redenen ln ongenade
zijn gevallen of anderszins een stapje
terug moeten doen.
Wang was de leider van de lijfwacht
van Mao Tse-toeng en zijn naam viel
ln de muurkranten van vorige maand
als één van de autoriteiten die Inder
tijd het oproer op het Tien An Men
plein (plein van de hemelse vrede) liet
neerslaan. Dat oproer heette toen
contra-revolutionair, maar ls sinds
kort hoogst revolutionair en het
neerslaan ervan wordt nu verweten
aan de ln ongenade gevallen zoge
naamde „bende van vier" en zijn tra
wanten.
Volgens Tanjug zal Hoe Yao-pang.
een nieuw gekozen lid van het polit
bureau, de functie van hoofd van de
partljpropaganda gaan bekleden en
zal Yao Yoe-lln, lid van het centrale
comité de taak krijgen van hoofd van
het algemene bureau van het centrale
comité, een van de belangrijkste
functies ln de partij. Tanjug zei nog
dat alle veranderingen binnen het
centrale comité tot doel hebben het
leiderschap te concentreren op de
modernisering van China.
Om de voor die modernisering beno
digde hoogwaardige technologie te
krijgen heeft China vorige maand
besloten met de Verenigde Staten
diplomatieke betrekkingen aan te
gaan. Die zijn Ingegaan op nieuw
jaarsdag en dat werd met de nodige
festiviteiten omkleed. De Amerika
nen hebben steeds laten weten dat de
relaties met China niet bedoeld zijn
om de Sowjet-Unle van zich te ver
vreemden.
Daarom ls het ln Washington waar
schijnlijk wel wat pijnlijk gevallen
dat de Chinese top-diplomaat ln Was
hington. Tsjai Tse-mln, gisteren bot
weg liet weten dat de nieuwe relaties
tussen de VS en de China als een
„ernstige waarschuwing tegen de
Sowjet-agressle" dienen.
SALISBURY (Reuter. AP) Als de
nieuwe Rhodeslsche grondwet wordt
aangenomen, gaat het land Zimbab-
we-Rhodeslë heten. Dit blijkt uit het
gisteren gepubliceerde ontwerp voor
een grondwet, waarover de blanke
Rhodeslërs zich op 30 Januari kunnen
uitspreken. Volgens politieke kringen
ln de hoofdstad Salisbury hebben de
zwarte nationalisten ln de multlracla-
le overgangsregeling uiteindelijk met
dit compromis rond de naam Inge
stemd om het moreel van de blanken
wat op te vijzelen.
Het ontwerp weerspiegelt de bepalin
gen. zoals die ln maart van het vorige
Jaar door premier Smith, Moerzore-
wa. Sithole en Chlrau werden gete
kend. Naar verwachting zullen de
800.000 blanke kiezers ln Rhodesië
„Ja" tegen het ontwerp zeggen. Ian
Smith heeft gezegd dat dit de beste
overlevingskansen van de blanke
minderheid biedt, er van uit gaande
dat zwart bestuur onvermijdelijk ls.
In gevechten tussen het leger en guer
rillastrijders vielen gisteren twintig
doden. De zwarte Rhodeslsche leider
Robert Moegabe bezwoor ln een ver
late nieuwjaarsboodschap dat zijn
troepen ln 1979 heel Rhodesië zullen
beheersen. Dat zou nu reeds voor
viervijfde deel van het land het geval
zijn. Moegabe zei dat zijn Zanu mo
menteel in feite de regering van het
land ls. Hoewel de Zapu, van Joshua
Nkomo die samen met de Zanu het
Patriottisch Front vormt, ook mee
vecht ln de al zes Jaar durende oorlog,
vermeldde Moegabe de rol van deze
organisatie niet. Het was niet duide
lijk of er nu sprake is van een breuk ln
het Patriottisch Front.
MADRID (Reuter, UPI) - Het terro
risme ln Spanje heeft gisteren op
nieuw twee slachtoffers geëist. Drie
gewapende mannen beschoten ln de
Noordspaanse plaats San Sebastiaan
een majoor van de landmacht, terwijl
deze achterin een militaire dienstau
to zat. Het slachtoffer, de 53-jarige
Herrera, werd voor zijn woning dood
geschoten, vlak nadat hij was inge
stapt.
In Pamplona werd een korporaal van
politie gedood toen de bom, die hij
onschadelijk probeerde te maken,
ontplofte. De bom was geplaatst ln de
meubelwinkel van een als uiterst
rechts bekend staande zakenman. De
politie schrijft belde aanslagen toe
aan de Basklsche afscheidingsbewe
ging ETA. Vorig Jaar vielen er ln
Spanje bijna honderd doden als ge
volg van terroristische acties. Het
merendeel van de aanslagen werd op
geëist door de ETA.
