Filosofie in opmars in Nederlandse onderwijs rouw W commentaar „Jachten Kleine maar enthousiaste groepjes leerlingen Resultaten zijn bemoedigend Man die doorreed na dodelijk ongeluk gepakt Comité steunt Koetsnjetsow Een jaar en drie maanden wegens uitgeven vals geld Onbestendig uiteinde 1 nd nieuwe, oude spreekwoorden stuur een brief MIEUIVJAARSKMROE landsbelang JjDAG 30 DECEMBER 1977 BINNENLAND Trouw/Kwartet I^lgens het maandblad van de re- '"Aisering, Kri, heeft het geen zin het optreden van een politie- ctionaris een klacht in te dienen, dat die klacht bijna altijd terzij- wordt geschoven. Om aan deze evredigende situatie een einde maken, wordt gepleit voor de fuelling van een onafhankelijke ^tantie die de klachten onder- De (jaaraan ten grondslag _Jgende gedachte is, dat je ook ^welijks resultaten van een on- kunt verwachten, als dat,' r- als nu gebeurt, door de politie Jf ter hand wordt genomen. at zou kunnen betekenen dat aan integriteit van de politie getwij- ld wordt. In Kri zegt een politie- met zoveel woorden te igrijpen 'dat men de politie ge- Jtpkkelijk v^n handjeklap zal ver- yn^nken'. Desondanks toont hij zich tegenstander van een onafhan instantie, omdat daarvan lar zijn mening geen sprake is. [ij hebben geen reden hem niet op ^n woord te geloven. De schoen ringt ook ergens anders. Amsterdamse politiepsycholoog F. A. C. M. Denkers geeft dat waar hij ervoor pleit ook xukturete faktoren' in een onder- lek te betrekken. Dat een politic ian over de schreef gaat, kan wel mede te wijten zijn aan de situatie waarin hij zijn (moeilijke) werk moet doen. Daarbij kan ge dacht worden aan een soms ondui delijk beleid, aan een gebrek aan informatie die de politieman van hogerhand krijgt, aan een tekort schietende opleiding. Ook die factoren zouden bij de behandeling van de klacht in over weging moeten worden genomen, en het is duidelijk dat je zoiets moeilijk kunt toevertrouwen aan degenen binnen het korps die daar voor mede-verantwoordelijk zijn. De politie beroept er zich, terecht, vaak op dat ook haar niets mense lijks vreemd is en niemand nagelt nu eenmaal graag zichzelf aan de schandpaal (waarvan overigens, wat ons betreft, geen sprake hoeft te zijn). Een onafhankelijke instantie zou er wellicht ook toe kunnen bijdragen dat naast de externe informatie over de afhandeling van een klacht ook de interne informatie verbeterd wordt. De politie moet weten hoe de burgers op haar optreden reage ren. Het bestaande klachtenbeeld draagt tot die kennis niet bij. Aan een klacht zou, uiteraard onder in achtneming van strikte anonimiteit, ook binnen het korps grotere be kendheid moeten worden gegeven. Met een doofpot is ook de politie zelf niet gediend. j «Sigarenman jaagt overvallers weg Van onze onderwijsredactie GRONINGEN Op middelbare scholen (VWO. en HAVO) wint het vak filosofie langzaam maar zeker terrein. Aan universiteiten groeit het aantal studenten dat filosofie doet als hoof- of bijvak gestadig. Ook in het hoger beroepsonderwijs (sociale academies, pedagogische academies, enz.) bestaat wel belangstelling, maar erg florissant ziet de toekomst voor dit vak er hier nog niet uit. Het vak filosofie is sinds ongeveer 1970 in opmars binnen het Neder landse onderwijs. In dat jaar werd een enquête gehouden onder direc teuren en rectoren van scholen voor V.W.O.