loof door gebrek aan communicatie
aoereese vuurtoren
(an er weer tegen
Opnieuw demonstratie
tegen uraniumlevering
[eerlingen dupe van conflict aan christelijke mavo in Zaandam
estauratie 'grijsaard' voltooid
Volgende week zaterdag in Den Haag
Staatssecretaris
gaat praten over
Wageningse school
Van der Klaauw
niet bevreesd voor
opleving fascisme
PvdA-voorzitter
hekelt falend
beleid kabinet
^SJERDAG 17 JUNI 1978
TROUW/KWARTET RHS17
or Hanneke Wijgh
van de middenschool in beperkte
vorm worden uitgeprobeerd.
DAM Begin volgende week komt er enig zicht op de
ide die het conflict op de christelijke mavo Zaandam Zuid
t aangericht. Rector H. Sijbrand van het Blaise Pascal
lege in Zaandam, tijdelijk als zaakwaarnemer op de mavo
tationeerd, zal dan aan de ouders vragen of ze nog voldoen-
jvertrouwen in de school hebben. Een exacte voorspelling
- het aantal leerlingen dat door hun ouders van school
lt genomen, is niet te geven. Wel zeker is dat het conflict.
dat de laatste maanden rond de persoon van de waarne-
nd directeur M. E. Luchtenberg is losgebarsten, de christe-
:e mavo Zaandam Zuid veel kwaad heeft gedaan.
«te aanleiding voor de moeilljk-
»n vormde de mededeling van het
uur van de Vereniging voor
stelijk Onderwijs in Zaandam op
naart aan Luchtenberg dat hij
in aanmerking kwam voor het
cteurschap. In zijn plaats was de
T. Wielsma door het bestuur
gedragen. De medeling viel niet
oede aarde. Noch bij een meerder-
van de leerkrachten, noch bij de
ste ouders. Zij hadden in Luch-
lerg. die de afgelopen vier jaar
irende lange periodes als waarne-
d directeur was opgetreden voor
zieke directeur D. Kiburg, een
t vertrouwen gekregen.
Is 20 maart is het conflict in een
omversnelling terecht gekomen,
ers richtten een actiecomité op,
meeste leraren schaarden zich
er Luchtenberg, twee van hen
even een zwartboek. De bom
tte op zaterdag 3 juni toen het
lur Luchtenberg en de twee op
rs van het zwartboek, J. Huis-
en H. Essink, schorste en voor
ag voordroeg met ingang van 1
ber. Onregelmatigheden bij het
examen wiskunde was de drup-
geweest voor het bestuur. Het
,ite restje vertrouwen in Luchten-
I4TIE werd opgezegd.
~)T?l IT
nq m «ntslag zorgde voor grote op-
KoLril^dding. Die nog werd vergroot
bekend werd dat het bestuur
een streep had gehaald door de
secrdjrweek voor 86 tweedeklassers in
Dverijselse Heino. Maandagmor-
5 juni werd op het schoolplein
geprotesteerd. De emoties liepen
|£Q oog op dat Sijbrand die dag de
»w®Gol voortijdig moest sluioten.
iuwe school
een goed begrip van de moeilijk-
n moet men teruggaan tot 1974.
it jaar werd aan de Pauwenlaan 1
juwe schoolgebouw in gebruik
men. Daarvoor had de christelij-
ivo Zaandam Zuid in diverse
gebouwen onderdak gekregen.
voor het eerst dat alle leer-
iten en alle leerlingen te zamen
én gebouw bijeen kwamen. Het
we gebouw betekende een enor-
litdaging om ook aan het onder-
nieuwe gestalte te geven.
directeur Kiburg, die achter de
ankeli|rwijsvernieuwing stond, was de
ve echter te groot. Hij had zoveel
gestoken in de nieuwbouw
"zijn school, dat hij november
ziek werd. Zijn functie werd
genomen door Luchtenberg,
adjunct-directeur en de heer H.
der Plaat. Zij gingen verder met
inderwijsvernieuwing, zoals dat
begonnen onder Kiburg.
larond
imt
espon la,
:aamh was
rrfondSfgie
iten
16, 20'
jen bij
3l 29
immers als opgave gesteld dat alle
leerlingen alle vakken zouden volgen,
om zodoende een brede algemene
ontwikkeling te krijgen.