NEW YORK, BANGKOK
(Reuter, UPI, AP) Cambod
ja heelt Vietnam en de landen
van het Warschau-pact be
schuldigd van agressie tegen
zijn gebied. De leiders in
Phnom Penh deden voorts
een beroep op bevriende lan
den om hulp te bieden en rie
pen de Veiligheidsraad van de
Verenigde Naties op maatre
gelen te treflen die een eind
kunnen maken aan de oorlog
ln Indo-China.
Volgens radio Phnom Penh zUn Vlet-
namese troepen over een 80 kilometer
breed front Cambodja binnen ge
drongen. Vietnam wil, aldus de radio,
met hulp van de Sowjet-Unle en an
dere landen van het Warschau pact,
een pro-Vietnamees bewind Installe
ren ln Phnom Penh.
De meeste wegen van Vietnam naar
Cambodja zouden ln handen zijn van
Vietnamese troepen. Vietnam be
weert dat de aanvallen worden uitge
voerd door Cambodjaanse opstande
lingen tegen het bewind van Pol Pot
en leng 8ary ln Phnom Penh. Volgens
radio Hanoi hebben de opstandelin
gen de belangrijke rivierhaven Kratle
aan de Mekong veroverd.
De Cambodjaanse president Khieu
Samphan zei gisteren ln een radio-
uitzending dat de toestand ernstig
was. Hij deed een beroep op alle lan
den en Internationale organisaties,
met name de Verenigde Naties, „om
snel met alle middelen te hulp te
komen om alle vormen van agressie
te verhinderen." Diplomatieke waar
nemers ln de Thaise hoofdstad Bang
kok zagen ln deze oproep een teken
dat het bewind ln Phnom Penh zich
inderdaad zeer bedreigd voelt en dat
de Vietnamese troepen ln het land
snel vorderingen maken.
door Herman Amelink
Iran is politiek, economisch en strategisch een van de belangrijkste
steunpilaren van het Westen in het Midden-Oosten, Daarom bestaat er
bij de Amerikanen een groeiende ongerustheid over het verzet tegen de
sjah. Washington vraagt zich steeds openlijker al of men de sjah nog kan
blijven steunen.
Sedert de Jaren vijftig is Iran steeds een
stabiliserende factor in het Midden-Oosten
geweest. Het land vormt een belangrijke
verbindingsschakel in de verdediging van
het Westen tegen de Invloed van de Sowjet-
Unle. Iran beschikt over het op drie na
sterkste leger van de wereld, uitgerust met
uiterst modern Amerikaans materiaal en
permanent bijgestaan door enkele duizen
den Amerikaanse adviseurs. Na de Verenig
de Staten en de Sowjet-Unle beschikt het
land over de sterkste luchtmacht van de
wereld.
De laatste jaren zijn de banden tussen Iran
en de Verenigde Staten steeds nauwer aan
gehaald. Leverde Amerika ln 1973 nog voor
slechts 524 miljoen dollar aan wapens aan
Iran, vorig jaar bedroeg dit al meer dan acht
miljard dollar. De export van de Verenigde
Staten naar Iran van vooral landbouwpro-
dukten beliep ln 1977 een bedrag van 2,7
miljard dollar.
Op de tocht
Mocht de sjah verdwijnen en de kans
daarop lijkt groter dan ooit dan staat de
traditionele relatie tussen Iran en het Wes
ten op de tocht. De leiders van de Iranese
oppositie kunnen met hun Islamitische ach
tergrond nu bepaald niet direct verdacht
worden van sympathieën voor Moskou,
maar een neutralere koers ln de buitenland
se politiek is toch wel waarschijnlijk Toen
de huidige oppositiepartij, het Nationale
Front ln 1951 aan de regering kwam, stelde
de toenmalige premier Mohammed Mossa
degh zich op het standpunt, dat Iran een
van het buitenland onafhankelijke koers
diende te volgen. Ook streefde hij naar
beperking van de Invloed van de sjah. Deze
politiek verwierf de brede steun van de
bevolking, maar irriteerde de sjah mate
loos. Op 15 augustus 1953 ondernamen aan
hangers van de sjah een poging tot een
staatsgreep tegen Mossadegh, maar deze
mislukte. De sjah was gedwongen de wijk te
nemen naar Rome.
De vreugde ln Iran duurde echter niet lang.
Vier dagen later werd met actieve steun van
de Amerikaanse inlichtingendienst CIA een
tweede staatsgreep ondernomen en deze
slaagde. De sjah keerde terug en Mossa
degh verdween ln de gevangenis. Later
kreeg hij huisarrest en hij overleed ln 1967
in een volledig isolement.
