Kroon legt General Electric verbod op
Hooahoudt
•nderwijs voor het eerst na
de oorlog in liberale handen
Werkgevers wijzigen mening
)ver verkiezing commissaris
VS: meer overleg
met NAVO-landen
Vaarwel, tot betere tijden!
}een afvalwater meer in Oosterschelde
echtstreeks door aandeelhouders en ondernemingsraad
Ri[25 km
méér per
volle tank.
de olie die
benzine
bespaart.
'rovincie: niet
neer sportvliegers
Fietsertje gedood
'Werkende
arts mag
niet roken'
„Verdeling van
schoolvakanties
niet eenvoudig"
Rotterdam legt
opnieuw beslag
op panden Fennis
Prijs 35.-.
ITERDAG 10 OECEMBER 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
ADVERTENTIE
i een onzer verslaggevers
EN HAAG Het chemisch bedrijf General Electric Plastics in Bergen op Zoom mag na 1 januari
)78 geen afvalwater meer lozen op de Oosterschelde. Het bedrijf mag nog wel koelwater op de
jsterschelde lozen tot uiterlijk 1 januari 1985. Indien echter het deel van de Oosterschelde
arop dat koelwater wordt geloosd eerder wordt afgesloten, zullen op dat tijdstip ook de lozingen
leten worden stopgezet.
e kroon, die dit gisteren heeft be-
ist, sluit met deze uitspraak aan bij
b in april 1976 verleende vergun-
ig. waarin General Electric Plas-
s werd toegestaan tot het eind van
jaar op de Oosterschelde te lozen,
n aantal milieu-organiaties en
HÏrticulieren gingen hiertegen in be-
iep, omdat zij ernstige gevolgen
oor het milieu van de Oosterschel
de vreesden.
gemeente Bergen op Zoom. maar na
1 januari moet via de afvalwater
persleiding naar waarde worden
geloosd.
De lozing via het gemeenteriool
werd verplicht gesteld toen bleek
dat de toegestane hoeveelheden van
de stoffen die met het afvalwater op
de Oosterschelde werden geloosd,
met soms het zestienvoudige werden
overtreden.
groepen aangevallen lozingen alsnog
worden gewettigd.
Teleurstellend jjg vergunnlng aan General Electric
Peter von Meijenfeldt. coördinator Plastics werd destijds verleend, om-
van de Brabantse milieufederatie, dat het bedrijf nog een leiding moest Geheimhouding
noemt de uitspraak van de Kroon aanleggen naar de Westerschelde
(minister Westerterp, verkeer en wa- waardoor het afvalwater kan worden
terstaat) dan ook „teleurstellend", geloosd. Momenteel loost General
omdat hiermee de door de milieu- Electric Plastics op het riool van de
In het besluit van de Kroon wordt
een aantal particulieren en enkele
politieke partijen niet ontvankelijk
verklaard, omdat zij geen direct per
soonlijk belang bij de zaak hebben.
Verder deelt de Kroon de bezwaren
van de milieugroepen niet, dat in de
lozingsvergunning een aantal chemi
sche stoffen niet nader wordt om
schreven.
De Kroon acht een zekere geheim
houding noodzakelijk. De Kroon is
ook niet bevreemd voor schadelijke
gevolgen van de lozing van fosfaten
en deelt evenmin de vrees van de
milieugroepen over schadelijke ef
fecten van het koel- en ketelwater,
dat dan ook zolang de Oosterschelde
open is. mag blijven worden geloosd.
okVan onze sociaal-economische
(edactie
•E Ook in werkgevers-
ng gaan nu stemmen op om
Ondernemingsraden en aan-
leelhouders rechtstreeks de
lommissarissen van bedrijven
a laten kiezen. Hoofdbestuur
ier Mol van het NCW (christe
lijke werkgevers) zei gisteren
dat de tijd is aangebroken „om
óch serieus af te vragen of een
meer directe invloed van aan
deelhouders en werknemers op
de benoeming van commissa
rissen niet gewenst is".
