hlet gaat erom de
ewone mensen
bereiken
Onuitstaanbare
mensen
UW PROBLEEM OOK HET ONZE
-pes van der Stoep geboeid door werk aan de basis
—C
Romantisch en
makkelijk
zomerschoeisel
ANQAG 24 APRIL 1978
VARIA
Trouw/Kwartet
omg.
!or-
door Fred Lammers
JTRECHT Nees van der Stoep heeft
leze maand officeel afscheid genomen
ran de zending. Maar dat betekent niet
lat hij rustig thuis gaat zitten op de
lovenste etage van de Utrechtse Stadi-
inflat. Het is de vraag of hij daar wel ooit
an toe zal komen, want reizen en trek
en en zich ergens voor inzetten is nau-
ïelijks meer weg te denken uit zijn leven.
Sen paar dagen na zijn vertrek als chef Afrika
van de ICCO (de Inderkerkelijke coördinatie-
imissie voor ontwikkelingsprojecten) stapte
alweer in een vliegtuig met bestemming
,bia. Na bezoeken aan Botswana, Zaïre en
eroen hoopt hij 30 april weer in Nederland
riveren.
Afrikaanse reis maakt Nees van der Stoep
>r het CESO, het Centrum voor de studie van
t onderwijs in veranderende maatschappijen,
ize instelling wist hem onlangs te strikken om
iet symposium voor te bereiden dat onder het
ïette „Onderwijs aan de basis in ontwikkelings-
iden" van 5 tot en met 8 juni in Den Haag zal
irden gehouden.
rIet is een zaak die Nees bijzonder aanspreekt.
Mensen die pas teruggekeerd zijn uitontwikke-
ingslanden en gezaghebbende figuren uit die
anden zelf zullen in Den Haag over hun ervarin-
en komen vertellen. Dat onderwijs aan de basis
de laatste tijd ook in de ontwikkelingslanden
i elf enorm in de belangstelling gekomen. Je kunt
eggen dat de tijd er rijp voor is. Het gaat erom
,A#le gewone mensen te bereiken, niet de boven-
o aag die een goede opleiding wil volgen om er
15,- p.ra ater aan te kunnen verdienen."
bur.
unt
ensd
d. van 1
spraak.
k B.V.
ort piavi
abriek,
0 cm.
n* ij,
iau
lans
ot eik
5 |aar.
sten
tafelt
ING
temmii
Welei
in
ropenl
ad In
april
:be vraag is waar je moet beginnen. Nees conclu-
leert: „Mijn opvatting is dat je de opleiding van
v^orpsonderwijzers moet vernieuwen. Daar moet
het niet bij laten. Tegelijkertijd moet je cur-
lussen organiseren voor al werkende onderwij-
ers om die mensen andere ideeën bij te
>rengen."
Verkzaam zijn aan de basis is een begrip dat
"4Nees van der Stoep al lang boeit. Toen hij nog
o inderwijzer was in Rotterdam-IJsselmonde en
later op de vglo-school aan het Noordeinde in
loeiden, leefde hij zich wat dat betreft al uit.
,Toch wilde ik wat anders. In die vooroorlogse
ld speelde ik al met de gedachte iets in de
ending te gaan doen. In 1936 ben ik reeds in de
ceer geweest om te worden uitgezonden, maar
ar was toen geen geld voor. Die belangstelling
pas van huis uit meegegeven, vooral onder in-
rloed van mijn vader. Die werkte in de Rotter-
lamse haven, waar hij al vrij jong is veronge-
ukt. Vader praatte graag met zeelui en was
laardoor goed op de hoogte van de situatie in
illerlei tropische landen. Ik ben wel eens met
ïem meegegaan en heb toen bewondering gekre
un voor de manier waarop hij voor zijn opvat
ingen uitkwam, met anderen over het geloof
prak. je voelde dat hij meende wat hij zei. Vader
ïad andere waarden in het leven ontdekt, waar-
len die in het zendingswerk ook de voornaamste
il spelen maar waarvoor in de denkwereld van
Dnze consumptie-maatschappij geen plaats is."