-HAVO, waaruit bleek dat ne gen van de tien schoolleiders positief stond tegenover het vak filosofie. In 1974 werd het eerste schriftelijke eindexamen in de filosofie afgeno men aan het stedelijk gymnasium in Leeuwarden. Dit experiment vond navolging in Alkmaar en Groningen. Inmiddels hebben ook andere scho len het vak ingevoerd, al is het in de meeste gevallen nog niet mogelijk schriftelijk examen hierin te doen. De christelijke scholengemeenschap „Zandvliet" in Den Haag reikt aan leerlingen een verklarign uit, waarin staat dat ze twee jaar filosofie ge volgd hebben. Het zijn meestal kleine groepjes leer lingen die zich voor filosofie interes seren. Maar scholieren die het vak kiezen zijn doorgaans bijzonder en thousiast en de resultaten van de experimentele eindexamens bemoe digend. Voor de in 1971 opgerichte vereni ging voor Filosie-Onderwijs is dat nog geen reden om op zijn lauweren te rusten. In vergelijking met landen als Frankrijk, waar filosofie een vast onderdeel is van het voorbereidend wetenschappelijk onderwijs, is de si tuatie in ons land nog altijd somber. Ook als men er niet voor is het vak filosofie op bijvoorbeeld gymnasia en athenea verplicht te stellen, blijft het verbazingwekkend dat de filoso fie in het Nederlandse onderwijs zo zeer een onderontwikkeld gebied is gebleven. Hetzelfde geldt overigens voor het universitaire onderwijs, waar niet-filosofen meestal elke wijs gerige vorming ontberen. Een ander terrein waarover de vere niging voor filosofie-onderwijs zich (terecht) zorg maakt is het hoger beroepsonderwijs. Aan sociale en pe dagogische academies (maar ook el ders in het HBO) moet men zich van de filosofische lading van een vak als „kennis van het culturele en maat schappelijke leven" op de pedagogi sche academie niet te veel voor stellen. Hoe moeilijk het is studenten in het hoger beroepsonderwijs enigszins wegwijs te maken in de filosofie, blijkt wel uit de nota die J. K. Reest- man, docent te Hengelo, presenteer de op de vergadering die de Vereni ging voor Filosofie-Onderwijs deze maand aan dit onderwerp wijdde. Taaibarbarisme Om te beginnen klaagt Reestman over de geringe bagage waarmee ha vo-leerlingen het hoger onderwijs binnen komen. „Met enige overdrij ving durf ik te spreken over taaibar barisme," schrijft Reestman. Daar bij denkt hij zowel aan de gebrekki ge beheersing van het Nederlands als aan de geringe kennis van de moderne talen. Hij wijt dat mede aan het taalonderwijs op de HAVO, dat naar zijn smaak te veel gericht is op die kennis die door de toetsma- chine verwerkt kan worden. Minstens even erg is volgens Reest man dat de leerlingen in het vooraf gaande onderwijs vaak al onge schikt gemaakt zijn voor een werke lijke dialoog. En dat is voor het bedrijven van filosofie toch een eer ste vereiste: dat je open staat voor de vragen van het leven en vanuit een echte belangstelling daarvoor met de docent en je medestudenten in gesprek raakt. Nu komt het filoso fie-onderwijs vaak niet verder dan tot een aangeprate interesse, tot pure geheugenprestaties en dus tot louter schoolse resultaten. Het ver mogen om problemen te analyseren en kritische vragen te stellen (dat is toch het doel van filosofie-onder- wijs) wordt zo nauwelijks ontwik keld. Het is duidelijk: Reestman is uiter mate somber over de ontwikkeling van het vak filosofie in het hoger beroepsonderwijs. Noodzaak Minder pessimistisch is prof. dr. R. Bakker, een van de bekendste voor vechters van het filosofie-onderwijs in ons land. Voor prof. Bakker is de bevordering van het filosofleonder- wijs meer dan een hobby (zoals som migen van zijn vakbroeders den ken); beter filosofie-onderwijs is vol gens hem absolute noodzaak. Prof. Bakker: „Het moet mogelijk zijn vanuit de sociale vakken een duidelijker zicht op de filosofie te bieden. Misschien mag je dan niet van eerstejaars studenten verwach ten dat zij meteen in staat zijn pro blemen diepgaand te analyseren. Maar je kunt wel hun verwondering wekken over de dingen van het le ven. Een deel der studenten komt aanvankelijk niet veel verder dan