Verdeeldheid over N-granaat
n!2SWreis
Nieuwe techniek om gas
te zuiveren belooft veel
Affect automatisering op
erkgelegenheid onbekend
Ziekenhuisdorp Lambarene herrijst
ÏÏffiJ verzekert
LAR0USSE
lunigarant
Ai;
ORGELS
Jiteenlopende visies in adviesraad
Die moeilijke
Paulus
eronica daagt
»:ij Nederland
or de rechter
Twente praat al over 'allesreiniger'
Minister bepleit doelmatiger opzet
Pais wil uitbreiding experiment middenschool
"ndarn' IS kan verschuiving op arbeidsmarkt niet meten
Gebrek ruimte en
personeel beperkt
niertransplantaties
betweter
op vakantie
Levenswerk Albert Schweitzer voortgezet in nieuw complex
lORGELHUIS
TERDAG 24 JUNI 1978
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 3
■pKOmsl
kunnenl
athe.sn*
ADVERTENTIE
in onze parlementsredactie
EN HAAG De adviesraad voor defensie-aangelegenheden is verdeeld over het opnemen
de neutronengranaat in het wapenarsenaal van de NAVO. In een rapport aan minister
iholten van defensie worden vier uiteenlopende visies gegeven. Slechts een stroming in de
id, die voor de helft bestaat uit Kamerleden en oud-Kamerleden, staat „in beginsel positief"
genover introductie van het wapen. De andere standpunten komen neer op een al of niet
erwaardelijke afwijzing van de neutronengranaat.
inluiden. Gemeend wordt, dat de re-
gering duidelijk zou moeten maken
dat zij omwille van ontspanning en
wapenbeheersing bereid is van het
wapen af te zien. Volgens deze stro
ming zou Nederland mocht de Ver
enigde Staten tot productie van de
granaat besluiten aan het bondsge-
nootschappelijk overleg moeten blij
ven deelnemen met het doel om intro
ductie ervan te voorkomen. Als de
Sovjet-Unie zou weigeren de N-gra-
k® voorstanders van het wapen me-
to, dat vergroting van het afschrik-
nd vermogen van de NAVO nood-
;elijk is. Zij constateren, dat de
ïventionele krachtsverhoudingen
Europa zich ten nadele van het
sterse bondgenootschap hebben
wikkeld.
wezen wordt op het grote over-
cht aan tanks bij het Warschau-
granaat als een verdedigingswapen.
Alleen als het oostblok bereid zou
zijn de militaire verhoudingen in Eu
ropa meer in evenwicht te brengen,
zou volgens deze stroming het N-wa-
pen tot onderhandelingsobject moe
ten worden gemaakt.
Een tweede groepering meent, dat
invoering van nieuwe tactische kern
wapens, zoals de N-granaat, een nieu-
:t. Deze stroming beschouwt de N- we fase in de wapendwedloop zou
naat als onderhandelingsobject te ac
cepteren, dient de regering zich op
nieuw te beraden, aldus deze visie.
In een derde visie wordt benadrukt,
dat het huidige streven naar verhoog
de bruikbaarheid van kernwapens
het gevaar inhoudt dat de verticale
en horizontale verspreiding van kern
wapens wordt gestimuleerd. Volgens
dit deel van de adviesraad zou Neder
land moeten trachten in bondgenoot
schappelijk en breder internationaal
overleg te voorkomen dat het neutro
nen-wapen en andere kernwapenmo
derniseringen worden geproduceerd
en ingevoerd. Een kleine minderheid
verdedigt de mening, dat het veilig
heidsbeleid niet gebaseerd mag zijn
op een mogelijk gebruik van kernwa
pens. Deze stroming wijst kernwa
pens principieel af.
"ANWB
VERZEKERINGEN
ADVERTENTIE
i ucas Grollenberg
soms
het is trschenen bij Ten Have
ngswi j uitgebreide 2de druk van
i bren
woori
naar
rlei sit
uden
ndew
ïin de
iet nie
woori
in prie
m troi
>iidari 17,50 in de boekhandel
n verd
>verbo
ïnkda
En vo<
n wier
of opi
>rden.
denhe
Iks kri
men<
en no
n den
lie lam
risico
nde
■e
.VERSUM De Veronica Om-
Organisatie heeft aangekondigd
kort geding aan te spannen tegen
dichtll weekblad Vrij Nederland. Dit
i En d r aanleiding van een artikel in het
i als eeimer van Vri^ Nederland van deze
k over de „commercie van Ver-
r m
Van onze redacteur weten
schappen
ENSCHEDE Er lijkt een gasA
spectaculaire toekomst te
zijn weggelegd voor een nieu
we techniek van gaszuivering,
waarop ir A. W. M. Roes giste
ren promoveerde aan de TH
Twente. „Er zijn zoveel toe
passingsmogelijkheden, dat ""gen
we nog niet zo'n overzicht
hebben", zegt prof. dr ir W. P.