Nog belangrijker was de mentaliteits
verandering zoals die zich onder de
leiding van Luchtenberg voltrok. De
leerling werd actief betrokken bij het
leerproces. Hem werd een grote mate
van eigen verantwoordelijkheid gege
ven. De docent was niet langer de
alwetende leider maar werd meer de
stimulator.
Projectonderwijs
Projectonderwijs werd waar het mo
gelijk was ingevoerd. Zo maakten de
leerlingen een denkbeeldige krant,
zoals die geschreven zou zijn in het
Egypte van Ramses de Tweede. Gro
te nadruk werd gelegd op de zelfwerk
zaamheid. Het zelfstandig oplossen
van problemen, alleen of met andere
leerlingen. Het kritisch verkennen
van de leerstof, het mondeling en
schriftelijk verslag, dit alles hoorde
bij de onderwijsvernieuwing zoals die
op de christelijke mavo Zaandam
Zuid vorm kreeg.
De veranderingen waren ook zicht-
Ongerust
baar in de school. Omdat de leerlin
gen een grote vrijheid hadden verkre
gen bij het eigen handelen, werden ze
regelmatig in de gang en zelfs buiten
school gesignaleerd waar ze opdrach
ten uitvoerden.
Het kameraadschappelijke omgaan
van leerlingen met de docenten werd
ook doorgevoerd in de leiding van de
school. In plaats van een autoritaire
directeur werd de lerarenvergadering
het beslissende orgaan. Niet één man
nam voortaan de beslissingen maar
alle leraren tezamen.
Toen directeur Kiburg na een lange
ziekteperiode op school terugkwam,
was er veel veranderd. Teveel in feite
voor iemand die buiten het groeipro
ces was gebleven. Het ging wrikken,
niet alleen tussen Kiburg en de rest,
maar ook tussen Luchtenberg en een
paar docenten, voor wie de vernieu
wingen in de school te snel gingen. Zij
keerden zich met name tegen de plan
nen om van de school, een resonans-
school te maken, waarop de ideeën
erd bijvoorbeeld het mavo-3 pro-
ingevoerd. Voor leerlingen van
ager beroepsonderwijs die alsnog
mavo-diploma wilden halen en
leerlingen van de eigen school
op de vierjarige mavo dreigden
te lopen. De school had zich
Een leraar wordt huilend weggeleid, het werd hem teveel
Ook het bestuur maakte zich onge
rust. Hoewel het bestuur wist dat de
mavo Zuid een resonansschool zou
worden, zag de praktijk er anders uit
dan de theorie. De andere orde, de
loslopende leerlingen op de gang. de
lossere gezagsverhouding tussen de
leerlingen en de docenten en met
name de lerarenvergadering, die de
besluiten nam, waren alle zaken die
het bestuur in hoge mate in verwar
ring bracht.
Het was blij dat Kiburg terug kwam.
Maar de directeur rooide het ander
maal niet. De spanningen in het do
centenkorps liepen na zijn terug
komst hoog op. Het ene kamp wilde
zo snel mogelijk doorgaan met de
onderwijsvernieuwingen, het andere
wilde wat meer rust en bezinning. Het
werd de groep Luchtenberg tegeno
ver de groep Kiburg. De goed inge
voerde onderwijsvernieuwer met vi
sie op wat moest gebeuren tegenover
de man die hetzelfde wilde maar in
een veel langzamer tempo. Kiburg
werd in maart vorig jaar opnieuw
ziek, even nadat de docenten met het
bestuur hadden vergaderd over het
conflict.