'tl;
Schok
'at laatste kwam, toen zij hier met verlof kwa
men, als een schok over op Nees van der Stoep
en zijn vrouw, de Nederlandse verpleegster Tine
ïrouwer, die hij in 1947 op Nieuw-Guinea ont-
noette, kort na door de hervormde zending te
zijn uitgezonden. „Wij vonden in Nederland geen
|J klankbord voor onze gedachten. De mensen hier
haakten zich druk over dingen die wij volkomen
onbelangrijk vonden. Dat vinden we trouwens
nog. Het leven hier is zo gecompliceerd. Er wordt
art neestal alleen gepraat over materiële dingen,
I erwijl dat toch iets is van ondergeschikt belang.
b tenminste zo zien wij het. Op Nieuw-Guinea en
ater in Kameroen, waar we van 1963 tot 1973 in
ienst waren van de presbyteriaanse kerk, heb-
en we ontdekt dat menselijke contacten be-
angrijker zijn."
Toen Nees van der Stoep kort na de oorlog aan
zijn familie en kennissen vertelde in de zending
te gaan, waren de reacties niet bijzonder positief.
„Ze zeiden tegen me: je bent gek, wie gaat zich
nu begraven in so'n land als Nieuw-Guinea, waar
krokodillen zijn en woeste inboorlingen en aller
lei tropische ziekten je bedreigen. Denk toch aan
je toekomst die hier bij het onderwijs voor Je ligt.
Ik heb me er niets van aangetrokken. Ik wilde de
wijde wereld in. Ik was ervan overtuigd dat ik in
die verre landen nuttig werk kon doen door de
mensen daar te vertellen dat er een betere we
reld is die uitgaat boven alle materiële zaken,
dat we naar die wereld mogen uitzien en dat er
een Messias is, want dat is toch de achtergrond
van zendingswerk.
„Daar kwam bij dat het avontuurlijke me öok
wel een beetje trok. Het grappige is dat sommige
van degenen die me er destijds van probeerden
te weerhouden naar de tropen te gaan, tegen
woordig bij me aankloppen om te vragen of ik
niet een goed woordje voor hun kinderen kan
doen omdat die in ontwikkelingslanden willen
gaan werken. Een aantal van hen zit door mijn
toedoen nu in Ghana, Malawi en Kenya."
Ndani-stam
Na tien jaar aan de kust te hebben gewerkt
kwamen de Van der Stoeps in 1957 in de binnen
landen van Nieuw-Guinea terecht bij de Ndani-
stam, die nog in het stenen tijdperk leefde.
„Daar hebben we onze beste tijd gehad, hoewel
we geen rooie cent hadden, daar we geen salaris
kregen. Het heeft ons die zes jaar echter aan
niets ontbroken, al spande het er wel eens om,
vooral nadat de toverdokter van de stam ons in
de ban had gedaan.
De reden daarvan was dat hij niet kon verdragen
dat wij steeds meer klandizie trokken. Die ban
hield in dat niemand ons meer iets mocht leve
ren. Zelfs de jongens die bij ons in de tuin
hadden gewerkt draaiden hun hoofd om als ze
ons tegenkwamen. We bestonden gewoon niet
meer. Dat heeft ruim een week geduurd. Toen
werd er 's avonds als het donker was wel eens
iets voor ons op de galerij gezet. Nadat we een
beroep hadden gedaan op een aangrenzende
zendingspost, landde er op een dag een vliegtuig
je dat. drie zakken zoete aardappels voor ons
afleverde. De ban werd toen snel verbroken,
want de inboorlingen waren bang dat de schel
pen die wij als betaalmiddel gebruiken naar een
andere stam zouden gaan, de stam die ons, naar
ze dachten, aan die aardappels had geholpen."
Wonder
Langzamerhand werd de Ndani-stam met het
evangelie in aanraking gebracht. Na vijf jaar was
het grote moment daar dat de eerste eenendertig
stamleden zich lieten dopen. „Door onderdom
peling, want de zendeling met wie we samen
werkten was baptist. Het was een onvergetelijke
gebeurtenis. Er waren boden uitgestuurd over de
bergen naar andere stammen om hem uit te
nodigen. Een paar duizend mensen kwamen er.
