3top zandwinning uit randmeren lilieu-groepen laken plannen Rijkswaterstaat KUNST Jakob Smits: kunstwerk moet realiteit overtreffen duiken kan duur worden boom caesars fort hert in taxi spaargeld renbox voor de hond )ET WEER doör Hans «tel Jong Weerrapporten Strandweer Jeugdorkest naar Zwitserland Hubert Soudant is Scala te Milaan JENSDAG 19 JULI 1978 BINNENLAND TROUW/KWARTET 5 =7- Griekenland kan zich niet alleen beroemen op tal van oudheden bovengronds, maar ook onder de zeespiegel. Onder water zit zoveel belangrijk oudheidkundig mate riaal, dat de Griekse regering besloten heeft maatregelen te ne men om al die antieke schatten te beschermen. Duikers zullen voortaan heel goed uit hun ogen moeten kijken dat ze niet te dicht in de buurt van het kostbare spul uomen, want hun hobby kan hun nu duur te staan komen: worden ze betrapt, dan kan ze dat een flinke boete of zelfs gevangenis straf kosten. Sinds een visser bijna een eeuw geleden bij het eiland Antikythe- ra armen en benen van marme ren beelden ophaalde, zijn de Grieken al bezig met het onder zoeken van de bodem van de Io nische en de Aegeïsche Zee. en voorlopig zullen ze het er nog wel even druk mee hebben. Ze heb ben nu al meer dan vierhonderd plaatsen te beschermen waar wrakken van stokoude schepen, overblijfselen van verdronken steden en ondergelopen havens gevonden zijn. Die beschermde gebieden liggen her en der ver spreid langs de duizenden kilo meters lange kusten. Veel van die plaatsen zijn nu wel afgebakend, maar nog niet alles is tot de laat ste centimeter onderzocht, en daarom willen de Grieken niet dat vreemdelingen er met hun vingers a\ankomen en kostbaar heden stelen of onherstelbaar be schadigen. Er is al genoeg verlo ren gegaan. Zo weet men dat de Atheense vloot de Perzen in 480. voor onze jaartelling in de baai .van Salamis versloeg, maar daar is niets meer van terug te vinden: industrieel afval dat daar in zee gegooid is en de zware ankers van supertankers hebben alle sporen van het gevecht uitgewist. Het is niet overal verboden te duiken. Rondom bekende toeris tenoorden als de eilanden Miko- nos en Korfoe mag het nog wel, maar ook daar zijn bepaalde ge deelten taboe voor hobbyisten. De kustwacht die anders alleen op smokkelaars let, houdt nu ook de duikers in de gaten. Wie ge pakt wordt en betrapt op het meenemen van oudheidkundig materiaal kan een Jaar gevange nisstraf krijgen. De belangstel ling voor wat er in de zeeën ron dom Griekenland te vinden is, is vooral te danken of te wijten, het is maar hoe je het bekijkt aan de onderzoeken van de Fransman Jacques Yves Cous- teau in de Aegeïsche Zee. Door zijn ogen zag de halve wereld via de televisie mrat hij er ontdekte en op de film vastlegde. In Dordrecht is een onderneming die zichzelf voor de rechter daagt. Dat gebeurt dan door middel van een BV-foefje. Het gaat om twee bomen die in de tuin van de aan het Begijnhof gevestigde optiek winkel Optica BV staan. Men zou die graag laten rooien om ruimte te scheppen voor een uitbreiding. Het gemeentebestuur van Dor drecht echter geeft daar op grond van de plaatselijke kapverorde- ning geen vergunning voor. Om dat Optica zich hierdoor in zijn ontwikkelingsmogelijkheden be lemmerd voelt, Is hij tegen het afwijzende besluit van de ge meente in beroep gegaan bij de Kroon. Nu wil het geval dat het terrein van Optica grenst aan dat van Groeneveld BV, een bedrijf dat zich een eindje verderop met dezelfde zaken bezighoudt als Optica. Groeneveld heeft nu Juri dische stappen ondernomen te gen zijn buurvrouw om haar op grond van het in het burgerlijk wetboek vastgelegde burenrecht door de rechter te laten verplich ten althans één van de twee bo men namelijk die