Onkerkelijken
Een van de punten die toen speelde
was de inspraak van de ouders. Luch
tenberg was pal voor, Kiburg stemde
tegen. Hij vreesde dat een grote groep
niet-kerkelijke ouders invloed zou
krijgen in het beleid van de school.
De mavo staat in een nieuwbouwwijk
waar veel onkerkelijken wonen. Zij
sturen hun kinderen naar de christe
lijke mavo. omdat de school een goe
de naam heeft, waar de leerlingen
graag naar toe gaan.
Luchtenberg werd toen Kiburg op
nieuw met ziekteverlof ging voor de
tweede maal tot waarnemend direc
teur benoemd. In feite zeer tegen de
zin van het bestuur in, maar er was
geen andere keus. Wel stelde het in
tern vast dat Luchtenberg nimmer
directeur mocht worden. Als Kiburg
onverhoopt terug zou keren, zou een
andere directeur boven Luchtenberg
worden benoemd. Het bestuur zag
deze formule als enig middel om de
chaos, die er in zijn ogen op school
was ontstaan, het hoofd te bieden.
Begin dit jaar kwam het bericht dat
Kiburg voor afkeuring was voorge
dragen. Een van de bestuursleden
opperde het idee om met Wielsma,
een docent aan de andere christelijke
mavo in Zaandam, in zee te gaan. Hij
zou het onderwijsproces moeten bij
sturen zoals dat door Luchtenberg en
de zijnen op gang was gebracht. De
advertentie die in Trouw werd ge
plaatst. was louter voor de vorm. Het
bestuur had al een kandidaat en die
zou directeur worden.
Voor Luchtenberg, de meeste docen
ten en veel ouders, die min of meer
hadden gedacht dat het bestuur
Luchtenberg toch tot directeur zou
benoemen, kwam de brief waarin
stond dat Wielsma was voorgedra
gen, als donderslag bij heldere hemel.
Ze voorzagen dat de hele vernieuwing
zou worden teruggedraaid. Maar dat
was niet hun enige bezwaar. Luchten
berg en de meeste leraren op de
Bestuurswoordvoerder A. T. Langenveld (links) praat met ouders en leerlingen
school waren erg boos op het feit dat
noch de docenten noch de ouders
enige inspraak hadden gekregen op
de benoeming.
Dupe
De rest is min of meer bekend. De
ouders kwamen in actie. Twee docen
ten schreven een zwartboek. Het ein
digde allemaal in ontslag voor drie
leerkrachten, onder wie Luchtenberg,
en een hoop emotie onder de ouders
en de leerlingen. Hoe heeft het zover
kunnen komen?
Een ernstige fout van zowel het be
stuur als van de onderwijsvernieu
wers is het voortdurende gebrek aan
communicatie. Het bestuur klopte
bijvoorbeeld niet aan bij Luchten
berg en de zijnen als het een gerucht
ter ore was gekomen over de „slech
te" vorderingen van de leerlingen.
Luchtenberg heeft er van zijn kant te
weinig rekening mee gehouden dat
het groeiproces zoals hij en de leraren
op de mavo doormaakten, voor bui
tenstaanders wel eens te vlug kon
gaan. Niemand vertrouwde elkaar.
De kloof tussen de school en het
bestuur was op het laatst onover
brugbaar. Teveel loze geruchten en
vreemde beweringen hadden de di
rect betrokkenen in twee kampen
verdeeld, normaal overleg was niet
meer mogelijk. Helaas.
Want in feite is niemand met de hele
ontwikkeling gebaat. Het bestuur
niet, omdat het kans loopt dat het op
de buitengewone ledenvergadering
van eind juni gewipt zal worden. De
ontslagen leerkrachten niet, want
hen wacht een slopende ontslagpro
cedure. De ouders niet, want aan hun
gemoedsrust is de afgelopen maan
den behoorlijk geknaagd. Maar de
leerlingen zijn het meest de dupe,
want zij zullen in augustus hun ver
trouwde school niet terugvinden.
