Grotere druk op Zuid-Afrika Israël ^81 strijdt met dia's en films :egen onrecht op Filippijnen t ,^3etnnlt ihiet goed Honderden doden bij aardbeving in Iran Zwitserland pakt twee RAF-leden Onderwijs onesië laat 10.000 riolitieke gevangenen vrij r 4id Franse en Canadese stappen Wachten op vrijlating Dode bij rellen in Zuid-Afrika EG krijgt Canadees uranium (ugi Leerthusamy: er is meer dan sex, sensatie en geweld NSDAG 21 DECEMBER 1977 BUITENLAND Trouw/Kwartet [©NEVE (AFP) Onderwij- personeel verdient vaak tukken minder dan arbeiders de industrie. Dat geldt zowel or ontwikkelingslanden als oor ontwikkelde landen. Dit lijkt uit gegevens van de inter- jationale arbeidsorganisatie an de Verenigde Naties, de iTtJLO. 3^Pe ILO heeft voor 1976 gege- j^vens over inkomens vergeleken pyiait 27 landen. Daarbij komt on- -ailerwijzend personeel in Canada uer naar verhouding het slechtst Een beginnend Canadees onderwijzer verdient 44 procent ginder dan het gemiddelde in- gkomen in de industrie in dat land. In Engeland en Japan ver dienen onderwijzers 35 respec- ievelijk 32,5 procent minder an de doorsnee werknemer in Ie industrie. let totaalbeeld over die 27 lan- n is dat een industrie-arbei- fjhler gemiddeld net iets beter af s dan onderwijzers. Maar er jjn ook opvallende uitzonderin- en. In Nigeria bijvoorbeeld leeft de onderwijzer 144 pro- bent meer. JOHANNESBURG (Reuter, UPI) De internationale druk op Zuid-Afrika wordt geleidelijk opgevoerd. Dat bleek gisteren uit twee gebeurtenissen. Eerst deelde Canada mee dat het geen enkele steun meer zal geven van Canadese bedrijven die in Zuid- Afrika zaken doen. Vervolgens bleek dat Frankrijk bepaalde lopende defensie-contracten met Zuid-Afrika niet zal nakomen. Het Franse besluit werd bekend ge maakt door de Zuidafrlkaanse mi nister van buitenlandse zaken Pieter Botha. „De Franse regering deelde ons tijdens officiële onderhandelin gen mee dat zij vanwege de sancties van de Verenigde Naties niet in staat is bepaalde contracten uit te voe ren", aldus Botha. Hij zei niet om welke contracten het ging. Alge meen wordt aangenomen dat de Franse stap betrekking heeft op de marine-schepen die op Franse wer ven voor Zuid-Afrika worden ge bouwd. Daarbij zijn twee onder zeeërs, waarvan er één zo goed als klaar is. ding krijgen voor de onderzeeboten. De financiële gevolgen zullen, zo deelde Botha mee „met de Franse autoriteiten via de gebruikelijke ka nalen worden besproken." Herziening Het vertrek van Zuidafrikaanse ma rine-mensen uit Frankrijk is het ge volg yan een complete herziening van de Franse houding tegenover Zuid-Afrika. Jarenlang was Frank rijk een zeer belangrijk wapenleve rancier voor Zuid-Afrika. De Fran sen waren bereid alle wapens te leve ren die niet bestemd waren voor de strijd tegen guerrilla-strijders in lan- Minister Botha kondigde aan dat den rondom Zuid-Afrika. In de prak- Zuidafrikaans defensiepersoneel uit Frankrijk terug getrokken zal wor den. Hij doelde daarbij zeer waar schijnlijk op Zuidafrikaanse marine mensen die in Frankrijk een oplei- de in KARTA, BOEROE (Reuter. AP) De Indonesische regering m ift gisteren meegedeeld 10.000 politieke gevangenen te heb- it vrijgelaten, die twaalf jaar geleden in verband met de slukte coup gearresteerd waren. Op het eiland Boeroe kregen f 10 mensen de vrijheid, terwijl in het kamp Tanjung Kasau op ^ord-Sumatra 1300 gevangenen werden vrijgelaten. De rest van 10.000 werd in kampen op Java en andere eilanden van de (2fionesische archipel in vrijheid gesteld. ,iet kamp Tanjung Kasau ging de r(jlating gepaard met een symboli- p1e plechtigheid, waarbij de vrijge- .