De heer Mol sprak als voorzitter van
,de regionale NCW-organisatie voor
midden-Nederland. Hij acht het on-
[der bepaalde voorwaarden mogelijk
t aandeelhouders en onderne-
ngsraad elk een even groot aantal
lommissarissen rechtstreeks benoe
men. Eerder riep ook al VNO-voorait-
ter Van Veen zijn leden op om in
deze richting na te denken.
Mol vindt dat de onderneming moet
worden gezien als een samenwer
kingsverband. Men moet dan ook de
moed hebben dit tot uitdrukking te
brengen in de structuur van de on
derneming. Commissarissen zullen
echter geen deelbelangen mogen
gaan behartigen. In de raad van
commissarissen moeten zij het be
lang van de onderneming in haar
geheel dienen, aldus de heer Mol.
Eerst afwijzend
Tot voor kort stond ook het NCW
nog volledig afwijzend tegenover
verkiezing van commissarissen van
uit personeel en aandeelhouders.
Gevreesd werd dat de raden van
commissarissen dan zouden uiteen
vallen in twee kampen, wat de be
stuurbaarheid van de onderneming
zou frustreren.
Vorig jaar nog vertolkte NCW-secre-
taris drs Van der Meer op persoonlij
ke titel dit standpunt in het CDA-
congres. Dat congres besloot toen
toch tot het standpunt dat eenderde
van de commissarissen moet worden
gekozen door de werknemers, een
derde door de aandeelhouders, en
het resterende eenderde deel door de
aldus aangewezen commissarissen.
Het regeerakkoord van PvdA, CDA
en D'66 sprak zich ook Jiiervoor uit,
met eventueel zelfs een rechtstreek
se verkiezing half om half. Het re
geerakkoord van CDA en WD gaat
echter niet verder dan de afspraak
deze kwestie voor te leggen aan de
Sociaal-Economische Raad.
bEN BURG (TEXEL) (ANP) Ge
deputeerde Staten van Noord-Hol-
and willen het recreatieve vliegver
keer boven Texel inkrimpen en mo
gelijk geheel laten verdwijnen. Dit
iVor onder meer uit de weigering
tl van G.S. de parachutistenschool op
het vliegveld een nieuw onderko
men te laten bouwen. Het college
wijst er op dat het vliegverkeer bo-
ven de Wadden en boven de Texelse
I natuurgebieden beperkt zal moeten
worden. Zij kwamen tot deze uit-
spraak nadat door milieuorganisa-
I ties bezwaarschriften waren inge-
4 diend tegen bouwplannen op het'
at terrein
STELVEEN In Amstelveen is
iderdagmiddag een 11-jarig fiet-
rtje overreden door een bestelau-
De toedracht van dit dodelijke
ïgeval is de Amstelveense politie
iet duidelijk, want de getuigenver-
laringen zijn tegenstrijdig. Een
j"dame in een geruite jas die het onge
il luk gezien heeft, zou uitkomst kun
nen brengen.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Artsen zouden
niet meer moeten roken als zij
aan het werk zijn. Het hoofd
bestuur van de Koninklijke
maatschappij ter bevordering
van de geneeskunst spoort de
leden daartoe aan. Dat gebeurt
via een „aanbeveling" in het
blad van de KNMG, „medisch
contact". Het hoofdbestuur
beveelt ook „dringend" aan
niet te roken in instellingen
van gezondheidszorg, met
name in ziekenhuizen en poli
klinieken. In medisch contact
spreekt het KNMG-bestuur
uit, „dat roken, in het bijzon
der van sigaretten, schadelijk
is voor de gezondheid".
BRUSSEL (Reuter, ANP) De Verenigde Staten zullen bij hun
onderhandelingen met de Sowjet-Unie over de bewapening meer
rekening houden met de gevoelens van hun Westeuropese bond
genoten. Zodra bij die onderhandelingen belangrijke Westeuro
pese defensie-belangen betrokken raken zal Washington-zijn
bondgenoten beter raadplegen dan voorheen.