welke op een afstand van minaer aan twee me ter van de erfschelding staat te laten verwijderen. Bij dit alles dient men te weten dat Optica een dochteronderneming is van Groeneveld, zodat deze een eis tegen zichzelf Instelt. De bedoe ling is duidelijk. Maar of bij toe wijzing van de eis ook de belem mering voor de uitbreiding van Optica vervalt is nog maar de vraag. Er is namelijk ook nog een bestemmingsplan, heeft de ge meente fijntjes laten weten. Zeker is het nog niet, maar het lijkt er sterk op dat in de Franse stad Boulogne de resten zijn ge vonden van het legerkamp, van waaruit Julius Caesar 55 jaar voor onze Jaartelling een inval in Engeland deed. Bouwvakkers die in die stad bezig waren met de bouw van een ondergrondse par keergarage, stuitten op een twee meter brede en vier meter hoge muur, die volgens archeologen heel goed als bescherming voor Caesars fort dienst kan hebben gedaan. Intussen hebben ze op die plek al stapels Romeinse munten, potten en een uiterst zeldzaam medaillon opgegraven. Volgens de in Moskou verschij nende krant Moskowski Komso- molets is in de Moskouse dieren tuin bijna geen dier meer veilig. Liefhebbers of gewoon hande laars stelen het ene dier na het anaere, en het blijft echt niet bij een papegaal, slang of ander re delijk vervoerbaar beest. Onder, de gestolen dieren is bij voor beeld een reuzeschildpad van niet minder dan veertig kilo. Ook een koningspinguln was op een dag verdwenen, maar die werd per metro teruggebracht door mensen die beweerden, dat ze de vogel zomaar op straat los had den zien lopen Het sterkste staaltje tot nog toe-heeft de dief op zijn naam, die met een dam hert in een taxi is gestapt en pooit meer teruggezien. „Het is dat een olifant en een nijlpaard niet in de bus kunnen", schrijft de krant, „anders Was de dieren tuin die zeker ook al kwijt ge' weest." Waarom hij met zo n kapitaal in een supermarkt rondliep, zal wel nooit helemaal duidelijk worden, maar een feit is, dat de 41-Jarige Turk Mentes Joesow in die win kel in het Westduitse Geilenklr- chen van zijn 46.000 spaargeld beroofd werd. Zestien jaar had hij er over ge daan om het bij elkaar te sparen; de volgende dag zou hij naar Is- tanboel vliegen om in zijn vader land een huls voor zijn gezin te kopen.. De priester Ludwlg Zer- mahr had zo'n medelijden met de beroofde Turk, dat hij een inza meling onder de burgerij organi seerde Zo kreeg Joesow het vol ledige bedrag terug en er bleef zelfs nog ruim 1500 over, die nu aan welzijnswerk onder gezinnen van andere gastarbeiders in Gei- lenkirchen besteed zal worden. Een box voor honden? Jawel, maar niet eentje om in te zitten of lui op je buik te liggen. De box, een Japanse uitvinding, heeft een beweegbare vloer, die langzaam of hard kan lopen met als gevolg dat de hond langzaam of hard moet meelopen. Een hometrainer dus voor de hond, of better: voor de baas die geen zin heeft om een eind met het dier om te lopen. Het apparaat, dat voorzien is van een klok en een snelheidsmeter, kost de baas negenhonderd gulden. En uit moet de hond dan evengoed nog, want aan het opvangen van hondse behoeften heeft de fabrikant niet gedacht. ten van Groenland en IJsland wordt er polaine lucht aangevoerd. Als de computers het goed becijferd en uit getekend hebben lijkt donderdag Langweer wel een passende locatie voor filmen te worden, zoniet dan Staveren want ook in die tweede helft van de week zal er een polaire lucht worden aangevoerd. Lucht van polaire oorsprong is meest al droog en zeer doorzichtig. Eind vorige week kon men bij bedekte lucht in het horizontale vlak uit Gor- redijk zover in zuidoostelijke richting blikken, dat de TV-toren in Smilde (27 kilometer afstand) duidelijk