^n Indonesiërs trouw betuigden J1% president Soeharto en de com- a inistische ideologie afzwoeren, Jl£>r zover ze die ooit gehad hebben. r7 beloofden verder plechtig geen iklacht tegen de regering te zullen ienen wegens het zonder enige m van proces gevangen houden, meesten van hen hebben twaalf vastgezeten en velen van hen ;en nu nog niet waarom de plechtigheid voerde admiraal idomo, het hoofd van de Kop te tib (Indonesische nationale ügheidsdienst) het woord. Hij zei t de vrijgelatenen als vrije burgers ar hun gezinnen mogen terugke- t, maar dat zij onder staatstoe- )it zullen blijven tot hun loyaliteit aangetoond. In de praktijk houdt n t voor de meeste gevangenen nog lub lange lijdensweg van huisarrest, jdsarrest en het zich melden bij de litaire autoriteiten in. Soedomo te hopen dat de bevolking hen als ders zal ontvangen en vergeven. ntfcl rvestiging regering heeft 16 hervestigings- ïpen ingericht voor de ex-gevan- &en. van wie er velen niet in zullen fen hun gezin of andere verwan- weer op te zoeken. Voor ieder die fkiest in deze kampen te worden fehabiliteerd is twee hectare ind gereserveerd. Deze kampen gen niet op het overbevolkte Java. Ein de zogenaamde transmigra- oieden op de buitengewesten. Bij de plechtigheid waren ook bui tenlandse diplomaten aanwezig. Vertegenwoordigers van communis tische landen waren niet op komen dagen, hoewel ze wel uitgenodigd waren. De 10.000 vrijgelaten gevangenen be hoorden tot de B-categorie, de groep mensen die volgens de autoriteiten lid waren van communistische orga nisaties of sympathieën hadden in die richting en die op een of andere manier bij de coup betrokken zou den zijn geweest, zonder dat hiervoor echter bewijzen bestonden. De vrijgelatenen van het eiland Boe roe werden op twee oorlogsschepen naar Java gebracht. Journalisten die de afgelopen weken het eiland be zocht hebben, hebben veel klachten gehoord over de levensomstandighe den van de gevangenen. Kritiek De vrijlating van de 10.000 wordt door sommige waarnemers gezien als een poging van de regering om de betrekkingen met communistische landen te verbeteren. Anderzijds zijn er ook tekenen die er op wijzen dat Indonesië genoeg heeft van de kri tiek uit binnen- en buitenland op de manier waarop de regering om springt met de rechten van de mens. In veel westerse landen zijn campag nes gevoerd die gericht waren op een stopzetting van de economische hulp aan het land, als niet spoedig een eind werd gemaakt aan het pro bleem der politieke gevangenen. tijk bleek dit voorbehoud nauwelijks problemen op te leveren voor de wa penhandel. In augustus van dit jaar verscherpte Frankrijk het wapen-embargo te genover Zuid-Afrika aanzienlijk. Le vering van alle wapens werd verbo den, alleen zouden lopende contrac ten wel worden nagekomen. Nadat de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties in november het leveren van wapens per resolutie had verboden, bleek Frankrijk bereid om ook die lopende contracten op te schorten. Uit de mededelingen van minister Botha blijkt dat Frankrijk zich daar inderdaad aan houdt. Canada De Zuidafrikaanse regering had gis teren nog niet officieel gereageerd op de Canadese maatregelen op econo misch gebied tegen Zuid-Afrika. De maatregelen werden maandagavond bekend gemaakt door de Canadese minister van buitenlandse zaken Don Jamieson. Hij zei dat de han- dels-attaché's van Canada in Johan nesburg en Kaapstad terug geroe pen worden. De regering zal geen garanties meer geven voor exporten naar Zuid-Afrika en Canadese be drijven met vestigingen in Zuid-Afri ka zullen een gedragscode voorge legd krijgen, waarin iedere vorm van discriminatie op grond van ras wordt afgezworen. De president van de organisatie van de Kamers van Koophandel in Zuid- Afrika, Koos van Eeden, zei in een reactie op de Canadese maatregel: „Dit zou door de Zuidafrikaanse re gering moeten worden