M. van Swaay, zijn promotor.
Vooraan in de gedachten
staat het vooruitzicht om
zwaveldioxide op een betaal
bare manier uit schoorsteen- 9as«.gasB-
gassen te verwijderen, het
grootste luchtvervuilingspro
bleem van de jaren tachtig en
verder.
Maar de „gas-vast tegenstroomko
lom" wordt in Twente al hardop aan
geduid als een allesreiniger. Hij moet
bovendien bepaalde chemische pro-
duktleprocessen aanmerkelijk kun
nen verbeteren. Dit alles wordt ge
presteerd bij in principe lage energie
kosten en zonder nieuwe soorten ver
ontreiniging te introduceren. Over de
directe vooruitzichten wil prof. Van
Prins Claus zette gisteren de top' op het West-Indisch Muis in de Amsterdamse Haarlemmer- Swaay, in verband met de gevoelige
straat. Hij deed dit door het bedienen van een paneel. Het gebouw moest worden gerestaureerd, bedrijen zijn" die11 bdangstelling
nadat op 16 december 1975 de hele dakverdieping door een vuurpijl van spelende kinderen in hebben voor „bepaalde toepas-
lichterlaaie werd gezet. singen". Compleet
gas B
ringen
bestuur van de VOO heeft de
ctie, de hoofdredacteur R. Ferdi-
dusse en de schrijver van het arti-
rr te G n Vrij Nederland, Wim Wennekes,
tQez y srmiddag per telex op de hoogte
acht van zijn voornemen.
^T^ugBcn verklaring zegt het bestuur
/erker de vo° met ..verbijstering" ken-
te nemen van de vele publicaties
1 de te nemen beslissing van de
ister van CRM. „Tendentieuze ar-
i-Westlen in de schandaalpers en zelfs
nieme correspondentie aan Ka-
e j p leden, blijken ae grondslag te
m-Oveaen voor een aantal politici om
inwpiik uit te oefenen op het ministerie
siónair CRM om de toelaTinS van Veron-
A als C-omroep te voorkomen", al-
het bestuur. Over het artikel in
Nederland zegt het bestuur dat
Iarderiweekblad zich daarbij slechts be-
Leeuw 1 op een anoniem. aan enkele
j Kr lerleden toegezonden stuk, waar-
geiisal ordt gesteld dat de omroeporga-
van Ni *e baar zendtijd zou hebben mis-
Stoik d voor het maken van reclame
van artikelen als platen en boeken,
r te Oi bestuur ontkent dit ten stelligste.
:,e ber.
n Dijk
)en Hi
)ouma,
etsluis
schote
i: H. dl
Immen
erd; tl
J Nier T
k; nci
1 aor
icht; t
g): K.
De gas-vast tegenstroomkolom
In de eenvoudigste vorm waarin dr
Roes het proces heeft gedemon
streerd en onderzocht, berust het op
adsorptie van het af te scheiden gas
aan het inwendig oppervlak van po
reuze poederdeeltjes. Dat poeder valt
in fijne stroompjes gelijkmatig naar
beneden, omdat het op zijn weg tel
kens herverdeeld wordt door los in de
kolom gestorte ringetjes.
DEN HAAG (ANP) Minister Pais (onderwijs en wetenschap
pen) acht uitbreiding van het aantal integrale middenschool-
experimenten gewenst. Dat zou kunnen door enkele in voor
bereiding zijnde experimenten in het schooljaar '79-'80, te
laten deelnemen aan de werkelijke uitvoeringsfase. Enkele
deelexperimenten zouden dan omgezet kunnen worden in
integrale experimenten. De uitbreiding van integrale exeri-
menten zal, in verband met de financiële mogelijkheden,
beperkt moeten blijven.
school. Hij gelooft dat de scholen
zowel onderling als tezamen met de
ondersteuningsgroepen moeten zoe
ken naar vormen van samenwerking
en coördinatie. Dit moet de doelma
tigheid bevorderen. De bewindsman
wil op korte termijn een discussieno
ta over deze zaak uitbrengen.