Dat was één van de belangrijkste
uitkomsten van het beraad dat de
ministers van buitenlandse zaken
van de NAVO-landen gisteren in
Brussel afsloten. Amerika heeft in
het verleden verschillende malen de
Westeuropeanen het gevoel gegeven
dat het over hun hoofden heen zaken
deed met de Sowjet-Unie. Tijdens de
ministersconferentie van deze week
hebben met name West-Duitsland
en Engeland duidelijk gemaakt dat
zij zeggenschap willen hebben in het
Amerikaanse beleid voor zover daar
bij Westeuropese belangen op het
spel staan. Daarbij wordt vooral ge
dacht aan de Amerikaans-Russische
onderhandelingen over beperking
van de strategische bewapening (het
SALT-overlég). Zo'n SALT-akkoord
kan gevolgen hebben voor de Ameri-
a loor Piet Hagen
roor het eerst sinds de oorlog komt het ministe-
van onderwijs in libérale handen. Onderwijs
s altijd een typisch „confessioneel" departe-
nent geweest. Bij wijze van uitzondering heb-
)en de christen-democraten vier jaar de socia-
ist Van Kemenade gedoogd. Nu mag de WD-
E fr het ook eens proberen.
1 Het ministerie van onder-
M%ijs werd ingesteld in 1918.
Daarvóór had de minister
binnenlandse zaken
ich over het onderwijs ont-
U |ermd, maar sinds de beëin-
n Iging van de schoolstrijd
as een aparte bewinds-
n nodig om de snel stij-
ide begroting en de
eiende administratie te
leren. De eerste heuse
lister van onderwijs was
Ir. J. Th. de Visser van de
JHU. Na zijn ambtstermijn
zeven jaar is het depar-
nent beurtelings door
iis te lijk, historische, an-
■revolutionaire en rooms-
atholieke ministers be-
and. Er waren maar wei-
ig uitzonderingen op die
igel. Drie maal mocht een
Ttegenwoordiger van de
rijzinnig-Democraten dit
voelige departement be-
eren: mr. H. P. Marchant
het tweede kabinet-Co-
n van 1933 tot 1935. dr. B.
O. Schrieke in het veer
tiendaagse vijfde kabinet
Colijn in 1939 en G. Bolke-
stein in het Londense twee
de kabinet-Gerbrandy van
1942 tot 1945. Na de oorlog
is de socialist prof. dr. G.
van der Leeuw er heel even
tjes aan te pas gekomen
(kabinet Schermerhom-
Drees 1956-1966), maar van
1946 tot 1973 waren de be
langen van het openbaar en
vooral ook het bijzonder on
derwijs veilig in confessio
nele handen.
Onrust
De socialist Van Kemenade
heeft de afgelopen vier jaar
voor veel onrust in het con
fessionele kamp gezorgd.
De discussie over de vrij
heid van onderwijs laaide
hoog op en het bijzonder
onderwijs kondigde een toe
stand van verhoogde waak
zaamheid af. Toen er nog
sprake was van een tweede
kabinet-Den Uyl had Van
Kemenade inmiddels wel
zoveel vertrouwen gewon
nen, dat hij in een nieuwe
combinatie CDA-PvdA zou
mogen terug komen, maar
de argwaan bleef. Zeker bij
politici als Hermes (KVP)
en Van Leijenhorst (CHU).
Maar ook wel bij anti-revo
lutionairen, die de minister
overigens hartelijk
steunden.
De vraag
Of de beschuldigingen aan
het adres van Van Kemena
de terecht waren, moeten
de historici maar uitzoeken,
de vraag die nu van belang
is wat het bijzonder onder
wijs van een liberale minis
ter te verwachten heeft.
Het regeer-akkoord van
WD en CDA waarborgt in
krachtige termen de vrij
heid van onderwijs. Dat was
ook niet anders te verwach
ten, nadat het verkiezings
programma van de VVD
elke aantasting van dit
grondrecht had afgewezen.