verstaan als een teken dat we in tijdnood raken voor veranderingen." PORT ELIZABETH (AFP) - Bij relletjes die zich maandag en dins dag hebben voorgedaan in de zwarte voorsteden van de Zuidafrikaanse stad Port Elizabeth is een zwarte door politiekogels dodelijk getrof fen. Dit heeft brigade-generaal De Klerk, het hoofd van de politie in dit gebied, dinsdag bekendgemaakt. Drie mensen werden gearresteerd. Dinsdagmiddag was het weer rustig in de voorsteden. Zes van de acht Franse gijzelaars die sinds 1 mei in handen zijn van Frente Polisario zitten hier ergens in de Sa hara in de zon. Zij zullen eind deze week in de Algerijnse hoofdstad in vrijheid worden gesteld. Er is de afge lopen tijd veel te doen geweest ron dom deze gijzelaars van Polisario, de organisatie die strijdt voor een onaf hankelijke staat in de westelijke Sa hara. Frankrijk heeft zelfs gedreigd met militaire acties tegen Polisario om het achttal te bevrijden. Deze week dreigde de door Polisario aange kondigde vrijlating weer in gevaar te komen nadat Frankrijk had toegege ven betrokken te zijn geweest bij dc oorlog in de Sahara. Polisario maakte gisteren echter duidelijk er voor U willen zorgen dat de acht Fransen voor kerstmis thuis kunnen zijn. (ADVERTENTIE) TEHERAN (UPI) Een hevige aardbeving in het zuid-oosten van Iran heeft waarschijnlijk aan minstens 350 mensen het leven gekost. Gisteravond waren er al 343 doden geteld en gevreesd werd dat dit aantal nog zou oplopen. De ramp voltrok zich dinsdagmor gen vroeg kort voor zonsopgang. Veel van de slachtoffers lagen nog in bed. Het getroffen gebied ligt onge veer 700 kilometer oostelijk van de Iraanse hoofdstad Teheran. De streek is erg dun bevolkt. De schok had een kracht van 6,2 op de schaal van Richter. Uren later werd nog een tweede, minder hevige schok ge voeld. Deze richtte wel materiële schade aan. maar slachtoffers zijn er bij die tweede schok waarschijnlijk niet meer gevallen. De hulpverlening aan het rampge bied kwam gisteren meteen goed op BERN (UPI, Reuter) De Zwitserse politie heeft gisteren twee Westduitsers gearresteerd die ervan worden verdacht lid te zijn van de Rote Armee Fraktion. Het tweetal werd gezocht in verband met de ontvoering van de Westduitse werkgeversvoor zitter Martin Schleyer. De gearresteerden zijn vermoedelijk de 25-jarige Juliane Palmbeck en de 27-jarige Willi Peter Stoll. Zij komen beiden voor op de lijst van zestien verdachten die de Westduitse justi tie verspreidde onmiddellijk nadat het lijk van Schleyer in het Franse Mulhouse was gevonden. Stoll en Palmbeck zijn betrekkelijk dicht in de buurt van Mulhouse gearresteerd. Zij werden ontdekt door de Zwitser se autoriteiten toen zijn de Frans- Zwitserse grens overstaken. Bij de controle door de douane begonnen ze te schieten en sloegen op de vlucht. Na een korte achtervolging kon de politie de auto klem rijden en het tweetal arresteren. Bij de schiet partij aan de grens zijn twee douane beambten licht gewond geraakt. Vol gens een woordvoerder van de Zwit serse Justitie had Willi Stoll ook en kele verwondingen opgelopen. Het tweetal zal waarschijnlijk op korte termijn aan West-Duitsland worden uitgeleverd. Het werd niet waarschijnlijk geacht dat zij nog in Zwitserland zullen worden berecht. gang onder leiding van de Rode Leeuw, de Iraanse versie van het Rode Kruis. Iran is dit jaar al tweemaal eerder door een aardbeving getroffen. In maart vielen er 167 doden door een aardschok in de zuidelijke provincie Hormozgan. Een maand later wer den er na een aardbdving in het zuid westen van Iran 352 slachtoffers geteld. BRUSSEL (ANP) Canada gaat weer uranium leveren aan de Euro pese Gemeenschappen. Canada stopte vorig jaar januari de leveran tie van urimium aan de EG. De Europese