subjectieve en emotionele oordelen, maar als de docent hen daarin se rieus neemt, moet het mogelijk zijn die eerste belangstelling te laten uit monden in een meer analytische vorm. Reestman stelt een hoog ide aal, maar men kan ook te hoog grijpen." Prof. Bakker deelt de zorg van Reestman over de gebrekkige taal beheersing van studenten in het ho ger beroepsonderwijs. Maar dat eu vel bestaat ook in het wetenschap pelijk onderwijs. „Lang heb Ik ge loofd in een wending ten goede op dat punt," bekent prof. Bakker. „Maar nu heb ik de hoop daarop laten varen. Dat betekent niet dat ik pessimistisch ben over het filosofie- onderwijs. Er liggen nog grote kan sen voor de filosofie, als wij er maar op uit zijn het vak te laten aanslui ten bij de belangstelling van de leer ling." SCHALKHAAR De automobilist die dinsdagavond in Schalkhaar de 33-jarige B. H. Elders doodreed, is achterhaald. Het blijkt de 25-jarige H. J. K. uit Aalten te zijn, die na het ongeluk doorreed. Hij bekende tegenover de politie on der invloed van sterke drank te zijn geweest. Hij had een kroegentocht gemaakt. K. zei dat hij na het onge luk nog wel was gekeerd, maar dat hij op de plaats van het ongeluk niets meer had aangetroffen. Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM In een verklaring van het Solidariteitscomité voor de Joden in de Sowjet-Unie zegt het comité Eduard Koetsnjetsow in zijn eenzame strijd in gevangenschap in Potma te ondersteunen. Koetsnjet sow die reeds zeven jaar gevangen schap heeft doorgemaakt, nadat hij tijdens het Leningrad-proces van december 1970 aanvankelijk tot de doodstraf was veroordeeld en later na wereldwijde protesten tot vijf tien jaar dwangarbeid, is nu al de elfde dag van zijn hongerstaking ingegaan. Hij protesteert hiermee tegen het feit, dat op 15 december 1977 de vrouw van Sacharow geen toestem ming werd verleend hem te bezoe ken. Het Solidariteitscomité heeft in een telegram fel geprotesteerd en haar verzoek herhaald, dat alle ge vangenen die gevangen zijn, omdat zij de wens te kennen hebben gege ven naar Israel te emigreren, worden vrijgelaten. Het Solidariteitscomité zal vandaag trachten, dit verzoek aan de Sowjet- ambassade te overhandigen. HAARLEM (ANP) De rechtbank in Haarlem heeft gisteren de 36- Jarige R. veroordeeld tot een jaar en drie maanden gevangenisstraf we gens het uitgeven van zeven valse duizendjes. De officier van justitie had een straf van anderhalf jaar geëist. Verdachte verklaarde ver moed te hebben dat de bankbiljet ten niet echt waren, maar hij was er niet van overtuigd. Hij vermoedt ze te hebben ontvangen van twee Haarlemmers die hen ieder vijftien briefjes van duizend geleend hadden. HET WEER door Hans de Jong larr Van een onzer verslaggevers rde AMSTERDAM Een 74-jarige siga- >arerenwinkelier aan de Amsterdamse uijNassaukade heeft woensdagmiddag onbekende overvallers uit zijn dewinkel gejaagd. Een van de mannen, een nylonkous over zijn hoofd leu'had getrokken, kwam met getrok- Het ere- ken pistool de winkel binnen. De bejaarde sigarenman zag kans het vuurwapen uit de hand van de man te schoppen en gooide de ander een blikken doos in het gezicht. Beide overvallers namen daarop de vlucht. Zij zagen nog wel kans het vuurwa pen mee te nemen. In West-Europa blijft het rommelen. De oceaandepressies steken zoveel vuurwerk af dat er bij ons geen an der menu dan regen en hagelbuien op tafel komt en bij tijd en wijle begeleid door een stormachtige wind uit west tot noord. Hoe noordelijker op de Noordzee hoe groter de kans op storm. Ook de computerprogno- sekaarten bieden weinig uitzicht op verandering. De huidige diepe de pressie met kerndruk onder 960 mil- libaar boven de Noorse Zee zal naar de