Dat hebben we toen als een wonder ervaren. De
een zal gauwer iets als een wonder zien dan de
ander. Wij zijn wat dat betreft echte realisten,
maar we kunnen toch wel zeggen dat we wonde
re dingen hebben meegemaakt. Bij voorbeeld op
die dag toen de stamoudste naar de zendings
post kwam om te vertellen zoveel over de Ko
ning van de vrede te hebben gehoord dat hij en
een paar andere stamhoofden hadden besloten
geen oorlog meer te voeren. Kort erna kwamen
de stamleden met hun speren, pijlen en bogen.
Die werden allemaal ingeleverd bij de grote
tovenaar, die ze één voor één brak en op een
hoop gooide. Die werd vervolgens in brand ge
stoken, de as werd verstrooid op de rivieren.
Wij vonden het maar griezelig, het deed onwer
kelijk aan die stamleden zo vriendelijk met
elkaar te zien omgaan, terwijl ze altijd strijd met
elkaar hadden geleverd. Het was als een voetbal
match. De doden werden er geteld alsof het goals
betrof. Als de stand 4-3 was kon je er zeker van
zijn dat de stam die in de meerderheid was wat
het aantal doden betreft niet zou rusten voordat
de gelijkmaker er was. Er werd na die grote
verzoening echter niet meer gevochten, en wij
NEES VAN DER STOEPmense
lijke contacten
(foto: Jaap Herschel)
begTepen toen: de Heilige Geest heeft hier ge
werkt."
Fouten
Er is tegenwoordig nogal kritiek op de wijze
waarop in het verleden zending is gedreven. Nees
van der Stoep wordt daar ook mee geconfron
teerd." Er zijn ongetwijfeld fouten gemaakt. Er
zijn zendelingen geweest die ergens zo lang ble
ven dat zij zich met een bepaalde stam gingen
vereenzelvigen, er een zeker gezag kregen. Ze
gingen zich koninkjes voelen en bouwden op den
duur een monument voor zichzelf. Maar dat
geldt hooguit voor één op de vijfentwintig zende
lingen. Je mag die andere vierentwintig niet over
één kam scheren. Voor het gros van de mensen
die in de zending werkzaam zijn geweest moeten
we groot respect hebben.
„Wat een zendeling voor mensen ksm betekenen
heb ik in 1948 gezien. Toen heb ik met een oude
zendeling, ik geloof dat hij Agter heette, in een
prauw een tocht gemaakt rond het eiland Biak.
's Avonds hield hij spreekuur in de desa's. Veel
mensen kwamen hem om raad vragen. De hele
dorpsgemeenschap luisterde mee. Niemand
schaamde zich ervoor dat anderen hoorden wat
men te vertellen had of het moest om heel
persoonlijke zaken gaan. Dan werd er een af
spraak gemaakt voor de volgende ochtend.
Daar heb je het weer: menselijke contacten. Hier
is men vaak zo bang dat men te veel van elkaar
afweet Daar hebben de mensen echte belang
stelling voor elkaar. Het komt niet voor dat men
niet weet wie er naast je woont. De mensen
praten met elkaar, maken onderling grapjes,
iedereen heeft plezier. Vandaar dat mensen van
daar opvalt als ze hier komen dat je maar weinig
geloofsblijheid ziet, dat zelfs christenen liefde
loos met elkaar omgaan. Nu moet je het leven
daar ook niet idealiseren. Mensen blijven men
sen. Ook daar heb Je soms allerlei spanningen.
Het is zoals zendeling Agter tegen me zei: „Ze
zijn nog niet het type christenen dat wij zouden
moeten zijn."
Nees van der Stoep heeft er nooit spijt van gehad
in de zending te zijn gegaan. „Ik heb een rijk en
compleet leven gehad. Ik weet het, op sommige
punten heb ik het niet goed aangepakt. Achteraf
denk ik vaak: je had er nog meer van kunnen
maken, je hebt kansen laten liggen. Maar ik heb
toch mogen getuigen, in woord en daad, het
zendingsbevel zoals het in de bijbel staat: gaat
dan heen onderwijs alle volken in Mijn Naam,
mogen opvolgen."
door Mink van Rijsdijk
Een medemens discrimineren mag niet. Iedereen
weet dat. Een heel stel medemensen op een grote
hoop gooien en die dan met kwalijke vooroordelen
bejegenen is van zelfsprekend een nog groter kwaad.