Ervaringen
Dit heeft de minister geschreven in
een beleidsnotitie. Hij gaat daarbij in
op de voorstellen in he eind vorig jaar
uitgebrachte elfde advies van de in
novatiecommissie middenschool
(ICM). Pais is het eens met de door
het ICM bepleite doelmatiger opzet
van de experimenten met de midden-
albers [STERDAM Uit de statistieken van het CBS is niet of nauwelijks op te maken Wat voor over Inhoud en structuur van het aantal getransplanteerde nieren met wat ie ergens uit wilt hebben De gas-
icten de automatisering heeft op de werkgelegenheid. Niemand weet wat er precies gebeurt onderwijssysteem zuilen de ervarin- behulp van deze donors bedroeg vo- vast tegenstroomkolom is ais zodanig
;aat. gebeuren en daardoor kan ook geen beleid worden opgezet om de verschuivingen op te
n (op 21 igen.
onze redacteur wetenschappen
Bij het besluit om experimenten met
de middenschool mogelijk te maken
heeft het parlement in 1974, aldus
Pais, noch een uitspraak gedaan over
de wenselijkheid van de invoering
van een middenschool, noch over de
onderwijskundige vormgeving van
het nieuwe onderwijs. De minister
meent dat dergelijke uitspraken ge
baseerd moeten worden op erva
ringen.
Pais voegde daaraan toe dat bij de
besluitvorming ook politieke en
maatschappelijke motieven een rol
zullen spelen. „Naast het thans lopen
de experiment middenschool zullen
ook andere projecten, gericht op de
verbetering van het onderwijs voor
15- en 16-jarigen, een kans krijgen.
Bij eentoekomstige besluitvorming
UTRECHT (ANP) Nadat lange tijd
het gebrek aan donornieren de beper
kende factor was, wordt het aantal
niertransplantaties in Nederland nu
beperkt door gebrek aan ruimte en
personeel. Dit blijkt uit de toelichting
bij de begroting 1978 van de stichting
Eurotransplant, die bij de Zieken
fondsraad is ingediend.
Vorig jaar werden 195 transplantaties
uitgevoerd, terwijl men er ruim twee
honderd had verwacht. De gemiddel
de wachttijd, nu 22 maanden, zal ver
der oplopen. Naar verwachting wor
den dit jaar 206 niertransplantaties
uitgevoerd; er zijn er jaarlijks 400
nodig, maar verdere uitbreiding zit er
voorlopig niet in, aldus Eurotrans
plant.
Sinds 1976 gaan er vla het internatio
nale uitwisselingssysteem meer nie
ren van Nederlandse donors naar het
buitenland dan omgekeerd. Jaarlijks
worden gemiddeld 190 nieuwe donors
bij Eurotransplant aangemeld. Het
Het te zuiveren gasmengsel wordt
van onder naar boven door deze be
heerste stofstorm heen geblazen. De
te verwijderen component gaat in het
poeder zitten. En doordat het gas op
zijn weg naar boven steeds „schoner"
poeder tegenkomt, kan die verwijde
ring zeer compleet verlopen. Het met
gas beladen poeder gaat naar de bo
venkant van een tweede kolom, waar
het gas in vrij zuivere toestand kan
worden teruggewonnen. Meestal door
een eenvoudige bewerking als opwar
men of het verlagen van de druk. Het
principe van scheiding in een tegen
stroomkolom is volstrekt niet nieuw.
Elke tweedejaars student had op het
idee kunnen komen. Wat de uitvin
ding van deze „stoffige" versie tot
nog toe verhinderd heeft, was een
kleine misvatting. „Iedereen dacht
intuïtief dat zo'n ding verstopt zou
raken met het poeder", aldus prof.
Van Swaay, en met „iedereen" be
doelde hij ook mensen die veel ver
stand van het gedrag van poeders
hebben. Maar zo'n ding raakt niet
verstopt, als je maar zorgt dat het
poeder niet zo vochtig wordt dat er
klontjes komen.