IEDEREEDE Het kleinste maar een van de mooiste oude stadjes, die op de eilanden in
Deltagebied zijn te vinden, is Goedereede. Je treft er de gebruikelijke binnenhaven aan
t aan weerszijden deftige behuizingen, een handvol nauwe steegjes daar omheen, een
len op de achtergrond en de kerk ongeveer in het midden. Los van de kerk staat de
lereese toren. Hij domineert zijn omgeving zo sterk dat je geneigd bent je af te vragen waar
met dat prachtige mini-stadje aan zijn voet naar toe moet.
een
eels-
gelijk-
r nivo,
md val
►edraafdi
iximal
jntie-
G.M.-
or Barend Mensen
i hij omstreeks 1500 nog pastoor
Goedereede was zal de latere
iaan VI, de enige paus van Neder
lse afkomst die er ooit geweest is,
welgevallen de voltooiing van de
te bouwfase van de toren hebben
gezien. Hij had er vanuit zijn gro-
iuis aan de Markt - het heet nu
Gouden Leeuw en het biedt on
dak an een gerenommeerd hore
edrijf goed zicht op. De toren
i in zijn dagen echter nog niet zó
>g boven alles uit. De Goereeërs
den het na het klaarkomen van de
ede geleding voorlopig welletjes
zetten er een bol dakje op en
den het voor gezien. Vele jaren
t pas toen er weer geld was
schien begonnen ze aan de der
geleding. Daar bovenop bouwden
^en achtkantige spits
Beheersend
n beheerste de toren nóg indruk
dender het eiland Goeree dan hij
nu, zonder spits. doet. Maar nog
id is hij over het vlakke polder-
d van het tweeling-eiland Goeree
fflakkee van veraf te zien. Even
d is hij overdag voor zeevarenden
vertrouwde baken dat hij in het
«den ook 's nachts is geweest
Jt dit is het bijzondere van deze
ktoren. hij is vuurtoren geweest
dan in de werkelijke betekenis vun
woord
Zo mooi hadden de Goereeërs de
spits van hun toren niet kunnen ma
ken of op zekere dag kwam van ho
gerhand de order dat hij moest wor
den onttakeld. Hij moest plaats ma
ken voor een aan één kant open huis
je waarin 's nachts een groot kolen
vuur zou worden gestookt. Dit was
dan het prille begin van de kustver-
lichting. Ook elders aan de kust wer
den in de loop der jaren van daarvoor
geschikte torens vuurtorens
gemaakt.
De toenmalige inwoners van het nu
meer dan 600 jaar oude Goedereede
zullen waarschijnlijk alle begrip heb
ben gehad voor de noodzaak van de
onthoofding van hun trotse toren.
Het stadje, dat lang omringd is ge
weest door vestingwerken met vijf, de
vijand afschrikkende torens, was met
zijn handelsbetrekkingen altijd al op
zee aangewezen geweest. Zelfs toen
zijn haven verzandde en het ook op
de agrarische toer moest, bleef het
met zijn visserij op het water georiën
teerd
Stoken
Hoe lang op de spitsloze en daardoor
zo massief ogende toren vuur is ge
stookt is niet bekend. In 1833 echter
was het in ieder geval afgelopen. Er
werden toen grote lantaarns ge
plaatst, die in 1909 werden vervangen
door een draailicht. Niet lang daarna,
in 1912, werd dichter bij de zee, op het
grondgebied van het toen nog zelf
standige Ouddorp. de vuurtoren ge
bouwd die één dag voor de bevrijding
in 1045 in de lucht zou vliegen. Dat
kwam doordat de Duitsers de toren
met springstoffen hadden onder
mijnd en hij door blikseminslag werd
getroffen. Hij werd vervangen door
de huidige slanke toren. Het oude
draailicht van de Goereese toren ging
naar Ameland en kwam later terecht
in het museum van de zeevisserij in
Vlaardingen.