zicht baar was. •Lezer Christiaans in Zutphen haalde een herinnering op aan de slechte zomer van 1962. Op 7 augustus van dat jaar ging hij met zijn grootvader een dagje uit naar Amsterdam, 's Morgens bij vertrek uit Zutphen was het reeds regenachtig en koel weer, maar de radio .sprak van opkla ringen in het zuiden van het land en gaandeweg over het hele land zou er dan meer zon komen. In Amsterdam aangekomen begon het plotseling hard te waaien, zodat het tweetal zich nauwelijks staande kon houden. Toen vlak voor hun ogen een grote boom in de binnenstad ont worteld werd en de weg gedeeltelijk versperd, zagen ze het niet meer zitten. Gelukkig gebeurden er geen ongeluk ken. Briefschrijver kan zich geen re genval van betekenis herinneren. Wel dat uit andere delen van Amsterdam soortgelijke berichten binnenkwa men. Het was een korte, maar hevige storm herinnert hij zich. Verder sug gereert hij dat de zestiende juli 1962 waarover in een eerder stuk geschre ven werd, 26 Juli zou moeten zijn. Donderdag 26 juli was inderdaad een dag van noodweer met ernstige over stromingen in Rotterdam en Hilver sum. Toen deed zich het uitgebreid ste onweer sedert 3 tot 4 juli 1952 voor met een benedenwind uit het noord oosten en een bovenwind uit hezuid westen. De meeste regen werd bij dat offensief opgevangen door Exloêr- mond te weten 59 milimeter. Op het hoofd van de vissershaven te IJmul- den werd de 71-jarige A. de Vreugd uit Katwijk, die naar het uitvaren van schepen stond te kijken door de bliksem getroffen. f^or Hans Schmit U. [STERDAM Bij de zand- ïnlng uit het IJsselmeer iet grote terughoudend- id in acht worden geno- n, terwijl het winnen van id uit de (kleinere) randme- moet worden stopgezet, plannen zoals Rijkswater- lat die op papier heeft ge- i kunnen de komende jaren ien tot een verdere achte- tgang van de waterkwali- t in het IJsselmeer en de idmeren, tot het verlies van langrijke voedsel- en rust- lieden van vogels en tot achteruitgang van de vis- d. Ook zal de recreatie ZIjleel ondervinden van de frgenomen zandwinning. 'deze conclusies komen zeven or- M^saties op het gebied van de visse- [recreatie en natuurbescherming kronder het Visserijschap, de alejVB en Natuur en Milieu) in een ïtjepren gepubliceerde reactie op de inen van Rijkswaterstaat om tot ke| uit diepe putten in het Llssel- ge^r en uit de randmeren 150 miljoen kajleke meter zand te zuigen. Tot het iuw| van deze eeuw zou in totaal 575 schjoen kubieke meter zand uit deze t hfcn kunnen worden gewonnen. dvazand zal vooral gebruikt worden hufcphoogzand voor waterstaatswer- en in het gebied rondom de voorma- misjzuidereee, zoals de aanleg van de 'kerwaard, de aanleg van dijken Be» een spaarbekken in het IJssel- in ijr, de aanleg van de Almere-spoor- ?n het ophogen van bouwterreinen tegf Lelystad en Almere en voor de sprjeg van auto(snel)wegen. Naar [tting wordt jaarlijks in Neder- s tel honderd miljoen kubieke meter ?n. bogzand gebruikt, dat uit polders hetjiassen wordt gehaald of gewoon iit afgegraven, zoi 'enrdlzwaren mo1aatste 'jaren groeiden de bezwa- leri tegen deze zandwinning. Afgra ven zoals bij voorbeeld op de Velu- plaatsvonden, betekenen een ern- chie aantasting van het landschap oelide cultuur-historische en natuur- ch|enschappelijke waarden daarvan, hi rts ontstonden met name bij de 1 mssen in het westen van het land, ir de vraag naar het zand het ler^tst is, ernstige problemen. De lgefliteit van het water (toch al ver- 3rq Een van de zandzuigers. vuild) bleek ten gevolge van het werk van de zandzuigers achteruit te gaan, terwijl ook stukken oevers in de plas sen verdwenen. Op de Vinkeveense plassen verdween enkele jaren terug een op de wal staande