Soms echter ontkom je daar niet aan, dan zijn de
kenmerken van zo'n groep zo irritant, zo stuitend dat
je je wel moet afwenden. Je zwijgt dan ook niet meer
over hun onhebbelijkheden.
Zo heb ik de laatste weken een afkeer gekregen van
mensen die niet roken. Hiermee haal ik natuurlijk de
razernij van horden over me heen wel, het zij zo.
Niet-rokers zijn geen echte rotlui, ze zijn alleen
stikvervelend omdat ze zo'n air hebben.
Kijk, mannen en vrouwen die van huis uit niet roken
ach, daar is nog wel mee om te gaan. Een beetje
star van principes zijn ze wel, maar ze proberen
tolerant te blijven. Ze missen dat fanatieke van
mensen die net gestopt zijn. Die zijn werkelijk
onmogelijk.
Gekweld door schuldgevoel of angst voor ziekte
namen ze geheel vrijwillig het besluit nicotine-vrij te
worden. Daar is op zichzelf niets tegen, als ze er maar
niet te pas en te onpas zo nodig over moeten praten.
Maar het is hun niet gegeven hun mond te houden
over hun beslissing en zo word je herhaaldelijk op hun
heroïsche verhaal getracteerd. Ze dachten zus, beslo
ten zo en roken nu al vier dagen niet. Ondertussen
weten ze niet waar ze hun handen moeten laten en
frummelen ze met hun vingers aan een paperclip. En
ze kauwen kauwgum.
Je hebt altijd een redelijk goéde relatie met hen
gehad, maar ineens wil het niet meer. Een normaal
gesprek kun je nauwelijks meer met hen voeren, ze
zijn ongeconcentreerd en staren wat glazig langs je
heen. Eens heel gezellige mensen veranderen in
droogstoppels, zodra ze roken taboe hebben ver
klaard. Het begin van hun onthouding tellen ze in
uren. dan in dagen, daarna pas in maanden en als ze
de eerste niet-rook-verjaardag halen, lopen ze naast
hun schoenen van eigendunk. Wie zichzelf overwint.
is sterker dan wie een stad inneemt dat soort taal
hoor je dan.
Of je nou grote persoonlijkheden ontmoet of confec-
tiefiguren, ze slaan met hun abstinentieverschijnselen
allemaal dezelfde taal uit: „Ik vlieg tegen de muur",
zeggen ze en je denkt: je vliegt maar.Of: „Ik ben cr
niet echt af hoor, na de koffie bij voorbeeld, dan is
mijn hele lijf één gil naar een sigaret. Mijn werk lijdt
eronder en ik ben als een idioot gaan snoepen."
Van jou mogen ze gillen en zich zes onderkinnen bij
elkaar eten. als ze hun mond maar houden. Maar dat
doen ze niet. Ze zagen maar door. Eerst uitputtend
over hun eigen kommer en kwel en vervolgens kiezen
ze de wenende toer. Smiechterig wijzen ze je erop
dat jij eigenlijk ook zou moeten stoppen, dat alles
zoveel beter smaakt en dat je gegarandeerd 's mor
gens veel fitter wakker wordt. Alsof dat al niet genoeg
is merken ze met een nuffig mondje op: „Brr. wat
stinkt die asbak." Hoe durven ze.
De onthoudingsellende spuit ondertussen horizontaal
uit hun ogen en hun handed strelen de oude aansteker
waar ze maar geen afstand van kunnen doen.
Zonder gekheid, mensen die met roken zijn gestopt
moet je gewoon afschrijven.In ieder geval mijden.