Oostzee aftrekken, waarna er zich bij IJsland een volgende aandient. Op oudejaarsdag wordt bovendien ten zuiden van IJsland een nieuwe depressie-ontwikkeling voorzien; toch wel even goed in de gaten houden. „In Leeuwarden raakte een dertigtal lege veewagons in beweging, die te gen een rangeermachine botsten. Machinist aan de heup gewond," schreef destijds de Leeuwarder Cou rant in zijn overzicht van de hevige storm in de nacht van 28 op 29 de cember 1914, die veel mensen een slapeloze nacht bezorgde. In Hoek van Holland schoot de wind uit tot 150 kilometer per uur. Wat minder ver van huis maar toch ook vlak bij de jaarwisseling is de nieuwjaarsor kaan van 3 januari 1976, die in Leeu warden 133 kilometer per uur haalde en aan de Noordduitse kust 170 kilo meter per uur. In De Bilt ontstond schade aan het „donkere paviljoen" van het KNMI. Door snel ingrijpen kon verdere schade worden voor komen. Teruggaande komen we via een zeer koude Jaarwisseling in 1970 (Eelde minus 21 graden), tot de zeer rumoe rige Jaarwisseling van 1962-'63. Er woedden toen hevige sneeuwstor men. Tientallen auto's strandden op oudejaarsavond op de Rijksweg Am- sterdam-Purmerend. De afsluitdijk werd afgesloten. De Friese Zuidwest hoek en de Waddeneilanden raakten geïsloleerd. Op 30 december 1961 kregen duizenden schaatsers, die de Elfstedentocht hadden willen rijden, de teleurstelling van hun leven: de tocht moest worden afgelast, terwijl veel rijders al in Leeuwarden waren. De radio-uitzendschema's waren al pasklaar: 7.20 Vara, 7.50 KRO, repor ters: Leo Pagano, Peter van Brakel, Koos Postema, Klaas-Jan Hindriks en Kees Buurman. De periode eind december 1951—be gin januari 1952 werd gekenmerkt door een hele serie zware stormen. Op 30 december overstroomde het vliegveld Shannon, waren er veel schepen in nood en werd een trein in Ierland door de wind vieren-eenhal- ve kilometer verplaatst. In Schot land werden windstoten waargeno men van 162 kilometer per uur. Op 1 en 2 januari onweer en windhozen en tijdens die stormperiode dreef de Flying Enterprise hulpeloos op de Oceaan rond. De koudste oudejaars dag van deze eeuw was die in 1923: minus 22.3 graad in Avereest enkele buien Wintersport Er is de laatste dagen in de winter sportgebieden sneeuw gevallen, maar te weinig. In Oostenrijk is Tiro- lerland het gelukkigst geweest met tien tot twintig centimeter verse sneeuw. In de dalen ligt daar nu 5 tot 35 centimeter, hoger op tot bijna twee meter sneeuw. Ook in zuid- Duitsland wel wat verbetering, het beste staat het ervoor langs hellin gen op het noorden en oosten waar tien tot dertig centimeter ligt. In het Zwarte Woud is meer nodig dan de één tot vijf centimeter die er gevallen zijn, maar skieën is toch mogelijk in een oord als Feldberg bij 28 centimeter sneeuw en minus zes graden. In de Harz zijn de ski-moge lijkheden beperkt. Tot vanmorgen is skieën niet mogelijk in Sauerland, Eiffel, Taunus en Ardennen, waar gistermorgen plaatselijk wel tien centimeter natte sneeuw viel. Een totaal ander beeld is er in de Franse Alpen met over het algemeen 50 cen timeter in de dalen en 75 tot 100 centimeter sneeuw op de pistes. Ver heugend is het goede nieuws voor het hele Alpengebied: door nieuwe sneeuwval is rond oud en nieuw een duidelijke verbetering te ver wachten. regenbui half bcw I bew huif bew motregen bew 6 gr 6 gr 5 gr 6 gr 7 gr 6 gr 4 gr gr 5 gr H gr 17 gr M gr 4 gr 7 gr 5 gr C gr 4 gr 8 gr 2 gr 3 gr 3 gr 10 gr 7 gr 7 gr 3 «r 8 gr 11 gr li gr 4 gr 13 gr 4 gr 7 gr 17 gr 14 gr -4 gr 6 gr 3 gr M gr II gr 20 gr 17 gr 21 gr HOOOWATER zaterdag 31 december, Vllssln- gen 5 17 1739, Hanngvliclslulzcn 5 27-17 40, Rotterdam 7.03-19 37. Schcvrnlngen 6 21 18 30. IJmulden 