commissie, het „dagelijks bestuur" van de EG, heeft daarop met Canada onderhandeld voor de levering gedurende een periode van drie jaar. Het Canadese parlement is maan dag met het onderhandelingsresul taat akkoord gegaan en de Europese ministerraad dinsdag. Alleen is er door de Europese ministers duide lijk gesteld dat dit driejarig akkoord geen uitgangspunt mag zijn voor het contract waarover in 1980 onder handeld gaat worden. In het akkoord dat nu bereikt is verbindt de EG zich met Canada overleg te plegen over de wijze hoe het geleverde uranium te verwerken (opwerken of verrijken). O Vervolg van pagina 1 derheden bespraken maar slechts de beginselen van een vredesrege ling voor het bijna 30 jaar oude conflict uitwerkten. Basis Inmiddels is de Israëlische premier Menachem Begin uit Londen naar Tel Aviv gevlogen. Bij zijn vertrek zei hij dat het plant waarmee hij zondag naar Sadat £aat als basis moet dienen voor verdere onderhan delingen. Het is geen kwestie van verwerpen of aanvaarden. Over het plan kan gepraat worden De voor stellen voor het recht van zelfbe schikking van de Palestijnse Ara bieren op de door Israël bezette ge bieden is slechts een deel van het hele plan dat Begin mee neemt naar Ismailia. Over deze zelfbeschikking voor de Palestijnen op de westelijke Jor- daanoever maakte Begin al eerder bekend dat de Palestijnen zelf kun nen kiezen tussen het staatsburger schap van Israël en dat van Jorda nië. Volgens Begin moeten de 400.000 Arabische vluchtelingen die onder Israëlisch bestuur leven een behoorlijke huisvesting en vast werk krijgen en worden verlost van „internationale liefdadigheid". Hij vond dat Arabische landen waar ook Palestijnse vluchtelingen wo nen het hunne moeten bijdragen tot de oplossing van het probleem. Be gin gaf toe dat dat inhield dat som mige Palestijnen uit de Arabische landen toegelaten kunnen worden tot de westelijke Jordaanoever. maar dat anderen zich blijvend zul len moeten vestigen in de Arabische buurlanden. Volgens Begin kan over alles wor- den onderhandeld, behalve over de vernietiging van de staat Israël. Be gin geeft de voorkeur aan een vre desverdrag met alle Arabische sta ten, maar laat ook de mogelijkheid van een aparte overeenkomst met Egypte open. Zo'n bilateraal ak koord zal dan wel het eerste van een reeks akkoorden meoten zijn, aldus Begin. Kritiek Niet alle Israëli's zijn even blij met de diplomatieke initiatieven van hun premier. De Israëlische radio wees erop dat ér binnen Begins ei gen Likoed-blok steeds meer verzet rees. terwijl uiterst links, met uit zondering van de communisten, steeds meer op de hand van de pre mier kwam. De voormalige premier van Israël. Jitzak Rabin van de Arbeiderspar tij, heeft kritiek geleverd op Begins aanbod de Palestijnen een zekere mate van autonomie toe te staan op de westelijke Jordaanoever. Rabin zei bang te zijn dat een Palestijns gebied met zelfbestuur de aanlei ding zou kunnen zijn voor een derde staat tussen Jordanië en Israël, die een bron van moeilijkheden voor iedereen zou vormen en een bedrei ging voor alle overeenkomsten die men zou kunnen sluiten. Voor de recente ontwikkelingen in het Mid den-Oosten vond de Israëlische ar beiderspartij het standpunt van de regering-Begin veel te star. In Jeruzalem werd gisteren in rege ringskringen gezegd dat het voorbe reidend vredesoverleg in Cairo nog voor het einde van dit jaar verheven zou kunnen worden tot het niveau van de ministers van buitenlandse zaken. Ook werd gezegd dat de Is-, raëlische delegatie deze week uit Cairo vertrekt en dan weer met Be gin naar Egypte zal terugkeren. ie arme mensen hier en dat zijn er erg veel leven in een ftatschappij van onzekerheid en armoede, terwijl de mensen wel geld hebben zelfzuchtig zijn. Dat