Stuk voor stuk zijn het sjagrijnige, misselijke figuren
geworden waarmee geen goed garen meer is te
spinnen. Laat niemand zeggen dat ik overdrijf, dat ik
generaliseer en goedwillende mensen verkeerd beoor
deel. Kom me ook niet aan boord met het praatje dat
ik wat meer moet relativeren. Ik relativeer niks en
neem geen woörd terug. U hoeft ook geen sikkeneuri
ge brieven te schrijven, want mijn standpunt blijft
ongewijzigd. Voor de slordige lezers en lezeressen zal
ik het nog even herhalen: Mensen die met roken zijn
gestopt zijn niet te pruimen en volledig onuitstaan
baar. Ik weet waar ik over praat. Vijf weken geleden
ben ikzelf gestopt en sindsdien is er niet meer met mij
te leven of te werken. Graag wil ik u onder vier ogen
vertellen- hoe vreselijk de aanvechtingen zijn om
gewoon weer te beginnen. Maar ik voel op mijn
klompen dat het u geen biet kan schelen, u kent de
verhalen al van al die andere onuitstaanbare mensen.
Het „modecentrum voor schoen- en
lederbranche"' constateert een
steeds sterker wordende splitsing
tussen formele kleding en vrijetijds
kleding. Het „zondagse" paar schoe
nen kan niet meer in de vrije tijd
worden afgedragen. Informele schoe
nen, zoals veredelde gymschoenen
en touwschoenen, staan nu eenmaal
niet bij het nette pak. Het gevolg is
dat men kiest voor verschillende ty
pes schoeisel.en daardoor ook be
wuster koopt
Deze zomer wordt de mode nog meer
dan anders bepaald door de acces
soires. De laars is zo ingeburgerd de
laatste jaren, dat hij zelfs in de zo
mer niet meer weg te denken is. De
winsterse uitvoering van bont en leer
maakt plaats voor linnen en canvas
in lichte tot witte tinten. Wit schoei
sel is voor het eerst sinds seizoenen
weer bijzonder populair. Roest, bri-
que en zand sluiten aan bij de mode
kleuren van dit seizoen. Nieuw zijn
de felle transparant kleuren voor
kunststof zomerschoentjes, die ook
in het najaarsbeeld zullen doorzet
ten. Leest en belijning van schoenen
worden steeds slanker, de hakken
hoger. Sandaletten in pastel paarle
moer kleuren, met ragfijne bandjes
en met een minimum aan materiaal
behoren deze zomer bij de topmode.
Verder zijn er veel makkelijke
schoentjes met sleehakken en enkel
bandjes. Het voorblad is meestal
voorzien van gaatjesmotieven zoals
bij ouderwetse kindersandalen
De illustratie op deze pagina is
het resultaat van een eindexamen
opdracht tot samenstellen van een
persmap, van het „modecentrum
voor de schoen- en lederbranche"
aan de leerlingen van de Academie
Voor Beeldende Kunsten „Artibus"
in Utrecht.
U van
jdersi
)verwe
begri
ht, dt I
en invulling bij antwoord over elektri
totpche apparaten in Canada. Amerike
in Engeland: Wij verwezen onze vra
VR AGEN uitsluitend in rnvrlnp sturen naar postbus 507.2270 AM Voorhurg.
Ter \raag een gulden in postregels. het liefst in Haarden san 55 en 45 ets.
bijsnegen, en heslist niet aan de buitenkant opplakken.
Geheimhouding serzekerd. Briefkaarten ssorden terzijde gelegd.
"in bes gensteller naar een Philipszaak
nlan Iwaar hl^ een en ander had gekocht.
p v Ongetwijfeld zal men hem daar ook
n g< gei ingelicht hebben, voorzover hij dit
d. wc niet reeds wist, na de publikatie on-
enmg; (jer meer jn Wereldnieuws van sep
tember '77, dat hij gebruik moet ma-
n besl"jken van de in alle grote zaken ver-
nr.57. mjgbare verloopstekker (adapter),
lat een 0ok kan hlJ een elektrisch snoertje
w met contrastekker hier kopen en in
or hei het buitenland de daar gebruikte
door platte stekker daaraan (laten) beves-
seDlein tlgen Uit de Vele reacties van onze
plants ®ers maken wij op, dat er heel wat
ans, de familiebezoek, ook in onze kring, aan
Vijzeist Canada en Amerika wordt gebracht.