Selectief
Het begrip allesreiniger wordt waar
gemaakt door de mogelijkheid om
het oppervlak van de poreuze korrel
tjes naar keuze te voorzien van een
stof waar selectief aan blijft hangen
ning van het stromingsgedrag van
het poeder. Dat betekent dat afzon
derlijke toepassingen („werkwijze om
gas A uit mengsels X te verwijderen")
zo te zien wel voor octrooibescher
ming in. aanmerking komen.
(ADVERTENTIE)
NASLAGWERK VAN GEWICHT
I TREFWOORDEN 118.000 TREF
I ILLUSTRATIES 5000 ILLUSTRA
I KAARTEN 100 KAARTEN 100 K
I SPREEKWOORDEN 1000 SPRE
I GEWICHT 2610 GRAM IN GEW
1125 GULDEN IN DE WINKEL W
ard. ba
wijk. |constateert hoofdredacteur A. A.
Eek in het vakblad Computable,
beste gegevens over wat er gaande
tor. v*j de arbeidsmarkt vindt hij in de
|ale Maandstatistieken van het
aantallen mensen die in de ver-
RSCH%ende beroepsgroepen
lem: lyijfstakken werkzaam zijn. En
naar lant merkt Van Eek op dat voor
Andrif CBS nog steeds geen beroeps-
Ip automatiserings- en computer-
leel bestaat (geschatte om-
f vijftig- tot zestigduizend).
tiger vindt hij dat uit de cijfers
üg of geen informatie over de
istormende automatisering" te
itrueren valt. De koppeling tus-
bedrijfstak en de verschillende
een .Nede epsgroepen is niet op een juiste
dc- r- tier te maken. „De cijfers voor een
ialde industrie laten niet zien wat
Oder 1-d ferschillende werknemers in die
•eo' strie nu doen. Werken ze in de
uktie. bij de distributie, in de
inistratie?
OMINI 29
duidelijk
"laerQting i neer nu jjet aantal arbeidsplaat-
en ","e en binnen een bedrijfstak door bij
culture» beeld automatisering vermin-
is niet of nauwelijks te meten,
r dat het meeste effect heeft." En
XHT lijft onduidelijk hoe men die leeg
loop het beste kan opvangen, bij
scholen en elders onderbrengen, al
dus Van Eek. „En toch ligt hier de
enige mogelijkheid om tot een oplos
sing van dit probleem van de toe
komst te komen."
Hoewel hij beseft dat het moeilijk is,
stelt Van Eek voor om in de statistiek
per bedrijfstak de soorten van arbeid
uit te splitsen, in verband gebracht
met de automatiseringsgraad („al
was het maar steekproefsgewijs").
Over de te verwachten grote ver
schuivingen op de arbeidsmarkt
wordt het sociale debat tot nog toe
maar incidenteel gevoerd, aldus Van
Eek, die daarbij wijst op de banken,
verzekerings- en grafische bedrijven.
„Het is nog geen echt debat onder
politici. De komst van de microcom
puter bij voorbeeld, die in Engeland
met name al op parlementair niveau
wordt bediscussieerd, wordt in Ne
derland niet of nauwelijks in de de
batten betrokken."
Maar centraal blijft voor Van Eek de
vraag of we de mogelijkheden tot
scholing en herscholing op tijd tot
stand kunnen brengen. Vooralsnog
kunnen we niet eens zien wat er aan
de hand is. „En toch staat de micro
automatisering, die helemaal voor
elke beurs betaalbaar is, nu reeds
voor de deur. En die deur gaat echt
open, al was het alleen maar om eco
nomische redenen."
gen uit alle experimenten en projec- rig jaar 237, dat is 17 procent meer
ten moeten worden meegenomen, dan in het voorafgaande jaar. Bij alle
Daarbij zullen uiteraard eventuele aangesloten landen samen kwamen
verschillen in doelstellingen van ex- 765 donormeldingen binnen, waar-
perimenten en projecten in het oog door 877 nieren konden worden ge
moeten worden gehouden," aldus transplanteerd, een stijging van 26
Pais. procent.
niet te patenteren, omdat een Franse
groep er enkele jaren geleden ook
eens wat aan heeft gedaan. Daar is
toen over gepubliceerd, zodat de wet
telijk vereiste nieuwheid van de uit
vinding niet meer bestaat. Maar de
Fransen stopten na een korte verken-
„De muziekleraar vindt dat hij me
niets meer kan leren."