De eerste reacties uit het
bijzonder onderwijs zijn op
dit punt ook positief. De
voorzitter van de protes
tants-christelijke school
raad, H. Gunneman, zei
deze week dat hij blij was
met deze garantie in het ak
koord. Op andere punten
(basisonderwijs en midden
school) was hij diep teleur
gesteld, maar dat is een an
der verhaal.
Het weekblad van de Ka
tholieke Onderwijs Vereni
ging commentarieerde in
Mr. H. P. Marchant, mi
nister van onderwijs in
het tweede kabinet-Co-
lijn.
dezelfde geest, maar was
niet helemaal gerustgesteld
door de schone woorden
van het akkoord. „Op grond
van welke motieven stelt de
WD zich plotseling zo posi
tief op tegenover het bijzon
der onderwijs", zo vroeg het
blad zich af.
En verder: „De politieke ge
schiedenis doet vermoeden
dat de daden van de WD in
dit opzicht wel eens nega
tiever zouden kunnen uit
vallen dan nu uit dit ak
koord blijkt. Hoe men ook
over het akkoord denkt,
niet weg te cijferen is dat de
nieuwe bewindsman uit een
nest komt waarin de voor
keur voor het openbaar on
derwijs altijd sterk opgeld
heeft gedaan".
Zou de rooms-katholieke
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Een andere verdeling
over het jaar van de schoolvakan
ties is niet zo'n eenvoudige zaak.
Minister van Kemenade (onderwijs)
zegt dit in antwoord op vragen van
de Tweede-Kamerleden Ginjaar-
Maas en Smit-Kroes (belden VVD).
Moeilijkheden ziet de minister on
der meer in de samenhang van de
vakanties tussen lager en voortgezet
onderwijs. Bij het laatste type on
derwijs is het hele leer- en examen
programma sterk afgestemd op de
huidige vakanties. En ook zijn de
mensen gehecht aan de samenhang
tussen de vakanties en christelijke
feestdagen.
Ook de zomervakantie als eind van
het lopende en begin van het nieuwe
schooljaar en de internationale sa
menhang van de schoolvakanties
spelen een belangrijke rol. Ondanks
deze moeilijkheden wil de minister
toch ook wel komen tot een regel
matiger verdeling van de vakanties.
Een departementale werkgroep be
studeert overigens dit probleem al
enige tijd, zo laat hij de Kamerleden
weten. De resultaten van deze stu
die zullen met de organisaties van
belanghebbenden besproken
worden.
Geen beslaglegging
Leprafonds verliest
kort geding tegen
bureau Ben Essing
Van een onzer verslaggevers
ALKMAAR Het Leprafonds is
niet gerechtigd beslag te leggen op
een deel van de opbrengst van de
onlangs gehouden actie „Geef om
de natuur", zo heeft de president
van de rechtbank in Alkmaar, mr. H.
F. Haak, gisteren bepaald.
Hij deed uitspraak in een kort ge
ding dat het Leprafonds had aange
spannen tegen het organisatiebu
reau Interessing. Dit bureau, waar
van Ben Essing directeur is, organi
seerde onlangs de actie „Geef om de
natuur" en begin van dit jaar ook de
.inzamelingsactie „Driemaal M"
voor het Leprafonds.
De opbrengst van deze actie was
voor het fonds dermate teleurstel
lend, dat men Essing betichtte van
wanprestatie en beslaglegging eiste
op ongeveer vier miljoen gulden van
de overigens ook teleurstellende op
brengst van „Geef om de Natuur"
van het Wereld Natuur Fonds.
Mr. Haak stelde vast dat het bureau
Interessing zijn honorarium voor de
actie „Geef om de natuur" reeds in
juli van dit jaar heeft overgedragen
aan een derde. Ook achtte hij de
gronden voor de beslaglegging on
voldoende deugdelijk.
Het niet doorgaan van een NCRV-
televisieuitzending bij voorbeeld
een van de oorzaken van de geflopte
lepra-actie achtte hij niet te wij
ten aan Ben Essing. Het Leprafonds
is veroordeeld tot de kosten van het
geding, zijnde vijfhonderd gulden.