racht, 1
bij <f
agCmetp>DR. Het heeft wel heel lang ge-
is aa duurd, maar eindelijk kunnen we de
bezitters van de blauwe borden en
het kaststel vertellen hoe oud
geveer hun spulletjes zijn: Het
indien valt wel een beetje tegen. Het merk,
waar we naar vroegen, werd gebruikt
n ditw van 1900 tot 1948. De decoraties 1588
ar>voot en '®9 werden ongeveer in 1920 en
gebied n^t vroeger uitgevoerd. Na 1948
i werd de ekster, die op de achterkant
hreveojvan het fabrikaat van Elsterwerda
nteraaolyooricomt, gemoderniseerd en is ook
eruf^" ontwerp en de vormgeving van
-tari serviezen en andere artikelen zeer
rken.k|gewijzigd. Wij ontvingen een aantal
Dooie foto's, die we als troost voor
ii i97«j het lange wachten aan onze vragen-
voorn^tteUter hebben gezonden.
(verzamelaars van prentbriefkaar
ten-niet charitatief). Zo ja, wat is het
adres?
Antwoord: Wij kunnen u slechts noe
men het adres van de Nederlandse
Vereniging „De Verzamelaar", secre
tariaat L. L. G. Schlösser, Groningse
straat 9. Heerlen. De door u genoem
de vereniging komt zelfs niet voor in
Pyttersens Almanak. Het is niet de
bedoeling, dat wij nu brieven krijgen
van lezers, die wél voor liefdadige
doelen kaarten sparen of wensen te
ontvangen.
Vraag: Een grammofoonplaat, die
helaas niet meer in de handel is.
heeft per ongeluk enige tijd in de zon
gelegen en nu is de plastic hoes er op
verschillende plaatsen aan vastge
plakt.
plaat aantast, lijkt het me een hope
loze zaak.
Nog iets erg naars: Een zeem die
keihard is na een wasbeurt in heet
zeepsop.
Antwoord: Weken en in het water
met de handen knijpen en fromme
len (niet wringen) en de zeem, na het
drogen over de ronde rand van een
stoel of van een aanrecht heen en
weer bewegen, zoals men dat doet
met een zelf geprepareerd konijnen
vel. Helemaal zacht wordt de zeem
mijns inziens niet meer en wat heb je
er dan aan? Een goede zeem is een
dure aanschaf en daar moet men
zuinig mee omspringen. Dat geldt
ook voor de lezeres, die het bontje
van haar wintermantel in de wasma
chine mee liet draaien. Zij schreef
niet met welk wasmiddel en op wel
ke temperatuur deze beurt werd ge
Vraag: Bestaat er in Nederland een Antwoord: Aangezien het middel om
«erieuze vereniging van deltiofielen het plastic te verwijderen ook de
geven. Dat schreef ook niet die ande
re lezeres, die haar pruik in de was
machine had gestopt. Ik verdenk er
beiden van dat ze een goede reden
zochten om jas en pruik op te rui
men. M.i. is die reden aanwezig.
Vraag: Wat is er te doen aan mosvor
ming op een wit marmeren grafzerk?
Antwoord: Hoogstwaarschijnlijk be
treft het een liggende steen, die niet
nauwkeurig gepolijst is. Heeft men
thuis een marmerentafel of iets der
gelijks, dan kan men zelf polijsten en
regelmatig in de was zetten, maar
het onderhoud van een zerk lijkt mij
niet het werk van een nabestaande.
Spreek er eens over met de beheer
der van de begraafplaats.
Vraag: Het is voorjaar, dus schoon
maaktijd en tevens komt de schoor
steenveger. (Lees er uw brandverze
keringspolis nog eens op na!) Con
dens hangt samen met slechte venti
latie èn schoorstenen, die niet goed
trekken. Altijd moet er ergens een
ventilatiemogelijkheid zijn, in keu
ken of toilet en 's nachts de kamer
deuren open. De ramen houdt u on
beslagen door ze regelmatig af te
nemen met uw autodoekje (in autos
hop of garage te koop). Zelf maakt u
zo'n doekje door een lap te weken in
een afwasmiddel en dan kletsnat en
ongespoeld op te hangen tot het
droog ls Klemmende ramen en deu
ren als het kurkdroog is, in de zomer,
met een vochtwerend middel invet
ten .kaarsvet bijvoorbeeld).
VRAAG: Hoe moet ik een no te boom
behandelen? Wij hebben een boom
van 16 m hoogte en een diameter van
15 m. Hoeveel kunstmest moet daar
nu per Jaar bij? De noten zijn de
laatste jaren vaak zwart en als men
ze openmaakt, zijn ze vaak beschim
meld.