Prinses Beatrix en prins Claus gaan
de „grijsaard" van Goedereede op
zaterdag 24 juni bekijken. Dat is ter
gelegenheid van het gereedkomen
van een omvangrijke restauratie van
dit vanwege zijn vroegere functie
riikseigenaom. die een jaar of vijf
heeft geduurd en 6.4 miljoen gulden
heeft gekost. Tevens wil het bestuur
van de uit Ouddorp, Goedereede en
Stellendam bestaande gemeente
Goedereede laten zien hoe het de
omgeving van kerk en toren heeft
aangepast en hoe in een bouwkundig
zo kwetsbaar historisch stadje als dit
met het nodige respect voor wat er
staat toch nieuwe woningen kunnen
worden gebouwd.
Goedereede, achter de duinen dro
mend van vroeger glorie, komt door
zijn vernieuwde toren even in het
De Goereese vuurtoren de „Grijsaard
centrum van de belangstelling te
staan. Maar aan belangstelling is het
stadje wel gewend, 's Zomers wordt
het overlopen door toeristen, die er
even een neusje verleden komen op
snuiven. Voor velen hoort daarbij een
bezoek aan de Anton Pieck-achtige
bakkerij in de Pieterstraat, waar de
koekjes nog uit grote blikken trom
mels komen en worden gewogen op
een iuweel van een koperen balans.
Het helklinkende deurbelletje is dan
voortdurend te horen, zelfs nog bij
het huis van paus Adriaan.
AMSTERDAM (ANP) De
geloofwaardigheid dan het
kabinet-Van Agt-Wiegel zal
door het besluit om verrijkt
uranium te leveren aan Brazi
lië en de ultracentrifugefa-
briek te Almelo uit te breiden,
ernstig worden aangetast.
Daartegen wordt op zaterdag
24 juni zowel in Den Haag als
in het Engelse Capenhurst
waar ook een ultracentrifuge-
fabriek staat een grote de
monstratie gehouden.
Het landelijk Energie Komltee (LEK)
heeft dat gisteren namens veertig or
ganisaties bekend gemaakt. Het gaat
om landelijke vredes-, derde wereld-,
milieu-organisaties en politieke par
tijen, die in maart de demonstraties
in Almelo hebben georganiseerd.
De regering lijkt door het terzijde
schuiven van de motie Van Houwelin-
gen voorbij te gaan aan de volksver
tegenwoordiging, aldus het LEK. In
die motie wordt aangedrongen op
meer garanties van Brazilië, dat het
geleverde uranium uitsluitend voor
vreedzame doeleinden gebruikt zal
worden.
De veertig organisaties hopen dat de
Tweede-Kamerfractie van het CDA
vasthoudt aan de motie. De veertig
organisaties zeggen aanwijzingen te
hebben dat in Brazilië enige tijd gele
den zes proefreactoren zijn verdwe
nen. Waarschijnlijk staan ze bij mili
taire instellingen. Controle op de
vreedzame toepassing van het gele-
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Staatssecretaris De
Jong (voortgezet onderwijs) zal op
zeer korte termijn mogelijk zelfs
vandaag nog gaan praten met de
verschillende groeperingen, die bij
het conflict over het vernieuwings
project aan het Wagenings Lyceum
betrokken zijn.
Dit gebeurde nadat de bewindsman
in de onderwijscommissie van de
Tweede Kamer vrij hard op zijn vin
gers was getikt vanwege het feit dat
hij zonder overleg met de betrokke
nen had besloten, het vernieuwings
project in Wageningen stop te zetten.
Niet alleen de PvdA, ook het CDA
vond dat niet Juist.