7 05-19 22, Den Helder 11 03-22 57, Harllngen 0.45-13 38. Delfzijl 2 53-15 28 Je kunt de dauw uit zijn broek knijpen. Niet gek, als dat in het nieuwe jaar van je kan worden ge zegd. Want degene over wie men dat zegt. is een gelukkig mens: niet alleen wordt alles geld wat hij aan raakt, maar ook anderen hebben plezier van zijn succes. Bovendien staat hij vroeG op omdat hij dat fijn vindt, komt altijd even vrolijk thuis, is vruchtbaar en produktief. Alles lukt hem, hij is een zondags kind. En niet af en toe, maar elke dag, want de volgende ochtend is de dauw er weer. Dit is een van de spreekwoorden een kleine vijftig die in ons land zo goed als onbekend zijn, maar toch echt Nederlands We zijn ze alleen vergeten, op een enkeling na. Die enkelingen zijn de mensen die ze zelf nog gebruikt hebben, hele oude mensen dus. En Peter Hoef nagels, die ze van die oude mensen (hoogbejaarden, zegt hij zelf) ge hoord heeft. Voor hem waren de oude spreekwoorden nieuw, voor u en ons zijn ze dat hoogstwaar schijnlijk ook, en omdat de oude- jaaravond typisch een avond is van oude koeien, herinneringen en te rugblikken, past het boekje dat Hoefnagels van zijn „nieuwe" spreekwoorden maakte, er dezer dagen wonderwel bij. Dat boekje heeft gewoon „Onbekende spreek woorden en zegswijzen" (uitgeverij Van Gorcum, Assen, 9,50), maar er staat meer in dan die spreek woorden en hun betekenis. Hoefna gels doet er ook een verslagje bij van de gesprekken die hij voerde met de mensen van wie hij de zegs wijzen hoorde. Het spreekwoord van de dauw bijvoorbeeld hoorde hij van een „oude. leeftijdloze vrouw" op een bovenhuisje in de Amsterdamse Jordaan; zij was met zo n immer opgewekte dauwtrap per getrouwd, al noemde ze haar huwelijk zelf liever „een gelukkige vergroeiipyng." Spreekwoorden zijn dingen die niet voorbijgaan, vindt Hoefnagels en treft dan ook herhaaldelijk gezeg den aan waarvan nu algemeen ge bruikte spreekwoorden moeten zijn afgeleid: het gaat niet om de knikkers, maar om het spel, vond hij als betekenis van het onbeken de „wie de haas vangt, mag de wervels tellen". Water naar de zee dragen, komt op hetzelfde neer als het oude „de olie uit je broek was sen" en „je zwam te grabbel gooi en" betekent zoveel als „je vuile was buiten hangen". Volgens de schrijver zouden wat hij noemt „roodgezinde politici" nog wel eens bij wijze van grapje het oeroude gezegde bezigen „beter geteild dan gevijld": „geteild" met de confessi onelen, en „gevijld" door de libera len, want het spreekwoord wü zeg gen dat Je van twee kwaden het minst erge moet kiezen. Het gezeg de stamt nog uit de middeleeuwen, waarin een veroordeelde kon kie zen tussen de dood in een teil met kokend water of een marteling die dagenlang kon duren: beginnend bij de voeten werd er telkens een schijfje van de gestrafte afgezaagd of gevijld, en je kon dus maar beter meteen bekennen en zo een betrek kelijk snelle dood in de teil vinden. En zo zit er aan elk spreekwoord wel een verhaal vast. Het ontbreekt bij geen van de vierenveertig door Peter Hoefnagels gevonden voor beelden. waarvan we er nog een paar noemen: Waar de meiden sponzen plonzen de Jongens; wie de klok luidt, heeft het touw nog niet in handen; de kip bij twee poten pakken; wie eigen deugd eist, zal de ondeugd gedogen; beter de pij dan de waarheid verbrand; een tevre den mens vergadert niet; de sluier weegt zwaarder met de bruid; ge loof van binnen getuigt van zinnen; een hond kan schaatsenrijden en Wijnkoop kan paus worden. Wie wil weten wat dat allemaal betekent, moet het boekje er maar op nale zen, dat achtenvijftig bladzijden telt en. zoals gezegd, nog geen tien tje kost. Omdat deze rubriek morgen geheel door de krant van