starttoren in het Water. Bovendien neemt, als de plassen dieper worden, de golfslag toe, hetgeen nadelige gevolgen kan hebben voor de walkanten en de wa tersportliefhebbers. Het lijkt daarom logisch het platte land de rug toe te keren en uit te wijken naar het IJsselmeer en de randmeren (Markermeer, IJmeer, Gooimeer, Eemmeer, Veluwemeer, Drontermeer, Vossemeer, Ketelmeer, Zwarte Meer). De zeven organisaties die de plannen van de directie Zuider zeewerken van Rijkswaterstaat af wijzen, vindén het echter helemaal niet zo logisch de zandzuigers die richting uit te dirigeren ep deze dan ook nog de komende jaren een hoe veelheid van 150 miljoen kubieke me ter zand te. laten opzuigen. Het voor naamste bezwaar betreft de mogelij ke gevolgen van de zandwinning voor de waterkwaliteit. Het water van de randmeren (en in mindere mate het IJsselmeer) laat wat kwaliteit betreft momenteel reeds te wensen over ten gevolge van de overbemesting met fosfaten. Bij de aanleg van diepe putten (som mige putten zouden meer dan dertig meter diep moeten worden) bestaat de kans dat onderaan zuurstofloze lagen ontstaan met rottend materi aal. Door het afnemen van de tempe- Vlissingen krijgt geld voor restauraties VLISSINGEN (ANP) Vlissingen zal vanaf 1980 jaarlijks 350.000 gulden krijgen van het ministerie van CRM, te gebruiken voor particuliere woon huis-restauraties. De bijdragen voor 1978 en 1979 worden verhoogd tot- 200.000 gulden per jaar. Tot dusverre ontvingen de Zeeuwse gemeente jaar lijks 25.000 gulden. Dit heeft de staatssecretaris Wallis de Vries het gemeentebestuur in een brief meege- .deeld. De toezegging volgt op verzoe ken van b. en w. en de gemeenteraad, begin 1978, om geldeh van de „woon huispot" te gebruiken voor restaura ties in het gebied „beschermd stads gezicht". ratuur van de lucht in de herfst treedt dan een omkering op: het zuurstoflo ze water en het rottend materiaal komt dan omhoog en kan zelfs in één klap de zuurstofvoorraad in de bo venlaag uitputten. De kans op een dergelijk proces is groter, wanneer het water reeds overbemest is, met name door fosfaten. Kwaliteit Nu wordt veel geld uitgegeven om de kwaliteit van het water te verbeteren, ook wat betreft het water in de rand meren. Zo zijn de zuiveringsinstalla ties in Elburg en Harderwijk (in te genstelling tot vrijwel alle zuiverings installaties in Nederland) uitgerust met een zogenaamde derde trap, die dient om de fosfaten te verwijderen. Verder is bij Elburg dit Jaar een riet veld aangelegd voor de nazuivering van het afvalwater. Riet houdt name lijk fosfaten vast en zorgt ook voor een bacteriologische reiniging. Ir. W. J. van Grondelle van de stichting Natuur en Milieu: „Het is natuurlijk dwaas enerzijds geld uit te geven voor verbetering van de waterkwali teit, terwijl anderzijds plannen wor den gemaakt die bij uitvoering het ernstige risico dragen de waterkwali teit nog verder te verslechteren". De ontwerp-nota van Rijkswater staat getuigt volgens de zeven organi saties van onevenwichtigheid en on zorgvuldigheid in de afweging van belangen. Zo is zorgvuldig bezien wel ke de gevolgen van de zandwinning voor de dijken kunnen zijn, maar zijn de gevolgen voofr de visserij en de voedsel- en rustgebieden van vogels buiten beschouwing gelaten. Er be staan nog veel ondiepe (enkele deci meters) gedeelten, waar veel vogels voedsel vinden. Die gebieden zijn echter niet in kaart gebracht. Ook bestaat er onzekerheid over de visse rij en de organisaties dringen er op aan de oeverzones te behouden voor de voortplanting en het opgroeien van de vis. Ook moet er voldoende voedselgebied overblijven voor vis sen als blankvoorn, brasem, aal, jon ge snoekbaars en baars. Beperkend beleid