alles draagt ertoe bij, It. er onder het volk veel apathie heerst. Een apathie, die in ige mate ook door de staat van beleg wordt veroorzaakt. Na irn vijf jaar is de algemene verzuchting, dat het geen zin heeft D nog te praten. Dat het allemaal toch niets uitmaakt." igustine Loorthusamy (32), beter kend als Augi, schetst met veel bressie dit sombere beeld van de üppijnen, maar laat er onmiddel- l op volgen, dat hij en de mensen It wie hij werkt zich daarbij niet nnen en willen neerleggen. Hij is tfd van het communicatiecen- Im van het Asian Social Institute. iar met audio-visuele middelen ge- Bbeerd wordt de mensen uit hun •thie te halen. Sociale bewustwor- |g is het sleutelwoord en de mid- len bestaan uit diaseries en films, fop aanvraag vertoond worden op polen en universiteiten, maar ook h actiegroepen op het platteland Ipadvinders, zoals de girl-scouts of t Philipines, een organisatie met |m één miljoen leden. igi is zelf afkomstig uit Maleisië, ar hij als onderwijzer werkte op Nederlandse missieschool. Hij ld zich na schooltijd bezig met Radio üaal werk onder boeren, maar rkte dat zijn opleiding tekort- loot Hij kwam op aanbeveling op ASI terecht om er een opleiding voigen als sociaal werker en nam ns deel aan een cursus in com- inicatieleer op het East Asian Pas- al Institute in Quezon City. De denkbeelden van de Franse pater Piere Babin maakten diepe indruk op hen. Babin kritiseerde het huidi ge onderwijssysteem, zo vertelde hij, dat alleen maar opleidt voor een graad en een baan en verder niets. Maar er is meer dan dat. Als sociaal werker interesseert het mij enorm wat er in de mensen omgaat. Waar ze over praten. Die gesprekken gaan veelal over wat ze gehoord hebben op de radio en gezien op de televisie. Dat is de wereld van het uiterlijk vertoon, de show en de glamour, hen aangepraat door de mensen die deze media beheersen. Daar gedraagt de doorsnee-Filippino zich naar. Maar het is een schijnwereld die bij de mensen thuis wordt gebracht. Van uit het centrum proberen we de men sen ook de andere werkelijkheid te laten zien. De Filippijnen telt naar schatting twee miljoen radio's en bijna een half miljoen televisietoestellen, maar de mensen kunnen geen enkele controle uitoefenen op wat er wordt uigezonden. Er zijn vijf televisiesta tions, waarvan vier in handen van door Kees de Leeuw particulieren en één beheerst door de regering en meer dan honderd radiostaUons, die bijna allemaal even commercieel zijn. Er bestaan geen oproepverenigingen en het eni ge wat je kunt doen is je per brief beklagen, maar daar wordt weinig gehoor aan gegeven, aldus Augi. Commercie is de bron van inkom sten en onder invloed van Amerika en Japan is het sex, geweld en sensa tie, wat de toon aangeeft. Dat bete kent veel Kojak, Pepper. Starsky and Hutch en Kung Fu. De radio is het grootste communicatiemiddel in de Filippijnen. Kranten worden over het algemeen niet zo best gelezen. Zeker niet in de provincie, waar niet elke dag een krant komt en het tran sport gebrekkig is. Een ander be langrijk communicatiemiddel zijn de strips of comics, die overigens net als de televisie en de bioscopen sex en geweld propageren. Augi: „Die comics zijn buitengewoon populair, vooral onder de Jongeren. Je kunt zeker in Manila gewoon een boek handel binnenstappen en daar voor tien centavos (een luttel bedrag) stripboeken huren. Jongens die van school afkomen en geen werk heb ben brengen daar vaak een groot deel van de dag zoet. Een comic kost één peso (ruim dertig cent), maar waarom zou je die kopen als huren veel goedkoper is? De taal in de comics is het Tagalog, maar de plaatjes zijn aangepast aan de westerse lees Amerikaase wereld. De filippino die erin voor komt is verwesterd en dat draagt niet bepaald