ANTWOORD: Klachten over zwarte
en beschimmelde noten hadden wij
in het afgelopen jaar vaker. Wij na
men contact op met het Ministerie
van Landbouw, waar men ons eigen
lijk niet veel kon vertellen; maar
men gaf ons wel het adres van een
man, die volgens mijn zegsman op
het ministerie er wel het meeste van
weet. Deze meneer heeft zelf een
paar notebomen voor zijn plezier en
ze doen het goed. U zou hem, als u
hem belt. eens kunnen vragen, of hij
z'n bomen wel eens „slaat". Van ver
schillende kanten hoorde wij, dat
men de takken van de noot wel eens
flink aframmelt, met een eind hout,
want anders „doen ze het niet". Bij
geloof (walnoten, vrouwen en hon
den worden er volgens dat bijgeloof
beter van, als ze nu en dan eens een
flink pak slaag krijgen) of zonder
meer een methode om oud hout uit
de boom te slaan, dan wel om de
noten eruit te krijgen, voor ze te rijp
worden en kans op schimmel bieden.
Een noot groeit het best op voedza
me niet te natte lichte grond. Wat
hoogte en omvang betreft, doet de
uwe het best.
VRAAG: Wat is er waar van dat
inmaak, slacht en boter maken mis
lukt als de vrouw die er mee bezig is,
menstrueert?
ANTWOORD: Vaak heeft volksge
loof een diepe achtergrond: Uit de
interessante gesprekken hierover,
waarbij allerlei meningen naar voren
kwamen, wil ik een paar punten noe
men: In de Mozaïsche wetten en ook
in de literatuur over wat wij natuur
volken noemen, kan men uitgebreid
lezen over cultische onreinheid. Ri
tuele voorschriften, die met hygiëne
nauwelijks te maken schijnen te
hebben, hebben vaak diepe beteke
nis. Als voorbeeld: De rechterhand
heeft met eten te maken (eten bete
kent leven) rechts is dan eervol, ter
wijl de linkerhand gebruikt wordt
om het lichaam te reinigen. Links is
oneervol „vies", maar ook levensge
vaarlijk want vies hoort bij besmet
ting, vergiftiging. In de tempels,
maar ooi: op plaatsen waar (heilig)
voedsel bereid wordt, hoort de on
reinheid niet thuis. Een moderne op
vatting is: Uit statistische gegevens
blijkt, dat vrouwen, die^menstrue
ren. die hormonaal in labiel even
wicht verkeren, in die tijd meer
(auto) ongelukken veroorzaken, dan
zij buiten die tijd zouden doen Bij
de slacht, inmaak, boterbereiding,
enz. op plaatsen waar van de punctu
aliteit het uiterste wordt gevergd,
zou men de kans kunnen lopen on
nauwkeurig te zijn. Wat de zuur ge
worden erwtensoep betreft, waaro
ver onze vragensteller ook schrijft,
geloof ik aan een andere oorzaak. Als
de erwtensoep goed gemaakt is, gaat
de pan de eerste of tweede dag we)
leeg Volgens een oud gezegde wordt
erwtensoep pas goed op de derde-
dag, als alle ingrediënten pas echt te-
proeven zijn en toch een eenheid
vormen. De vierde dag stinkt de boel
het huis uit.
VRAAG: Waar zou men dikke bam
boe (diameter 10 cm) kunnen kopen?
ANTWOORD: Het was wel even zoe
ken. maar via het KIT (Koninklijk
Instituut voor de Tropen kwamen
we terecht bij de firma Frens BV.
Kanaalzuid 120, Apeldoorn: Bamboe
voor 20 gulden per suk van ongeveer
3 4 m, dikte variërend van 100-800
mm. Denk eraan dat de bovenkant
dunner is dan de onderkant Infor
meer bij de bestelling hoe hetzit met
BTW en verzendkosten.
REACTIE over rondgebreid tricot.
Schiltmans Self Service Rietvelder-
weg 70. Postbus 2145, 's Hertogen
bosch. verkoopt dit katoen en zelfs
In twee maten!