Afgezien van deze aan de zandwin ning klevende onzekerheden, richten de bezwaren zich ook tegen het feit dat Rijkswaterstaat uitgaat van de maximale behoefte aan zand, dat bo vendien bestemd is voor projecten als de Markerwaard en de spaarbekkens, waarover nog geen definitieve beslis sing is gevallen. Voorts doorkruist het plan het werk van een commissie die zich buigt over de formulering van een landelijk beleid ten aanzien van zandwinning, terwijl het mer kwaardig aandoet dat in de eerste periode, tot 1982, ongeveer een kwart van de tot het eind van deze eeuw te winnen hoeveelheid zand zal worden opgezogen. Ir Van Grondelle. „Dit plan neemt een zeer forse aanloop in plaats van af te wachten tot bekend is wat het beleid op lange termijn zal worden. Met zo'n forse aanloop wordt een echt beperkend beleid in de toe komst gefrustreerd en geblokkeerd". Een beperkend beleid! Natuur en Mi lieu is daar een warm voorstander van, gezien de beperktheid van de grondstoffen en de aantasting die winning met zich mee brengt. Ir. Van Grondelle: „We zullen de vraag naar ophoogzand kritisch moeten bezien. Dat betekent dat je bouwterreinen niet klakkeloos moet volspuiten, maar dat je meer van de bestaande ondergrond gebruik moet maken. Dat betekent de aanleg van wegen ter discussie stellen en, als de weg wordt aangelegd, je ook over de wijze van aanleg beraden. Je kunt ook andere materialen gebruiken, zoals bij voor beeld puin dat nu op ruimte vragende stortterreinen wordt gegooid. Je zult ook andere winplaatsen moeten be kijken, zoals de Noordzee. En dat dan zilet meteen afwijzen omdat het te duur is. Zandwinning is meer dan alleen een financieel probleem." mooie zeilwind, wat opballende een en natuurlijk ook zon". Dat is weerdecor dat Philip Bloemen- van Polygoon op zijn verlanglijs- leeft staan als hij de skütsjes gaat >n. Ik heb hem gistermorgen ge- seerd maar weg te blijven, maar lad hij zelf ook al door. De wind veel te draaierig en veranderlijk mooie dynamische opnamen en indien was de lucht af en toe Ig of te verstopt (toestand dins- ïorgen). Geen Eemewoude in de :open dus. .„Jansen voor Terhorne lijken iets p"V te liggen, maar of er wel vol- B ^ïde zon zal zijn in die te verwach- ueinoordwestelijke stroming (gelei- )k wat toenemend) is nog een on- ■■^re factor. het vanavond niet, dan zal er twijfeld in de tweede helft van 'eek nog wel eens een geschikte ag opdoemen. Donderdag zou Langweer kunnen, zaterdag bij -eren: vrijdag mist u, want dan ;n de mannen. jrland blijft de komende dagen n de invloedssfeer (bovendien in toenemende mate) van een ile boven Zuid-Scandinavië. klmuleerd door hogedruk ten oos- Vandaag eerst bewolkt, maar weinig of geen regen, vervolgens hier en daar een opklaring. Wind geleidelijk wat toenemend uit west- tot noordwest, zwak tot matig. Luchttemperatuur 16 tot 18 graden. Zeewater 16 graden. Verdere vooruitzichten: wisselvallig en aanhoudend koel. Weerrapporten gisteravond 17 o Amsterdam De Bilt Deelen Eelde Eindhoven Den Helder Rotterdam Twente Vlissingen Zd. Limburg Aberdeen Athene Barcelona Berlijn Bordeaux Brussel Frankfort Oenève Helsinki Innsbruck Klagcnfurt Lissabon Locarno Luxemburg Madrid Malaga Mallorca Munchen Nice Oslo Parijs Rome Spilt Stockholm Wenen Zürlch Casa Blanca Istanbul Tunis HOOOWATER, 20 Juli Vlissingen 241-13 02. Ha- ringvlietslulzen 2 47-15.18. Rotterdam 4 46-17 02, Schevenlngen 3.42-16.14. IJmulden 4 15-16.47, Den Helder 8.51-21.08. Harllngen 10.56-23 23. Delfzijl 0.57- -. regenbul 17 motregen 15 half bew. 20 geh. bew, 16 regenbui 17 zw. bew. zw. bew. 18 half bew. zw. bew. on bew. licht bew. licht bew. regenbui 18 hall bew. half bew 22 20 15 onweer half bew. 27 onbew. onweer 25 