Met de terugkeer van de sjah kwam ook een
einde aan het neutralistische buitenlandse
beleid en de autoritaire leiding van de vorst
verving het begin van democratisering. Het
onder Mossadegh toegelaten communisme
werd weer tot een verboden beweging tot
geruststelling van het Westen
Machtspolitiek
Machtspolitieke activiteiten als ln de jaren
De sjah van Iran bracht in oktober 1977 een bezoek aan de Verenigde
Staten. De Amerikaanse president Carter (rechts) en zijn vrouw Rosa-
lynn veegden toen al de tranen uit hun ogen van het door de politie
gebruikte traangas tegen Iraanse studenten die tegen de sjah betoog
den. Er studeren vele duizenden Iraanse studenten in de Verenigde
Staten.
vijftig kan de Amerikaanse regering zich nu Vietnam en de schande van Chili. De Ameri-
niet meer permitteren na de nederlaag ln kaanse president Carter dankt zijn op
komst mede aan de brede verontwaardiging
over dit soort praktijken. Maar machtspoli
tieke overwegingen spelen nog wel degelijk
een roL De Verenigde Staten zijn er zich van
bewust dat het vertrek van de sjah een
enorme bedreiging betekent voor de stabili
teit ln het Midden-Oosten. Er ls Washington
daarom veel aan gelegen om Iran aan zijn
kant te houden.
Dit leidde de afgelopen maand tot een dui
delijke verschuiving ln het Amerikaanse
beleid van de afgelopen Jaren. Gewaagde de
Amerikaanse president begin dit Jaar bij
zijn bezoek aan Teheran nog van goede
persoonlijke betrekkingen tussen hem en
de sjah, prees hij des keizers zorg voor de
mensenrechten en ontving hij op 31 oktober
kroonprins Reza nog op het Witte Huls, op 7
december beperkte de Amerikaanse presi
dent zich tot het uitspreken van de wens
dat de sjah erin zou slagen zijn positie te
behouden, maar dat de keus uiteraard aan
het volk van Iran was
Verdere aanwijzingen voor het veranderen
de Amerikaanse beleid ls het sturen van eer
grote Amerikaanse delegatie naar Teheran
voor het plegen van geheim overleg met de
oppositie. Hoewel het Amerikaanse beleid
verbaal de sjah nog steeds steunt, lijkt
Washington steeds openlijker te zoeken
naar een derde weg ergens tussen de sjah
en de geestelijke leider van de oppositie,
Khomeini, ln. Momenteel ls de Amerikaan
se hoop gevestigd op de inspanningen van
kabinetsformateur Bakhtiar. die onder pre
mier Mossadegh minister van arbeid was
Het feit dat het Nationale Front Bakhtiar
officieel geroyeerd heeft, maakt hem tot de
aangewezen representant van die derde
weg. Die weg zou moeten leiden tot afzwak
king van de Invloed van de sjah, terwijl Iran
toch voor het Westen behouden blijft.
De Amerikaanse Interventie in Iran heeft al
tot kritische geluiden ln Moskou geleld. De
Russische president en partijleider, Leonid
Breznjew, heeft Washington te verstaan ge
geven. dat de Amerikaanse inmenging in
Iran onaanvaardbaar ls. Op zijn beurt be
schuldigde de Amerikaanse president de
SowjetrUnle ervan de spanningen ln Iran
nog verder te willen opstoken.
Sommige adviseurs van het Witte Huls ver
denken de Sowjet-Unle ervan ln het troebe
le Iraanse water te willen vissen. Ze wijzen
er daarbij op dat Moskou er recentelijk in ls
geslaagd vaste voet te krijgen ln de Hoorn
van Afrika. In Noord-Jemen en ln Afghanis
tan. terwijl ook de betrekkingen met Irak
weer zijn verbeterd. Zij beklemtonen de
ongerustheid ln de Arabische wereld over
de groeiende Invloed van de Sowjet-Unle en
bepleiten daarom een flink optreden, dat de
rest van de Arabische wereld duidelijkheid
en vertrouwen verschaft
Politieke waarnemers zijn echter van oor
deel dat de publlkaties in de Russische pers
die steun verlenen aan het verzet tegen de
sjah niet al te zwaar moeten worden opge
nomen, omdat herleving van de politieke
Invloed van de Islam ook wel eens gevolgen
zou kunnen hebben voor de Sowjet-deelsta-
ten met een Islamitische meerderheid.
De bewust door de Verenigde Staten geven
tileerde geruchten dat het Amerikaanse
vllegkampschip Constellation onderweg ls
naar de Perzische Golf, maakt wel duidelijk
dat Carter niet van plan is ln Iran een
vacuüm te laten ontstaan, waarvan Moskou
profijt zou kunnen trekken. Ook al heeft de
Amerikaanse regering nog haar twijfels
over de te volgen koers, het doel van haar
beleid ls overduidelijk: Iran moet voor het
Westen behouden blijven
1