Van een onzer verslaggeefsters
ROTTERDAM De gemeente Rot
terdam heeft op nog eens honderd
panden van de „krottenkoning" H.
J. P. Fennis beslag laten leggen. De
huiseigenaar was net in beroep ge
gaan tegen het beslag, dat de ge
meente een week geleden had laten
leggen op 306 van zijn panden (ruim
duizend wooneenheden).
De heer Fennis, die in de oude stads
wijken van Rotterdam circa vijfdui
zend woningen bezit waaraan hij
niet of nauwelijks onderhoud
pleegt, is de gemeente Rotterdam
ruim één miljoen gulden schuldig.
De gemeente heeft via bouw- en
woningtoezicht op kosten van Fen
nis verbeteringen laten aanbrengen
aan een groot aantal van diens pan
den. De huiseigenaar heeft opnieuw
dertig dagen de tijd om in beroep te
gaan tegen de nieuwe beslaglegging.
Daarna kan de gemeente de panden
verkopen.
Voor de huurders van de ruim vier
honderd panden waarop nu beslag
ligt, heeft deze zaak geen gevolgen.
De gemeente heeft verklaard er op
te zullen toezien dat ook aan deze
panden het normale onderhoud
wordt gepleegd. Daarnaast zal de
gemeente doorgaan met het onder
zoeken van de vele klachten van
bewoners van Fennis-huizen. Waar
nodig zal de gemeente de hulseige
naar aanmanen tot reparaties. Blijft
de heer Fennis in gebreke, dan zal
de gemeente opdracht geven het
noodzakelijke onderhoud te verrich
ten. Kosten daarvan zullen bij Fen
nis in rekening worden gebracht.
Weigert hij die te betalen, dan zal
andermaal beslaglegging volgen.
„Hallo, Betty! Weet je nog een paar
uitdrukkingen, die bij een aantal
hcerlijkc-taart-etendc volwassenen in
de smaak zouden vallen?"
kaanse kernbewapening in Europa.
Op een persconferentie zei de Ameri
kaanse minister Vance gisteren over
de Europese verlangens: „Ik geloof
dat we ons overleg moeten intensive
ren zodra wij erg ingewikkelde zaken
aanvatten."
In hun slotcommuniqué besteedden
de ministers van de NAVO-landen
veel (maar bedekte) aandacht aan de
schendingen van de mensenrechten
in de Oosteuropese landen. Zij ver
wijten de Oostblok-landen dat zij
„geen bevredigende antwoorden"
hebben gegeven op „punten van kri
tiek" over de naleving van de ak
koorden van Helsinki. In die akkoor
den is erkenning van bepaalde rech
ten voor ieder individu een belang
rijk onderdeel.
schrijver van dit commen
taar gedacht hebben aan de
schoolstrijd tussen confes
sionelen en liberalen in de
vorige eeuw? Of herinnerde
hij zich de rapporten van de
Teldersstichting (van de
WD), waarin werd uitge
legd hoe kostbaar de verzui
ling in het onderwijs was?
Schoolstrijd
Het kan ook zijn dat de arg
waan gevoed is door de drei
ging van bezuinigingen op
onderwijs. In het verleden
heeft de WD drastische be
snoeiingen op onderwijs
voorgesteld. De vrijheid
van onderwijs is een groot
goed, maar nieuwe christe
lijke lerarenopleidingen,
kleine dorpsschooltjes voor
bijzonder onderwijs en le
vensbeschouwelijke ver
scheidenheid op leerplange-
bied) om maar wat te noe
men) moeten wel betaald
worden.
Zou de vrijheid van onder
wijs in de komende jaren
langs die weg toch bedreigd
worden?
Maar laten we niet te som
ber zijn. Met name rooms-
kathoüeken kunnen hoop
putten uit het feit dat ooit
een liberale minister (Mar
chant) tijdens zijn minister
schap bekeerd werd tot de
rooms-katholieke kerk (en
om die reden uit het kabi
net en uit zijn partij trad).
Wie weet.