Van een medewerkster
DEVENTER Drie jaar na een bijna onafwendbaar faillissement is het
vervallen ziekenhuisdorp Lambarene in de Afrikaanse staat Gabon aan het
herrijzen. Op een steenworp afstand van het door Albert Schweitzer gestichte
legendarische barakkendorp wordt binnenkort de eerste fase voltooid van
een gloednieuw ziekenhuiscomplex, dat mogelijk werd gemaakt door giften
uit de hele wereld na een actie in 1975, tien jaar na het overlijden van Albert
Schweitzer.
IADVERTENTIEI
klankrijk de beste
KAMPEN
OUDESTRAAT
200
Tel. 05202-12352
Filialen:
LELYSTAD
ZWOLLE
De Fransman Max Caulet, de
stuwende kracht achter de ac
tie en directeur van het
Schweitzerhospitaal, maakt
op dit moment met zijn Ne
derlandse echtgenote een
rondreis door verschillende
Europese landen om verslag
uit te brengen van de vorde
ringen met de nieuwbouw in
Lambarene. Na jaren van te
genslag met een dieptepunt in
1975, gonst het er weer van de
activiteit. De oude bouwvalli
ge barakken worden meer en
meer vervangen door een mo
dern, aan land, klimaat en be
volking aangepast zieken
huiscomplex.
Het complex bestaat onder
meer uit een goed uitgeruste
polikliniek, een chirurgische
afdeling, een tandheelkundig,
een psychiatrisch en een gy
naecologisch paviljoen. Ook
is er ruimte voor prenatale
zorg en onderricht in hygiène,
kinderverzorging en voeding.
Eigen potje
Aangezien de patiënten vrij
wel nooit alleen naar Lamba
rene komen, was het noodza
kelijk te zorgen voor een on
derkomen ten behoeve van de
vele familieleden die in staat
zijn hun eigen potje te koken,
want ze zijn afkomstig uit
veertien verschillende stam
men en elk hun eigen eetge
woonten. De familieleden ont
moeten elkaar dagelijks op
een zogeheten „gezelligheids
pleintje".
Het complex is voorts voor
zien van een elektriciteitscen
trale, een ontmoetingsplaats.
een cultureel centrum en wo
ningen voor verpleegkundi
gen en andere ziekenhuisme
dewerkers. Ook worden er nog
een paar schoollokaaltjes ge
bouwd waar de allerkleinsten
worden opgevangen en waar
de oudere kinderen (meestal
van Afrikaanse medewerkers
maar ook uit de naburige stad
Lambarene) hun best doen
om in aanmerking te komen
voor een studiebeurs. Zo'n
beurs (tienduizend gulden)
wordt door het buitenland be
schikbaar gesteld en heeft tot
doel dat de leerlingen na hun
opleiding hun krachten kun
nen gaan geven aan het
Schweitzerhospitaal.
De nieuwe tandheelkundige kliniek Een gedeelte van het oude hospitaal
Geld nodig
Men hoopt in 1981 met het
gehle ziekenhuisproject ge
reed te zijn. Het benodigd,,
geld is er nog niet helemaal.
De reis van Max Caulet door
Europa heeft daarom tot doel
naast het verstevigen van
contacten ook fondsen te
verwerven die de voortgang
van de bouwactiviteiten veilig
moeten stellen. Ook zijn er
nog andere vormen van hulp.
Zo hebben kinderen van de
Prins Bernhardschool in De
venter gezamenlijk besloten
een leerling van het schooltje
in Lambarene op te vangen
bij zijn studie
De regering van Gabon blijft
niet achter bij de inspannin
gen van het ziekenhuis. Hoe
wel het Schweitzerhospitaal
nimmer eigendom van de
staat Gabon zal worsen (het
blijft internationaal), wordt
door de regering voor twintig
procent bijgedragen in de to
tale kosten van het complex,
zijnde om en nabij de 22 mil
joen gulden. Een speciaal
dankwoord richtte Max Cau
let nog tot de vele Trouwleze-
ressen voor hun gezamenlijke
breiwerk nu al kilometers
lang dat zeer gewaardeerd
wordt in Lambarene. Het giro
nummer van de 8tichting Ne
derland Albert Schweltzer-
fonds is 222020 te Deventer.