vijftig Jaar gele den in beslag wordt genomen, van daag al aandacht voor een door Amnesty International geadop teerde politieke gevangene. Dit maal gaat het om de 64-jarige Viet namese advocaat en politicus Tran van Tuyen die. geboren in Noord- Vletnam, vooral in het zuidelijk deel van het land actief is geweest in de politiek, waarin hij tal van functies bekleedde. Zo was hij in 1954 een van de Vietnamese delega tieleden bij de Geneefse Conferen tie, was hij van 1964 tot 1975 secre taris-generaal van de Zuidvietna- mese Socialistische Partij, werd hij in 1965 voor korte tijd premier, is hij tot tweemaal toe (1971 en 1974) tot lagerhuislid gekozen en was hij voorzitter van de Vietnamese af vaardiging voor de Internationale Liga tot bescherming van de rech ten van de Mens. Onder het bewind van Thieu trad de advocaat Tuyen op als verdediger van politieke ge vangenen. Toen in april 1975 een andere regering in Zuid-Vietnam aan de macht kwam, werden alle vooraanstaande functionarissen van leger, regering, politieke partij en en organisaties opgesloten in „heropvoedingskampen". De heer Tran van Tuyen kwam in juni van dat Jaar in een kamp in Long Khan terecht, werd later doorgestuurd naar een ander kamp in Noord- Vietnam en vandaar naar een ge vangenis in Ho Tsji Min-stad, de vroegere Zuidvietnamese hoofd stad Saigon, waar hij nog steeds wordt vastgehouden. Hij kreeg ge vangenisstraf wegens zijn verkla ring, dat hij geen misdaden tegen het Vietnamese volk of zijn land begaan heeft. Zijn nier-, lever- en hartkwalen zijn er intussen niet beter op geworden. Wie een beleefd verzoek om zijn vrijlating op schrift wil stellen, kan zo'n brief In Frans of Engels sturen naar: His Excellency pre mier Pham van Dong Office of the Prime Minister Hanoi So cialist Republic of Vietnam. De eerste nieuw. jaarskaarten zijn uitgevonden mde I middeleeuwen Toen begon het nieuwe jaar nog Na de middeleeuwen raakte het gebruik van nieuwjaarskaarten min of meer in de vergetelheid maar in de 18e eeuw begonde grote triomf van de nieuwjaarskaart In W.Europa ver. ikoopt men ca.50 miljoen nieuw. jaarskaarten per "^10 miljoen inw. In ruim 50 landen is het verzenden van ren demeeste nieuw, nieuwjaarskaarten jaars*«nsentcrwe. eenï lgimenegeiMXjnte rad, ca 2miljard Voorzag een astroloog al vóór de verkiezing van mei grote mogelijk heden voor de huidige premier Van Agt, in het maandblad Toekomst ons toegestuurd door een lezeres uit Woudrichem doet een colle ga-voorspeller uit de doeken, waar om ex-premier Den Uyl niet is ge slaagd in zijn pogingen een nieuw kabinet te vormen Sterker nog: waarom hij er niet in kón slagen en waarom dat maar goed is ook. Dat is allemaal te wijten aan de (samen* )loop en de stand van de planeten, verklaart deze astroloog. Om het in zijn woorden te zeggen: door de planeet Jupiter moet Den Uyl zich als een gekooide leeuw gevoeld hebben, en wegens het venijn in Uranus' staart heeft hij zich in al lerlei bochten moeten wringen. Al leen Neptunus en Pluto gaven hem de kans een paar klippen te omzei len, maar dat was maar even. En zo hebben meer planeten de ex-pre mier dwarsgezeten, waaruit de astroloog concludeert dat het landsbelang niet gediend zou zijn geweest met Den Uyl als premier. Integendeel: zelfs „een ongetwij feld zeer bekwaam persoon als Den Uyl zou or.der de huidige invloeden desastreus kunnen werken, ook al is men nog zo overtuigd van zijn goede bedoelingen en zijn grote werkkracht" Bij een brand in een varkensfokkerij aan de Keienweg in Nijkerk zijn gisteren meer dan driehonderd zeugen en biggen omgekomen. Hier wordt een nog levend varken het afgebrande gebouw uitgedragen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 5