20 onbew 44 30 regenbul 18 zw. bew regenbui 14 onweer licht bew. 27 onbew 31 19 (onweer 19 onbew 26 onbew. onbew. Jakob Smits: „Mater amabilis" ANTWERPEN Jacob Smits: schilderijen en tekeningen van deze wonderlijk genoeg niet al te algemeen bekende kunste naar tot 3 september in het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten te Antwerpen. Wel in 't buitenland, maar in deze vakantietijd zeker, toch tamelijk dichtbij. Jakob Smits, 'n Rotterdammer van geboorte hij maakte daar zelfs nog eens een plafondschildering in het vroegere Museum Boymans maar in 1900 tot Belg genaturaliseerd, nadat hij al jaren in de Kempen had gewoond. Een uniek kunstenaar aan wiens oeu- vre, kunsthistorisch gezien, nogal ge trokken wordt. 'Soms rekent men hem tot de impressionisten. Dat kan, want daar kwam hij vandaan, het Nederlands impressionisme dan: zeg Haagse School. Het licht, dat daar zo'n grote rol speelde, bleef ook Smits steeds in' hoge mate imponeren, maar dat lumi- nisme kun je dan later, als hij zwaar en zeer pasteus gaat schilderen, echt niet meer tot het impressionisme re- kenen. Tot expressionisme ook niet. Daarom is hij maar opgenomen in de gelederen der Vlaamse symbolisten. Daar zit wel wat in. De impressionis ten wai;en weliswaar vernieuwers, in zoverre dat zij het licht en de kleur meer waarde toekenden dan dat ooit in de geschiedenis het geval was ge weest, maar overigens al zagen ze dat toen niet zo pasten zij juist door hun intense werkelijkheidsweer gave. volkomen in de renaissancisti sche traditie. De symbolisten echter openden een deur. die al eeuwen op een kier had gestaan: zij zagen de kunst niet meer als een imitatie of een Interpretatie van een bepaalde uiterlijke (zlchbare) werkelijkheid, maar vooral als een mogelijkheid de gevoelens van het innerlijk uit te drukken; gevoelens die vervuld zijn van onderbewuste gedachten. Zo gezien hebben zij zeker aan het begin gestaan van een ra zendsnelle zich steeds veranderende en onstuitbare ontwikkeling. Volgens Smits moet het kunstwerk de realiteit overtreffen; het moet de illusie geven van het leven. In haar onwezenlijkheid én onstoffelijkheid, zo schreef hij, is de illusie ten over staan van de realiteit steeds supe rieur. Dit alles resulteerde in Smit's eigen oeuvre in een poëtische strakheid, die uitgedrukt wordt in een zeer zware plastische verfkorst in een heel eigen coloriet. AMSTERDAM Op 27 juli vertrekt het Nationaal Jeugdorkest van Jeugd en Muziek Nederland (110 leden) voor een concerttournee naar Zwitserland. Er worden o.a. concerten gegeven in Friboure. Bulle. Vevey en Bern. De concerten in Fribourg worden ge geven in het kader van het festival daar. georganiseerd door Jeugd en Muziek, Zwitserland, ter gelegenheid van het dertigjarig bestaan. Op het programma staat muziek van de Zwitser René Oberson en de Brazili aan Almeida Prado. Ook wordt de Vierde Symphonle van Anton Bruck ner, de Eerste en Tweede Suite van Prokofiev (Romeo en Julia) en het Tubaconcert van Vaughan Williams met als solist TJeerd Oostendorp uit gevoerd. Het geheel staat onder leiding van de jonge dirigent Roelof van Driesten. Radio de la Suisse Romande en de Zwitserse t.v. zal alle concerten recht streeks uitzenden. Op de 14e augustus reist het orkest terug. MILAAN De jonge Nederlandse dirigent Hubert Soudant dirigeert deze week. vandaag, de 20e en de 21e juli in het Scala te Milaan de wereld première van een vioolconcert door de Russische componist Edison Denl- sov met als solist de Russische violist Gidon Kremer. In augustus dirigeert Soudant in het Lincoln Center in New York een con cert in het kader van Mostly Mozart Festival.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 5