De staatssecretaris wil het verzuim
nu alsnog goedmaken. Van het ka
rakter van dit overleg zal het afhan
gen of het PvdA-Kamerlid Van Ke-
menade nog nader in de Kamer op
deze zaak zal terugkomen. „Het moet
ondanks de brief van de staatssecre
taris die er nu eenmaal ligt en waarin
staat dat het project gestopt wordt,
echter toch een open gesprek blijven,
waarvan de uitkomst dus nog niet
van te voren vaststaat," aldus Van
Kemenade.
Overigens onderschreef ook de
staatssecretaris het open karakter
van het gesprek.
Bij de meeste leden van de Kamer
commissie, met name bij die van
CDA en VVD bleek wel begrip voor de
argumenten die de staatssecretaris in
zij brief aanvoerde om tot stopzetten
van het experiment over te gaan,
namelijk het feit dat ouders en do
centen er enorm verdeeld over zijn.
(Reeds gisteren in een deel van onze
edities geplaatst.)
verde uranium is daarom niet moge
lijk. aldus het LEK.
De demonstratie in Den Haag begint
op het Malievefd en loopt via de bij de
levering van uranium betrokken am
bassades naar het kantoor van
Urenco.
DEN HAAG (ANP) - Minister Van
der Klaauw van buitenlandse zaken
is niet bevreesd voor de opleving van
het fascisme in landen als Engeland
en Duitsland. Er bestaat geen enkele
twijfel, zo schrijft hij in antwoord op
vragen van de PvdA-Kamerleden
Van den Bergh en Voogd, dat fascisti
sche groeperingen onder de bevol
king van die landen uiterst weinig
aanhang hebben. Dat blijkt mede uit
de verkiezingsuitslagen. Hij is ook
niet van plan om, zoals de socialisten
vroegen, de zaak van het herlevend
fascisme aan de orde te stellen in de
Raad van Europa.
De regeringen van Engeland en
Duitsland hebben duidelijk stelling
genomen tegen het optreden van fas
cistische groeperingen. Bovendien
wordt dit optreden door de media op
uiterst kritische wijze gevolgd, aldus
Van der Klaauw.
Mocht enige groepering in een van de
lidstaten van de Raad van Europa
een wezenlijk gevaar dreigen te vor
men voor de democratische vrijheden
dan dient daartegen met kracht te
worden opgetreden. Het wezensken
merk van de democratie is echter dat
zij aan alle groeperingen in beginsel
de mogelijkheid biedt zich te mani
festeren, aldus Van der Klaauw.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Mevrouw len van
den Heuvel, voorzitter van de Partij
van de Arbeid, heeft gisteren in een
toespraak tot de partijraad in Am
sterdam de vrees uitgesproken dat
het kabinet-Van Agt in stand zal wor
den gehouden door een Kamer-meer
derheid.
Volgens mevrouw Van den Heuvel
zitten de grote schuldigen aan het
falend beleid niet in het Catshuis,
maar op het Binnenhof, omdat daar
degenen zitten die het kabinet in
stand houden. Zij hekelde de houding
van die Kamerleden die moties aan
nemen tegen de leverantie van nucle
air materiaal aan Brazilië, maar „die
door de bocht zullen gaan als het in
stand houden van dit kabinet dat
nodig maakt"
Mevrouw Van den Heuvel bestreed
ook de opvatting van die Kamerleden
die ..lippendienst bewijzen aan de
rechtvaardigheid, aan ae bescher
ming van de zwakken, aan het opko
men voor de machtelozen, terwijl on
dertussen gedacht wordt aan het in
voeren van een eigen risico in het
ziekenhuis, aan het aantasten van
het minimumloon, waardoor behalve
degenen die op de sociale uitkering
zijn aangewezen ook nog de meest
kwetsbare werkenden getroffen zul
len worden Mevrouw Van den Heu
vel benadrukte dat degenen die zulk
een kabinet met zulke plannen in het
zadel l)°uden een zware verantwoor
delijkheid op zich laden.