Zojuist verschenen:
Documentaire over de ondergang van Nederlands-lndié door J. C.
Bijkerk
Tweede, herziene en uitgebreide druk. Omvang 284 tekstpagina's en 32
bladzijden foto's. In fraaie gebonden uitvoering met geplastificeerd
stofomslag.
De eerste druk van deze voortreffelijke dokumentaire was vrijwel onmiddellijk
uitverkocht, en deze tweede druk voorziet dan ook ongetwijfeld in een
behoefte. Onderstaande recensies geven blijk van de grote waardering
waarmee het boek door de landelijke pers is ontvangen.
„Een aangrijpend dokumentDe schrijver is bij het verzamelen van
gegevens voor zijn nauwgezette verslaggeving grondig te werk gegaan. Hij
heeft niet alleen een indrukwekkend aantal boeken geraadpleegd, maar ook
een uitgebreide korrespondentie gevoerd met vele hoofdpersonen uit het
drama."
(EINDHOVENS DAGBLAD).
„Een dokumentaire in de beste zin van het woord. Over de laatste jaren van
het Nederlandse gezag over de Indische Archipel zijn reeds verscheidene
literaire werken verschenen, maar „Vaarwel, tot betere tijden" is kompleter,
nauwkeuriger en niet in de laatste plaats dramatischer
(NIEUWE APELDOORNSE COURANT).
„Een bijzondere dokumentaire die ons steeds meer ging boeien. Bijzonder
vooral omdat de lezer betrokken wordt bij zowel de „grote politiek" rond de
ondergang van Nederlands-lndië als bij de heel persóónlijke belevenissen."
(A. Kamsteeg in het NEDERLANDS DAGBLAD).
„Een boek van kwaliteit Bijkerk betoont zich een zeer bekwaam verteller
- tevens een opmerkelijk komponist van zijn boek door het invoegen van
relazen uit dagboeken Het is een sterk boek, zowel historisch als
dramatisch en om te lezen bijzonder boeiend. Een aanwinst in de literatuur
over de ondergang van ons koloniale rijk, die toch al met te dik gezaaid is."
(J. E. Koch in het UTRECHTS NIEUWSBLAD).
„Bijkerks boek is om meer dan één reden belangwekkend. Het bevat b.v. een
goed nageplozen reconstructie van de capitulatie voor de Japanners in 1942;
een exact en toch meeslepend verhaal over een schipbreuk in die dagen; en
de beschrijving van een wat onwezenlijke sfeer in de politieke kringen van
toenDaarbij profiteert de schrijver op gelukkige wijze van het dagboek
van mevr. A. C. van den Hout-Bennink, die bewijst een scherp waarneemster
geweest te zijn. Als zij de schipbreuk beschrijft, die zij in 1942 meemaakte
aan boord van de 'Poelau Bras', in volle zee door de Jappen gebombardeerd,
wordt dat bepaald een onvergetelijk verhaal."
(W. F. Stafieu in TROUW)
U kunt dit boek bestellen door gebruik te maken van onderstaande BON.
Zend die vandaag nog aan uw boekhandel of (in open envelop, zonder
postzegel) aan de uitgever:
T. WEVER B.V. ANTWOORDNUMMER 5 FRANEKER
Jhr. mr. A. W. L. T/arda
van Starkenborgh Stachouwer
Gouverneur-Generaal van Neder-
landsch-lndie
Schout bij nacht K. Doorman (links)
in gesprek met Dr. H. J. van Mook,
sept. '41.
Zend mi' v?a boekhandel: BESTELBON
ex. J. C Bi|kerk VAARWEL. TOT BETERE TUDEN! Dokumentaire over de
ondergang van Nederlandsch-lndie
Prijs geb. 35.-
Naam:
Straat:
Plaats:
Datum:
Bankrek.- of gironummer:
Doorhalen wat u niet wenstCP-3
Beeld uit de slag in de Javazee:
drenkelingen van de getorpedeerde
Kortenaerzien de geallieerde krui-
serlmie voorbijstormen. 27 tebr. '42.