bij tot eigen cultuurvor ming. Hetzelfde doet zich voor in eigen films. Het zijn of drakerige smartlappen of explosies van ge weld. Er zijn maar weinig regisseurs die een film maken over de sociale werkelijkheid, want dat verkoopt niet. Bovendien is het gevaarlijk om op te vallen. Wees vooral niet anders dan de rest. Dat is het beeld van alledag." Illusie „Natuurlijk, ik wil niet ontkennen, dat er vandaag de dag geweld plaatsvindt, maar het is evenals sex slechts een deel van de werkelijk heid. Er zijn andere zaken, zoals ziekte, armoede, uitbuiting, lijden, maar die laat men niet zien, want het brengt geen geld in het laatje. De illusie wordt als waarheid voor gehouden en daar verzetten we ons tegen. Als sociaal instituut streven we naar een andere en betere maat schappij dan die ons door de massa media wordt voorgeschoteld." Hij vertelt dat in de diaseries en films van de ASI niet alleen maar ellende en armoede te zien is. „Als ik dat zou doen, zou ik dezelfde fout maken als de massamedia. Mijn taak hier is te laten zien, dat niet alles goed is in dit land. We zijn rijk aan grondstoffen, maar toch is er armoede. De mensen zijn vrolijk en blij, maar er wordt ook geleden. Door dat in beeld en geluid vast te leggen kunnen de mensen zich af vragen. hoe dat komt en wat daar van de oorzaken zijn Wij stellen jong en oud in de gelegenheid zich een kritisch bewustzijn aan te kweken. Pretentieus gezegd houdt dat in de Filipino geestelijk, sociaal en econo misch op een hoger plan brengen. Dat is het uitgangspunt van elk pro ject. We zijn tegen de uitbuiting van de ene mens door de ander. In een diaserie als „Bewustmaking" maak ik duidelijk, dat we een prachtig land hebben met schitterende men sen. maar dat niet alles in orde is. Ik laat zien, dat liefde onze enige rijk dom is en dat geld daar niets mee heeft uit te staan Ik verhaal van Andres Bonifacio, één van de eerste De mensen zijn vrolijk en blij, maar er wordt ook geleden. volkshelden die tegen de Spaanse overheersing vocht en laat zien dat we ook nu moeten vechten tegen onrecht. Daarmee probeer ik een discussie op gang te brengen." Hoe is de houding van de regering tegenover de A8I? Augi: „Het medi um is de boodschap en zonder dat we nu echt subversieve activiteiten plegen laten we wel de werkelijk heid zien. Die spreekt voor zichzelf. De regering is van dit alles op de hoogte. Mijn mening is, dat ze ons tolereert, zolang we maar niet over de schreef gaan. Dat betekent vaak een balanceren op het randje en steeds opnieuw aftasten wat wel en niet mogelijk is. Ik geloof niet, dat het onze directe taak is om de rege ring omver te werpen. Wel kun Je mensen middelen aanreiken, waar door ze zelf kunnen nadenken over hun situatie." Augi vertelt, dat hij en zijn drie medewerkers nu bezig zijn met een nieuwe diaserie over de Amerikaan se marinebasis bij Ologapo, waar zo'n 16.000 prostituees onder vaak barre omstandigheden zitten om hen bezig te houden. „We hebben interviews gehad met de meisjes, één van ons heeft een tijdje daar in een bar gewerkt om te ervaren hoe het daar toegaat en we hebben dia's geschoten, zodat we duidelijk kun nen maken wat daar gaande ia." Augi: „We zijn gelukkig niet de eni gen die werken aan sociale verande ringen en hebben ook niet de illusie, dat dit werk in één mensenleven kan worden gedaan. We hebben nog een lange weg te gaan, maar we geloven in wat we doen hier. Je raakt alleen maar gefrustreerd, als Je denkt de maatschappij in een ogenblik te kunnen •omvormen. En weet Je, ge frustreerde mensen zijn er al ge noeg." Dit is het derde verhul in een serie van vier over de Filippijnen. De vori ge verhalen stonden in Trouw van 17 en 19 december).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 7